ISSN:
2181-3906
2025
International scientific journal
«MODERN
SCIENCE
АND RESEARCH»
VOLUME 4 / ISSUE 8 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
164
BANK FAOLIYATINI RAQAMLASHTIRISH SHAROITIDA BANK XIZMATLARI
SIFATINI OSHIRISH YO‘LLARI
Azamatov Fero‘z O‘ktam o‘g‘li
O‘zbekiston Respublikasi Bank
-moliya akademiyasi magistranti.
azamatovferuz941@gmail.com
https://doi.org/10.5281/zenodo.16790078
Annotatsiya.
Ushbu maqolada bank faoliyatini raqamlashtirish sharoitida bank
xizmatlari sifatini oshirishning zamonaviy yo‘nalishlari va mexanizmlari tahlil qilingan.
Xususan, raqamli texnologiyalarni joriy etish orqali bank xizmatlarining tezligi,
qulayligi, ishonchliligi va shaffofligi oshayotganligi ilmiy asosda yoritilgan. Tadqiqotda mijozlar
ehtiyojlariga moslashtirilgan xizmatlar, masofaviy bank operatsiyalari, sun’iy intellekt asosidagi
xizmat ko‘rsatish tizimlari va mobil bank ilovalari orqali xizmatlar sifatini oshirish bo‘yicha
ilg‘or tajribalar tahlil etilgan. “O‘zmilliybank” AJ misolida raqamlashtirish jarayonlarining
amaliy natijalari qisqacha ko‘rib chiqilgan bo‘lib, bank tomonidan joriy etilgan mobil ilovalar,
onlayn xizmatlar va mijozlar uchun yaratilgan raqamli qulayliklar xizmatlar sifati oshishida
qanday rol o‘ynayotgani ko‘rsatib berilgan. Maqolada raqamli xizmatlarni kengaytirish orqali
mijozlar bilan aloqani soddalashtirish, operatsion xarajatlarni kamaytirish va bankning
raqobatbardoshligini oshirishga oid takliflar ishlab chiqilgan.
Kalit so‘zlar:
Bank faoliyati, raqamlashtirish, bank xizmatlari sifati, tijorat banklari,
raqamli transformatsiya, mijozlarga yo‘naltirilgan yondashuv, mobil bank ilovalari, sun’iy
intellekt, fintech texnologiyalari, masofaviy xizmat ko‘rsatish, mijozlar ehtiyoji, xizmat ko‘rsatish
tezligi, raqamli infratuzilma, xizmat sifati monitoringi, xizmatlar innovatsiyasi.
Abstract.
This article analyzes modern trends and mechanisms for improving the quality
of banking services in the context of digitalization of banking activities. In particular, the
scientific basis of the increase in the speed, convenience, reliability and transparency of banking
services through the introduction of digital technologies is highlighted. The study analyzes best
practices in improving the quality of services through services tailored to customer needs,
remote banking operations, artificial intelligence-based service systems and mobile banking
applications. Using the example of Uzmilliybank, the practical results of digitization processes
are briefly reviewed, showing the role of mobile applications, online services and digital
conveniences created for customers introduced by the bank in improving the quality of services.
The article develops proposals to simplify communication with customers, reduce
operating costs and increase the bank's competitiveness by expanding digital services.
Keywords:
Banking, digitalization, quality of banking services, commercial banks, digital
transformation, customer-centric approach, mobile banking applications, artificial intelligence,
fintech technologies, remote service, customer needs, speed of service, digital infrastructure,
service quality monitoring, service innovation.
Kirish.
So‘nggi yillarda jahon moliyaviy tizimida raqamli texnologiyalar asosida
rivojlanayotgan bank xizmatlari bank faoliyatining sifatini oshirishda muhim omilga
aylanmoqda. Raqamlashtirish nafaqat bank operatsiyalarining avtomatlashtirilishiga, balki
xizmat ko‘rsatish tezligi, shaffofligi, qulayligi va xavfsizligining yangi bosqichga chiqishiga
ISSN:
2181-3906
2025
International scientific journal
«MODERN
SCIENCE
АND RESEARCH»
VOLUME 4 / ISSUE 8 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
165
xizmat qilmoqda. Mijozlar ehtiyojining ortib borishi, ularning xizmatlardan kutayotgan
zamonaviy yondashuvlari banklar oldida xizmatlar sifatini doimiy ravishda takomillashtirishni
talab etmoqda. Shu boisdan, raqamli texnologiyalarni bank amaliyotiga izchil tatbiq etish orqali
nafaqat ichki ish faoliyatini optimallashtirish, balki mijozlar bilan munosabatlarda ham sifat
jihatidan yangi yondashuvlar shakllanmoqda. O‘zbekiston tijorat banklarida ham so‘nggi yillarda
raqamli transformatsiya jarayonlari jadal rivojlanmoqda. Jumladan, mobil ilovalar, internet-
banking, masofaviy identifikatsiya va sun’iy intellekt asosidagi xizmatlar joriy etilishi natijasida
bank xizmatlarining ko‘lami va sifati kengaymoqda. Biroq, raqamlashtirish jarayonida xizmatlar
sifati doimo nazoratda bo‘lishi va uni baholashning aniq mezonlariga asoslanishi muhim
ahamiyatga ega. Ushbu maqolada aynan bank faoliyatining raqamlashtirilishi orqali xizmatlar
sifatini oshirish omillari, mavjud muammolar va ularning yechimlari tizimli tahlil qilinadi.
Mavzuga oid adabiyotlar sharhi.
Bank tizimining raqamli transformatsiyasi
O‘zbekistonda ham zamonaviy bank xizmatlari sifati va samaradorligini oshirishda muhim
yo‘nalishlardan biriga aylandi. Bu borada Sanjarbek Ikromov va Alimova Makhfuza (2025)
tomonidan olib borilgan tadqiqotda O‘zbekiston bank tizimini modernizatsiya qilish bo‘yicha
amalga oshirilayotgan keng qamrovli islohotlar tahlil qilingan. Mualliflar raqamli texnologiyalar
va fintech yechimlarining bank xizmatlari sifatini oshirishdagi roliga alohida urg‘u berib,
mijozlar ehtiyojlarini tezroq va aniqroq qondirish imkonini beruvchi zamonaviy platformalarning
afzalliklarini ko‘rsatib o‘tgan. Ular, xususan, raqamli infratuzilmani rivojlantirish, xizmatlar
tezligi va qulayligini oshirish orqali mijozlar qoniqishini ta'minlash mumkinligini asoslagan.
Shuningdek, M.S. Abdurashidova (2023) o‘z tadqiqotida O‘zbekiston bank sektorida
sun’iy intellekt (AI) texnologiyalarini joriy etish yo‘llarini tahlil qilgan. Uning fikricha, banklar
faoliyatida AI tizimlarining tatbiq etilishi xizmat ko‘rsatish sifatini oshiradi, xususan mijozlarga
individual yondashuvni kuchaytiradi, kredit skoring tizimlarini takomillashtiradi va texnik
xatoliklarni kamaytiradi. Tadqiqotda AI asosida ishlovchi virtual yordamchilar va chat-botlar
orqali 24/7 xizmat ko‘rsatish tizimi tashkil etilishi mijozlar ehtiyojlarini tezkor hal etishdagi eng
dolzarb yechimlardan biri sifatida ko‘rsatilgan.
Z. Mamadiyarov (2024) o‘z ilmiy ishida masofaviy bank xizmatlari rivojini chuqur tahlil
qilgan. U, ayniqsa, mobil ilovalar va internet-banking platformalarining mijozlar hayot tarziga
ko‘rsatgan ijobiy ta’sirini ko‘rsatadi. Uning tadqiqotlarida masofaviy xizmatlar orqali operatsion
vaqtni qisqartirish, xizmatlar arzonligini ta’minlash va xizmatlar xavfsizligini oshirish
mumkinligi asoslab berilgan. Mamadiyarov banklar xizmatlarining raqamli shaklga o‘tishini
mijozlar bilan uzluksiz va interaktiv aloqalarni mustahkamlovchi asosiy vosita sifatida
baholaydi.
Yevropa kontekstida olib borilgan tadqiqotlardan biri
—
Rym Ayadi (2025) tomonidan
chop etilgan ishda raqamlashtirish jarayonining bank samaradorligiga qanday ta’sir qilishi
statistik va matematik modellarda tahlil etilgan. Ayadi raqamli texnologiyalar tatbiqi banklarning
operatsion xarajatlarini kamaytirib, umumiy xizmatlar sifatini sezilarli darajada oshirishini
aniqlagan. Uning fikricha, raqamlashtirish natijasida vujudga kelgan yangi xizmatlar modeli
(open banking, fintech integratsiyasi) banklar rentabelligiga ijobiy ta’sir ko‘rsatadi, biroq bu
jarayonlar yuqori darajadagi boshqaruv va xavfsizlik mexanizmlarini talab qiladi. Bank
xizmatlarining yangi shakllanish bosqichlarini o‘rgangan tadqiqotlardan biri bu —
Valeria
ISSN:
2181-3906
2025
International scientific journal
«MODERN
SCIENCE
АND RESEARCH»
VOLUME 4 / ISSUE 8 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
166
Stefanelli va boshqalarning (2022) ishi hisoblanadi. Ular "invisible banking"
—
ya’ni
foydalanuvchi sezmaydigan, ammo u bilan integratsiyalashgan bank xizmatlari konsepsiyasini
chuqur o‘rganganlar. Bu yondashuv orqali bank xizmatlari boshqa raqamli xizmatlar ichiga
integratsiyalashgan holda ishlaydi va foydalanuvchiga eng soddalashtirilgan interfeysni taqdim
etadi. Tadqiqotda innovatsion xizmat modellari orqali mijoz tajribasini oshirish va bank
xizmatlarini zamonaviy ekotizimlarga uyg‘unlashtirish zarurligi ta’kidlangan.
Yana bir muhim tadqiqot manbasi bu
—
Yevropa Markaziy Banki (ECB) tomonidan
2024 yilda chop etilgan to‘lovlar va raqamli xizmatlar bo‘yicha yirik hisobot hisoblanadi.
Hisobotda yevro hududidagi to‘lov madaniyati, mijozlarning raqamli xizmatlarga bo‘lgan
munosabati, onlayn to‘lovlar hajmining ortishi va bank xizmatlarining shaffofligi tahlil qilingan.
ECB hisobotida raqamlashtirish bank xizmatlarining nafaqat sifat, balki inklyuzivlik darajasini
ham oshirayotgani qayd etiladi. Ayniqsa, uzoq hududlarda yashovchi mijozlarga xizmat
ko‘rsatishning masofaviy yechimlari va ularning foydaliligi alohida ko‘rsatib o‘tilgan.
Raqamli bank xizmatlarining mijozlar qoniqishiga ta’sirini empirik usullar asosida
o‘rgangan Hongyang Chu va Xuegang Zhan (2024) o‘z tadqiqotlarida aynan qulaylik, xavfsizlik
va shaxsiylashtirish omillarining alohida ahamiyat kasb etishini aniqlagan. Ular Xitoy moliya
institutlari misolida raqamli xizmatlar foydalanuvchilarining xulq-atvori va qoniqish darajasini
o‘rganib, mijozlar raqamli interfeyslar orqali ko‘rsatilgan xizmatlardan qanchalik samarali
foydalanishini o‘lchovli usullarda tahlil qilgan. Tadqiqot shuni ko‘rsatadiki, bank xizmatlari
nafaqat funksional jihatdan samarali bo‘lishi, balki foydalanuvchi uchun oson,
shaxsiylashtirilgan va ishonchli bo‘lishi kerak.
Shunga yaqin yo‘nalishda Siti Nurdianah Jalani va uning hamkorlari (2024) Malayziya
tajribasi asosida mobil bank ilovalari foydalanuvchilarining raqamli xizmatlardan foydalanishiga
ta’sir etuvchi omillarni o‘rgangan. Tadqiqotda xavfsizlik, qulaylik, texnik ishonchlilik, interfeys
dizayni va xizmatlarning moslashuvchanligi mijozlarning mobil ilovalardan faol foydalanishiga
bevosita ta’sir ko‘rsatishi aniqlangan. Ular foydalanuvchilarning texnologiyaga ishonchi oshgan
sari raqamli xizmatlardan foydalanish tezligi ham ortishini asoslab bergan.
Salome O. Ighomereho va hamkorlarining (2022) tadqiqotida esa elektron xizmatlar
sifatini baholash bo‘yicha aniq o‘lchov modeli taklif etilgan. Mualliflar mijozlar uchun muhim
bo‘lgan xizmat jihatlarini —
ya’ni sayt dizayni, ishonchlilik, xavfsizlik, shaxsiylashtirish va
tezkor javob berish
—
asosiy indikatorlar sifatida belgilashgan. Ushbu indikatorlar yordamida
bank xizmatlari sifatini tahlil qilish imkoniyati yaratilgan bo‘lib, bu model, ayniqsa
rivojlanayotgan mamlakatlar bank sektorlarida qo‘llanilishi mumkin bo‘lgan amaliy vosita
sifatida taklif etilgan. Ritesh Ranjan (2025) o‘z tadqiqotida raqamli banklashuvning rivojlanishi
va uning an’anaviy bank tizimiga ko‘rsatgan ta’sirini tahlil qilgan. Tadqiqotda sun’iy intellekt,
blokcheyn, big data va IoT texnologiyalarining bank xizmatlari tajribasiga olib kirilishi mijozlar
uchun xizmat sifatini tubdan o‘zgartirganini ko‘rsatadi. Ranjan raqamli transformatsiya
jarayonining faqat texnik emas, balki mijoz bilan aloqa madaniyatini ham o‘zgartirayotganini
ta’kidlab, innovatsiyalar banklar uchun raqobat ustunligiga aylanishini asoslab beradi.
Leora Klapper va hamkorlarining (2017) Global Findex ma’lumotlariga asoslangan
tadqiqotlari moliyaviy inklyuzivlik
—
ya’ni bank xizmatlaridan foydalanish imkoniyatining
kengayishi
—
masalasiga urg‘u beradi.
ISSN:
2181-3906
2025
International scientific journal
«MODERN
SCIENCE
АND RESEARCH»
VOLUME 4 / ISSUE 8 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
167
Ular raqamli to‘lov tizimlari va fintech yechimlarining rivojlanishi orqali rivojlanayotgan
mamlakatlarda aholi qatlamlarining bank tizimiga jalb etilishi haqida muhim dalillar
keltirishgan. Bu tadqiqot xizmatlar sifati faqat mavjud mijozlar uchun emas, balki yangi
foydalanuvchilarni jalb qilish uchun ham muhim omil ekanini ko‘rsatadi.
Yakunda, Bank of Italy (2024) tomonidan e’lon qilingan rasmiy hisobotda texnologiyaga
investitsiya kiritish, xavfsizlik standartlarini kuchaytirish va xizmat ko‘rsatish sifatini milliy
darajada oshirish zarurati ta’kidlangan. Hisobotda, bank tizimining barqarorligi va
raqobatbardoshligi uchun raqamli xizmatlar ko‘lamini kengaytirish, xodimlar va mijozlar uchun
raqamli savodxonlik dasturlarini joriy qilish asosiy strategik yo‘nalish sifatida belgilangan.
Ayniqsa, pandemiya davrida raqamli xizmatlarning dolzarbligi ortgani, va bu orqali bank
xizmatlari sifati ham oshgani isbotlangan.
Yuqoridagi adabiyotlar sharhi shuni ko‘rsatadiki, bank tizimining raqamli
transformatsiyasi nafaqat texnologik taraqqiyot, balki xizmatlar sifati, mijozlar ehtiyojlariga
moslashuvchanlik, xavfsizlik va qulaylik darajasini oshirishning asosiy vositasiga aylangan.
Turli mintaqalarda, jumladan O‘zbekiston, Yevropa, Osiyo va AQShda olib borilgan
ilmiy tadqiqotlar bank xizmatlarining sifat ko‘rsatkichlariga qulay interfeyslar, shaxsiylashtirish,
masofaviy xizmatlar, sun’iy intellekt va raqamli platformalarning kuchli ta’sirini isbotlab
bermoqda. Shuningdek, raqamlashtirish jarayoni orqali nafaqat mavjud mijozlar ehtiyojlari
qondirilmoqda, balki moliyaviy inklyuziya darajasi ham oshib bormoqda. Bu esa banklar uchun
strategik raqobat ustunligini yaratish bilan birga, jamiyatda moliyaviy xizmatlardan foydalanish
imkoniyatlarini kengaytirishga xizmat qilmoqda.
Tadqiqot metodologiyasi.
Ushbu tadqiqotda bank faoliyatini raqamlashtirishning bank
xizmatlari sifatiga ta’sirini aniqlash maqsadida kompleks metodologik yondashuv qo‘llanildi.
Tadqiqotda asosiy e’tibor raqamli texnologiyalar —
masalan, internet-banking, mobil
ilovalar, sun’iy intellekt, blockchain va masofaviy xizmat ko‘rsatish tizimlarining xizmat sifati
ko‘rsatkichlariga bo‘lgan ta’sirini tahlil qilishga qaratildi. Bu jarayonda xizmat sifati beshta
asosiy mezon (tezlik, qulaylik, xavfsizlik, shaxsiylashtirish va uzluksizlik) asosida baholandi.
Tadqiqot uslubiy jihatdan miqdoriy (kvantitativ) va sifatli (kvalitativ) yondashuvlarni o‘z
ichiga olgan aralash metod asosida olib borildi. Miqdoriy tahlil uchun banklar tomonidan e’lon
qilingan statistika (mobil ilova foydalanuvchilari soni, raqamli xizmatlardan foydalanish
darajasi, mijozlar fikr so‘rovnomalari) tahlil qilindi. Sifatli tahlil esa intervyu va kontent
-tahlil
usullariga asoslandi, bunda bank mutaxassislari va mijozlar bilan suhbatlar orqali xizmat sifati
bo‘yicha amaliy fikrlar to‘plandi.
Tadqiqot ob’ekti sifatida O‘zbekistonning yirik tijorat banklaridan biri —
“O‘zmilliybank” AJ tanlandi. Tanlov sabablaridan biri ushbu bankda so‘nggi yillarda faol
raqamlashtirish siyosati olib borilayotgani, mobil ilovalar va onlayn xizmatlar keng joriy
etilganidir. Bank faoliyati doirasida raqamli xizmatlarning joriy etilishi va xizmat sifati
ko‘rsatkichlari o‘rtasidagi bog‘liqlik empirik ma’lumotlar asosida statistik tahlil qilindi. Bunda,
xizmat sifati o‘zgarishlari bilan bog‘liq tendensiyalar SPSS va Excel dasturlari orqali vizual
grafik va jadval shaklida ifodalandi.
Bundan tashqari, xalqaro amaliyotlarni solishtirish uchun Evropa, Osiyo va AQSh bank
tizimlarida raqamli xizmatlar joriy etilishi va mijozlar qoniqishiga ta’siri bo‘yicha ilg‘or
ISSN:
2181-3906
2025
International scientific journal
«MODERN
SCIENCE
АND RESEARCH»
VOLUME 4 / ISSUE 8 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
168
tadqiqotlar sharhlanib, O‘zbekiston tajribasi bilan solishtirma tahlil qilindi. Bu yondashuv orqali
nafaqat mahalliy kontekstda, balki global miqyosda ham raqamlashtirishning xizmat sifati bilan
bevosita bog‘liqligi aniqlanib, tadqiqotning nazariy va amaliy qiymati yanada mustahkamlandi.
Tahlil va natijalar.
2020
–
2024-
yillar davomida O‘zmilliybank AJ faoliyatida raqamli
transformatsiya bank xizmatlari sifatini oshirishda hal qiluvchi omilga aylandi. Tahlil shuni
ko‘rsatadiki, raqamlashtirish nafaqat texnologik yangilik sifatida, balki bankning umumiy
iqtisodiy samaradorligini oshirishda strategik vosita sifatida namoyon bo‘lmoqda. Ayniqsa,
raqamli mahsulotlar orqali mijozlar bilan o‘zaro munosabatlar sifati, operatsion samaradorlik va
foyda marjasi yildan-
yilga barqaror o‘sishda davom etmoqda.
1-jadval
Raqamlashtirish sharoitida O‘zmilliybank AJ moliyaviy ko‘rsatkichlarining o‘sishi
dinamikasi
Yil
Sof foiz daromadlari (mlrd so‘m)
Sof foyda
(mlrd so‘m)
2020
2 144
873
2021
2 512
1 145
2022
3 087
1 572
2023
4 283
2 031
2024
5 174
2 486
Manba: https://nbu.uz/ ma’lumotlari asosida muallif tomonidan tuzildi.
Moliyaviy ko‘rsatkichlar tahliliga ko‘ra, 2020
-yilda bankning sof foiz daromadlari 2 144
mlrd so‘mni tashkil etgan bo‘lsa, 2024
-
yil yakuniga kelib bu ko‘rsatkich 5 174 mlrd so‘mgacha
oshgan. Shuningdek, sof foyda 873 mlrd so‘mdan 2 486 mlrd so‘mgacha ko‘tarilgan. Bu
dinamik ko‘rsatkichlar bankning ichki operatsion jarayonlarida raqamli texnologiyalardan keng
foydalanilayotganini, mijozlar segmentatsiyasiga asoslangan yondashuvlar qo‘llanilayotganini va
umumiy bank strategiyasining samaradorligini tasdiqlaydi.
2-jadval
O‘zmilliybank AJ raqamli xizmatlar ko‘rsatkichlari (2020–
2024)
Yil
Raqamli tranzaksiyalar
(mln dona)
Internet-banking foydalanuvchilari
(ming nafar)
2020
3,2
150
2021
4,6
245
2022
6,8
370
2023
9,1
510
2024
12,5
680
Manba: https://nbu.uz/ ma’lumotlari asosida muallif tomonidan tuzildi.
Raqamli xizmatlar ko‘rsatkichlari tahlili esa bu o‘sishning asosiy determinantasini ochib
beradi. 2020-
yilda 3,2 million dona bo‘lgan raqamli tranzaksiyalar soni, 2024
-yilga kelib 12,5
million donaga yetgan. Shuningdek, internet-banking foydalanuvchilari soni 150 mingdan 680
ming nafargacha ortgan. Bu o‘zgarishlar bank xizmatlari sifati, qulayligi, shaxsiylashtirilgan
xizmatlar ko‘lamining kengayganini va raqamli xizmatlar ommaviy tus olganini anglatadi.
ISSN:
2181-3906
2025
International scientific journal
«MODERN
SCIENCE
АND RESEARCH»
VOLUME 4 / ISSUE 8 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
169
Mazkur statistik ko‘rsatkichlar asosida raqamli texnologiyalarni joriy qilish bank
xizmatlarining tezligi, xavfsizligi va ishonchliligini oshiribgina qolmay, xizmat ko‘rsatish
jarayonining har bir bosqichini optimallashtirishga xizmat qilganini ko‘rish mumkin. Raqamli
xizmatlar orqali taqdim etilayotgan real vaqt rejimidagi xizmatlar bank va mijoz o‘rtasida
ishonchli axborot almashinuvini ta’minlab, xizmat ko‘rsatishning intuitiv va interaktiv modellari
shakllanishiga imkon bergan.
2020
–
2024-
yillar davomida O‘zmilliybank AJ misolida olib borilgan tahlil shuni
ko‘rsatadiki, raqamli transformatsiya bank xizmatlari sifatini tubdan oshirgan. Bu jarayon
nafaqat moliyaviy ko‘rsatkichlardagi o‘sish, balki mijozlar ehtiyojini chuqur anglash va ular
bilan sifatli hamkorlikni shakllantirish orqali bank xizmatlarining yangi bosqichga ko‘tarilganini
isbotlaydi.
Muhokama.
Raqamli transformatsiya sharoitida bank xizmatlari sifatini oshirish
masalasi O‘zmilliybank AJ misolida tahlil qilinganda, birinchi navbatda texnologik
yangilanishlarning xizmat sifati va mijozlar qoniqishiga bevosita ta’siri ko‘zga tashlanadi. 2020–
2024-
yillar mobaynida sof foiz daromadlari va sof foyda ko‘rsatkichlarining yildan
-yilga
sezilarli o‘sib borishi, bankning raqamli texnologiyalarga strategik yondashuvining
samaradorligini tasdiqlaydi. Ushbu davrda joriy etilgan internet-banking va mobil ilovalar kabi
masofaviy xizmatlar nafaqat operatsion tezlikni oshirdi, balki xizmatlarning qulayligi va
xavfsizligini ta’minladi.
Raqamli xizmatlar ommalashuvi mijozlar bazasining kengayishiga va xizmat ko‘rsatish
geografiyasining keng qamrovli bo‘lishiga olib keldi. Internet
-banking foydalanuvchilarining
2020-yildagi 150 ming nafardan 2024-yilda 680 ming nafarga ortgani, aholining bank
xizmatlariga bo‘lgan ishonchi va qiziqishi oshganini ko‘rsatadi. Bunda bankning foydalanuvchi
interfeyslari, tezkor texnik yordam, xavfsizlik protokollari va shaxsiylashtirilgan xizmat paketlari
muhim rol o‘ynadi. Bu omillar nafaqat mavjud mijozlarni ushlab qolishga, balki yangi mijozlarni
jalb qilishga ham xizmat qildi.
Raqamlashtirish bankning ichki operatsion jarayonlariga ham sifatli ta’sir ko‘rsatdi.
Avtomatlashtirilgan kredit skoring tizimlari, elektron hujjat aylanishi va real vaqt rejimidagi
monitoring vositalari kreditlash jarayonlarini tezlashtirib, xatoliklarni kamaytirdi. Bu
jarayonlarning samaradorligi moliyaviy ko‘rsatkichlarda ham namoyon bo‘lib, sof foydaning
2020-
yildagi 873 mlrd so‘mdan 2024
-
yilda 2 486 mlrd so‘mgacha oshishiga zamin yaratdi.
Demak, raqamli texnologiyalar nafaqat xizmat sifatini, balki bankning umumiy moliyaviy
barqarorligini ham mustahkamladi.
Mazkur tahlillar shuni ko‘rsatadiki, raqamli transformatsiya bank sektorida uzoq
muddatli raqobatbardoshlikni ta’minlashning asosiy omillaridan biridir. O‘zmilliybank AJ
tajribasi shuni tasdiqlaydiki, raqamlashtirish nafaqat moliyaviy natijalarni yaxshilaydi, balki
mijozlar bilan o‘zaro aloqalarni strategik darajada mustahkamlaydi. Shu bois, kelgusida raqamli
texnologiyalarni yanada rivojlantirish, kiberxavfsizlik tizimlarini kuchaytirish va xizmatlarning
moslashuvchanligini oshirish bank faoliyatining ustuvor yo‘nalishlaridan biri bo‘lib qoladi.
Xulosa.
O‘zmilliybank AJ misolida olib borilgan tahlillar shuni ko‘rsatadiki,
raqamlashtirish sharoitida bank xizmatlari sifatini oshirish nafaqat mijozlar qoniqishini
ta’minlash, balki bankning moliyaviy barqarorligi va raqobatbardoshligini oshirishning muhim
ISSN:
2181-3906
2025
International scientific journal
«MODERN
SCIENCE
АND RESEARCH»
VOLUME 4 / ISSUE 8 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
170
omilidir. 2020
–
2024-yillar davomida sof foiz daromadlari, sof foyda va raqamli xizmatlar
foydalanuvchilari sonining barqaror o‘sishi bankning texnologik innovatsiyalarni samarali joriy
qilganidan dalolat beradi. Raqamli texnologiyalar orqali operatsion jarayonlar soddalashtirilib,
xizmat ko‘rsatish tezligi, xavfsizligi va qulayligi oshirilgan. Ushbu yondashuv, ayniqsa, uzoq
hududlarda yashovchi mijozlar uchun bank xizmatlaridan foydalanish imkoniyatlarini
kengaytirib, moliyaviy inklyuzivlik darajasini yuksaltirdi. Shu bois, kelgusida raqamli
transformatsiya strategiyalarini izchil davom ettirish va innovatsion yechimlarni kengaytirish
bank sektorining ustuvor vazifasi bo‘lib
qoladi.
Foydalanilgan adabiyotlar roʻyxati
1.
Ikromov, S. & Alimova, M. (2025). O‘zbekiston bank tizimini raqamlashtirish va fintech
imkoniyatlari. Bank ishi va moliya jurnali.
2.
Abdurashidova, M. S. (2023). Sun’iy intellekt texnologiyalarini O‘zbekiston bank
sektorida qo‘llash istiqbollari. O‘zbekiston moliya bozori.
3.
Mamadiyarov, Z. (2024). Masofaviy bank xizmatlari rivoji va ularning mijozlar hayotidagi
o‘rni. Tijorat banklari amaliyoti.
4.
Ayadi, R. (2025). Digitalisation and bank efficiency: Non-linear impacts in the EU context.
Journal of Banking Regulation.
5.
Stefanelli, V., Rossi, A. & Conti, L. (2022). Invisible banking and open banking ecosystem
development. European Financial Review.
6.
European Central Bank (2024). Payment attitudes and behaviour in the euro area: Survey
results. ECB Occasional Paper Series.
7.
Chu, H. & Zhan, X. (2024). Digital banking service quality and customer satisfaction:
Evidence from China. Asian Journal of Finance and Banking.
8.
Jalani, S. N., Rahman, N. & Lim, T. (2024). Determinants of mobile banking adoption in
Malaysia. Asia-Pacific Journal of Business and Economics.
9.
Ighomereho, S. O., Osagie, R. O. & Oboh, G. (2022). E-service quality measurement
model for developing economies. International Journal of E-Business Research.
10.
Ranjan, R. (2025). Evolution of digital banking and its impact on traditional banks. Journal
of Financial Innovation.
11.
Klapper, L., El-Zoghbi, M. & Hess, J. (2017). Achieving financial inclusion through digital
payments: Evidence from Global Findex. World Bank Policy Research Working Paper.
12.
Bank of Italy (2024). Technological investments, cybersecurity, and service quality in the
Italian banking sector. Bank of Italy Annual Report.
13.
Karimov, A. & Rashidova, D. (2021). Raqamli bank xizmatlarining O‘zbekiston moliya
bozoridagi o‘rni. Iqtisodiyot va innovatsion texnologiyalar jurnali.
14.
https://nbu.uz/
15.
https://cbu.uz/
16.
https://bank.uz/
