ISSN:
2181-3906
2023
International scientific journal
«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»
VOLUME 2 / ISSUE 11 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
992
PEDOFILIYA MUAMMOSINI BARTARAF ETISH ZARURIYATI
Abdukarimov Mashhurbek
Farg'ona vıloyati Yuridik texnikumi
Davlat huquqiy faoliyat yo'nalishi 1-bosqich talabasi
https://doi.org/10.5281/zenodo.10250436
Annotatsiya.
Ushbu maqolada voyaga yetmaganlarga nisbatan jinsiy zo‘ravonlikka moyil
pedofil shaxslarning ayrim jihatlari hamda ushbu muammoni bartaraf etishning huquqiy, ijtimoiy
jihatlari muhokama etiladi.
Kalit so‘zlar:
pedofil, jinsiy zo‘ravonlik, voyaga yetmaganlar, viktimologiya, profilaktika.
THE NEED TO ELIMINATE THE PROBLEM OF PEDOPHILIA
Abstract.
This article discusses some aspects of pedophiles prone to sexual violence
against minors, as well as legal and social aspects of solving this problem.
Key words:
pedophile, sexual violence, minors, victimology, prevention.
НЕОБХОДИМОСТЬ ЛИКВИДАЦИИ ПРОБЛЕМЫ ПЕДОФИЛИИ
Аннотация.
В данной статье рассматриваются некоторые аспекты склонности
педофилов к сексуальному насилию в отношении несовершеннолетних, а также правовые
и социальные аспекты решения этой проблемы.
Ключевые
слова:
педофил,
сексуальное
насилие,
несовершеннолетние,
виктимология, профилактика.
KIRISH
Bugungi kunda huquqbuzarliklar sodir etishga moyil shaxslar tomonidan voyaga yetmagan
shaxslarga nisbatan ahloqqa qarshi huquqbuzarliklar sodir etayotgan shaxslarni ko‘p kuzatish
mumkin. Mazkur toifalar zamonaviy tilda “
pedofil
” deb atalmoqda. “Pedofil” aslida kim,
ularning g‘ayriijtimoyi qilmishlari (xarakat yoki harakatsizlik) nimalarda namoyon bo‘lmoqda
.
“Pedofellar”ning g‘ariijtimoiy qilmishlari, O‘zbekiston Respublikasining Jinoyat kodeksi
119-moddasida nazarda tutilgan bo‘lib, ushbu moddaning uchinchi qismi a) bandida
jabrlanuvchining o‘n sakkiz yoshga to‘lmaganligi aybdorga ayon bo‘lgan holda va b) bandi yaqin
qarindoshiga nisbatan ya’ni jinsiy ehtiyojni zo‘rlik ishlatib g‘ayritabiiy usulda qondirish ya’ni
zo‘rlik ishlatib, qo‘rqitib yoki jabrlanuvchining ojizligidan foydalanib, jinsiy ehtiyojni g‘ayritabiiy
usulda qondirish, o‘n olti yoshga to‘lmagan va boshqa shaxslar zo‘rlik ishlatish yo‘li bilan jinsiy
aloqa qilish va ayollar nomusini bulg‘ash (JK 118-128-m,); ayolni jinsiy aloqaga kirishishga
majburlash (JK 121-m); odam o‘g‘irlash (JK137-m) kabi huquqiy oqibatlar ko‘rsatilib o‘tilgan.
Shuningdek, ahloqqa qarshi huquqbuzarliklar sodir etishga moyil shaxslarning bunday jinoyatlari
uchun huquqiy javobgarlik o‘n turt yoshga to‘lgan aqli raso shaxs xisoblanadi.
ADABIYOTLAR SHARHI
Mamlakatimizda mustaqillik yillarida amalga oshirilgan keng ko‘lamli islohotlar milliy
davlatchilik va suverenitetni mustahkamlash, xavfsizlik va huquq- tartibotni, davlatimiz
chegaralari daxlsizligini, jamiyatda qonun ustuvorligini, inson huquq va erkinliklarini, millatlararo
totuvlik va diniy bag‘rikenglik muhitini ta’minlash uchun muhim poydevor bo‘ldi, xalqimizning
munosib hayot kechirishi, fuqarolarimizning bunyodkorlik salohiyatini ro‘yobga chiqarish uchun
zarur shart-sharoitlar yaratdi [2].
ISSN:
2181-3906
2023
International scientific journal
«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»
VOLUME 2 / ISSUE 11 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
993
Mamlakatimiz Prezidenti Sh.M.Mirziyoev 2019 yil 10 yanvar kuni Toshkent shahri
Yunusobod tumanidagi 7-Ichki ishlar bo‘limiga tashrif buyurganlarida “Profilaktika ishlari tahlilga
asoslanishi kerak. Har bir huquqni muhofaza qilish organida jinoyatchilikning joyi va turi bo‘yicha
chuqur ma’lumot bo‘lishi, buning uchun davlat idoralari, jamoat tashkilotlari muntazam birga
ishlashi zarur. Ichki ishlar vazirligi, Mudofaa vazirligi, Davlat xavfsizlik xizmati, Milliy gvardiya,
prokuratura-hammasi xalqqa xizmat qilishi kerak. Shu bilan birga, jamiyatda ham jaholatga qarshi
ma’rifat kuchli bo‘lishi lozim. Muhit shunday bo‘lishi kerakki, hech kim jinoyatga qo‘l ura
olmasin”[3] deb bejizga aytib o‘tmaganliklarini, shu sababli ichki ishlar organlari tomonidan
huquqbuzarliklarning yakka profilaktikasini takomillashtirish yuzasidan bir talay ishlar amalga
oshirilishi belgilab qo‘yildi.
TADQIQOT METODOLOGIYASI VA EMPIRIK TAHLIL
O‘zbekiston Respublikasining 2023 yil 11 apreldagi “Xotin-qizlar va bolalar huquqlari,
erkinliklari
hamda
qonuniy
manfaatlarini
ishonchli himoya qilish tizimi yanada
takomillashtirilishi munosabati bilan o‘zbekiston respublikasining ayrim qonun hujjatlariga
o‘zgartish va qo‘shimchalar kiritish to‘g‘risida”gi O‘RQ-829- son Qonuni bilan nomusga tegish
yoxud jinsiy ehtiyojni g‘ayritabiiy usulda qondirish, shaxsni jinsiy aloqa qilishga majburlash, o‘n
olti yoshga to‘lmagan shaxs bilan jinsiy aloqa qilish, ularga nisbatan uyatsiz buzuq harakatlarni
sodir etish, voyaga yetmagan shaxs ishtirokidagi pornografik mahsulotni tayyorlash va tarqatish
bilan bog‘liq jinoiy hatti-harakatlar uchun jazo choralari og‘irlashtirildi. Mazkur jinoyatlarni sodir
etgan shaxslar uchun jazo tayinlashni yengillashtiruvchi holatlar, shu jumladan, jazoni o‘tashdan
muddatidan ilgari shartli ozod qilishni qo‘llash taqiqlandi.
Bundan tashqari, ushbu Qonun bilan ilgari voyaga yetmaganlarga nisbatan jinsiy
jinoyatlarni sodir etgan shaxslarning bolalarga ta’lim, tarbiya berish, ularni sog‘lomlashtirish,
bolalar sport, ijodiy tashkilotlarda ishlashni taqiqlandi.
Mazkur qonun 2023 yil 12 aprel kunidan rasman kuchga kirdi.
“Xotin-qizlar va bolalar huquqlari, erkinliklari hamda qonuniy manfaatlarini ishonchli
himoya qilish tizimi yanada takomillashtirilishi munosabati bilan O‘zbekiston Respublikasining
ayrim qonun hujjatlariga o‘zgartish va qo‘shimchalar kiritish to‘g‘risida”gi Qonuni bilan
O‘zbekiston Respublikasining “Prokuratura to‘g‘risida”gi Qonuniga, “Fuqarolarning o‘zini o‘zi
boshqarish organlari to‘g‘risida”gi Qonuniga, Jinoyat kodeksiga, Jinoyat-protsessual kodeksiga,
Ma’muriy javobgarlik to‘g‘risidagi kodeksiga, Oila kodeksiga, “Bola huquqlarining kafolatlari
to‘g‘risida”gi Qonuniga, “Voyaga yetmaganlar o‘rtasida nazoratsizlik va huquqbuzarliklarning
profilaktikasi to‘g‘risida”gi Qonuniga, “Vasiylik va homiylik to‘g‘risida”gi Qonuniga,
“Huquqbuzarliklar profilaktikasi to‘g‘risida”gi Qonuniga, “Bolalarni ularning sog‘lig‘iga zarar
yetkazuvchi axborotdan himoya qilish to‘g‘risida”gi Qonuniga, “Xotin-qizlarni tazyiq va
zo‘ravonlikdan himoya qilish to‘g‘risida”gi Qonuniga, “Xotin-qizlar va erkaklar uchun
teng”huquq hamda imkoniyatlar kafolatlari to‘g‘risida”gi Qonuniga, “Davlat bojii to‘g‘risida”gi
Qonuniga hamda Mehnat kodeksiga o‘zgartirishlar kiritildi [5].
XULOSA VA MUNOZARA
Xulosa o‘rnida shuni aytib o‘tishlikni lozim deb topdikki, davlatimiz raxbarining e’tiborlari
voyaga yetmaganlarga nisbatan sodir etilayotgan jinoiy zo‘ravonliklarga qarshi kurashishga
qaratilganligi sababli, ushbu yo‘nalishda samaradorlikka erishish uchun voyaga yetmaganlarni
ISSN:
2181-3906
2023
International scientific journal
«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»
VOLUME 2 / ISSUE 11 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
994
jinoiy zo‘ravonliklardan asrash maqsadida, jinoiy zo‘ravonlik holatlari sodir etilishi mumkin
bo‘lgan voyaga yetmaganlarga nisbatan himoya orderi berishlikni yo‘lga qo‘yishlikni
qonunchilikka kiritishni taklifini berishlikni maqsadga muvofiq deb bildik.
REFERENCES
1.
O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2017 yil 7 fevraldagi “O‘zbekiston Respublikasini
yanada rivojlantirish bo‘yicha Harakatlar strategiyasi to‘g‘risida“gi PF-4947-son Farmoni
// O‘zbekiston Respublikasi qonun hujjatlari to‘plami, 2017 y., № 6., 70-modda.
2.
https://lex.uz/acts/3107036. O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2017 yil 07 fevraldagi
“O‘zbekiston Respublikasini yanada rivojlantirish bo‘yicha harakatlar strategiyasi
to‘g‘risida” PF-4947-sonli Farmoni.
3.
https://uznews.uz/posts/21933. Toshkent-2019 yil 10 yanvar. Shavkat Mirziyoev “Ichki
ishlar organlari faoliyati” bilan tanishdi. Havola ko‘rildi. 23.06.2023 yil.
4.
https://lex.uz/docs/6445145. O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi. Havola ko‘rildi.
23.06.2023 yil.
5.
https://.surxondaryo.sud.uz/xotin-qizlar-va-bolalar-huquqlarini-himoya qilish. O.Karimov.
Jinoyat ishlari bo‘yicha Qiziriq tuman sudi raisi. Havola ko‘rildi. 23.06.2023 yil.
6.
Juraevna, G. D. (2022). Psychological views on the role of parents in raising children in the
family. ACADEMICIA: An International Multidisciplinary Research Journal, 12(10), 143-
147.
7.
Juraevna, D. G. (2022). Preparing young boys and girls for family life. Web of Scientist:
International Scientific Research Journal, 3(6), 1513-1517.
8.
Juraevna, G. D. (2021). Prevention of divorce by preparing young people for family
life. ACADEMICIA: An International Multidisciplinary Research Journal, 11(12), 398-401.
9.
GAFFOROVA, D. (2023). Provoking factors of family breakdown in modern society.
Transnational Journal of Medicine & Health, 2(10), 3-5.
10.
GAFFOROVA, D. (2023). Psychoprophylaxis of monthly conflict generating disagreements
in modern society. Young Scholar’s Academic Journal, 2(7), 5-7.
