© TOSHKENT БАУЕАУ STOMАTOLOGIYA INSTITUTI “YOSH бЕШЕАИ KUNLАRI” 2022
1
343
I
ENDOKORONKALARNI QO’LLASHGA KO’RSATMALAR VA
QOPLAMALARDAN KO’RA AFZALLIKLARI
AbduhakimovaM., Ro’zimurodov B. TDSI, stom.fak. 313-guruh
Ilmiy rahbar: Madaminova N.S.TDSI Fakultet ortopedik stomatologiya
kafedrasi assistenti
Toshkent davlat stomatologiya instituti, Uzbekistan
Annotatsiya.
Restovrativ stomatologiyaning muhim muammolaridan biri bu
tishlarni endodontik davolashdan keyin toj nuqsonlarini tiklash. Tish toj qismining o'z
vaqtida tiklanmasligi,tish qattiq to’qimalari nuqsonning shakllanishiga,tish qatoridava
antogonist tishlarda yirik nuqsonlarpaydo bo’lishiga olib keladi. Hammaaga
ma’lumki, tish toj qismining milk ustida joylashishi tish toj qismini parodontni
zararlamasdan qayta tiklash imkonini beradi. Shu nuqtai nazardan kelib chiqib, bu
kabi klinik vaziyatlarda (depulpatsiya qilingan chaynov tishlarda)endokoronkalar
to’liq qoplamalarni o’rnini bosuvchi ayni konstruksiya hisoblanadi.Ayniqsa, tish
klinik toj qismi kalta bo’lganda yoki antogonist tish-alveolyar o’siq o’sib protezlashga
joy kam qolganda.
Maqsad:
Tish butun toj yo’qotilganda uni qayta tiklash uchun yangi
konstruksiya - endokoronka xususiyatlarini tahlil qilish.
Kalit so’zlar:
Endokoronkalar, estetika, minimal invazivlik, periodont,
ortopediya.
Endokoronkalar - bu monolit keramik tuzilma (konstruksiya) bo’lib, emal
to’qimasining maksimal qismi saqlanishi hisobigamilkusti birikkanda yuqori
adgeziyaga ega.Endokoronkalar ildiz kanallariga ta'sir qilmasdan pulpa kamerasi
maydoniga joylashtiriladi. 2010 yillarda Bindl va Mormann o’zakli tish tuzilmasini
o’rnii bosuvchi endokoronkalarni ixtiro qilishdi. Ular endokoronkalar oddiy
qoplamalarga qaraganda tashqi ta’sir va bosimga chidamli bo’lgan davolashning
ajoyib alternativ usuli degan xulosaga kelishdi. Faqat bunday konstruksiya yangi
kompyuter texnologiya va maxsus dasturlash ta’minoti asosida, ya’ni presslash yoki
frezlash usulida tayyorlanishi kerak.
Endodontik qoplamani joylashtirishning asosiy maqsadi - endodontik
davolagan tishlarning tabiiy to'qimalarini maksimal miqdorini saqlab qolgan holda
minimal charxlash.
Endokronkaan'anaviy qoplamalarganisbatan bir qator afzalliklarga ega:
-
tishni maxsus charxlash usuli va adgeziv texnikasiendokoronkani
biomexanika nuqtai nazaridan qulay va sifatli qiladi
-
tish to'qimalarini ko'proq konservativ davolash
-
tishning biologik kengligining minimal o'zgarishi
-endokoronka
materialiningbir
xil
xomashyodan
tayyorlanishi
-
restavratsiyadagi to’qimaning zo’riqish konsentratsiyasini pasaytiradi.
-
restavratsiyaning o'rnatilishi va mahkamlanishini yaxshi nazorat qilish
Endokoronkalarning kamchiliklari esa quyidagilarni o'z ichiga oladi:
-
ildiz sinishi xavfi (keramika va dentinning elastiklik moduli o'rtasidagi farq)
Tishlarni tayyorlash (dizayn, bo'shliqni tayyorlash):
1)
Ildiz sinishining kamchiliklarini oldini olish mumkin - bo'shliqni to'g'ri
tayyorlash, uning pastki qismini kompozitsion material bilan qoplash orqali,
© TOSHKENT БАУЕАУ STOMАTOLOGIYA INSTITUTI “YOSH бЕШЕАИ KUNLАRI” 2022
1
344
I
"BLOKLASH kontseptsiyasi"
deb ataladi. Shunday qilib, yuk vektori to'g'ridan-
to'g'ri ildiz bifurkatsiyasigaemas, balki bir tekis taqsimlanadi. Biomexanik nuqtai
nazardan, bunday tiklash bosimni pulpa kamerasi tubida saqlaydi.
2)
Okklyuzion
tayyorgarlikning
maqsadi
klinik
toj
balandligining
charxlash(minimal 2 mm ga). Buning uchun, qoida tariqasida, taxminiy ikki
millimetrli markerli qirindili olmosli borlar qo'llaniladi.
3)
Devor qalinligi 2 mm dan kam bo’lmasligi, shuningdek, tish devorlarining
sinishi oldini olish uchun.
4)
Tish bo’shlig’iga yo’nalgan har qanday kesimlarni yo’q qilish.Konusli
olmosli bor(7°atrofida konvergensiya) yordamida pulpa kamerasiga ishlov beriladi.
Bundabor tish o’qi bo’ylab yo’naltiradi, ammo bo’shliq devoriga kuchli bosim
qilmasdan va pulpa kamerasiga teginmasdan ishlov beriladi.Bo’shliq chuqurligi 3 mm
dan kam bo’lmasligi kerak.
Xulosa:
Tishlarning eng yuqori barqarorligiga tish qattiq to'qimalarning
maksimal saqlanishi bilan erishiladi. Endokoronka uchun tishni tayyorlash juda oddiy
va ko'p vaqtni talab qilmaydi. Ushbu usul ildiz kanallariga kirilmasdan ishlanadi,
shuning
uchun
u
kamjaroxatlihisoblanadi.
Endokoronkalar
biointegratsiya
kontseptsiyaga to'liq mos keladi va endodontik davolash qilingan yoki jiddiy
shikastlangan molar va premolyarlarni tiklash uchun juda yaxshi mos keladi.
Adabiyotlar ro'yxati:
1. Нигматов, Р., Арипова, Г., Муртазаев, С., Насимов, Э., & Рузметова, И.
(2014). Определение цефалометрических норм узбекской популяции (населения
Узбекистана). Stomatologiya, 1(3-4 (57-58)), 73-78.
2. Lukovskaya, E. V., Bobyleva, A. A., Pekhk, T. I., Dubitskaya, N. F.,
Petrushenkova, I. A., & Belikova, N. A. (1988). Interaction of cis-bicyclo (4.3. 0)
nona-3, 7-diene with iodine. Synthesis of tricyclo (4.3. 0.0 3, 7) nona-4, 8-diene
(brexa-4, 8-diene). Zhurnal Organicheskoj Khimii, 24(7), 1457-1463.
3.
Флейшер,
Григорий. Пропедевтика
детской
ортопедической
стоматологии. Руководство для врачей. Litres, 2022.
