Международная научно
-
практическая конференция
«ПЕРСПЕКТИВЫ КРОЛИКОВОДСТВА: ПРОБЛЕМЫ И РЕШЕНИЯ»
99
PARRANDA VA QUYONLAR UCHUN GRANULYATOR QURILMASI
A.N. Borotov, N.E. Sattarov
“
Toshkent irrigatsiya va qishloq x
o‘
jaligini mexanizatsiyalash muhandislari
instituti” Milliy tadqiqot universiteti
U.T. Boykulov
Termiz davlat muhandislik va agrotexnologiyalar universiteti
S. Grashkov
I.I.Ivanova nomidagi Kursik davlat qishloq x
o‘
jalik akademiyasi
Annotatsiya:
Yurtimizda quyon va parrandachilik x
o‘
jaliklari yil sayin
k
o‘
payib borishi davom etmoqda. Shu sababdan tez rivojlantirish va t
o‘g‘
ri
oziqlantirish uchun granulyator qurilmalarga b
o‘
lgan talab zaruriyati sezilib
turibdi. Bundan kelib chiqib quyonchilik va parrandachilik sohasini rivojlantirish
uchun kichik hajmdagi granulyatorlarni ishlab chiqish b
o‘
yicha izlanishlar olib
borilayapti.
Kalit s
o‘
zlari:
Parrandachilik, granulyator, q
o‘
yonchilik, granula, fermer,
x
o‘
jalik.
Аннотация
:
В нашей стране с каждым годом увеличивается
количество кролиководческих и птицеводческих хозяйств. В связи с этим
возникает потребность в грануляторах для полноценного и правильного
кормления животных. В ответ на эту потребность проводятся
исследования, направленные на разработку мелкосерийных грануляторов,
которые будут способствовать дальнейшему развитию кролиководства и
птицеводства.
Ключевые слова:
Птица, гранулятор, кролик, гранула, фермер,
хозяйство.
Abstract:
In our country, rabbit and poultry farms are increasing every year.
For this reason, there is a need for granulators for complete and proper feeding of
animals. Based on this, research is being conducted to develop small-scale
granulators for the development of rabbit and poultry farming.
Keywords:
Bird, pellet mill, rabbit, pellet, farmer, farm.
Kirish
Quyonchilik va parrandachilik mahsulotlarini ishlab chiqarish
respublikamizda muhim ahamiyatga ega. Aholining sonidan kelib chiqib bu
tarmoqlarni rivojlantirish, sifatli va parhezbop oziq-ovqat mahsulotlari
keraklicha ta
’
minlab berish muhim ahamiyatga ega.
Международная научно
-
практическая конференция
«ПЕРСПЕКТИВЫ КРОЛИКОВОДСТВА: ПРОБЛЕМЫ И РЕШЕНИЯ»
100
Shundan kelib chiqib quyonchilik va parrandachilikni rivojlantirish uchun
ozuqa bazalarini kengaytirish tashqi va ichki raqobatbardosh sifatli
mahsulotlarni ishlab chiqish b
o‘
yicha ilmiy asoslangan zamonaviy qurilmalarni
yaratilishi muhim ahamiyat kasb etadi. Hozirgi vaqtda quyon va parrandalar
uchun granulalar katta ishlab chiqarish korxonalarida tayyorlanib kelinmoqda.
Respublikamizda bugungi kunda Xitoy, Rossiya va boshqa davlatlardan olib
kelinmoqda.
Ushbu qurilmalarni tayyorlashda k
o‘
p metall sarfi, hajmining kattaligi
sababli bulardan katta baliqchilik va parrandachilik ya
’
ni baliq va
parrandalarning soni k
o‘
p b
o‘
lgan x
o‘
jaliklarda, bosh soni kam b
o‘
lgan kichik
fermer x
o‘
jaliklarida foydalanish
o‘
zini oqlamaydi. Chetdan olib kelinayotgan
granulyatorlar q
o‘
p energiya quvvatini talab qilinishi va tannarxini yuqoriligi,
vaqt
o‘
tib texnik xizmat k
o‘
rsatishda xarajatlar ortib ketishi yuzaga kelmoqda.
Yuqoridagilardan kelib chiqib, umumiy xajmi, ish unumdorligi hamda
energiya sarfi kam b
o‘
lgan kichik quyonchilik va parrandachilik x
o‘
jaliklari uchun
mavjud granulyatorlardan kam b
o‘
lmagan va sifatli granula tayyorlab beradigan
granulyatorning ishlab chiqish muhim
o‘
ringa ega. Shulardan kelib chiqib kichik
o‘
lchamdagi granulyator qurilmasini ishlab chiqish b
o‘
yicha ilmiy izlanishlar olib
borilmoqda.
Muammoning q
o‘
yilishi
Respublikada parrandachilik va quyonchilikni yanada rivojlantirish va har
tomonlama q
o‘
llab-quvvatlash, sohaga il
g‘
or texnologiyalar va innovasion
ishlanmalarni joriy etish, parran va quyon mahsulotlarini qayta ishlashni
chuqurlashtirish, ularning turlari va eksport k
o‘
lamini kengaytirish maqsadida
quyonchilik va parrandachilik sohasini rivojlantirish b
o‘
yicha ustuvor vazifalar
bergilab berildi [1-3].
Tadqiqot uslubi
Yurtimizda granulyatorlarga b
o‘
lgan zaruriyatlarni
o‘
rganish maqsadida
quyonchilik va parrandachilik fermer x
o‘
jaliklaridan quyon va parrandalarni
yetishtirish holatini
o‘
rganish, ularga talab yetilayotgan ozuqalar, ozuqalar
tarkibini, ularning turli
o‘
lchamlari va k
o‘
rsatkichlariga, boqishda va
oziqlantirishda faoliyat yuritib kelayotgan mutaxassislar bilan maslahatlashgan
holda va ularni tavsiyalariga tayangan holda aniqlandi.
Scopus va Web of Science bazasidagi ilmiy jurnallar va internet bazalardan
granulyatorlar oid kerakli ma
’
lumotlar olinda va konstruksiyalari konstruksiyasi
SWOT usullari, morfologik sintez va ARIZ usullardan foydalangan holda tahlil
qilib chiqildi va ularning kamchilik va afzallik jihatlari aniqlandi.
Bu ishlab chiqilgan granulyator qurilmaning energiya quvvati, metall va
material sarfining ham minimal b
o‘
lishi ham hisobga olindi.
Tadqiqot natijasi
Yuqoridagi izlanishlar natijalariga asoslanib, belgilangan talablardan kelib
chiqib, parrandachilik va q
o‘
yonchilik x
o‘
jaliklari uchun m
o‘
ljallab ishlab
chiqilayotgan granulalangan ozuqa tayyorlash liniyasi uchun kichik
o‘
lchamli
granulator qurilmasining konstruktiv-texnologik sxemasi ishlab chiqildi (1-rasm).
Международная научно
-
практическая конференция
«ПЕРСПЕКТИВЫ КРОЛИКОВОДСТВА: ПРОБЛЕМЫ И РЕШЕНИЯ»
101
Granulla tayyorlaydigan qurilma parrandachilik va q
o‘
yonchilik x
o‘
jaliklari
uchun m
o‘
ljallangan. Qurilmaning afzalligi shundan iboratki, u kerakli
o‘
lchamda
tayyorlab beradi ya
’
ni matrisa va pichoqlarning
o‘
zgartirish orqali fraksiyalarga
ajratiladi.
Qurilma quyidagicha ishlaydi. Uzatish shnegi orqali xom-ashyo mahsuloti
qurilmaning bunker qismiga kelib tushadi. Shundan keyin bunkerdagi mahsulot
elektrodvigatelni harakatlanayotganligi ya
’
ni aylanma harakat yuzaga kelganligi
uchun mahsulot matrisaga tushadi va shu yerda preslanish hosil b
o‘
ladi. Shundan
s
o‘
ng kerakli
o‘
lchamlarda tayyor mahsulot chiqariladi. Qurilmaning ishchi qism
texnologik jarayonining
o‘
ziga xos xususiyati shundan iboratki, mahsulot siqiladi
(jpislanadi) va ishchi qismlar harakatda b
o‘
lganligi uchun faol ishlaydi.
1-rasm. Granulyator qurilmaning sxemasi
1-tushish novi; 2-bunker; 3-matritsa; 4-reduktor; 5-elektrodvigatel; 6-rama;
7-rolik.
Endilikda ishlab chiqilgan sxema asosida qurilmaning tajriba nusxasi
tayyorlanib, uni ishchi qismlarining maqbul parametrlari va ish rejimlarini
asoslash b
o‘
yicha nazariy va tajribaviy tadqiqotlar olib borilmoqda. Tadqiqot
yakunida qurilmaning x
o‘
jalik sinovlari
o‘
tkazilib, ish sifati hamda texnik-
iqtisodiy k
o‘
rsatkichlari aniqlanadi va ishlab chiqarishga joriy qilinadi.
Xulosa
Parrandalar va quyonlarning rasionida granulalangan ozuqalarning
o‘
rni
muhim hisoblanadi.
O‘
zbekistonda parrandachilik va baliqchilik x
o‘
jaliklari uncha
katta b
o‘
lmaganligi sababli katta x
o‘
jaliklar uchun ishlab chiqilgan granulalash
liniyalari va ularning qurilmalaridan foydalanish imkoni b
o‘
lmayapti. Shundan
kelib chiqib, kichik quyonchilik va parrandachilik x
o‘
jaliklari uchun m
o‘
ljallab
ishlab chiqilayotgan granulalangan ozuqa tayyorlash liniyasi uchun
kichik
o‘
lchamli granulyator qurilmasi ishlab chiqildi. Ushbu qurilmadan
foydalanilganda energiya va resurslarni tejab ozuqalarni sifatli aralashtirishga
erishiladi.
Международная научно
-
практическая конференция
«ПЕРСПЕКТИВЫ КРОЛИКОВОДСТВА: ПРОБЛЕМЫ И РЕШЕНИЯ»
102
Foydalanilgan adabiyotlar r
o‘
yxati
1.
Anirudha Tondare, Mr Anay Nadkar, Miss Vishaka Zope and Mohan P
Khond. Design and Fabrication of Biomass Pelleting Machine. Department of
Mechanical Engineering, College of Engineering, Pune, Maharashtra, India. 2018.
2.
Wang Wenjian, Guo Husheng, Jia Yuanfeng and Bi Jingye. Granular
support vector machine based on mixed measure.
Key Laboratory of
Computational Intelligence and Chinese Information Processing, Shanxi University,
Ministry of Education, Taiyuan. 2013.
3.
Marcel Franke, Thomas Riedel, Robin Meier, Carsten Schmidt and Peter
Kleinebudde. Comparison of scale-up strategies in twin-screw wet granulation.
Merck Healthcare KGaA, Department of Pharmaceutical Technologies, Darmstadt,
Germany. 2023.
