ISSN:
2181-3906
2023
International scientific journal
«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»
VOLUME 2 / ISSUE 12 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
1363
QURUQ VA ISSIQ HAVO SHAROITIDA GERMETIKLARNING
CHIDAMLILIGINI OSHIRISH
Bayniyazova Nargiza Polatovna
Qoraqalpoq Davlat Universiteti Arxitektura fakulteti student
https://doi.org/10.5281/zenodo.10450108
Annotatsiya.
Germetiklar, plastik yoki polimer materiallardan ishlab chiqarilgan
chidamliligi yuqori bo'lgan materiallar bo'lib, ularning asosiy maqsadi turli qismli yoki choklarni
bir-biriga bog'lab turish va suv, havo, yorug'lik, va tozni yo'q qilishdir. Bu materiallar qurilish,
avtotransport, radioelektronika sanoati, va tibbiy sohalarda keng qo'llaniladi.
Kalit So'zlar:
Elastiklik, Chidamli xossalari, Polimerlar, Avto sohasi, Sintetik smolalar,
Chidamli qilish, Yopishqoq moddalar, Aviasozlik, Tibbiy soha, Kimyo sanoati.
IMPROVING THE DURABILITY OF SEALANTS IN DRY AND HOT
WEATHER
Abstract.
Sealants are high-strength materials made of plastic or polymer materials whose
main purpose is to hold various parts or seams together and remove water, air, light, and dust.
These materials are widely used in construction, automotive, electronic industry, and medical
industry.
Keywords:
elasticity, resistant properties, polymers, automotive industry, synthetic resins,
make resistant, adhesives, aviation industry, medical industry, chemical industry.
ПОВЫШЕНИЕ ДОЛГОВЕЧНОСТИ ГЕРМЕТИКОВ В СУХУЮ И ЖАРКУЮ
ПОГОДУ
Аннотация.
Герметики-это материалы с высокой прочностью, изготовленные из
пластмассовых или полимерных материалов, основная цель которых-удерживать
различные детали или швы вместе и удалять воду, воздух, свет, и пыль. Эти материалы
широко используются в строительстве, автомобилестроении, радиоэлектронной
промышленности, и медицинской промышленности.
Ключевые слова:
эластичность, стойкие свойства, полимеры, автомобильная
промышленность, синтетические смолы, сделать стойкими, клеи, авиационная
промышленность, медицинская промышленность, химическая промышленность.
Germetiklar - polimerlar yoki oligomerlar asosida hosil qilinadigan germetizatsiyalovchi
tarkiblar. Boltli, parchin mixli va birikmalarning tirqishlari va choklarini zich berkitish maqsadida
surkaladigan pastasimon yopishqoq moddalar. Germetik yuqori darajada elastik, mustahkam, issiq
va sovuqqa, namga, ionlashtiruvchi nurga chidamli, baʼzi hollarda izolyatsion xossalarga ega
boʻlishi kerak.
Germetiklar olishda kauchuklar (asosan polisulfid yoki kremniyorganik suyuq kauchuklar,
butadiyen, uretan, butadiyennitril kauchuklar, ftorkauchuklar, butilkauchuk, poliizobutilen) va
sintetik smolalar, mas, fenolformaldegid, epoksid smolalar asosiy xom ashyo hisoblanadi.
Aviasozlik, kemasozlik, kimyo va radioelektronika sanoati, qurilishlarda qoʻllaniladi. Tish
protezlash texnikasi va kriminalistikada ham ishlatiladi.
Quruq va issiq havo sharoitida germetiklarning chidamliligini oshirish uchun quyidagi
maslahatlar foydalanishingiz mumkin:
ISSN:
2181-3906
2023
International scientific journal
«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»
VOLUME 2 / ISSUE 12 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
1364
Havo: Germetikni ishlatilgan joyda yoki materialda ishlov berishdan oldin, uning
chidamliligini oshirish uchun havo va uvishlarning yo'qolishini tekshirish juda muhimdir. Agar
germetik vaqtinchalik ochiq bo'lsa, uning buzilishiga sabab bo'lishini aniqlash va uni tez orada
qoplashi kerak. [1.92]
Ideal Harorat va Namlik: Ba'zi germetiklar belgilangan harorat va namlik shartlarida
ishlaydi. Ular bilan ishlashda tuzilgan joyning harorati va namligini o'rganib, germetikni mos
shartlarda saqlash yoki ishlatish lozim.
Germetik Tahlili: Germetikni ishlatishdan oldin, uni muvaffaqiyatli ishlov bermaslik
uchun shartnoma va tahlillarini o'qing. Bu, germetikning ishlab chiqarilgan material va
xususiyatlariga bog'liq ravishda amal qilish uchun muhimdir.
Germetikni Tozalash: Germetikni ishlatishdan oldin, tuzilgan joyi tozalanishi zarur. Toz,
yiriklar, yoki diger chiqindilar germetikning ishlov boshlashiga to'g'ri kelmasligi uchun o'chirib
tashlashga yordam bera olishi kerak.
Joyning Aralashuvi: Germetikni ishlatishda, uning qo'yilgan joyi juda muhimdir. Agar
germetik tuzilgan joyi buzilgan, yiriqlar yoki toz bilan bog'liq bo'lsa, bu chidamliligini pasayishi
mumkin.
Dolzarb va Uzatishlar: Agar qurilish tizimlarida ishlatilgan germetiklarning uzatishlari
yo'qolgan bo'lsa, ularni tekshirib ko'ring. Ularning haqiyqiy emas yoki buzilgan bo'lishi,
germetikning ishlashini buzishi mumkin.
Bu maslahatlar har bir tuzilgan joy va mahsulot uchun o'zgarishi mumkin, shuning uchun
germetikni to'g'ri ishlatish uchun yetarli tahlil va tadqiqotlar olib borishga harakat qiling.
Germetiklar (yoki germetizatsiyalovchi materiallar) tarkibida polimerlar yoki oligomerlar
bo'lishi tufayli katta elastiklik va chidamli xossalarga ega bo'lishi mumkin. Ular yuqori issiq va
sovuqqa, namga, ionlashishga, va nurga chidamligiga ega bo'lib, bu xossalari chiqarishda vaqt
ichida o'zgarishi qulaydir.
Bu materiallar odatda boltli, parchin mixli va birikmalarning tirqishlarini va choklarini zich
berkitish maqsadida ishlatiladi. Pastasimon yopishqoq moddalar sifatida, ular qo'shimchalardan
tashqari shakllangan bo'lishi mumkin. [2.115]
Germetiklar, qurilish sohasida, aviasozlikda, kemasozlikda, kimyo va radioelektronika
sanoatlarida, tish protezlash texnikasida, va kriminalistikada keng qo'llaniladi. Ularning
foydalanilishi esa ularning xususiyatlari va zarur tahlil va tadqiqotlar natijasida amalga oshiriladi.
Germetiklar olishda ishlatiladigan asosiy materiallar quyidagilardir:
Kauchuklar: Polisulfid yoki kremniyorganik suyuq kauchuklar, butadiyen, uretan,
butadiyennitril kauchuklar, ftorkauchuklar, butilkauchuk, poliizobutilen kabi.
Sintetik Smolalar: Mas, fenolformaldegid, epoksid smolalar.
Germetiklar xususiyatlari va ularni foydalanish sohasidagi yangiliklar uzluksiz rivojlanib
bormoqda. Bu esa ularni qo'llab-quvvatlash, xom ashyoni optimallashtirish va yangi sohalar uchun
ularni yaratishning muhim bo'lishiga olib kelmoqda.
Germetiklar, aksariyatda turli turlardagi materiallar yoki ob'ektlarni bir-biriga bog'lab
turuvchi, suvni, havoni, shuningdek to'zalarni yoki zararli maddalarni yo'q qiluvchi materiallar
sifatida qo'llaniladi. Bu materiallar yuqori elastiklik, chidamli xossalarga, nurga chidamligiga,
ISSN:
2181-3906
2023
International scientific journal
«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»
VOLUME 2 / ISSUE 12 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
1365
issiq va sovuqqa, namga, ionlashuvga, har tomonlama foydalashga ega bo'lganligi uchun keng
qo'llaniladi. Quyidagi sohalar germetiklarning foydalanishiga misollar hisoblanadi:
Qurilish Sohasi: Germetiklar, qurilish sohasida jild o'chirish, tozalarni yo'q qilish, suv va
havoni, yopishqoq moddalarini qo'shish va materiallarni bir-biriga bog'lash maqsadida
qo'llaniladi.
Avtomobil Sanoati: Avtomobillar davriy ish faoliyatida, tuzish jarayonida yoki
avtomobillarni yaratish jarayonlarida germetiklar qo'llaniladi. Ular, yuqori issiq va sovuqqa,
yanada suvga va yo'l sharoitlariga qarshi xosil, uch asosiy materiallar bo'lib, avtomobillarning
yaxshi ishlashini ta'minlaydi.
Radioelektronika Sanoati: Elektronik qurilmalarda, kabel ulashish stantsiyalarida,
batareyalar va elektronik qurilmalarda germetiklar, suv va yorug'likning olib borishiga qarshi
qo'shimchalarni ta'minlash uchun qo'llaniladi.
Qayta ishlov beruvchi Soha: Metal, plastik yoki kibritbop materiallardan mahsulotlar
ishlanib chiqqanida, ularning orasidagi joyni yo'q qilish va ularni mustahkam qilish maqsadida
germetiklar qo'llaniladi.
Tibbiy Soha: Tish protezlashda, tibbiy qurilmalarning ishlov beruvchi qismalari yoki
asboblarining tuzilishida germetiklar foydalaniladi.
Kemasozlik va Kimyo Sanoati: Kimyo va kemasozlik sanoatlarida materiallarni bir-biriga
qo'yish, zamonaviy materiallarning ishlov berishida germetiklar keng qo'llaniladi.
Aviasozlik: Aviatransport vositalarida yuqori talqin va shakllangan hosilalarni aks ettirish
uchun, suzish va yorug'lik sharoitlariga qarshi ishonchli bo'lgan germetiklar foydalaniladi. [3.52]
Kriminalistika: Yangiyo'l uchun germetiklarning qo'llanilishi kriminalistikda katta
ahamiyatga ega bo'lgan bir soha hisoblanadi.
Bu hollarda germetiklar, ularning maxsus xossalari va xususiyatlaridan foydalanib, ko'plab
sohalar bo'yicha turli turdagi vazifalarni bajarish uchun ishlatiladi.
Germetiklar: Materiallar, Ularni Tushunish va Qurilish sohasidagi roli
Germetiklar, turli sohalar bo'yicha intensiv ravishda qo'llaniladigan materiallardir. Bu
maqolada, germetiklar haqida to'liqroq ma'lumot va ularning qurilish, avtotransport sanoati,
radioelektronika, kimyo sanoati, tibbiy soha va boshqa sohalarda qanday foydalanishlariga doir
umumiyroq tasvirlangan.
Kimyo sanoatlarida germetiklar, materiallarni bir-biriga bog'lovchi va suv, havo, yorug'lik,
va tozni ta'qiqlaydigan qo'llanishlar uchun ishlatiladi. Tibbiy sohada esa germetiklar, tish
protezlari va tibbiy qurilmalarning tuzilishida foydalaniladi.
Aviasozlik sanoatida germetiklar, yuqori talqin va shakllangan hosilalarni aks ettirish
uchun intensiv ravishda ishlatiladi. Ular, aviatransport vositalarining tuzilishida, suzish va
yorug'lik sharoitlariga qarshi ishonchli bo'lib, ulangan tizimlarning yaxshi ishlashini ta'minlaydi.
REFERENCES
1.
Adhesion Science and Engineering: Surfaces, Chemistry and Applications by Robert J.
Good, published by CRC Press, 2018
2.
Handbook of Adhesives and Sealants by Edward M. Petrie, published by McGraw-Hill
Education, 2020
ISSN:
2181-3906
2023
International scientific journal
«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»
VOLUME 2 / ISSUE 12 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
1366
3.
Adhesives, Sealants and Coatings for Space and Harsh Environment by Lieng-Huang
Lee, published by Springer, 2012
4.
Nurqulova, G., & Saydaliyeva, M. PSYCHOLOGICAL METHODS OF EDUCATION
AND DEVELOPMENT ACCORDING TO THE CHILD'S TEMPERAMENT.
5.
Nurkulova, G. (2022). THE PSYCHOLOGY OF SUBORDINATE BEHAVIOR.
Emergent: Journal of Educational Discoveries and Lifelong Learning (EJEDL), 3(12),
204-207.
6.
Nurkulova, G. E. (2021). IMPROVING EDUCATIONAL OPPORTUNITIES FOR
PRIMARY SCHOOL STUDENTS. Humanitarian Treatise, (104), 7-8.
