ПЕДИАТРИЯ
O‘tkazilgan ko‘plab tadqiqotlarga qaramay, homila ichi
rivojlanishidan orqada qolish (HROQ) bilan yangi
tug‘ilgan chaqaloqlarning sog‘lig‘iga, kasallanishiga va
o‘limiga ta’siri tadqiqot mavzusi bo‘lib qolmoqda.
Homila ichi rivojlanishidan orqada qolishining
assimetrik varianti bilan muddatiga yetmay tug‘ilgan
chaqaloqlarning klinik holatini o‘rganish. Hammasi
bo‘lib 82 nafar muddatiga yetmay tug‘ilgan chaqaloqlar
tekshirildi, ulardan asosiy guruhni HROQning
assimetrik varianti bo‘lgan 40 nafar bola,
Despite the large number of studies conducted, the
impact of intrauterine growth restriction on health
outcomes, morbidity and mortality of newborns
remains the subject of study. Purpose of the study: to
study the features of the clinical condition of premature
newborns born with an asymmetric variant of
intrauterine growth retardation at birth. A total of 82
premature newborns were examined, of which the main
group consisted of 40 children with an asymmetric
variant of IUGR, and the comparison
Koronaviruslar (Coronaviridae) - RNK-li
viruslarga kiradigan oila bo‘lib, xayvonlarni (ularning
tabiiy xujaylarini), hamda odamlar organizmini
infitsirlash qobiliyatiga ega. Serologik tahlil natijalariga
ko’ra koronaviruslar to’rtta oilaga ajratiladi:
1.
Alphacoronavirus, taqqoslash guruhini esa -
HROQ belgilarisiz, muddatiga yetmay tug‘ilgan 42
nafar chaqaloq tashkil etdi. HROQning assimmetrik
varianti bo‘lgan, muddatiga yetmay tug‘ilgan
chaqaloqlarda antenatal va intranatal davrlar noqulay
kechganligi aniqlandi, bu esa Apgar shkalasi bo‘yicha
past ball bilan o‘ta og‘ir holatda tug‘ilgan chaqaloqlar
sonining ko‘payishidan dalolat beradi. Bu holat erta
sepsis va nekrozli enterokolit ko‘rinishidagi og‘ir
patologik holatlarning rivojlanish xavfini keltirib
chiqaradi.
group - 42 premature children born without IUGR. It
was revealed that in premature newborns with an
asymmetrical variant of IUGR, the antenatal and
intranatal period proceeded unfavorably, which
increased the number of newborns born in an extremely
serious condition, with a low Apgar score. This
circumstance led to the risk of developing severe
pathological conditions in the form of early sepsis and
necrotizing enterocolitis.
2.
Betacoronavirus,
3.
Gammacoronavirus
4.
Deltacoronavirus.
Odamlarda
koronaviruslar
bir
qator
kasalliklarni keltirib chiqarishi yoki qo’zg’atishi
mumkin: - o‘tkir respirator infeksiyaning (ORVI)
yengil shakillari og‘ir o‘tkir respirator sindromgacha
(TORS ili SARS).
Hozirgi vaqtda aholi orasida to‘rtta mavsumiy
koronavirus (HCoV-229E, -NL63, -0C43, va HKU1)
tarqalganligi ma’lum bo‘lib, odatda yuqori nafas olish
yo‘llarining
yengil
va
o‘rta
darajadagi
HOMILA ICHI RIVOJLANISHIDAN ORQADA QOLISHINING ASSIMETRIK VARIANTI BILAN
MUDDATIGA YETMAY TUG‘ILGAN CHAQALOQLARNING KLINIK HOLATINI O‘ZIGA XOS
XUSUSIYATLARI
Kalit so‘zlar:
yangi tug‘ilgan chaqaloqlar, muddatiga yetmay tug‘ilgan chaqaloqlar, homila ichi rivojlanishidan
orqada qolish.
Khojamova N.K., Rakhmankulova Z.Zh., Ismailova M.A., Ochilova Sh.M.
FEATURES OF THE CLINICAL CONDITION OF PREMATURE NEWBORNS WITH
ASYMMETRICAL VARIANT OF INTRAUTERINE DEVELOPMENT RETARDATION AT BIRTH
Key words:
newborn, premature babies, intrauterine growth retardation.
Karimov A.Y., Tadjiyev B.M., Xodjimetova Sh.X.,
YANGI TUG’ILGAN CHAQALOQLARDA COVID-19 KASALLIGINING KLINIK KECHISH
XUSUSIYATLARI
Toshkent pediatriya tibbiyot institute
Tadqiqot maqsadi.
Yangi tug’ilgan chaqaloqlarda koronavirus infeksiyasining klinik kechishini tahlil qilish va baholash.
Materiallar va uslublar.
Tadqiqot 2020-2022 yillarda Koronavirus infeksiyasi bilan kasallangan bemorlarni davolashga
ixtisoslashgan Respublika maxsus 2-son Zangiota shifoxonasi va uy sharoitida davolangan chaqaloqlarning ma’lumotlarini o’z ichiga oladi.
Jami 68-ta bemor chaqaloqlarda koronavirus infeksiyasi aniqlangan va ularda kuzatiladigan klinik belgilar tahlil qilingan. Bu borada
chaqaloqda kuzatiladigan belgilar, onasining shikoyati, anamnezi, ob’yektiv belgilar, shuningdek PZRga asoslanib birlamchi tashxis
qo’yildi.
Natijalar.
Yangi tug’ilgan chaqaloqlarda COVID-19 kasalligining klinik manzarasi uning xususiyatlari va uchrash chastotasi,
hamda davolash choralari olib borildi.
П
ос
вя
щ
ае
тс
я
к
1
00
-л
ет
и
ю
с
о
дн
я
р
ож
де
н
и
я
п
ро
ф
ес
со
р
а
К
ар
и
м
а
С
ул
ей
м
ан
ов
и
ч
а
С
ул
ей
м
ан
ов
а
П
ос
вя
щ
ае
тс
я
к
1
00
-л
ет
и
ю
с
о
дн
я
р
ож
де
н
и
я
п
ро
ф
ес
со
р
а
К
ар
и
м
а
С
ул
ей
м
ан
ов
и
ч
а
С
ул
ей
м
ан
ов
а
ПЕДИАТРИЯ
shikastlanishlarini keltirib chiqaradi, shuningdek ikkita
yuqori patogen koronavirus - yaqin sharq respirator
sindrom virusi (MERS) va yangi koronavirus
infeksiyasi COVID-19 mavjud.
SARS-CoV-2 - bir zanjirli RNK-tutuvchi virus
hisoblanib, Coronaviridae oilasiga kiradi. SARS- CoV-
2ning S-oqsili 2-angiotenzin hosil qiladigan ferment
(APF2)ga o‘xshash va uning farqliligi oldingi virus
SARS-CoVdan 10 barobar kuchliroqdir. APF2-
fermenti respirator epiteliy, alveola monotsiti,
alveolotsitlar, oshqozon-ichak epiteliysi, tomirlar
endoteliysi, makrofaglar, peshob yo‘llari epiteliysi,
hatto miokard va markaziy asab tizimi kabi bir qancha
hujayra va organlar retseptoriga salbiy ta’sir ko‘rsatadi.
SARS-CoV-2 yuqori nafas yo‘llari epiteliysiga
aktiv replikatsiyalanish xususiyatiga ega bo’lib,
COVID-19 klinik kechishi va avj olishi og‘ir o‘tkir
respirator sindromi (OO‘RS) TORCH, SARSni
qo‘zg‘atadi, uning kuchli replikatsiyalanishi viremiya,
immun buzilishlar, gipoksiyaga sababchi bo‘lib, yurak,
buyrak, oshqozon-ichak yo‘li va boshqa bir qancha a’zo
va to’qimalarni shikastlaydi, ya’ni bu a’zolarning
hujayralaridagi APF
2
-fermentga nisbatan retseptor
ekspressiyalanadi va kasallik yuqqandan keyin ikkinvhi
haftasida klinikasining og‘irlashishiga olib keladi [3].
Bu kasallikning patogenezida asosan quyidagi
belgilar kuzatiladi
1.
Destruktiv-produktiv trombovaskulit,
2.
Giperkoagulyatsiyali sindrom,
3.
Mikroangiopatiya,
4.
Immun tizimning falajlanishi.
SARS-CoV-2ning o‘ziga xos ko‘rinishi va
kechishining 4ta shakli kuzatiladi:
•
yengil;
•
o‘rta-og‘ir;
•
og‘ir;
•
o‘ta og‘ir (kritik).
Tadqiqot uchun 1 va 28-kunlik bo’lgan 68 ga
yaqin nafar chaqaloqlar olindi. Ularda kuzatiladigan
simptomlar, belgilar va onalarining so’zlari asosida
natijalar tahlil qilindi. Qayt etilishicha COVID-19
kasalligiga chalingan bolalarda ba’zi holatlarda klinik
belgilar simptomsiz (16%) tarzda kechishi yoki yengil
tarzda (37%) namoyon bo’lishi mumkin, qolgan
holatlarda klinik manzaralar bemor chaqaloqlar
darajasiga qarab turli tarzda namoyon bo’ldi (47%).
Kasallik bolalar orasida yangi tug’ilgan chaqaloqlar 10.6 % ni tashkil qilgan. Asosan yangi tug’ilgan
chaqaloqlarda eng ko’p kuzatiladigan simptomlarga quyidagilar kiradi:
7. Og’ir holatlarda nafas yetishmovchili holatlari aniqlandi (2 %)
COVID-19 kasalligiga chalingan yangi tug’ilgan chaqaloqlarda ba’zi holatlarda
klinik belgilari
1. Holsizlik
13%
2. Subfebril isitma 11%
3. Yo’tal
9 %
4. Qayt qilish 7 %
1A
5. Burun bitishi 14 %
IO
6. Kam emish 42 %
simptomsiz
■
yengil tarzda
■
turli tarzda
■
17
Kasallikning yengil davrlarida asosan subfebril
isitma, kuchsiz yo’tal, burun oqishi, mushaklar og’rig’i,
behollik, ishtaxasizlik kuzatildi (64.3 %). O’rta og’ir
darajada esa Tez-tez isitmalash, xansirash (pnevmoniya
bilan), diareya, qayt qilish, bezovtalik, kabi belgilar
uchradi (30.6 %). Og’ir darajada klinik manzarasida
nafas olishning qiyinlashuvi, xansirash, nafas buzilishi,
sianozlar kuzatildi (4.1 %) [2].
Shuningdek, bemor bolalarda qo’shimcha
ravishda
Rentgenologik,
UTT,
Kompyuter
tomografiya, klinik-diagnostik laboratoriya, PZR
tekshiruvlari o’tkazildi.
■
Holsizlik
■
Subfebril isitma
■
Yo’tal
■
Qayt qilish
■
Burun bitishi
■
Kam emish
■
nafas yetishmovchiligi
Aniqlangan shikoyatlar, klinik
belgilar va laboratoriya-instrumental
tekshiruvlar va ularning natijasiga ko’ra
klinik tashxis qo’yildi va davolash rejasi tuzilib, kerakli
davo choralari olib borildi [1].
Xulosalar
1.
Yangi tug’ilgan chaqaloqlarda COVID-19
kasalligida eng ko’p namoyon bo’ladigan klinik
manzarasi aniqlandi.
2.
Aniqlangan shikoyat va simptomlar asosida
klinik-laboratoriya
va
instrumental
tekshiruvi
o’tkazildi.
3.
Shikoyat va tekshiruv natijasiga asosan
davolash rejasi tuzildi va amalga oshirildi.
Adabiyotlar
1.
A. V. Alimov va boshqalar “Neonatologiya” 2012-yil, 199-206 betlar
2.
Bolalarda COVID-19 koronavirus infeksiyasi qo’llanmasi, 2020-yil
3.
Koronavirus infeksiyasida profilaktikasi, tashxislash, davolash bo’yicha vaqtinchalik uslubiy tavsiyalar
(8-versiyasi) 2020-yil 7-9.
4.
Икрамов, А. И., and Д. И. Ахмедова. "Баркамол авлодни шакллантиришда жисмоний тарбия ва
спортнинг тиббий асослари." Тошкент, Узбекистан (2011): 147.
5.
Ashurova, D. T., and D. I. Ahmedova. "Hormonal adaptation features and neonatal period of newborn
children depending on the div weight at birth." World Healthcare Providers Multidisciplinary medical
journal USE (2012): 41-44.
6.
Ахмедова, Д. И. "Физическое развитие и состояния здоровья детей, занимающихся
спортом." Сб. тезисов VI съезда педиатров Республики Узбекистан (2009): 109-110.
7.
П
ос
вя
щ
ае
тс
я
к
1
00
-л
ет
и
ю
с
о
дн
я
р
ож
де
н
и
я
п
ро
ф
ес
со
ра
К
ар
и
м
а
С
ул
ей
м
ан
ов
и
ч
а
С
ул
ей
м
ан
ов
а
2% 0%
