178
3. Указ Президента Республики Узбекистан «О мерах по дальнейшему
совершенствованию системы государственного управления в сферах
туризма, спорта и культурного наследия», УП-6199, 6 апреля 2021 года.//
Национальная база данных законодательства,
https://lex.uz/
4. Валиев С., Рахимов К. Применение smart технологий на древних
городах Узбекистана. Жамият ва инновациялар - Общество и инновации –
Society
and
innovations
Journal
home
page:
https://inscience.uz/index.php/socinov/index . 2021.
5. Фарманов Э.А., Кадыров Д.Х., Ходжаева Ф.Н. Роль туризма
культурного наследия Узбекистана в развитии туризма. Вестник науки и
образования № 2 (80). Часть 3. 2020.
6. Ergasheva Yuldduz, Eralov Azamat. The importance of Kashkadarya
Region in the Development of Pilsrimage Tourism //
Eurasian Scientific Herald.
№6, март, 2022
7.
Эргашева Ю.А.
Ўзбекистон туризм салоҳияти ва унинг
ривожлантириш долзарб масалалари
//
Markaziy Osiyo mintaqasida turizmni
rivojlantirish istiqbollari:muammo va yechimlar. Халқаро илмий-амалий
анжуман мақола ва тезислари. 26 май 2022 йил. – Qarshi: «Intellekt»
nashriyoti, 2022 yil.
STEM SOXASIDAGI AYOLLARNING TA’LIMDAGI ISHTIROKI:
XORIJ TAJRIBASI VA MAMLAKATIMIZDAGI HOLAT
Beknazarova S.S.
texnika fanlari doktori,
Muhammad al-Xorazmiy nomidagi
Toshkent axborot texnologiyalari universiteti,
G‘aniyeva S.N.
Namangan davlat universiteti tayanch doktoranti
Kompyuter va axborot texnologiyalarining jadal rivojlanishi zamonaviy
moddiy dunyo, kundalik hayot va munosabatlarning qiyofasini o'zgartirmoqda.
Vaqt yangi, zamonaviy innovatsiyalarga borgan sari sezgir bo'lib bormoqda.
O'zgaruvchan texnologiyalar poygasida hamqadam bo'lish uchun texnologik
tartib jamiyatning iqtisodiy va ijtimoiy rivojlanishi tendensiyalari va yangi
texnologiyalarga doimiy o'tishda xavflarni kamaytiradigan barqaror rivojlanish
tamoyillarini ishlab chiqish haqida aniq tushunchaga ega bo'lish kerak.
Shu bilan birga, yangi raqamli iqtisodiyot, jumladan, ijtimoiy soha
iqtisodiyoti jamiyatning har bir a’zosi hayotiga ta’sir ko‘rsatishi, hamma uchun
inklyuziv bo‘lishi, odamlar hayotiga salbiy ta’sir ko‘rsatmasligi, ijtimoiy soha
iqtisodiyotiga ta’sir etmasligi juda muhim. Yangi raqamli jamiyatga barqaror
179
texnologik oʻtish tamoyillarini eʼtirof etgan holda, ushbu maqolada biz jamiyatni
oʻzgartirish hamda raqamli asrga oʻtishda turli yosh va ijtimoiy maqomdagi
ayollarning faolligi, jalb etilgan ishtirok muammosiga eʼtibor qaratamiz.
Ko'p yillar davomida gender yo'nalishlari bo'yicha ilmiy martaba
qutblanishi fenomeni - turli xil bilim sohalarida erkaklar va ayollarning
nomutanosib taqsimlanishi mavjud edi. Yangi raqamli iqtisodiyotga texnologik
o‘tishda, ayniqsa, zarur bo‘lgan tabiiy fanlar, texnologiya, muhandislik va
matematika (keyingi o‘rinlarda STEM deb yuritiladi) bilimlarini o‘rganishga
erkaklarni o’sish tendentsiyasi tobora ko‘proq tanqid qilinmoqda [1].
Butun jahon statistik ma’lumotlariga ko’ra, o'g'il bolalar va qizlar
o'rtasidagi, keyinchalik erkaklar va ayollar o'rtasidagi tengsizlikning rivojlanish
dinamikasi maktab yoshidan boshlanadi. Hayot yo'lining har bir keyingi
bosqichida bu nomutanosiblik faqat kuchayadi. Shu munosabat bilan biz
tengsizlik shakllanishining o'ziga xos o'zaro bog'liqligi haqida quyidagicha
xulosa berishimiz mumkin: u o'rta va oliy ta'limda shaxsning butun
ijtimoiylashuvidan hamda uning mehnat bozoridagi birinchi qadamlaridan
o'tadi.
Tadqiqotchilar turli mamlakatlardan kelgan talabalarning matematika
bo‘yicha o‘rtacha balllarini hisoblab chiqdilar. Tadqiqot natijalari yuqorida
keltirilgan mamlakatlarda o'rtacha o'g'il bolalarning afzalligini ko'rsatadi.
O‘zbekistonda esa o'g'il va qizlarning muvaffaqiyatidagi farq nisbatan kichik,
ammo hali ham mavjud.
Mavjud gender segregatsiyasi kengayib borayotgan mehnat bozorlarida
ayollarning zaif mavqeini ko'rsatadi, bu jamiyatda gender tengsizligini oshirish
omillaridan biri bo'lishi mumkin. Ijtimoiy tengsizlik ayollarning STEM kasbiga
kirishda teng imkoniyatlar uchun erkaklar bilan raqobatlasha olish qobiliyati va
jamiyatdagi kelishmovchiliklar haqida ko'plab munozaralar bilan birga keladi.
Bunday vaziyatning paydo bo'lishining sabablaridan biri bu gender
tarafkashligining o'rni bo'lib, ular ko'pincha ayollarning o'z maqsad va
intilishlaridan voz kechishlarining asosiy omiliga aylanadi. Ko'pchilik bu qiyin
filtrdan o'ta olmaydi va faqat bir nechtasi STEM sohalarida karyera qurishga
muvaffaq bo'ladi.
Ushbu
gender
munosabatlaridagi
murakkabliklarga
qaramay
mamlakatizimizda STEM soxasidagi ayollar soni yillar o’tgani sayin tobora
ortib bormoqda. Demak, mamlakatizimizda ayollarga, ularning huquq va
imkoniyatlari, ish sharoitlarini yanada yaxshilashga bo’layotgan e’tibor juda
yaxshi,
qonuniy
tartibda
belgilab
berilgani
hamda
uning
amalda
bajarilayotganligidan dalolat beradi. Buni ayollar uchun e’lon qilinayotgan
“start-up” tanlovlar, turli grant dasturlari va loyixalar tanlovlarigi xotin-
qizlarning yuqori darajadagi qiziqish bilan ishtirokidan ham ko’rish mumkin.
Ushbu tanlovlarda nafaqat STEM soxasidagi, balki barcha yo’nalishlarda
faoliyat yuritayotgan ayollar va qizlar qatnashishlari va muvaffaqiyatga
erishishlari mumkin.
180
1.
Шакиров,
Ильяс
Рахимзянович.
"ЛИ
КУАН
Ю–
ОСНОВОПОЛОЖНИК
СОВРЕМЕННОГО
СИНГАПУРА."
Научные разработки: евразийский регион
(2019):
54.
GEOGRAPHIC INFORMATION SYSTEM (GIS) AND UZBEKISTAN
HISTORY
Ueda Akira
PhD, researcher at the Institute of Developing
Economies JETRO in Chiba, Japan
What is Historical GIS?
Geographic Information System (GIS) is a category of computer software
that visualizes, integrates, compares, and calculates various data in a spatial
context. Recently, many pop1ular applications have integrated these functions.
Online map services that include shopping and restaurant information, GPS-
related pedometers and taxi service in smartphones are a type of GIS. Notably,
the COVID 19 crisis highlighted the utility of the GIS technique to visualize big
data. We have looked graduated colored maps that suggest a seriousness of
pandemic. ArcGIS and QGIS are common forms of GIS software used for
business and academic purposes [1]. Both software packages have a wide range
of spatial investigation functions. When GIS became popular in the 1980s,
historians began using this new tool, which many scholars now use [2]. In
general, the information collected from various historical sources is organized as
independent layers in a single GIS map. Comparing the layers allows the
visualization of the relationships between data and changes in regions over time.
GIS and Historical Sources
Historians face specific problems while using GIS, as historical data
usually do not contain latitude and longitude information [3]. Administrative
workers, sociologists, and even archaeologists can obtain the correct latitude and
longitude of objects using GPS. In many cases, historians have to rely entirely
on place names written in narrative sources. If they do have access to historical
maps, these are often without a geographic coordinate system. Place names
change over time; political regime changes often cause a place name change. All
post-Soviet countries experienced a series of place-name changes after the
Russian revolution. We can trace the history of renaming famous cities, but it is
difficult to reconstruct place-name changes in local and village areas. The
georeferencing process in GIS is designed to convert paper maps without
coordinate information into a digital format. The georeferencing process
transforms the paper map into a digital map by connecting known coordinates.
Known points consist of cities, roads, train stations, and capes that have not
