Прочность и долговечность цилиндрических труб и резервуаров с внутренними и наружными слоями из композиционных материалов

CC BY f
210-212
0
0
Поделиться
Дусматов, А., Xамзаев И., & Юсуфжонов, О. (2023). Прочность и долговечность цилиндрических труб и резервуаров с внутренними и наружными слоями из композиционных материалов. Сейсмическая безопасность зданий и сооружений, 1(1), 210–212. извлечено от https://inlibrary.uz/index.php/seismic-safety-buildings/article/view/27501
Crossref
Сrossref
Scopus
Scopus

Аннотация

Ушбу изланишда ички ва ташқи қатламлари композит материаллар билан ўралган ўртасида металл қатламли цилиндрсимон қобиқларнинг узоққа чидамлилиги ва мустаҳкамлиги кўриб чиқилган. Металл қувурлар маьлумки, кислота, ишқор каби агрессив мухитларга чидамсиз бўлади яьни коррозияга учраш натижасида ўзининг мустаҳкамлигини ва узоққа чидамлилигини йўқотади. Металл труба (қувурларнинг) юк кўтариш қобилятлари компазит қувурларникига нисбатан бир неча баровар катта бўлади. Агар юк кўтарувчи қатлам сифатида металл қувирларни танласак ва уларни ички , ташқи қатламларини агрессив муҳитга чидамлик композит материаллар билан ўраб чиқсак, коррозияга чидамлилик ҳам агрессив муҳитларга бардош берадиган ҳамда ташқи динамик ва статик юкларни бемалол кўтарувчи мустаҳкам ва узоққа чидамли резервуарлар ва қувирларни ҳосил қилишимиз мумкин. Бундай цилиндрсимон комбинацяланган уч қатламли қобиқларни мустаҳкамлигини ва устиворлигини ҳисоблашда ҳам анизотроп материалларни ҳамда изотроп материал сифатида металл (пўлат) қобиқларнинг физик-механик хоссаларини ҳисобга олишга тўғри келади.


background image

210

2.

Ф.Х. Турапов, А.К. Холтаева, Х.Х. Камилов (2018) “Исследование влияния

суперпластификаторов

на

физико-механические

свойства

бетона”

Томский

политехнический университет. 2018. pp. 477-478.

ИЧКИ ВА ТАШКИ ҚАТЛАМЛАРИ КОМПАЗИТ МАТЕРИАЛЛАРДАН ИБОРАТ

ЦИЛИНДРСИМОН ҚУВУРЛАРНИНГ ВА РЕЗЕРВУАРЛАРНИНГ

МУСТАҲКАМЛИГИ ВА УЗОҚҚА ЧИДАМЛИЛИГИ.

Дусматов А.Д., Ҳамзаев И.Ҳ.,

Юсуфжонов О.Ғ.

Фарғона политехника институти.

Ушбу изланишда ички ва ташқи қатламлари композит материаллар билан ўралган

ўртасида металл қатламли цилиндрсимон қобиқларнинг узоққа чидамлилиги ва
мустаҳкамлиги кўриб чиқилган. Металл қувурлар маьлумки, кислота, ишқор каби
агрессив мухитларга чидамсиз бўлади яьни коррозияга учраш натижасида ўзининг
мустаҳкамлигини ва узоққа чидамлилигини йўқотади. Металл труба (қувурларнинг) юк
кўтариш қобилятлари компазит қувурларникига нисбатан бир неча баровар катта бўлади.
Агар юк кўтарувчи қатлам сифатида металл қувирларни танласак ва уларни ички , ташқи
қатламларини агрессив муҳитга чидамлик композит материаллар билан ўраб чиқсак,
коррозияга чидамлилик ҳам агрессив муҳитларга бардош берадиган ҳамда ташқи
динамик ва статик юкларни бемалол кўтарувчи мустаҳкам ва узоққа чидамли
резервуарлар ва қувирларни ҳосил қилишимиз мумкин. Бундай цилиндрсимон
комбинацяланган уч қатламли қобиқларни мустаҳкамлигини ва устиворлигини
ҳисоблашда ҳам анизотроп материалларни ҳамда изотроп материал сифатида металл
(пўлат) қобиқларнинг физик-механик хоссаларини ҳисобга олишга тўғри келади.

Агрессив муҳитга чидамлик узоқ муддатда ишловчи устиворлик, мустаҳкамлик

ва бикрлик шартларига тўлиқ жавоб бера оладиган янги конструкцион қурилиш
тузилмалари ва машина деталларини лойиҳалаш, уларнинг иқтисодий самарадор
ноанъанавий ечимларини яратиш ҳозирги замон долзарб илмий масалалар қаторига
киради. Бунда кислотали ва ишқорли муҳитда ишлайдиган замонавий қурилиш
тузилмалари ва янги композит материаллар ёки машина деталларини ҳисоблаш,
лойиҳалаш, синаш ишларини олиб боришга алоҳида эътибор қаратилган.

Сонли мисол

тариқасида ички қатламлари композит материаллардан ташкил топган уч қатламли
цилиндрсимон қувурларнинг мустаҳкамлиги, бикрлиги ва устиворлиги текшириб
чиқилган. Юк кўтарувчи ва агрессив муҳитга чидамлилик қатламларнинг кучланганлик
ҳолатлари ва деформациялари ҳисобга олинган, уларнинг агрессив муҳитга бўлган
чидамлиликлари, кўндаланг силжишларни ва композит қатламларнинг анизатропик
ҳоссаларини мустаҳкамлик ва узоққа чидамлиликка таъсири каби масалалар таҳлили
келтирилади.

Ушбу изланишда асосий юк кўтарувчи қатлам металл қобиқ ва четки қатламлари

анизатроп материаллардан ташкил топган компазит материалларни мустаҳкамлигини ва
композит қатламларини силжиш деформатциаларини ҳисоблашда С.А Амбарцумяннинг
аниқлаштирилган назарияси асосида уч қатламли қобиқларнинг мустаҳкамлиги ва юк
кўтариш қобилятлари ҳисоблаб чиқилган.

Ҳозирги йилларда Республикамизда агрессив муҳитга чидамлилик, мустаҳкамлик

ва узоқ вақт ишловчи қурилиш тузилмаларига, айниқса цилиндрсимон қувурларга талаб
ортиб бормоқда. Шунингдек кимёвий ишлаб чиқариш ва нефтни қайта ишлаш
заводларда ҳамда халқ хўжалигининг бошқа тармоқларида бундай қурилиш
тузилмаларига эҳтиёж катта.

Кислотали ва ишқорли агрессив муҳитга чидамли узоқ муддат ишловчи

цилиндрсимон қувурлар хали кўп ривожланган мамлакатларда ҳам тармоққа кўплаб
ишлаб чиқаришга жорий қилинмаган. Қувурлар кўпинча темирбетон ёки металлдан


background image

211

қилинган бўлса ҳам арзон бўлади. Юк кўтарувчи конструкцияларни агрессив муҳитга
чидамли қилиб тайёрлаш мумкин бўлади, бунинг учун ташқи қатламларини агрессив
муҳитга чидамли композит қатлам билан ўраб чиқишимиз мақсадга мувофиқдир,
ўшандагина бундай лойиҳаланган, ташқарисидан таъсир қилаётган юк кўтарувчи асосий
қатламга агрессив мухитни тасири ўтмайди, натижада бундай конструкцияларнинг
узоққа чидамлилик хусусиятлари ортиқ бўлади. Мисол учун қувурни ичидан ўтаётган
кислотали муҳит таъсирини металл қувурга ўтказмаслик учун кислотага чидамли
композит қатлам билан ўраб чиқишимиз ёки композит қатлам киритишимиз керак
бўлади. Шунингдек, агрессив муҳитдан ўтаётган металл қувурни эса ташқи қатламни
ташқи муҳитга чидамли композит қатлам билан ҳимоялаш керак бўлади.

Композит материаллар – стеклопластика, углепластика, боропластика кабилар

ҳар хил агрессив моддаларга чидамли материаллар ҳисобланади. Бундай ташқи ёки ички
қатламлари композит материаллардан ташкил топган цилиндрсимон қувурлар юк
кўтариш қобилияти ҳам юқори бўлади. Шунинг учун биргаликда уларни агрессив
муҳитга бўлган қаршилиги ҳам ортиқ бўлади. Бундай юқори самарадорликка эга
цилиндрсимон қувурлар тайёрлайдиган заводларимиз ҳали бизни Республикамизда,
ҳорижда ҳам кўп қурилгани йўқ. Индивидуал якка тартибда оз миқдорда ишлаб
чиқарилган бўлиши мумкин. Бизнинг изланишларимиздан мақсад, яқин кунларда айтиб
ўтилган юқори самарадорликка эга бўлган бир вақтнинг ўзида ҳам агрессив муҳитга
чидамли ҳам статик ёки динамик ташқи юкларга чидамли цилиндрсимон қувурларни
яратиш ва уларни ишлаб чиқаришга жорий этишдир.

Ҳозирги вақтда жаҳонда агрессив муҳитга чидамлик, мустаҳкам ва узоқ ишловчи

уч қатламли қурилиш тузилмаларига айниқса цилиндрсимон қувурларга талаб ортмоқда
ва шулардан кенг қўлланилмоқда. Кимёвий ишлаб чиқариш ва нефтни қайта ишлаш
заводларига эҳтиёж катта. Республикамизда ва ҳорижда ҳам шулардан фойдаланишни
кенг қўлланилса мақсадга мувофиқ бўлади.

Изланишлар шуни кўрсатадики, бундай композит материаллар билан ўралган

қувурларнинг агрессив муҳитга чидамлилик даражаси бир неча баробар ошди. Шу билан
биргаликда уларнинг юк кўтариш қобилиятлари ҳам 18-25 фойизга ортганлиги
аниқланди.

АДАБИЁЕЛАР

1.

Дусматов А.Д.,Касимов И.И., Хамзаев И.Х.,Ахмедов А.Ў. Strength and

deformation conditions of large deformation-resistant asphalt slabs lying on an elastic base
International Journal of Agriculture Extension and Social Development Volume 3; Issue 2; Jul-
Dec 2020; Page No. 13-19. Bangladesh

2.

Дусматов А.Д.,Касимов И.И., Хамзаев И.Х.,Ахмедов А.Ў The study of the

effect of vehicles on the deformation of modified asphalt: Concrete International Journal of
Agriculture Extension and Social Development Volume 3; Issue 2; Jul-Dec 2020; Page No. 06-
08. Bangladesh

3.

Дусматов А.Д.,Э.У.Касимов., И.Х.Хамзаев,Абдуллаев З.Ахмедов А Ў. Уч

қатламли қабариқ қобиқларни физико-механик хоссаларини кучланганлик холатига
бўлган таъсирини тадқиқоти Техника фанлари, журнал.-Tadqiqot.uz,Тошкент.-
2020.№2.,3.б.4-11.

4.

Дусматов А.Д., И.Х.Хамзаев., Юсуфжонов О. Межслоевые сдвиги

агрессивно стойких двухслойных пластин и оболочек Фарғона политехника институти
илмий-техника журнали, 2022 й, махсус сон №5 , 139-141 бет.

5.

Дусматов А.Д., Каримов Е.Х ,Аминов Т Хамрақулов М. Влияния

напряженно-деформированного

состояния

двухслойных

осесимметричных

цилиндрических оболочек на их физико-механические характеристики. Фарғона
политехника институти илмий-техника журнали, 2015й, №3, 48-53 бет..


background image

212

6.

Дусматов А.Д., Хамзаев И.Х. Температурная задача ком-бинированной

двухслой-ной цилиндрицеской оболочки с бодатлевыми клеевими швами. Междунар.
конф. г Ялта2004 г. Июнь.

7.

Хамзаев

И.Х.,

Дусматов

А.Д.,

Ахмедов

А.У.,

Эркабоев

Х.Ж.Терпературная задача двухслойнқй цилиндрических оболочек с композиционнқми
зашитнқми слоями «Архитектура ва қурилиш соҳаларида инновацион технологияларни
қўллаш истиқболлари» мавзуcидаги халқаро илмий-техник конференция материаллари.
Самарқанд 2016 й. 20-21 бетлар.

УДК:621.893.677.21

РАЗРАБОТКА ОПТИМАЛЬНЫХ СОСТАВОВ КОМПОЗИЦИОННЫХ

ПОЛИМЕРНЫХ МАТЕРИАЛОВ ДЛЯ ПОКРЫТИЯ РАБОЧЕЙ ПОВЕРХНОСТИ

ФОРМ ДЛЯ АРХИТЕКТУРНО-ХУДОЖЕСТВЕННЫХ ЖЕЛЕЗОБЕТОННЫХ

ИЗДЕЛИЙ

д.ф.т.н. (PhD) М.Б.Мухитдинов

Наманганский инженерно-строительный институт

Аннотация. В статье рассмотрены повышение износостойкости, адгезионной

прочности и физико-механических свойств композиционных термореактивных
эпоксидных полимерных материалов и покрытий на их основе для применения на
рабочих поверхностях, формирующих оснастки архитектурно- художественных
железобетонных изделий.

Ключевые слова. металлическая оснастка, износостойкость, адгезионный

прочность, физико-механическая свойства, композиция, термореактивный полимер,
эпоксидный смола, покрытия, железобетонные изделие.

Annotatsiya. Maqolada arxitektura va badiiy temir-beton buyumlari qoliplarini ishchi

yuzalarida qo‘llash uchun kompozit termoreaktiv epoksid polimer materiallari va
qoplamalarining edirilishbardoshliligini, adgezion mustahkamligini, hamda fizik-mexanik
xossalarini oshirish usullari muhokama qilinadi.

Kalit so‘zlar: metal qolip, edirilishbardoshlilik, adgezion mustahkamlik, fizik-mexanik

xossalar, kompozitsiya, композиция, termoreaktiv polimer, epoksid smolasi, polimer
materiallari, qoplama, temir-beton buyumlari

Abstract. The article discusses the increase in wear resistance, adhesive strength and

physical and mechanical properties of composite thermosetting epoxy polymer materials and
coatings based on them for use on working surfaces that form the equipment of architectural
and artistic reinforced concrete products.

Keywords: metal equipment, wear resistance, adhesive strength, physical and

mechanical properties, composition, thermosetting polymer, epoxy resin, coatings, reinforced
concrete product.

Введение.

В настоящее время целесообразность применения полимерных и

полимербетонных оснасток или металлических форм с антиадгезионными полимерными
покрытиями с целью повышения эффективности их работы и качества получаемых
изделий не вызывает сомнения. Однако они еще не находят массового внедрения из-за
низкой долговечности. Известно, что полимерные оснастки вовремя эксплуатации часто
выходят из строя. Причинами этого является разрушение поверхности оснастки в результате
изнашивания или отслаивания полимерного слоя при многократном воздействии бетонной
смеси в стадии формования. Это объясняется на наш взгляд тем, что применяемые в
настоящее время для оснастки полимерные композиции не обладают комплексом
свойств, обеспечивающих им долговечность.

Объекты и методы исследований. Применение полимерных материалов на

Библиографические ссылки

Дусматов А.Д.,Касимов И.И., Хамзаев И.Х.,Ахмедов А.Ў. Strength and deformation conditions of large deformation-resistant asphalt slabs lying on an elastic base International Journal of Agriculture Extension and Social Development Volume 3; Issue 2; Jul-Dec 2020; Page No. 13-19. Bangladesh

Дусматов А.Д.,Касимов И.И., Хамзаев И.Х.,Ахмедов А.Ў The study of the effect of vehicles on the deformation of modified asphalt: Concrete International Journal of Agriculture Extension and Social Development Volume 3; Issue 2; Jul-Dec 2020; Page No. 06-08. Bangladesh

Дусматов А.Д.,Э.У.Касимов., И.Х.Хамзаев,Абдуллаев З.Ахмедов А Ў. Уч қатламли қабариқ қобиқларни физико-механик хоссаларини кучланганлик холатига бўлган таъсирини тадқиқоти Техника фанлари, журнал.-Tadqiqot.uz,Тошкент.-2020.№2.,3.б.4-11.

Дусматов А.Д., И.Х.Хамзаев., Юсуфжонов О. Межслоевые сдвиги агрессивно стойких двухслойных пластин и оболочек Фарғона политехника институти илмий-техника журнали, 2022 й, махсус сон №5 , 139-141 бет.

Дусматов А.Д., Каримов Е.Х ,Аминов Т Хамрақулов М. Влияния напряженно-деформированного состояния двухслойных осесимметричных цилиндрических оболочек на их физико-механические характеристики. Фарғона политехника институти илмий-техника журнали, 2015й, №3, 48-53 бет..

Дусматов А.Д., Хамзаев И.Х. Температурная задача ком-бинированной двухслой-ной цилиндрицеской оболочки с бодатлевыми клеевими швами. Междунар. конф. г Ялта2004 г. Июнь.

Хамзаев И.Х., Дусматов А.Д., Ахмедов А.У., Эркабоев Х.Ж.Терпературная задача двухслойнқй цилиндрических оболочек с композиционнқми зашитнқми слоями «Архитектура ва қурилиш соҳаларида инновацион технологияларни қўллаш истиқболлари» мавзуcидаги халқаро илмий-техник конференция материаллари. Самарқанд 2016 й. 20-21 бетлар.

inLibrary — это научная электронная библиотека inConference - научно-практические конференции inScience - Журнал Общество и инновации UACD - Антикоррупционный дайджест Узбекистана UZDA - Ассоциации стоматологов Узбекистана АСТ - Архитектура, строительство, транспорт Open Journal System - Престиж вашего журнала в международных базах данных inDesigner - Разработка сайта - создание сайтов под ключ в веб студии Iqtisodiy taraqqiyot va tahlil - ilmiy elektron jurnali yuridik va jismoniy shaxslarning in-Academy - Innovative Academy RSC MENC LEGIS - Адвокатское бюро SPORT-SCIENCE - Актуальные проблемы спортивной науки GLOTEC - Внедрение цифровых технологий в организации MuviPoisk - Смотрите фильмы онлайн, большая коллекция, новинки кинопроката Megatorg - Доска объявлений Megatorg.net: сайт бесплатных частных объявлений Skinormil - Космецевтика активного действия Pils - Мультибрендовый онлайн шоп METAMED - Фармацевтическая компания с полным спектром услуг Dexaflu - от симптомов гриппа и простуды SMARTY - Увеличение продаж вашей компании ELECARS - Электромобили в Ташкенте, Узбекистане CHINA MOTORS - Купи автомобиль своей мечты! PROKAT24 - Прокат и аренда строительных инструментов