SCIENCE AND INNOVATION IN THE
EDUCATION SYSTEM
International scientific-online conference
100
ZAMONAVIY QISHLOQ XO‘JALIGI TEXNIKALARI: O‘ZBEKISTON
TAJRIBASI
Bekmurodova Moxistara Navfal qizi
Qashqadaryo viloyati Qarshi tumani 2-son politexnikumi
https://doi.org/10.5281/zenodo.14744286
Annotatsiya:
Mazkur maqolada O‘zbekistonda qishloq xo‘jaligi sohasida
zamonaviy texnologiyalar va texnikalarni joriy etishning ahamiyati, afzalliklari
va qiyinchiliklari tahlil qilingan. Innovatsion usullarning hosildorlikka ta’siri va
kelajak istiqbollari ko‘rib chiqiladi.
Annotation:
This article analyzes the importance, advantages, and
challenges of introducing modern agricultural technologies in Uzbekistan. The
impact of innovative approaches on productivity and future prospects are
discussed.
Аннотация:
В данной статье анализируется значение, преимущества
и сложности внедрения современных технологий в сельское хозяйство
Узбекистана. Рассматривается влияние инновационных методов на
продуктивность и перспективы.
Kalit so'zlar:
Qishloq xo‘jaligi, zamonaviy texnologiyalar, tomchilatib
sug‘orish, dronlar, sun’iy intellekt.
Keywords:
Agriculture, modern technologies, drip irrigation, drones,
artificial intelligence.
Ключевые слова:
Сельское хозяйство, современные технологии,
капельное орошение, дроны, искусственный интеллект
Qishloq xo‘jaligi O‘zbekiston iqtisodiyotining ustuvor yo‘nalishlaridan
biridir. Mamlakatning iqtisodiy rivojlanishi va aholining oziq-ovqat xavfsizligini
ta’minlash ko‘p jihatdan qishloq xo‘jaligidagi innovatsiyalarga bog‘liq. So‘nggi
yillarda bu sohada yangi texnologiyalar va texnikalarni qo‘llash bilan ishlab
chiqarishni samarali boshqarish imkoniyati yuzaga keldi. Ushbu maqolada
O‘zbekistonda zamonaviy qishloq xo‘jaligi texnikalarining joriy etilishi va
ularning natijalari haqida batafsil to‘xtalamiz.
Zamonaviy texnikalarning ahamiyati
Bugungi dunyoda texnologiyalar qishloq xo‘jaligini rivojlantirishning asosiy
drayveriga aylangan. Zamonaviy texnikalardan foydalanish quyidagi jihatlar
bo‘yicha o‘zining muhimligini namoyon qiladi:
1.
Hosildorlikni oshirish:
Zamonaviy
texnikalar
yordamida
dalalarda
tuproqning
holati,
o‘simliklarning rivojlanishi va zararkunandalarning paydo bo‘lishi haqida aniq
SCIENCE AND INNOVATION IN THE
EDUCATION SYSTEM
International scientific-online conference
101
ma’lumot olish mumkin. Bu ma’lumotlar hosildorlikni sezilarli darajada
oshirishga yordam beradi. Masalan, dronlar yordamida dala holatini real vaqtda
kuzatish fermerlarga muammolarni tezkorlik bilan aniqlash imkonini beradi.
2.
Resurslardan tejamli foydalanish:
Suv resurslari: O‘zbekistonda suv tanqisligi muhim muammolardan biri
hisoblanadi. Zamonaviy tomchilatib sug‘orish tizimlari suvdan 40-50% tejamkor
foydalanish imkonini beradi.
Energiya: Energiya samaradorligi yuqori bo‘lgan texnikalar orqali yoqilg‘i
sarfini kamaytirish mumkin.
3.
Ekologik xavfsizlikni ta’minlash:
Zamonaviy texnologiyalar tuproq eroziyasini oldini olish va o‘simliklarni
zararkunandalardan himoya qilishda ekologik zarar yetkazmaydigan usullardan
foydalanishni ta’minlaydi.
O‘zbekistonda qo‘llanilayotgan zamonaviy texnikalar
O‘zbekiston qishloq xo‘jaligi sohasida zamonaviy texnologiyalarni joriy
qilishda sezilarli o‘zgarishlarga erishdi. Quyida ayrim misollar keltiriladi:
1.
Sug‘orish texnologiyalari:
Tomchilatib sug‘orish tizimlari:
Hozirgi vaqtda mamlakatda 300 ming gektardan ortiq maydonlarda
tomchilatib sug‘orish tizimlari joriy etilgan. Ushbu tizim suvdan samarali
foydalanishni va hosildorlikni oshirishni ta’minlamoqda.
Smart sug‘orish tizimlari:
Ilg‘or texnologiyalardan foydalanib, dalalarni avtomatik sug‘orish
imkoniyati yaratildi. Bu tizimlar fermerlarga suvni maqsadli sarflashda yordam
beradi.
2.
Mexanizatsiya va avtomatlashtirilgan texnikalar:
Traktor va kombaynlar:
Masalan, John Deere, Case IH va Claas kabi zamonaviy texnika vositalari
O‘zbekistonga import qilinmoqda. Ushbu texnikalar hosil yig‘ishda va tuproqni
haydashda yuqori samaradorlikni ta’minlaydi.
GPS texnologiyali texnikalar:
GPS yordamida dalalarni boshqarish ancha osonlashdi, bu esa xarajatlarni
kamaytiradi va ishni tezlashtiradi.
3.
Dronlar va sun’iy intellekt:
Dronlarning qo‘llanilishi:
SCIENCE AND INNOVATION IN THE
EDUCATION SYSTEM
International scientific-online conference
102
Hozirda dalalarni kuzatish, o‘g‘itlar va pestitsidlarni maqsadli qo‘llash
uchun dronlar faol ishlatilmoqda. Bu vaqt va resurslarni tejamli boshqarishga
yordam beradi.
Sun’iy intellekt tizimlari:
Hosilni prognoz qilish va zararkunandalar tarqalishini oldindan aniqlash
uchun sun’iy intellektdan foydalanishning ahamiyati katta.
4.
IoT (Narsalarning interneti):
O‘zbekistonda zamonaviy texnologiyalardan foydalanish orqali dalalardagi
harorat, namlik va tuproq tarkibi haqida aniq ma’lumot olish mumkin bo‘ldi. Bu
ma’lumotlar asosida fermerlar qaror qabul qiladi.
Qiyinchiliklar va imkoniyatlar
Texnologiyalarni keng joriy etishda ba’zi to‘siqlar mavjud. Jumladan:
1.
Texnikaning narxi: Zamonaviy texnikalar qimmat bo‘lgani uchun
barcha fermerlar uchun birdek mavjud emas.
2.
Malakali kadrlarning yetishmasligi: Zamonaviy uskunalarni
boshqarish uchun maxsus bilim va ko‘nikmalarga ega mutaxassislar yetarli
emas.
3.
Logistika va infratuzilma: Texnikalarni yetkazib berish va servis
xizmatlarining cheklanganligi.
Xulosa:
O‘zbekistonda zamonaviy qishloq xo‘jaligi texnikalarining joriy
etilishi tarmoqni rivojlantirishda yangi imkoniyatlarni ochmoqda. Resurslarni
tejash va hosildorlikni oshirish orqali bu texnologiyalar iqtisodiy o‘sish uchun
katta salohiyat yaratmoqda. Davlat qo‘llab-quvvatlovi, kadrlar tayyorlash va
texnologiyalarni mahalliylashtirish orqali ushbu jarayon yanada tezlashishi
mumkin.
Foydalanilgan adabiyotlar:
1. Asomiddinovich, K. A. (2021). International scientific and practical Internet
Conference dedicated to the 150th anniversary of the founding of the
Department of Agriculture named after OM. Classification of corrosion of parts
of agricultural Equipment, (стр. 143). ОМ Можейка.
2. Khozhimatov, A. A. (2020). Application of modern techniques and methods of
Their storage in the production of agricultural products in a cluster system. In
Governing the innovative development of agrifood systems at the national and
Regional levels, 293-297.
3. Khozhimatov, A. A. (2020). Protection of metal parts of equipment used in
Agricultural cluster systems from an aggressive environment. Ученый XXI века,
3-7.
SCIENCE AND INNOVATION IN THE
EDUCATION SYSTEM
International scientific-online conference
103
4. Khozhimatov, A. A. (2021). Causes of emergence of corrosion environment in
Livestock machinery and their analysis. Academic research in educational
sciences, 572-577
