366
RAQAMLASHTIRISH SHAROITIDA YOSHLAR BANDLIGINI BOSHQARISH
Tagaev Bexzad Anvarovich
Biznes va tadbirkorlik oliy maktabi mustaqil izlanuvchisi
https://doi.org/10.5281/zenodo.10552604
Annotatsiya.
Aholi bandligi ko‘rsatkichi mehnat bozorining eng muhim tavsiflovchi
jihatlaridan biri bo‘lib, u iqtisodiy ko‘rsatkich sifatida ish haqidan qoniqish darajasi, ishchi-
xodimlar soni, mehnat faoliyatiga qo‘shilish darajasi, shaxsiy ehtiyojlar va boshqalarni aks
ettiradi. Shu jihatdan olganda, mehnat bozorining o‘ziga xos “qaynoq” segmenti hisoblanuvchi
yoshlar bandligini ta’minlash masalalarini o‘rganish dolzarb vazifalardan biri hisoblanadi.
Kalit so‘zlar:
aholi bandligi, yoshlar, yosh mutaxassis, inson kapitali, aholi daromadlari,
kambag‘allik, turmush sifati va darajasi, mehnat bozori, iqtisodiy faol aholi, ishsizlik, iqtisodiy
faollik.
MANAGING YOUTH EMPLOYMENT IN A TIME OF DIGITALIZATION
Abstract.
The population employment indicator is one of the most important descriptive
aspects of the labor market, and as an economic indicator, it reflects the level of satisfaction with
work, the number of employees, the level of participation in work, personal needs, etc. From this
point of view, it is one of the urgent tasks to study the issues of youth employment, which is
considered a special "hot" segment of the labor market.
Key words:
population employment, youth, young specialist, human capital, population
income, poverty, quality of life and level, labor market, economically active population,
unemployment, economic activity.
УПРАВЛЕНИЕ ЗАНЯТОСТЬЮ МОЛОДЕЖИ В ПЕРИОД ЦИФРОВИЗАЦИИ
Аннотация.
Показатель занятости населения является одним из важнейших
описательных аспектов рынка труда и как экономический показатель отражает уровень
удовлетворенности заработной платой, численностью работников, уровнем участия в
труде, личными потребностями и т.п. . С этой точки зрения одной из актуальных задач
является изучение вопросов занятости молодежи, которая считается особым «горячим»
сегментом рынка труда.
Ключевые слова:
занятость населения, молодежь, молодой специалист,
человеческий капитал, доходы населения, бедность, качество и уровень жизни, рынок
труда, экономически активное население, безработица, экономическая активность.
367
Tahlillar shuni ko‘rsatadiki, O‘zbekistonda iqtisodiy faol aholi 2010 yilga nisbatan 2022
yilda 2752,3 ming nafarga yoki 22,4 foizga ko‘paygan bo‘lsa, o‘z navbatida ish bilan band aholi
soni ham tahlil qilinayotgan davrda 2078,0 ming nafarga yoki 18,0 foizga oshgan. Shu bilan bir
qatorda, 2022 yilda davlat sektorida band bo‘lganlar soni 2540,0 ming nafarni tashkil etgan bo‘lsa,
nodavlat sektorida band bo‘lganlar soni 11166,2 ming nafarni tashkil qilgan, bu o‘z navbatida
mehnat bozorida nodavlat, xususan xususiy sektorning ulushi ortib borayotganligidan dalolat
beradi.
Ilmiy adabiyotlarda mehnat bozori turli segmentlarga ajratiladi, masalan: korxonaning
(tashqi va ichki) mehnat bozori; mehnat bozorini ma’muriy-hududiy belgisiga qarab ajratish
(milliy yoki mamlakat mehnat bozori, hududlar, xususan viloyat, tuman mehnat bozorlari va
boshqalar.); mehnat bozorining xalqaro ko‘rinishlari (Rossiya, yEvropa, Amerika, Osiyo va
boshqalar); muayyan vaqt oraliqlari bo‘yicha mehnat bozorlarini ajratish (prognoz, potentsial,
joriy, istiqbolli va hokazo) [Abduraxmonov, 2019].
O’z navbatida, xizmatlarning har bir turi va sifati uchun alohida bozorlar mavjud, ya’ni
mehnat bozori nogironlarning mehnat bozori, ayollar mehnat bozori, yoshlar mehnat bozori,
shifokorlarning mehnat bozori va shu kabi bir qator segmentlarni o‘z ichiga oladi. Mehnat
bozorlarining samaradorligi ko‘p jihatdan aholining iqtisodiy faollik darajasi bilan belgilanadi.
Mamlakat iqtisodiyoti jahon xo‘jaligi tizimiga tobora chuqur integratsiyalashib borayotgan
bir sharoitda, mamlakatimiz iqtisodchi olimlari tomonidan global iqtisodiy rivojlanish, shu
jumladan zamonaviy shart-sharoitlarda aholi, xususan yoshlar bandligini ta’minlash masalalari
katta qiziqish bilan taqdiq qilinmoqda. 20-asrning oxirlari va yangi asrimiz boshlarida bu borada
faollik yaqqol ko‘zga tashlana boshladi, bu o‘z navbatida sobiq ittifoq mamlakatlarining yangicha
iqtisodiy taraqqiyot yo‘liga o‘tishlari bilan bog‘liqdir. Shu nuqtai nazardan, tadqiqotchilar bandlik,
xususan yoshlar bandligi muammolariga keng to‘xtalgan holda, bandlik siyosati va ishsizlik
muammolarini hal qilish-ning yangicha uslublarini ishlab chiqish zarurligini ta’kidlaydilar.
Ishsizlik iqtisodiyot, ijtimoiy soha va ijtimoiy siyosat, ya’ni jamiyat hayotining deyarli
barcha jabhalariga salbiy ta’sir qiladi. Mazkur muammo mamlakatimizning barcha hududlari
uchun ham birdek, dolzarb muammo hisoblanadi. Ishsizlik jamiyatning iqtisodiy salohiyatidan
foydalanishga ta’sir qiladi, ya’ni ishsizlik mavjud bo‘lgan holatda jamiyatning iqtisodiy
salohiyatidan to‘liq foydalanilmaydi. Shuningdek, ishsizlik iste’mol talabiga ta’sir qiladi,
jamg‘armalarning kamayishiga, investitsiya talabining pasayishiga, taklifning qisqarishiga va
natijada esa ishlab chiqarishning pasayishiga olib keladi.
368
Ma’lumotlar tahliliga tayanadigan bo‘lsak, bugungi kunda O‘zbekistonda mehnat va
bandlik idoralaridan rasmiy ishsiz sifatida ro‘yxatga olinganlar soni 2022 yilda 1337,2 ming
nafarni tashkil etadi. Mamlakatimiz hududlarida eng yuqori ishsizlik darajasi Farg‘ona viloyatida
(153,9 ming nafar), Samarqand viloyatida (152,5 ming nafar), Qashqadaryo viloyatida (124,2
ming nafar), Andijon viloyatida (116,9 ming nafar) qayd qilingan bo‘lsa-da, vaziyat boshqa
viloyatlarda ham quvonarli emas.
Ta’lim va biznes sektori vakillari (ish beruvchilar) mintaqadagi ishsizlik darajasiga
sezilarli ta’sir ko‘rsatadi. Ularning birinchi mehnat bozorida taklifni shakllantirsa, ikkinchisi esa,
mos talabni vujudga keltiradi. Mintaqaning inson kapitalini shakllantirishda ularning o‘zaro ta’siri
muhim ahamiyatga ega, chunki mahalliy hokimiyat, universitetlar va ish beruvchilarning
birgalikdagi sa’y-harakatlari bilan inson salohiyatini kapitalga aylantirish, shuningdek hududga
xorijiy investitsiyalar oqimini ko‘paytirish mumkin.
Ma’lumki, davlat aholi bandligini ta’minlashda muhim rol o‘ynaydi. Bu mehnat bozorini
tartibga solish zarurati bilan bog‘liq, chunki hukumat faoliyati samaradorligi ko‘p jihatdan ijtimoiy
o‘lchovga egaligi bilan ajralib turadi. Shundan kelib chiqqan holda, “O‘zbekiston-2030”
strategiyasida Iqtisodiyotning eng tez o‘sib borayotgan yo‘nalishlarida amaliy tadqiqotlarni
kuchaytirish, “korxona — oliygoh — ilmiy tashkilot” klaster tizimini joriy etish
kabi maqsad va
vazifalar ko‘zda tutilgan [“O‘zbekiston-2030” strategiyasi].
Aholini ish bilan ta’minlash sohasidagi vaziyatni tartibga solishning asosiy vositasi
dasturlardir. Davlatning mehnat bozorini boshqarish bilan bog‘liq barcha harakatlari mamlakat
yoki mintaqa aholisining to‘liq bandligini ta’minlashga, mehnat bozorining barqarorligi va
mamlakatdagi va dunyodagi iqtisodiy vaziyatning o‘zgarishiga moslashuvchanligini ta’minlashga
qaratilgan.
Davlat bandlik siyosatining faol va passiv shakllari bir xil darajada dolzarb va muhimdir.
Birinchi holda, iqtisodiy faol aholi ish bilan ta’minlanadi (ya’ni yangi bo‘sh ish o‘rinlarini
yaratish), fuqarolarni tayyorlash va qayta tayyorlash, ikkinchidan - muhtojlarga ishsizlik
nafaqasini to‘lash amalgat oshiriladi. Hozirgi vaqtda butun dunyoda turli mamlakatlar hukumati
mehnat bozorini faol tartibga solish siyosatini amalga oshirish orqali to‘liq bandlikka erishishni
ustuvor maqsad qilib qo‘yishgan.
Mehnatga bo‘lgan talabning tuzilishi bozorning to‘yinganligida namoyon bo‘ladi va
ommaviy xarakterdagi ishlab chiqarish masalalarini hal qiladi, shuning uchun u industrial
jamiyatining o‘lchamlariga mos keladi. Holbuki, masalan, Amerika Qo‘shma Shtatlari mehnat
369
bozorida talabning tuzilishi biznes jarayonlarini sanoatlashtirish ustun bo‘lgan post-industrial
jamiyatga mos keladi.
Ma’lumki, dunyoning turli mamlakatlarida mehnat bozorining o‘ziga xos modellari
mavjud, bunga bir qator turli omillar, jumladan, iqtisodiy rivojlanish darajasi, milliy xususiyatlar
va boshqalar ta’sir qiladi. Aholini ish bilan ta’minlashni tartibga solishning faol davlat siyosati
ishsizlik darajasining pasayishiga, korxonalarni ishchilarni yollashga rag‘batlantirishga,
shuningdek, aholining o‘z bilim darajasi, ish tajribasi, kasbiy mahoratini oshirishga undaydi
[Abduraxmonov, 2019].
Mehnat resurslarini tartibga solishning mahalliy tajribasi tahlili shuni ko‘rsatadiki, davlat
tomonidan uzoq vaqt davomida aholining mehnat faoliyatidagi ishtirokini tartibga solishning turli
usullari qo‘llab kelingan.
Hozirgi vaqtda aholi bandligini tahlil qilish amaliyoti umuman ijtimoiy va mehnat sohasi
to‘g‘risidagi ma’lumotlarni taqdim etish, to‘plash va qayta ishlash bo‘yicha tadqiqotlarning bir
nechta turlarini ajratishga imkon beradi: tahlil qilish, ko‘rib chiqish, monitoring qilish, shuningdek
statistik ma’lumotlarni to‘plash.
Bandlik tadqiqotlari doirasida o‘rganilayotgan muammolar majmuasi-bu ta’lim
xizmatlarini ko‘rsatish bo‘yicha davlat va davlat muassasalarining ijtimoiy siyosatini amalga
oshirish samaradorligini mustaqil har tomonlama baholash sifatida mehnat va ijtimoiy auditga
talab va taklifning monitoringini ifoda etadi.
Bandlik monitoringi bandlik holatini tahlil qilish uchun statistik ma’lumotlardan
foydalangan holda tizimli tadqiqotlar jarayonini o‘zida ifoda etadi. Uning yordamida
o‘rganilayotgan sohadagi mavjud muammolarga echimlarni ishlab chiqish, tanqidiy vaziyatlarning
yuzaga kelishini bashorat qilish imkonini beruvchi axborot tizimi shakllantiriladi.
Monitoring o‘zida ishchi kuchiga talab va taklifni shakllantirishni o‘rganish, talab hajmini
aniqlashga qaratilgan tadbirlarni o‘tkazish jarayonini aks ettiradi.
Aholi bandligi va umuman mehnat bozorini o‘rganish va tahlil qilish uchun turli xil
usullardan foydalaniladi. Eng samarali usullar sirasiga ijtimoiy tadqiqotlarni kiritishimiz mumkin.
So‘nggi yillarda ijtimoiy va mehnat jarayonlarini monitoring qilish eng keng tarqalgan tadqiqot
yo‘nalishlaridan biriga aylandi. Ijtimoiy va mehnat jarayonlarini modellashtirishning matematik
usuli ham faol rivojlanayotganligini ko‘zdan qochirmaslik lozim.
Aholining bandligini yanada chuqurroq tahlil qilish uchun segmentlash usulidan keng
qo‘llaniladi, ya’ni mehnat bozori turli belgilar bo‘yicha mayda qismlarga bo‘linadi, uning
yordamida mehnat bozorining turli segmentlarida bandlik darajasi aniqlanadi. Korxona va
370
tashkilotlar xodimlarni ish bilan ta’minlash borasida zaruriy shart-sharoitlarni yaratish bilan
shug‘ullanadilar va ishchi kuchining iste’molchisi hisoblanadilar, bo‘sh ish o‘rinlarini izlovchilar
esa, o‘z navbatida bandlik xizmatlarining iste’molchilari bo‘lib hisoblanadilar. Bandlik segmen-
tatsiyasi korxona yoki tashkilotga mehnat bozoridagi raqobatchilarga nisbatan o‘z pozitsiyasiga
ob’ektiv baho berishga, raqobatdosh ustunliklarini oshirish uchun hududlar va bozorlarni aniqlash
uchun ular egallagan joyni aniqlashga imkon beradi.
Ijtimoiy-iqtisodiy tizim sifatida bandlikni rivojlantirish muammolarini hal qilish bo‘yicha
aniq chora-tadbirlarni ishlab chiqish uchun mehnat sohasidagi innovatsion rivojlanish, dinamika
va munosabatlarning rivojlanishiga ta’sir qiluvchi yakka tartibdagi ijtimoiy-iqtisodiy jarayonlarga
e’tibor qaratish lozim.
Zamonaviy mehnat bozori faoliyati samaradorligini oshirish va ishsizlikning o‘sishi
muammolarini hal qilish nuqtai nazaridan yoshlar bandligini ta’minlash alohida e’tibor talab
qiladi.
Yoshlarni ish bilan ta’minlash haqida so‘z borganda, yoshlar - bu muayyan yosh
chegaralari, jamiyatdagi ma’lum mavqei va ijtimoiy mas’uliyat darajasiga ega bo‘lgan alohida
yosh guruhlar1i sifatida e’tirof etiladi.
O‘zbekiston Respublikasining “Yoshlar oid davlat siyosati to‘g‘risida”gi Qonuniga ko‘ra,
14 yoshga to‘lgan ammo 30 yoshdan oshmagan shaxslar yoshlar (yosh fuqarolar) sifatida e’tirof
etiladi. Tahlillarimiz mamlakat umumiy aholisi tarkibida 10-34 yoshlilar ulushi kamayib borish
tendentsiyasiga egaligini ko‘rsatmoqda (1-rasm). Bunday holat bir tomondan rivojlanayotgan
mamlakatlarga xos bo‘lgan demografik vaziyat bilan tavsiflanadi, shunga qaramasdan
O‘zbekiston aholisi tarkibida yoshlarning salmog‘i yetarlicha yuqori ekanligi yoshlarning
bandligi, ularning inson kapitalini boyitish masalalariga katta e’tibor qaratishni talab qiladi.
Bugungi kunda dunyoda 15-24 yoshdagilar soni 1,2 milliardni yoki dunyo aholisining 16
foizini tashkil qiladi. Mutaxassislarning fikriga ko‘ra, kelgusi o‘n yil ichida hozirda ishsiz
bo‘lgan73 million va har yili birinchi marta mehnat bozoriga kirib kelayotgan 40 million yigit-
qizlar uchun kamida 475 million yangi ish o‘rinlari yaratish uchun zarur bo‘ladi. XMTning 2030
yilgacha barqaror rivojlantirish hujjatlarida kasbiy tayyorgarlik va yoshlarni ish bilan ta’minlash
masalalari alohida o‘rin tutadi.
O‘zbekiston xalqaro hamjamiyatning to‘laqonli a’zosi sifatida yoshlarni ma’naviy
barkamol, jismonan sog‘lom, fidoyi insonlar etib tarbiyalash, ularning huquq va manfaatlarini
himoya qilish, hayotda o‘z o‘rnini topishi uchun munosib shart-sharoitlar yaratish, ularni har
371
tomonlama qo‘llab-quvvatlash, kasbiy bandligini ta’minlash, rag‘batlantirish bo‘yicha keng
ko‘lamli ishlarni amalga oshirmoqda.
Mamlakatimizda bandlik muammosini hal qilish bilan ko‘plab davlat idoralari, tegishli
vazirlik va bandlik xizmati shug‘ullanadi. Ta’lim muassasalarini tugatgach, ish topishda
qiynalayotgan yoshlarga alohida e’tibor qaratilmoqda. Yoshlar doimo O‘zbekiston davlat
siyosatining diqqat markazida bo‘lib kelgan va shunday bo‘lib qolmoqda. Bugungi kunda
mamlakatimizda har bir sohada keng ko‘lamli islohotlar amalga oshirilmoqda, jamiyatdagi dolzarb
muammolarni bartaraf etish bo‘yicha ishlar olib borilmoqda, yoshlarning barkamol rivojlanishi va
ta’lim olishi uchun sharoitlar yaratilmoqda.
Statistik ma’lumotlarga ko‘ra, ishsiz yoshlarning qariyb 20 foizi o‘z biznesini boshlash
uchun noyob qobiliyatlarga ega, ammo ma’lum holatlar tufayli atigi 5 foizi bunga qaror qiladi.
Ushbu muammoni hal qilish uchun yoshlar tadbirkorligini qo‘llab-quvvatlash dasturlarini ishlab
chiqish talab etiladi. Yoshlar tadbirkorligini rivojlantirish ishsizlikka qarshi kurashning kuchli
vositasi bo‘lib, aholining o‘zini o‘zi band qilishi uchun keng imkoniyatlar yaratadi va ish
o‘rinlarini ko‘paytirish uchun sharoit yaratadi.
Yoshlar bandligini ta’minlash dasturlari doirasida Republika bo‘yicha jami 273283 nafar
yoshlarning bandligini ta’minlash ko‘zda tutilgan bo‘lsa, bugungi kunga kelib 154638 nafar
yoshlarning bandligini ta’minlashgaerishilgan. Bunda 97386 nafar yoshlar doimiy ish o‘rinlari
bilan ta’minlangan bo‘lsa, 41618 nafar yoshlar kasb-hunarga o‘qitish dasturlari bilan qamrab
olingan, 26826 nafar yoshlarga jami 8538 ga. er maydoni ajratilgan bo‘lsa, 30501 nafar
yoshlarning bandligini ta’minlash borasida 667 mlrd. so‘m kredit mablag‘lari yo‘naltirilgan.
Yoshlar bandligini ta’minlash borasida Jizzax (37%), Qashqadaryo (40%), Navoiy (48%),
Surxondaryo (53%), Toshkent (41%), Xorazm (40%) viloyatlari Respublika ko‘rsatkichidan
orqada ekanliklarini ta’kidlash lozim.
Zamonaviy yoshlar uchun o‘z kasbiy faoliyatida nafaqat o‘quv jarayonida olgan bilim va
ko‘nikmalarini amalga oshirish, balki shaxsiy o‘sish va o‘zini namoyon qilishga erisha olish ham
muhimdir, bu esa yoshlarni nafaqat ta’lim jarayonida muayyan ko‘nikmalarni egallashga, balki
o‘z ustida ishlashga ham undaydi. Afsuski, mutaxassislik bo‘yicha haqiqiy ish bilan ta’minlash
masalasining e’tiborsiz qoldirilishi odatiy hodisaga aylandi, shu bilan bir qatorda yoshlar boshqa
sohalarda ish izlashga majbur bo‘lmoqdalar, ish izlab topishda nobozor usullarga murojaat
qilmoqdalar. Yoshlar uchun oliy ma’lumot olish tobora ko‘proq o‘zini namoyon qilish va o‘zini
anglash, qobiliyatlarini rivojlantirish ehtiyojlarini qondirishga xizmat qiladi. Bu aynan insonning
372
yoshlik davrida amalga oshgani holda, yetarlicha bo‘lmagan ijtimoiylashuv darajasi va murakkab
hayotiy majburiyatlarning yetishmasligi bilan bog‘liq sanaladi.
Yoshlar mehnat sohasidagi harakatlarni qo‘llab-quvvatlash va tartibga solishni talab
qiladigan ijtimoiy himoyaga muhtoj toifadir. Kasbiy yo‘nalish va amaliyotning etishmasligi
ertangi kunda yoshlarning o‘z salohiyatini rivojlantirishga sarmoya kiritish va nufuzli ish, lavozim
va maoshga ega bo‘lish o‘rniga, bugun xizmat ko‘rsatish sohasida “tezkor” maosh evaziga
ishlashga majbur qiladi.
Yoshlarni ish bilan ta’minlashning asosiy muammolaridan biri bu mehnatga talab va taklif
o‘rtasidagi muvozanatning yo‘qligida aks etadi, ya’ni bitiruvchilarni tayyorlash sifati ish
beruvchining talablariga javob bermaydi. Kadrlarga bo‘lgan talabni shakllantiradigan ish
beruvchilar va taklifni shakllantiradigan ta’lim xizmatlari sohasi o‘rtasidagi muvo-zanatni
ta’minlash muammosi yoshlar o‘rtasida kasbiy kompetentsiyalarni shakllantirish va ushbu
kompetentsiyalarning ish beruvchining talablariga muvofiqligiga erishishda ko‘zga tashlanadi.
Ta’lim olayotgan yoshlar muvaffaqiyatli ishga joylashish sharoitida ijtimoiy-iqtisodiy
rivojlanishiga bog‘liqligi e’tirof etiladi, shu bilan birga ta’lim sifatining yoshlarning ish bilan
ta’minlashdagi muvaffaqiyatlariga bog‘liqligi alohida isbot talab qilmaydi. Shu nuqtai nazardan,
ish beruvchilarning talablariga muvofiq ta’lim xizmatlarini yo‘lga qo‘yish dolzarb muammolardan
biri hisoblanadi.
Hududda inson kapitalining to‘planishi rivojlanish va o‘zini o‘zi anglash uchun yaxshi
sharoitlar bilan chambarchas bog‘liq, masalan, ishbilarmonlik muhiti uchun qulay muhit yaratish,
ijodiy sinf va ijodkorlikni rivojlantirish uchun bunday sharoitlar mintaqaning jozibadorligini
oshiradi. Hududga inson kapitalini jalb qilish va uni mustahkamlash hudud iqtisodiyotining
o‘sishiga ijobiy ta’sir ko‘rsatadi.
REFERENCES
1.
Mehnat iqtisodiyoti: Nazariya va amaliyot / Darslik. Kalandar Abdurahmonov. Qayta
ishlangan va to‘ldirilgan3-nashri. T.: O‘zbekiston Respublikasi Fanlar akademiyasi “Fan”
nashriyoti davlat korxonasi, T.: 2019.-544b.
2.
Xolmo‘minov Sh.R. Qishloq mehnat bozorining shakllanishi va rivojlanishi hamda ularni
modellashtirish (Monografiya). – T.: Fan va texnologiya, 2014.
3.
Xomitov K.Z. O‘zbekiston Respublikasi qishloq mehnat bozorining samarali rivojlanishi
muammolari. Iqtisod fanlari doktori ilmiy darajasini olish uchun yozilgan dissertatsiya. – T.:
O’zR FA Iqtisodiyot instituti, 2012.
373
4.
Xudoyberdiev Z.Ya.. Tadbirkorlik va ishga joylashtirish texnologiyasi. O’quv qo‘llanma. –
T.: ILMZIYO, 2016.
5.
Xolmuxamedov M.M. Mehnat bozorida yoshlarning ish bilan bandligini tartibga solish va uni
takomillashtirish (Samarqand viloyati misolida). Iqtisod fanlari nomzodi ilmiy darajasini olish
uchun yozilgan dissertatsiya. – Samarqand, 2011.
6.
Nasimov D.A. Oliy ta’lim muassasalari bitiruvchilarini ishga joylashtirish tizimini
takomillashtirish
(Samarqand viloyati misolida). Iqtisod fanlari nomzodi ilmiy darajasini olish
uchun yozilgan dissertatsiya. – Samarqand, 2011.
7.
O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2023 yil 11 sentyabrdagi PF-158 sonli
“O‘zbekiston-2030”
strategiyasini
tasdiqlash
to‘g‘risida”gi
Farmoni,
https://lex.uz/uz/docs/6600413
8.
O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 19.01.2022 yildagi PQ-92-son “Mahallalarda
yoshlar bilan ishlash tizimini tubdan takomillashtirish chora-tadbirlari to‘g‘risida” Qarori
9.
Абдувохидов А. А. и др. ҲУДУДЛАРДА КИЧИК БИЗНЕС ВА ХУСУСИЙ
ТАДБИРКОРЛИКНИ
РИВОЖЛАНТИРИШДА
ТИЖОРАТ
БАНКЛАРИНИНГ
КРЕДИТЛАШ СИЁСАТИНИ ТАКОМИЛЛАШТИРИШ //BARQARORLIK VA
YETAKCHI TADQIQOTLAR ONLAYN ILMIY JURNALI. – 2022. – Т. 2. – №. 5. – С. 46-
52.
10.
Abduvoxidov, A., & Kamilova, S. (2023). INSON KAPITALINING RAQAMLI
RIVOJLANISHINI BAHOLASH.
Iqtisodiy Taraqqiyot Va Tahlil
,
1
(2), 5–14. Retrieved from
https://e-itt.uz/index.php/eitt/article/view/39
