Международная научно
-
практическая конференция
«ПЕРСПЕКТИВЫ КРОЛИКОВОДСТВА: ПРОБЛЕМЫ И РЕШЕНИЯ»
31
MAHALLIY QUYONLARNING KALIFORNIYA ZOTLI QUYON BILAN
CHATISHTIRISH ORQALI OILNGAN DURAGAYLARNI
PUSHTDORLIK XUSUSIYATLARI
Mamanov Doston Shamsiddin
o‘g‘
li
Quyonchilik seleksiya va genetika markazi, tayanch doktorant
Muxtorov Bahodirxon Obidxon
o‘g‘
li
Chorvachilik va parrandachilik ilmiy-tadqiqot instituti, tayanch doktorant
Annotatsiya:
Ushbu maqolada mahalliy quyonlarni kaliforniya zotli
quyonlar bilan chatishtirish orqali oilngan duragaylarni pushtdorligi, ulardan
olingan avlodlarni yashovchanligi va sutdorligi haqida s
o‘
z boradi.
Kalit s
o‘
zlar:
Mahalliy quyonlar, Kaliforniya zoti, sut mahsuldorligi,
yashovchanligi, serpustliligi, quyon bolalari
Аннотация
:
В
статье говорится о плодовитости помесей,
выведенных путем скрещивания домашних кроликов с калифорнийскими
кроликами, жизнеспособности и молочной продуктивности их потомства.
Abstract.
The article talks about the fertility of hybrids bred by crossing
domestic rabbits with California rabbits, the viability and milk production of their
offspring.
Quyonchilik sohasini rivojlantirish uchun qulay shart-sharoitlarini yaratish,
yangi mahalliy zotlarni takomillashtirish, quyonlar seleksiyasi va genetikasi
sohasida raqobatbardosh mahalliy texnologiyalar majmuasining zamonaviy
usullarini joriy etish, shuningdek, tarmoqni kelgusida rivojlantirish, quyonchilik
sohasida seleksiya-naslchilik ishlarini takomillashtirish va raqobatbardosh
mahalliy texnologiyalar yaratish, sun
’
iy uru
g‘
lantirish ishlarini rivojlantirishga
y
o‘
naltirilgan ilmiy tadqiqotlarni bajarish loyihaning dolzarbligini belgilaydi.
Ilmiy-tadqiqotlar Toshkent viloyatining Qibray tumanidagi Quyonchilik
seleksiyasi va genetika markaziga qarashli quyonchilik fermasida bajarilgan
b
o‘
lib, Kaliforniya zotli erkak quyon bilan maxalliy quyonlar chatishtirilishdan
olingan duragay quyon bolalari maxalliy quyon bolalari bilan taqqoslab
o‘
rganildi.
Tajriba
o‘
tkazish uchun 20ta nazorat va 20ta tajriba guruhiga quyon bolalari
ajratib olindi va qochirish vazniga yetganida qochirib bola olindi. Quyonlarni
baholashni oddiy y
o‘
llaridan biri uning pushtdorlik xususiyati hisoblanadi. Unda
tu
g‘
ilgan bolalarining soni va sifati,
o‘
stirgan bolalarining har bir tuqqandagi soni
va sifatiga qarab baholash hisoblanadi. Quyidagi jadvalda ularni serpushtliligi,
sutdorlik va boshqa k
o‘
rsatkichlari keltirilgan.
Международная научно
-
практическая конференция
«ПЕРСПЕКТИВЫ КРОЛИКОВОДСТВА: ПРОБЛЕМЫ И РЕШЕНИЯ»
32
1-jadval
Quyonlarni pushtdorlik xususiyati (n=20)
K
o‘
rsatkichlar
Guruxlar
Nazorat
Tajriba
Serpushtlik, soni
6±0,35
8±0,43
Tirik bolalari, soni
4±0,13
7±0,18
O‘
liklar bolalari, soni
2±0,5
1
1±0,42
Sutdorlik,g
2752,3±74,52
2865,9±82,81
Quyon bolasini 21 kunligiga
qadar yashovchanligi, %
83,3±21
87,5±25
4 oy davrigacha
o‘
lganlar, %
33,3±34
12,5±29
Quyon bolasini 120 kunligiga
qadar, yashovchanligi%
66,6±21
87,5±25
Jadval ma
’
lumotlaridan shuni aytishimiz mumkinki, tajribadagi Kaliforniya
zotli erkak quyon bilan maxalliy quyonlar chatishtirilishdan olingan duragay
quyonlar nazorat guruhidagi quyonlarga nisbatan serpushtliligi
o‘
rtacha 33,33%
ga yuqori b
o‘
ldi. Nazorat guruhiga nisbatan tajriba guruhi quyonlari
o‘
rtacha
113,6 grammga ortiqcha sut mahsuldorlikga ega ekanligi aniqlandi. Tajriba
guruhi quyonlarida yosh tu
g‘
ilgan bolalarini yashovchanligi 21- kunlik yoshiga
qadar
o‘
rtacha 87,5%ni tashkil qilgan b
o‘
lsa, bu k
o‘
rsatgich nazorat guruhida
o‘
rtacha 83,3% tashkil qilib, tajriba guruhiga nisbatan 4,2% kam b
o‘
lgan b
o‘
lsa,
120 kunlik yoshiga kelib tajriba guruhida
o‘
rtacha 87,5% b
o‘
ldi, nazorat guruhida
esa
o‘
rtacha 66,6% b
o‘
ldi.
Shunday qilib, mahalliy quyonlarni Kaliforniya zotli erkak quyonlar bilan
qochirib olingan duragaylarni pushtdorlik k
o‘
rsatgichlariga ijobiy ta
’
sir qilishi
aniqlandi. Xulosa qilib shuni aytish mumkinki bu usulda olingan duragaylarni
serpushtliligi
o‘
rtacha 33,33% yuqori b
o‘
ladi.
Foydalanilgan adabiyotlar r
o‘
yxati:
1.
Xidirov K.I., Ruziev R.I., Muxtorov B.O., Xolmatov A.X.
–
“Maxlliy quyon
zotdorligiga mansub quyonlarni sutdorligini bolalarini yashovchanligiga ta
’siri”.
“O‘
zbekiston veterinariya va chorvachilikni rivojlantirishda yosh olimlarning
o‘rni” mavzusidagi “2021 yil Yoshlarni qo‘
llab-quvvatlash va aholi salomatligini
mustahkamlash yili”ga bag‘
ishlangan professor-
o‘
qituvchi va yosh olimlarning II-
masofaviy ilmiy
–
amaliy Konferensiyasi. 2021-yil.
2.
Xolmatov A.X, Xidirov K.I, Narinov U.A
–
Quyonlarni boqish, parvarishlash
va k
o‘paytirish. Monografiya. Toshkent “IQTISOD MOLIYA” 2020
3.
Xidirov K.I., Ruziev R.I., Allashov F.S. Ona quyonlarni sutdorligini
bolalarining yashovchanligiga ta
’
siri
Международная научно
-
практическая конференция
«ПЕРСПЕКТИВЫ КРОЛИКОВОДСТВА: ПРОБЛЕМЫ И РЕШЕНИЯ»
33
4.
Xidirov K.I., Ruziev R.I., Allashov F.S. “Ona quyonlarni sutdorligini
bolalarining yashovchanligiga ta
’siri” Veterinariya va chorvachilikni
rivojlantirish
istiqbollari:
zamonaviy
amaliyot
va
innovatsion
texnologiyalar respublika ilmiy-amaliy konferensiya materiallari t
o‘
plami
II qism 21-22 may, 2020 yil
5.
Q
o‘shoqov Sh. «Quyonchilik» Toshkent o‘
qituvchi, 1994 y. 14
–
17 b.
