№ 12/S (2024) “Jamiyat va innovatsiyalar” fanlararo elektron ilmiy jurnalining maxsus soni

Ушбу тадқиқот сиёсий дискурснинг лингвостилистик вазифаларини ўрганиб, унинг ижтимоий воқеликни шакллантиришдаги ва жамоатчилик фикрига таъсир ўтказишдаги ролини таҳлил қилади. Тадқиқот сиёсий коммуникацияга бўлган академик қизиқишнинг лингвистика, социология, психология ва оммавий коммуникация каби турли фанлар доирасида ошиб бораётганини таъкидлайди. Сиёсий дискурсни нутқий фаолиятнинг таркибий шакли сифатида таҳлил қилиш орқали тадқиқот унинг асосий хусусиятлари, коммуникатив стратегиялари ва риторик усулларини аниқлайди, айниқса метафорик тил ва афористик ифодаларга алоҳида эътибор қаратади. Тадқиқот натижалари сиёсий лингвистика соҳасига ҳисса қўшади.

Ushbu maqolada quyoshli quritish qurilmalarinig ishlash tartibi tahlil qilingan. Qurilma mahalliy materiallardan tayyorlangan issiqlik akkumulyatoriga ega bo‘lib, tosh termal massa sifatida ishlatiladi va o‘zidan quyoshdan issiqlikni to‘plash va samarali radiatsiya bo‘lmaganda issiqlikni chiqaradi. Gigroskopik mahsulotlarni quyoshli quritish yordamida amalga oshirilishi ko‘rsatilgan. Shuningdek maqolada issiqlik akkumulyatorli quyosh quritgichi qurilmalarining asosiy parametrlari aniqlangan.

Мазкур мақолада XIX аср охирида Туркистон ўлкасида ўлат касаллигининг тарқалиши ва унинг ижтимоий-иқтисодий ҳамда демографик оқибатлари таҳлил қилинган. Унда ўлатнинг келиб чиқиш сабаблари, унинг жамият ҳаётига кўрсатган таъсири, касалликка қарши кўрилган чора-тадбирлар ва аҳолининг оғир аҳволи ҳақида маълумотлар келтирилган. Шунингдек, мақолада ўша даврдаги ҳукумат ва маҳаллий элиталарнинг касалликка қарши курашдаги иштироки ҳамда бу жараёнда юзага келган муаммолар ҳам ёритилган.

Ushbu maqolada sog‘liqni saqlash tizimida davlatning innovatsion siyosatining ijtimoiy hayotdagi natijasi bayon etilgan.

Илмий мақолада пенсия ва нафақаларни тайинлаш ҳамда тўлаш соҳасидаги прокурор назоратининг назарий-ҳуқуқий жиҳатларини чуқур тадқиқ этилган. Муаллиф прокурор назоратининг тушунчаси, мақсад ва вазифаларига оид турли илмий ёндашувларни атрофлича таҳлил қилиб, энг заиф аҳоли қатламларининг ижтимоий ҳуқуқларини ҳимоя қилиш ва қонунийликни таъминлашдаги унинг беқиёс аҳамиятини таъкидлайди. Ишда пенсия соҳасида прокурор назоратининг умумий ва махсус вазифалари кенг ёритилган, замонавий қонун қўллаш амалиётини ҳисобга олган ҳолда унинг ўзига хос хусусиятлари тизимлаштирилган. Профилактик функцияга алоҳида эътибор қаратилиб, ижтимоий таъминот соҳасидаги ҳуқуқбузарликларнинг олдини олиш механизмлари очиб берилган. Тадқиқот прокурор назоратининг қонунийликни мустаҳкамлаш, қонун устуворлигини таъминлаш ва фуқароларнинг пенсия олиш конституциявий ҳуқуқларини самарали ҳимоя қилишдаги тизимли ролини исботлайди.

Ushbu maqolada davomli jinoyatlarni kvalifikatsiya qilishning nazariy va amaliy jihatlari batafsil tahlil qilingan. Muammo ikkita asosiy yo‘nalishda, ya’ni umumiy va xususiy jihatlarda ko‘rib chiqildi. Maqolada bu masalalarni yechish uchun mumkin bo‘lgan yo‘llar, metodologiyalar va amaliy takliflar taqdim etilgan.

Ushbu maqolada xo‘jalik shartnomalarining huquqiy asoslari, ularni tuzish tartib taomillari va xo‘jalik shartnomalarini tuzishda shartnoma prinsiplarining o‘rni va ahamiyati haqida ma’lumot berilgan, shuningdek, shartnoma intizomiga oid shartnomaviy munosabatlar yuzasidan ilmiy-nazariy va amaliy tahlillar olib borilgan.

В настоящей статье рассматриваются положения законодательства Республики Казахстан и зарубежных стран, регулирующие деятельность туристической индустрии и гостиничного бизнеса. Гостиничный бизнес в Республике Казахстан как вид предпринимательской деятельности обладает всеми необходимыми условиями для успешного развития. В Послании Президента Республики Казахстан Касым-Жомарта Токаева народу Казахстана в 2023 году «Экономический курс Справедливого Казахстана» была подчёркнута необходимость активного использования туристического потенциала страны. В Послании Президента в 2024 году «Справедливое государство. Единая нация. Благополучное общество» особое внимание уделено системной поддержке предпринимательства. В этом контексте правовое регулирование туристической и сопутствующей инфраструктуры, инвестиции в развитие туристических продуктов, создание новых туристических объектов и их продвижение на внутреннем и внешнем рынках рассматриваются как приоритетные направления государственной политики. Закон Республики Казахстан «О туристской деятельности в Республике Казахстан» является правовой основой для развития гостиничного бизнеса. На наш взгляд, данный закон должен включать общие требования к гостиницам и предоставлению гостиничных услуг как неотъемлемой части туристической индустрии. Поскольку гостиничные услуги включают в себя широкий спектр сервисов по временному размещению и обеспечению комфортного пребывания гостей, считаем целесообразным дополнить статью 4 «Туристская индустрия» Закона Республики Казахстан «О туристской деятельности в Республике Казахстан» новым пунктом следующего содержания: 8) гостиничные услуги. По нашему мнению, эффективная правовая регламентация туристической индустрии и гостиничного бизнеса будет способствовать их динамичному развитию в стране.

Muallif mazkur maqolada nodavlat oliy ta’lim muassasalarining huquqiy maqomi masalasini xorijiy mamlakatlar tajribasi misolida nazariy va amaliy jihatdan tahlil etgan. Shuningdek, oliy ta’lim muassasalarini huquqiy maqomi borasida bir qator bahsli jihatlar mavjudligini yoritib bergan.

Мақолада ёшларнинг экстремистик ва террористик ташкилотлар таъсирига тушиб қолиш сабаблари, диний-экстремистик гуруҳларнинг тарғибот воситалари ҳақида атрофлича маълумот берилган. Шунингдек, ҳозирги кунда барча экстремистик гуруҳларни бирлаштириб турувчи "сохта салафийлик", тарихи, ғоявий тарғиботдан террористик фаолиятга ўтиш босқичи, ушбу ғоянинг салбий оқибатлари мисоллар ва фактлар орқали кўрсатиб берилган.

Ushbu ilmiy maqolada iste’molchi ishtirokidagi munosabatlarda nizolarni hal qilish usullarining nazariy va amaliy tahlilini oʻz ichiga olgan. Shuningdek, nizolarni hal qilish muqobil usullarining ahamiyati, xalqaro tajriba va hozirgi kundagi milliy qonunchilikda muammolarni tahlil qilish orqali takliflar ishlab chiqilgan.

Мақолада ички ишлар органлари тезкор-қидирув бўлинмалари томонидан тезкор-қидирув тадбирларини амалиётда тўғри қўллай билиши, “Тезкор-қидирув фаолияти  тўғрисида”ги  Қонун  нормасидаги  тезкор-қидирув тадбирларини  таснифланишига  кўра  таҳлил  қилиниб,  илмий асослантирилган таклифлар билдирилган.

Ushbu maqola favqulodda vaziyatlarda ishlaydigan xodimlarga psixologik yordam ko‘rsatish masalalarini ko‘rib chiqadi. Maqolada, birinchi navbatda, favqulodda vaziyatlarga javob beruvchi xodimlarning ruhiy salomatligini qo‘llab-quvvatlash zarurligi, stress, bezovtalik va post-travmatik holatlarni kamaytirish bo‘yicha usullar va strategiyalar muhokama qilinadi. Maqolada mavzuga oid adabiyotlar, tadqiqot metodologiyasi, tahlil va natijalar, xulosa va takliflar keltirilgan.

Ushbu maqola talabalar ijodini rivojlantirish uchun san'at ta'limida raqamli vositalarni integratsiyalashni tadqiq qiladi. Zamonaviy ta'lim tizimlari ijodkorlikning ahamiyatini tobora ko'proq e'tirof etar ekan, o'qituvchilar o'z o'quvchilarini samarali ilhomlantirish uchun ijodiy qobiliyatlarini rivojlantirishlari kerak. Tadqiqot shuni ta'kidlaydiki, ijodkorlik nafaqat kutilayotgan natija, balki innovatsion fikrlashni kuchaytiruvchi va ijodiy g'oyalarni ifodalashga undaydigan hayotiy pedagogik strategiyadir. Bundan tashqari, maqolada OECD Ta'lim 2030 va BMT 2030 kabi xalqaro tuzilmalarning o'quvchilarni tez o'zgaruvchan dunyoda ijodiy fikrlashga tayyorlash zarurligini ta'kidlashdagi rolini muhokama qiladi. Raqamli vositalarni san'at ta'limiga integratsiyalash bo'yicha mavjud amaliyot va muammolarni tahlil qilish orqali ushbu tadqiqot ijodiy ifodani kuchaytirishda texnologiyaning transformatsion salohiyatini ta'kidlaydi. Shuningdek, u raqamli resurslardan samarali foydalanish yo‘lidagi to‘siqlarni ko‘rib chiqadi va qo‘llab-quvvatlovchi o‘quv muhitini yaratishda o‘qituvchilarni samarali tayyorlash muhimligini ta’kidlaydi. Ushbu maqola ta'limda ijodkorlikka ko'p qirrali yondashuvni, talabalarni kuchaytirish va ularni kelajakka tayyorlash uchun raqamli vositalardan foydalanishni ta'kidlaydi.

Zamonaviy harbiy pedagog kadrlari tayyorlashning dolzarbligi, global xavf-xatarlar va texnologik rivojlanish sharoitida ayniqsa muhim ahamiyat kasb etadi. Bugungi kunda harbiy ta’lim sohasida zamonaviy pedagogik metodlar, interaktiv texnologiyalar, shuningdek, psixologik yondashuvlarni joriy etish talab etilmoqda. Harbiy pedagoglar nafaqat o‘qituvchilar, balki askarlarning ruhiy holatini qo‘llab-quvvatlaydigan va ularga milliy xavfsizlikni ta’minlashda samarali ishtirok etish ko‘nikmalarini beradigan mutaxassislardir. Ushbu maqola harbiy pedagogik kadrlarni tayyorlashning zamonaviy dolzarbligini, metodologiyasini va istiqbollarini tahlil qiladi. Maqolada O‘zbekistonning harbiy pedagogik kadrlar tayyorlash tizimining rivojlanishi, texnologiyalarni integratsiya qilish va xalqaro tajribani o‘rganish masalalari ko‘rib chiqiladi. Zamonaviy harbiy pedagoglarni tayyorlashda innovatsion yondashuvlar va zamon talablariga moslashuv zarurati ta’kidlanadi.

Talabalarning kasbiy-amaliy jismoniy tayyorgarligi harakat malakalari va ko‘nikmalarining individualligi, jismoniy qobiliyatlarni va u bilan bevosita yoki bilvosita bog‘liq bo‘lgan kasbiy yaroqlilikni boyitadigan ta’lim jarayoni sifatida yoritilgan.

Ushbu maqolada, xalq ta’limi pedagog-xodimlarining  huquqiy ong va huquqiy madaniyatini oshirishda qayta  tayyorlash va malaka oshirish  tizimida huquqiy bilim olish orqali erishishga doir masalalar tahlil etilgan. Malaka oshirish jarayonida tinglovchilarning huquqiy madaniyatini yuksaltirishda malaka oshirish ta’lim muassasalarida huquqiy kompetentlikni rivojlantirishda huquqiy fanlarni o‘qitishning ayrim jihatlari ko‘rsatib berilgan. Malaka oshirish jarayonida tinglovchining huquqiy madaniyatini yuksaltirishga oid xulosalar taqdim etilgan.

Ushbu maqolada XXI аsr kо‘nikmа va kompetensiyalаri, 4K kompetensiyalari, ularni shаkllаntirish vа bаhоlаsh mаsаlаlаri, shаxsning krеаtiv kоmpеtеntligini rivоjlаntirish yо‘llаri, tа’lim tizimidа bo‘lajak pedagoglarda krеаtiv kompetentlikni rivоjlаntirish muаmmоlаrining qiyosiy tаhlili keltirib o‘tilgan.

Xalqaro baholash tadqiqotlarida ham oila va ta’lim muassasasi hakorligining ijtimoiy-pedagogik jihatlariga keng e‘tibor qaratilgan. O‘quvchining ta’limda muvaffaqiyatga erishishida oila muhiti, oilada ta’lim muhitining shakllanganligi hamda ota-onalarning ta’limga bo‘lgan ijobiy munosabati hal qiluvchi ahamiyatga ega. Maqolada shuningdek oila va maktab hamkorligini yo‘lga qo‘yishdagi muammolar ham tizimli tahlil qilingan.

Mazkur maqolada sovetlar hukmronligi ostida bo‘lgan davrda O‘zbekistonda tarix fanining holati va o‘rganilish darajasi yoritib berilgan. Suningdek, muallif tomonidan O‘zbekiston tarixi faniga nisbatan olib borilgan bir yoqlama siyosat va uning oqibatlari atroflicha o‘rganilgan.

Мазкур мақолада Ёшларга оид давлат сиёсатини амалга оширишда ривожланган мамлакатларнинг илғор тажрибалари ҳамда ёшларга оид давлат сиёсатини амалга оширишда вужудга келаётган айрим муаммоли масалаларни бартараф этишга йўналтириш ва янада такомиллаштиришга оид таклифлар билдирилган.

Бундан ташқари, ёшларга оид давлат сиёсати соҳасида амалга оширилаётган ислоҳотлар ва давлат сиёсатининг устувор йўналишлари, уларнинг моҳияти, зарурати ва аҳамияти ҳақида фикр юритилган ва таҳлил қилинган.

Ushbu   maqolada   O‘zbekistonda  mustaqillik   yillaridan   boshlab diniy bag‘rikenglik va millatlararo totuvlikni ta’minlash yo‘lida amalga oshirilgan siyosat va islohotlar tahlil qilingan.Tarixiylik, statistik tahlil    va  taqqosiylik metodlari yordamida davlatning dinga munosabati, milliy madaniy markazlar va diniy tashkilotlar faoliyati o‘rganilgan. Tadqiqot ijtimoiy barqarorlikni ta’minlashda mavjud muammolarni aniqlash va amaliy yechimlar taklif qilishga qaratilgan.  

Saylovlar demokratik jarayonning asosiy unsurlaridan biri hisoblanadi, chunki ular fuqarolarga o‘z vakillarini tanlash imkonini beradi. Umumiy jihatdan, saylov jarayoni siyosiy partiyalar va harakatlar o‘rtasidagi raqobatni aks ettiradi. Bu masala mazkur maqolada batafsil tahlil qilingan.

Ushbu maqolada ijtimoiy stereotiplarning er-xotin munosabatlariga ta’siri keng tahlil qilingan. Tadqiqot natijalari ijtimoiy stereotiplarning munosabatlarda gender tengsizliklarini kuchaytirishi, kommunikatsiya muammolariga sabab bo‘lishi va ruhiy bosimni oshirishi mumkinligini ko‘rsatadi.