Международная научно
-
практическая конференция
«ПЕРСПЕКТИВЫ КРОЛИКОВОДСТВА: ПРОБЛЕМЫ И РЕШЕНИЯ»
103
QUYON VA PARRANDALAR UCHUN OZUQA TAYYORLASHDA
MIQDORLAGICH-YUKLAGICH
A.N. Borotov, N.E. Sattarov, J.A. Sa
’
dullayev
“Toshkent irrigatsiya va qishloq xo‘jaligini mexanizat
siyalash muhandislari
instituti” Milliy tadqiqot universiteti
S. Grashkov
“I.I.
Ivanova nomidagi Kursik davlat qishloq x
o‘jalik akademiyasi”
Annotatsiya:
Bugungi kunda Respublikamizda parrandachilik va
q
o‘
yonchilikka ixtisoslashgan fermer x
o‘
jaliklarining soni ortib bormoqda. Shundan
kelib chiqib fermer x
o‘
jaliklarini jadal rivojlantirish uchun ozuqa bazasini
mustahkamlash va buning uchun ozuqalarni tayyorlash uchun kerakli
qurilmalarga b
o‘
lgan talab zaruriyati sezilib turibdi. Bundan kelib chiqib
parrandachilik va q
o‘
yonchilik sohasini rivojlantirish uchun kichik hajmdagi
miqdorlagich-yuklagichlar ishlab chiqish b
o‘
yicha izlanishlar olib borilayapti.
Kalit s
o‘
zlar:
Parrandachilik, q
o‘
yonchilik, ozuqa, miqdorlagich, yuklagich,
fermer, x
o‘
jalik.
Аннотация
:
В настоящее время в нашей республике с каждым годом
увеличивается количество кролиководческих и птицеводческих хозяйств. В
связи с этим для быстрого развития отрасли становится актуальной
необходимость укрепления кормовой базы и обеспечения необходимым
оборудованием для приготовления кормов. На этой основе проводятся
исследования по разработке малогабаритных погрузчиков, которые будут
способствовать развитию птицеводства и кролиководства.
Ключевые слова:
Птица, кролик, корм, количество, погрузчик, фермер,
хозяйство.
Abstract:
At present, rabbit and poultry farms are increasing every year in
our republic. Based on this, for the rapid development of the industry, there is a need
to strengthen the feed base and the necessary equipment for preparing feed. Based
on this, research is being conducted to develop small-sized loaders for the
development of poultry and rabbit farming.
Keywords:
Bird, rabbit, feed, quantity, loader, farmer, farm.
Kirish
Q
o‘
yonchilik va parrandachilik mahsulotlarini ishlab chiqarish yurtimizda
bugungi kundagi aholini sonidan kelib chiqib muhim ahamiyatga ega. Shundan
kelib chiqib bu tarmoqlarni rivojlantirish, sifatli va parhezbop oziq-ovqat
mahsulotlari keraklicha ta
’
minlab berish dolzarb hisoblanadi.
Международная научно
-
практическая конференция
«ПЕРСПЕКТИВЫ КРОЛИКОВОДСТВА: ПРОБЛЕМЫ И РЕШЕНИЯ»
104
Hozirgi vaqtda q
o‘
yonchilik va parrandachilikni rivojlantirish uchun ozuqa
bazalarini kengaytirish tashqi va ichki raqobatbardosh sifatli mahsulotlarni
ishlab chiqish b
o‘
yicha ilmiy asoslangan zamonaviy qurilmalarni yaratilishi
muhim ahamiyat kasb etadi. Baliq va parrandalar uchun granulalar katta ishlab
chiqarish korxonalarida tayyorlanib kelinmoqda. Respublikamizda bugungi
kunda turli xorijiy davlatlardan jumladan, Xitoy va Rossiyadan k
o‘
proq olib
kelinmoqda [1-3].
Ushbu qurilmalarni tayyorlashda k
o‘
p metall sarfi, hajmining kattaligi
sababli bulardan katta q
o‘
yonchilik va parrandachilik ya
’
ni q
o‘
yon va
parrandalarning soni k
o‘
p b
o‘
lgan x
o‘
jaliklarda, bosh soni kam b
o‘
lgan kichik
fermer x
o‘
jaliklarida foydalanish
o‘
zini oqlamaydi. Chetdan olib kelinayotgan
miqdorlagich-yuklagichlar q
o‘
p energiya quvvatini talab qilinishi va tannarxini
yuqoriligi, vaqt
o‘
tib texnik xizmat k
o‘
rsatishda xarajatlar ortib ketishi
kuzatilmoqda. Shulardan kelib chiqib kichik
o‘
lchamdagi miqdorlagich-yuklagich
qurilmasini ishlab chiqish b
o‘
yicha ilmiy izlanishlar olib borilmoqda.
Muammoning q
o‘
yilishi
Respublikamizda q
o‘
yonchilik va parrandachilikni rivojlantirish va har
tomonlama q
o‘
llab-quvvatlash, sohaga il
g‘
or texnologiyalar va innovasion
ishlanmalarni joriy etish, q
o‘
yon va parranda mahsulotlarini qayta ishlashni
chuqurlashtirish, ularning turlari va eksport k
o‘
lamini kengaytirish maqsadida
q
o‘
yonchilik va parrandachilik sohasini rivojlantirish b
o‘
yicha ustuvor vazifalar
bergilab berildi [4-5].
Tadqiqot uslubi
Yurtimizda miqdorlagich-yuklagichga b
o‘
lgan zaruriyatlarni
o‘
rganish
maqsadida q
o‘
yonchilik va parrandachilik fermer x
o‘
jaliklaridan g
o‘
sht
yetishtirish holatini
o‘
rganish, ularga talab yetilayotgan ozuqalar, ozuqalar
tarkibini, ularning turli
o‘
lchamlari va k
o‘
rsatkichlariga, boqishda va
oziqlantirishda faoliyat yuritib kelayotgan mutaxassislar bilan maslahatlashgan
holda va ularni tavsiyalariga tayangan holda aniqlandi.
Scopus va Web of Science bazasidagi ilmiy jurnallar va internet bazalardan
miqdorlagich-yuklagichlar oid kerakli ma
’
lumotlar olindi va konstruksiyalari
SWOT usullari, morfologik sintez va ARIZ usullardan foydalangan holda tahlil
qilib chiqildi va ularning kamchilik va afzallik jihatlari aniqlandi.
Tadqiqot natijasi
Yuqoridagi izlanishlar natijalariga tayangan xolda va belgilangan
talablardan kelib chiqib, q
o‘
yonchilik va parrandachilik x
o‘
jaliklari uchun
m
o‘
ljallab ishlab chiqilayotgan granulalangan ozuqa tayyorlash liniyasida
ishlatiladigan miqdorlagich-yuklagich qurilmasining konstruktiv-texnologik
sxemasi ishlab chiqildi (1-rasm).
Miqdorlagich-yuklagich qurilmasining ishlash sxemasi tutqichni
o‘
z ichiga
oladi yuk ortish moslamasida yuk, uni korpus ichida tashish, tushirish moslamasi
tushadi. Bunday holda, yuk ikki marta xarakterni
o‘
zgartiradi. Yuklash
moslamasida u shnekning spiral yuzasi bilan
o‘
zaro ta
’
sir qilgunga qadar burchak
Международная научно
-
практическая конференция
«ПЕРСПЕКТИВЫ КРОЛИКОВОДСТВА: ПРОБЛЕМЫ И РЕШЕНИЯ»
105
ostida yoki vertikal ravishda pastga siljiydi. Shnek tomonidan ushlangandan
s
o‘
ng, yuk shnegi
o‘
qi b
o‘
ylab harakatlanadi tushirish qurilmasi, uning
harakatining trayektoriyasi b
o‘
lishi mumkin tebranish va spiral chiziq b
o‘
ylab
belgilangan tezlikda aralashtirgichga yetkazib beradi. Tezlikni me
’
yoriga keltirish
uchun dazotor
o‘
rnatilgan.
1-val; 2-bunker; 3-quvur; 4-miqdorlagich; 5-elektrodvigatel; 6-tasmali
uzatma; 7-tushirish quvuri; 8-tayanch ustun; 9-
g‘
ildirak.
1-rasm. Kichik
o‘
lchamli miqdorlagich-yuklagichning sxemasi.
Hozirda ishlab chiqilgan sxema asosida qurilmaning tajriba nusxasi
tayyorlanib, uni ishchi qismlarining maqbul parametrlari va ish rejimlarini
asoslash b
o‘
yicha nazariy va tajribaviy tadqiqotlar olib borilmoqda. Tadqiqot
yakunida qurilmaning x
o‘
jalik sinovlari
o‘
tkazilib, ish sifati hamda texnik-
iqtisodiy k
o‘
rsatkichlari aniqlanadi va ishlab chiqarishga joriy qilinadi.
Xulosa
Q
o‘
yonchilik va parrandachilikda rasionli ozuqalarning
o‘
rni muhim
hisoblanadi.
O‘
zbekistonda parrandachilik va q
o‘
yonchilik x
o‘
jaliklari uncha katta
b
o‘
lmaganligi sababli katta x
o‘
jaliklar uchun ishlab chiqilgan granulalash
liniyalari va ularning qurilmalaridan foydalanish imkoni b
o‘
lmayapti. Shundan
kelib chiqib q
o‘
yonchilik va parrandachilik x
o‘
jaliklari uchun m
o‘
ljallab ishlab
chiqilayotgan granulalangan ozuqa tayyorlash liniyasida ishlatiladigan kichik
o‘
lchamli xom-ashyoni granulyatorga yetkazib beradigan miqdorlagich-yuklagich
qurilmasi ishlab chiqildi. Ushbu qurilmadan foydalanilganda energiya va
resurslarni tejab xom-ashyoni sifatli kerakli miqdorda yetkazib berish imkoniyati
yaratiladi.
Международная научно
-
практическая конференция
«ПЕРСПЕКТИВЫ КРОЛИКОВОДСТВА: ПРОБЛЕМЫ И РЕШЕНИЯ»
106
Foydalanilgan adabiyotlar r
o‘
yxati:
1.
Характеристика винтового конвейера: [Электронный ресурс]:
Режим
доступа: http://www.findpatent.ru/patent/231/2312807.html. Дата
доступа: 25.06.2013.
2.
Характеристика шнекового конвейера: [Электронный ресурс]:
Режим
доступа: http://www.oriond.ru/transporter
-shnekovyy-
konveyer. Дата
доступа: 26.06.2013.
3.
Расчет производительности винтового конвейера: [Электронный
ресурс]:
Режим доступа: http: //konveieri.ru/konveyer vintovoy. Дата
доступа:28.07.2013.
4.
Бычков Иван Евгеньевич, Бычкова Татьяна. Моделирование
параметров
шнекового
транспортера
-
распределителя,
Брянский
государственный аграрный университет
. 2022.
5.
Dean Todorov, Bozhidar Kolev. Preliminary studies on horizontal screw-
type dispenser with and without a compensating screw-conveyor device.
Agrarian and Industr
ial Faculty, Department of Agricultural Machinery, “Angel
Kanchev” University of Ruse, Bulgaria.
2019.
