Жамият
ва
инновациялар
–
Общество
и
инновации
–
Society and innovations
Journal home page:
https://inscience.uz/index.php/socinov/index
Current problems of training modern military pedagogical
personnel
Sherzod ALIMOV
1
Academy of the Armed Forces of the Republic of Uzbekistan
ARTICLE INFO
ABSTRACT
Article history:
Received October 2024
Received in revised form
15 November 2024
Accepted 25 November 2024
Available online
25 December 2024
The relevance of training modern military pedagogical
personnel is of particular importance in the context of global
threats and technological development. At present, the
implementation of modern pedagogical methods, interactive
technologies, and psychological approaches is required in the
sphere of military education. Military educators are not only
teachers, but also specialists who support the psychological
state of servicemen and form skills of their effective
participation in ensuring national security. This article analyzes
the current relevance, methodology and prospects of training
military pedagogical personnel. The issues of development of
the system of training military pedagogical personnel in
Uzbekistan, integration of technologies and study of
international experience are considered. The necessity of
innovative approaches and adaptation to modern requirements
in the training of modern military educators is emphasized.
2181-
1415/©
2024 in Science LLC.
https://doi.org/10.47689/2181-1415-vol5-iss12/S-pp
102-106
This is an open access article under the Attribution 4.0 International
(CC BY 4.0) license (https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/deed.ru)
Keywords:
pedagogy,
modern,
methodology,
personnel,
national security,
military,
system, process.
Zamonaviy harbiy pedagog kadrlarni tayyorlashning dolzarb
muammolari
АННОТАЦИЯ
Калит сўзлар:
pedagogika,
zamonaviy,
metodologiya,
kadrlar,
milliy xavfsizlik,
harbiy,
tizim,
jarayon.
Zamonaviy
harbiy
pedagog
kadrlari
tayyorlashning
dolzarbligi, global xavf-xatarlar va texnologik rivojlanish
sharoitida ayniqsa muhim ahamiyat kasb etadi. Bugungi kunda
harbiy ta’lim sohasida zamonaviy pedagogik metodlar,
interaktiv
texnologiyalar,
shuningdek,
psixologik
yondashuvlarni joriy etish talab etilmoqda. Harbiy pedagoglar
nafaqat o‘qituvchilar, balki askarlarning ruhiy holatini qo‘llab
-
quvvatlaydigan va ularga milliy xavfsizlikni ta’minlashda
1
Candidate of Historical Sciences, Associate Professor, Andijan State University named after Z.M. Babur
Жамият
ва
инновациялар
–
Общество
и
инновации
–
Society and innovations
Special Issue
–
12 (2024) / ISSN 2181-1415
103
samarali
ishtirok
etish
ko‘nikmalarini
beradigan
mutaxassislardir. Ushbu maqola harbiy pedagogik kadrlarni
tayyorlashning zamonaviy dolzarbligini, metodologiyasini va
istiqbollarini tahlil qiladi. Maqolada O‘zbekistonning harbiy
pedagogik
kadrlar
tayyorlash
tizimining
rivojlanishi,
texnologiyalarni integratsiya qilish va xalqaro tajribani
o‘rganish masalalari ko‘rib chiqiladi. Zamonaviy harbiy
pedagoglarni tayyorlashda innovatsion yondashuvlar va zamon
talablariga moslashuv zarurati ta’kidlanadi.
Актуальные проблемы подготовки современных военных
педагогических кадров
АННОТАЦИЯ
Ключевые слова:
педагогика,
современный,
методология,
кадры,
национальная
безопасность,
военный,
система,
процесс.
Актуальность
подготовки
современных
военных
педагогических кадров приобретает особое значение в
условиях глобальных угроз и технологического развития. В
настоящее время в сфере военного образования требуется
внедрение
современных
педагогических
методов,
интерактивных технологий, а также психологических
подходов.
Военные
педагоги
-
это
не
только
преподаватели, но и специалисты, которые поддерживают
психологическое состояние военнослужащих и формируют
у них навыки эффективного участия в обеспечении
национальной
безопасности.
В
данной
статье
анализируются современная актуальность, методология и
перспективы подготовки военно
-
педагогических кадров.
Рассматриваются вопросы развития системы подготовки
военно
-
педагогических кадров Узбекистана, интеграции
технологий
и
изучения
международного
опыта.
Подчеркивается необходимость инновационных подходов
и адаптации к современным требованиям в подготовке
современных военных педагогов.
Zamonaviy davrda harbiy pedagog kadrlarga bo‘lgan ehtiyojning ortishi, ularning
malakali va samarali ta’lim
-
tarbiyaviy faoliyatini ta’minlash, milliy xavfsizlik va mudofaa
tizimining samarali ishlashiga ta’sir ko‘rsatmoqda. Pedagogik faoliyat, ayniqsa, har
biy
sohada o‘zgacha ahamiyatga ega bo‘lib, mutaxassislarni tayyorlashda yangi yondashuvlar
va innovatsion metodlarni joriy etish zaruratini yuzaga keltiradi. Shu nuqtai nazardan,
zamonaviy harbiy pedagog kadrlari tayyorlashning dolzarbligi, uning metodologiyasi va
istiqbollari alohida e’tiborga loyiqdir. Bu jarayonda harbiy tizimning roli katta bo‘lib,
uning samarali faoliyati faqat zamonaviy qurollar va texnologiyalarga emas, balki
malakali va yuqori saviyali pedagog kadrlariga ham bog‘liqdir. Harbiy pedag
oglar nafaqat
o‘qituvchi sifatida, balki murabbiy, psixolog va motivator sifatida ham harbiylarning
ruhiy holatini qo‘llab
-
quvvatlashda muhim o‘rin egallaydi.
Global xavf-
xatarlar, harbiy texnologiyalar va ta’lim metodlarining tezkor
rivojlanishi harbiy pedagoglarni tayyorlash jarayonida bir qator dolzarb muammolarni
keltirib chiqarmoqda. Shulardan eng muhimlari
—
yangi pedagogik texnologiyalarni
o‘zlashtirish, harbiy pedagoglarning psixologik tayyorgarligi, o‘quv jarayonlarida
Жамият
ва
инновациялар
–
Общество
и
инновации
–
Society and innovations
Special Issue
–
12 (2024) / ISSN 2181-1415
104
innovatsion yondashuvlarni q
o‘llash va harbiylarning o‘zgaruvchan ehtiyojlariga javob
bera olishdir. Zamonaviy harbiy pedagog kadrlarini tayyorlash tizimi, avvalo, harbiy
pedagoglarning bilimini kengaytirish, ularning pedagogik va psixologik salohiyatini
oshirish, hamda zamonaviy tex
nologiyalarga moslashuvini ta’minlashga qaratilgan
bo‘lishi zarur. Bu jarayon, shuningdek, o‘quvchilarning jismoniy va ruhiy salomatligini
saqlash, motivatsiyasini oshirish va milliy xavfsizlikni ta’minlashda samarali ishtirok
etish uchun zarur ko‘nikmalar
ni shakllantirishni nazarda tutadi.
Zamonaviy harbiy pedagogik kadrlarni tayyorlashda bir qator muammolar mavjud.
Ular orasida eng dolzarb masalalar quyidagilardan iborat:
TEXNOLOGIYALAR VA INNOVATSIYALARNI JORIY ETISH
Zamonaviy pedagogika usullari, shu jumladan, multimedia vositalari, interaktiv
metodlar va onlayn ta’lim platformalari harbiy ta’lim jarayoniga kirib kelmoqda. Shuning
uchun harbiy pedagoglarning bu yangi texnologiyalarni samarali qo‘llay olishlari zarur.
PEDAGOGIK MALAKA VA PSIXOLOGIK TAYYORGARLIK
Harbiy pedagoglar, o‘qitish va tarbiyalash faoliyatidan tashqari, askarlar bilan
ishlashda psixologik yondashuvlarga, stressni boshqarish va ruhiy holatni
mustahkamlash metodlariga ega bo‘lishi kerak.
GLOBAL XAVF-XATARLAR VA YANGI TAHDIDLAR
Xavfsizlik tizimlaridagi o‘zgarishlar va global miqyosda yuz berayotgan yangi xavf
-
xatarlar harbiy pedagoglarni yangi yondashuvlar, bilim va ko‘nikmalar bilan ta’minlashni
talab etadi. Shu bilan birga, o‘zgaruvchan vaziyatlarda tezkor va samarali qarorlar
qabul
qilish qobiliyati, shuningdek, jahon tajribasini o‘rganish, ham muhim vazifa hisoblanadi.
Zamonaviy harbiy pedagogik kadrlarni tayyorlashning dolzarbligi bir necha
omillar bilan belgilanishi mumkin:
MILLIY XAVFSIZLIKNI TA’MINLASHDAGI ROL
Harbiy peda
goglar, o‘zlarining pedagogik faoliyatlari orqali harbiylarni milliy
xavfsizlikni ta’minlashga, mudofaa tizimiga qo‘shgan hissalarini kuchaytirishga yordam
beradi. Malakali harbiy pedagoglar, ta'lim-tarbiyaviy jarayonlar orqali harbiylarning
bilim va ko‘ni
kmalarini oshirib, ularga jahon xavfsizlik holatiga moslashish imkoniyatini
beradi.
YANGI PEDAGOGIK YONDASHUVLAR VA METODLAR
Harbiy ta’limda zamonaviy pedagogik metodlar, masalan, simulyatsiya va
treninglar, onlayn va distantsion o‘qitish kabi yondashuvlar qo‘llanmoqda. Bu metodlar
harbiy pedagoglarning ta'lim jarayonini takomillashtirishda va talabalarning tayyorgarlik
darajasini oshirishda katta rol o‘ynaydi.
Kompyuter va axborot texnologiyalaridan foydalanish. Axborot texnologiyalari va
kompyuter tiziml
arining rivojlanishi harbiy pedagoglarni ta’lim jarayonida zamonaviy
dasturlarni, simulyatsiyalarni va o‘quv materiallarini qo‘llashga majbur qiladi. Bu esa o‘z
navbatida pedagogning malakasini oshirish va ta'lim jarayonini interaktiv va samarali
qilishga xizmat qiladi.
ZAMONAVIY
HARBIY
PEDAGOGLARNI
TAYYORLASHDA
O‘ZBEKISTON
RESPUBLIKASINING ROLI
O‘zbekiston Respublikasida harbiy pedagogik kadrlarni tayyorlash tizimi doimiy
ravishda yangilanib boradi. Respublikada mavjud bo‘lgan harbiy oliy o‘quv yurtlari,
p
edagogik kadrlar tayyorlashda o‘zgarishlarni amalga oshirishda faol ishtirok etmoqda.
Harbiy oliy o‘quv yurtlari va akademiyalar yangi pedagogik texnologiyalarni joriy etish,
Жамият
ва
инновациялар
–
Общество
и
инновации
–
Society and innovations
Special Issue
–
12 (2024) / ISSN 2181-1415
105
o‘quv dasturlarini modernizatsiya qilish va xalqaro tajriba asosida bilimlarni
takomillashtirishga qaratilgan dasturlarni amalga oshirmoqda.
O‘zbekistonning harbiy pedagogik kadrlarini tayyorlash tizimi, shuningdek,
xalqaro miqyosda ham integratsiya qilish, turli mamlakatlarning tajribasini o‘rganish va
o‘z ta’lim tizimini modernizatsiya qilishga qaratilgan. Bu jarayonda O‘zbekiston mudofaa
vazirligi va boshqa tegishli idoralar, shuningdek, akademik va ilmiy muassasalar ham faol
ishtirok etmoqda.
Zamonaviy harbiy pedagog kadrlarni tayyorlashning dolzarbligi, global xavf-
xatarlar, yangi pedagogik metodlar, axborot texnologiyalarining rivojlanishi va xalqaro
miqyosdagi o‘zgarishlar bilan bevosita bog‘liqdir. Bu jarayonda zamonaviy harbiy
pedagoglarning roli, ularning malakali, innovatsion va psixologik jihatdan tayyor bo‘lishi,
o‘z navbatida milliy xavfsizlikni ta’minlashda muhim ahamiyat kasb etadi. Shuning uchun
harbiy
pedagoglarni
tayyorlash
tizimini
takomillashtirish,
yangi
pedagogik
yondashuvlarni ishlab chiqish va o‘zgaruvchan sharoitlarga moslashish dolzarb vazifa
hisoblanadi.
Zamonaviy harbiy pedagog kadrlarni tayyorlashning dolzarb muammolari bugungi
kunda harbiy ta’lim tizimi va uning metodologiyasini yangilash zaruratini taqozo
etmoqda. Milliy xavfsizlikni ta’minlash va davlat mudofaa tizimining samarali ishlashi
uchun harbiy peda
goglar nafaqat o‘qituvchilar, balki murabbiylar, psixologlar va
boshqaruvchilarga ham aylanmoqda. Ular harbiylarni nafaqat jismoniy jihatdan, balki
ruhiy va intellektual rivojlanish nuqtai nazaridan ham tayyorlashlari lozim. Zamonaviy
pedagogik texnologiya
lar va interaktiv o‘qitish metodlarining joriy etilishi harbiy
pedagoglarning malakasini oshirishda muhim o‘rin tutadi. Lekin, texnologiyalarning
ta'lim jarayoniga kirib kelishi bilan bir qatorda, pedagoglarning bu texnologiyalardan
samarali foydalanish qobiliyati ham zarurdir. Shu bois, harbiy pedagoglarni tayyorlashda
ularning axborot texnologiyalari, multimedia vositalari va zamonaviy o‘qitish
platformalarini puxta o‘zlashtirishi muhim ahamiyatga ega.
Bundan tashqari, harbiy pedagoglarning psixologik tayyorgarligi va stressni
boshqarish bo‘yicha malakalari ham dolzarb hisoblanadi. Harbiylarning ruhiy holatini
nazorat qilish va o‘quv jarayonini psixologik jihatdan to‘g‘ri yo‘naltirish pedagoglarning
asosiy vazifasidan biridir. Ushbu jihatlar harbiy ta'limning samaradorligini oshiradi va
pedagoglar uchun muhim malaka talablarini yaratadi. Zamonaviy harbiy pedagog
kadrlarni tayyorlashning yana bir muhim muammosi
–
bu global xavf-xatarlar va
o‘zgaruvchan xavfsizlik holatiga tez moslashish zarurati. Xavf
-xatarlar darajasining
o‘sishi va texnologiyalarning tez sur'atlarda rivojlanishi harbiy pedagoglardan doimiy
ravishda yangi bilim va ko‘nikmalarni o‘zlashtirishni talab qiladi. Shu bilan birga, harbiy
pedagoglarni xalqaro tajribaga asoslangan tarzda tayyorlash va yangi pedagogik
yondashuvlarni o‘zlashtirish zarurati ortib bormoqda.
Shu bilan birga, O‘zbekistonning harbiy ta'lim tizimida ham bir qator o‘zgarishlar
amalga oshirilmoqda. Innovatsion metodlar, xalqaro tajribalar va zamonaviy pedagogik
texnologiyalarni
o‘z ichiga olgan ta'lim tizimi orqali harbiy pedagoglarni tayyorlash tizimi
yanada takomillashtirilmoqda. Biroq, bu jarayonda mavjud bo‘lgan muammolarni hal
qilish, pedagogik kadrlarni zamonaviy talablarga mos ravishda tayyorlashga qaratilgan
chora-tadbirlar va yondashuvlarni ishlab chiqish zarur.
Xulosa qilib aytganda, zamonaviy harbiy pedagog kadrlarni tayyorlashning dolzarb
muammolari harbiy ta'lim tizimining innovatsion rivojlanishini, yangi pedagogik
Жамият
ва
инновациялар
–
Общество
и
инновации
–
Society and innovations
Special Issue
–
12 (2024) / ISSN 2181-1415
106
yondashuvlar va texnologiyalarni qo‘llashni, hamda
harbiy pedagoglarning psixologik va
ilmiy salohiyatini oshirishni talab etadi. Bu muammolarni hal etish uchun kompleks
yondashuvlar, xalqaro tajriba va zamonaviy pedagogik metodlarni integratsiya qilish
zarur bo‘ladi.
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO‘YXATI:
1
. Mirzayev S. “Zamonaviy harbiy ta’lim va pedagogik texnologiyalar”. Tashkent:
O‘zbekiston Respublikasi Oliy va o‘rta maxsus ta'lim vazirligi nashriyoti. 2021
-yil.
2. Khamidov A. “Pedagogik yondashuvlar va zamonaviy harbiy ta’lim”. Tashkent:
Harbiy universitet nashriyoti. 2020-yil.
3. Ibragimov B. “Harbiy pedagogika: nazariya va amaliyot”. Tashkent: Sharq
nashriyoti. 2019-yil.
4. Abdullaev R. “Zamonaviy pedagogik texnologiyalar va ularning harbiy ta'limga
tatbiqi”. Harbiy pedagogika jurnali, 4
-son. 2018-yil.
5. Ganiev Sh. “Harbiy pedagogik kadrlarni tayyorlashning yangi yo‘nalishlari”.
Toshkent: O‘zbekiston pedagogika akademiyasi nashriyoti. 2022
-yil.
6. Yusupov D. “Harbiy ta’limda psixologik yondashuvlar va pedagogik malakalar”.
Harbiy psixologiya jurnali, 1-son. 2023-yil.
7. Turgunov M. “Milliy mudofaa tizimi va harbiy pedagogika”. Tashkent: Harbiy
institut nashriyoti. 2020-yil.
8. Akramov Z. “Pedagogik texnologiyalar va zamonaviy harbiy ta’lim tizimi”.
O‘zbekiston ta'limi va pedagogikasi jurnali, 2
-son. 2021-yil.
