ЎЗБЕКИСТОН
ҚОНУНЧИЛИГИ
ТАҲЛИЛИ
♦
UZBEK LAW REVIEW
♦
ОБЗОР
ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВА
УЗБЕКИСТАНА
2009
№
3-4
♦
ЎЗБЕКИСТОН
ҚОНУНЧИЛИГИ
ТАҲЛИЛИ
♦
UZBEK LAW REVIEW
♦
ОБЗОР
ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВА
УЗБЕКИСТАНА
52
С
.
Э
.
Раззоқов
ТДЮИ
тадқиқотчиси
ШАХСНИНГ
ШАЪНИ
ВА
ҚАДР
-
ҚИММАТИГА
ҚАРШИ
ЖИНОЯТИНИНГ
ОБЪЕКТИ
Ўтган
асрнинг
90-
йиллари
ўрталарига
қадар
жиноят
ҳуқуқи
назариясида
кенг
тарқалган
қарашга
мувофиқ
,
жиноят
ҳуқуқининг
объекти
деганда
,
жиноят
қонуни
билан
қўриқланадиган
ва
жиноий
қилмиш
орқали
зиён
етказиладиган
ижтимоий
муносабатлар
тушунилади
.
Шу
жумладан
,
фақат
жиноят
қонуни
билан
қўриқланадиган
ижтимоий
муносабатлар
жиноят
объекти
бўла
олади
,
деб
ҳисобланади
1
.
Ҳозирги
вақтда
эса
айрим
олимлар
жиноят
объекти
фақатгина
ижтимоий
муносабатлар
билан
чекланиб
қолмайди
,
айниқса
сўз
инсонга
,
шахсга
,
фуқарога
тегишли
бўлган
манфаатлар
ҳамда
неъматлар
ҳақида
кетганда
юқоридаги
караш
ҳар
доим
ҳам
ўзини
оқламайди
,
деган
фикрларни
илгари
сурмоқдалар
2
.
Яъни
,
жиноят
ҳуқуқи
фанида
жиноят
объекти
жиноят
субъектига
тажовуз
қиладиган
,
жиноят
натижасида
зарар
етказилган
ёки
етказилиши
мумкин
бўлган
манфаатлардан
иборат
,
деган
қараш
тарқалмоқда
3
.
Фикримизча
,
ушбу
қараш
ўринлидир
.
Жиноятларнинг
умумий
объекти
ЎзР
ЖКнинг
2-
модда
1-
қисмида
ифодаланган
жиноят
қонуни
билан
қўриқланадиган
барча
ижтимоий
манфаат
ва
қадриятлар
йиғиндиси
ташкил
қилади
.
Ўз
навбатида
,
туҳмат
ва
ҳақорат
жиноятлари
ҳам
шахсга
зарар
етказиш
билан
бирга
жиноятнинг
умумий
объектига
тажовуз
қилади
.
Шахснинг
шаъни
ва
қадр
-
қимматига
қаратилган
жиноятларнинг
турдош
объекти
бўлиб
эса
,
кўплаб
ҳуқуқий
қадриятлар
ҳамда
манфаатлар
(
ҳаёт
,
соғлиқ
,
шаън
,
қадр
-
қиммат
,
дахлсизлик
,
конституциявий
ҳуқуқ
ва
эркинликлар
ва
ҳ
.
к
.)
ташувчиси
бўлган
шахс
ҳисобланади
.
Демак
,
туҳмат
ва
ҳақорат
инсон
ҳамда
фуқаронинг
ажралмас
қадриятлари
саналган
шаън
ва
қадр
-
қимматига
зиён
етказади
.
Туҳмат
ва
ҳақорат
жиноятларининг
махсус
объектини
эса
ЎзР
ЖКнинг
VI
боби
(135-140
моддалари
)
да
ўз
аксини
топган
бир
турдаги
жиноятларнинг
объекти
,
яъни
шахснинг
озодлиги
,
шаъни
ва
қадр
-
қиммати
ташкил
этади
.
Туҳмат
ва
ҳақорат
жиноятларининг
бевосита
объекти
тўғрисидаги
масала
эса
мунозарали
санала
-
ди
.
Бир
гуруҳ
олимлар
,
туҳмат
ва
ҳақорат
ягона
бево
-
сита
объект
-
шахснинг
шаъни
ҳамда
қадр
-
қимматига
тажовуз
қилади
,
деб
ҳисоблайдилар
4
.
Бошқа
бир
олимлар
эса
,
туҳматнинг
бевосита
объектини
объектив
мазмундаги
инсоннинг
шаъни
ва
қадр
-
қиммати
ташкил
этса
,
ҳақоратнинг
бевосита
объектини
субъектив
маънодаги
шаън
ва
қадр
-
қиммат
,
яъни
жабрланувчи
томонидан
ўз
шаъни
ҳамда
қадр
-
қимматига
берадиган
баҳоси
ташкил
қилади
,
деб
таъкидлайдилар
5
.
Яна
бир
гуруҳ
олимлар
эса
(
Н
.
Г
.
Иванов
,
Ю
.
А
.
Красиков
)
шаън
ва
қадр
-
қиммат
билан
бирга
туҳмат
1
Усмоналиев
M.
Жиноят
ҳуқуқи
.
Умумий
қисм
.
Олий
ўқув
юртлари
учун
дарслик
. -
Т
., "
Янги
аср
авлоди
", 2005. 151-
б
.
2
Наумов
А
.
В
.
Уголовное
право
.
Общая
часть
.
Курс
лекций
. -
М
., 1996. 147-6.,
Игнатов
А
.
Н
.
Уголовное
право
России
.
Учеб
-
ник
для
вузов
.
В
2-
х
томах
.
Т
.1. -
М
., 1998.
Б
.97-101.
3
Наумов
А
.
В
.
Уша
китоб
. 146-
б
.
4
Ветров
Н
.
И
.
Уголовное
право
.
Общая
и
Особенная
части
:
Учебное
пособие
. -
М
.:
Книжный
мир
, 1999. 120-
б
.
5
Уголовное
право
.
Особенная
часть
. /
Под
ред
.
Козаченко
И
.
Я
.,
Незнамовой
З
.
А
.,
Новоселова
Г
.
И
. - M. 1998. 114-
б
.
ҳамда
ҳақорат
жиноятларининг
бевосита
объектига
шахс
обрўсини
ҳам
киритадилар
6
.
Кенгрок
тарқалган
нуқтаи
назарга
асосан
,
туҳматнинг
объекти
шахсга
жамият
томонидан
бериладиган
баҳо
,
ҳақоратнинг
объекти
бўлиб
эса
шахснинг
ўз
қадр
-
қимматини
англаш
ҳисси
саналади
7
.
Ю
.
М
.
Ткачевскийнинг
таъкидлашича
,
туҳматнинг
объекти
-
шахснинг
шаъни
(
яъни
,
шахсга
жамият
томонидан
баҳо
берилиши
),
ҳақоратнинг
объекти
эса
инсоннинг
ўз
қадр
-
қимматини
англаш
ҳиссидан
иборатдир
8
.
Айрим
муаллифлар
туҳмат
ҳамда
ҳақорат
жиноятларининг
объектига
шахсни
9
,
инсоннинг
ахлоқий
сифатлари
мажмуини
10
,
жамиятда
ҳурмат
қозониш
имкониятини
ҳам
киритадилар
11
.
Юқорида
келтирилган
қарашлар
бир
-
бирига
зид
бўлиб
,
шахснинг
шаъни
ва
қадр
-
қимматига
қарши
жиноятларнинг
ҳақиқий
бевосита
объектини
акс
эттирмаган
.
Албатта
,
ушбу
жиноятлар
шаън
,
қадр
-
қиммат
ва
обрўга
путур
етказади
,
аммо
жиноят
объектига
берилган
бундай
таъриф
жиноятларнинг
ижтимоий
хавфлилиги
ҳамда
ўзига
хос
хусусиятларини
очиб
бермайди
.
Шунингдек
,
бундан
кейин
келтирилган
таърифда
айтилганидек
,
юқоридаги
жиноятлар
фақатгина
шахснинг
ижтимоий
баҳосига
,
у
ҳақдаги
жамоатчилик
фикрига
таъсир
қилиб
қолмасдан
,
биринчи
навбатда
,
шахснинг
қонун
билан
қўриқланадиган
манфаатларига
зарар
етказади
.
Туҳмат
ва
ҳақоратнинг
объекти
шахс
бўлади
,
деган
фикрга
ҳам
тўлиқ
қўшилиб
бўлмайди
,
чунки
шахс
жиноят
қонуни
билан
қўриқланадиган
кўплаб
қадриятлар
(
манфаатлар
),
шу
жумладан
,
шаън
ва
қадр
-
қиммат
ташувчиси
ҳисобланади
.
Ушбу
жиноятларнинг
объекти
жамиятда
ҳурмат
қозона
олиш
имкониятидан
иборат
,
деб
кенгайтирилган
таъриф
ҳам
бериб
бўлмайди
.
Сабаби
,
ҳурмат
бир
қатор
ижтимоий
-
ахлоқий
ва
ҳуқуқий
талаблар
воситасида
таъминланади
.
Баъзи
олимлар
туҳмат
ва
ҳақорат
жиноятларининг
бевосита
объектини
шахснинг
манфаатларига
эътибор
қаратиш
орқали
аниқлайдилар
.
Шу
жумладан
,
Л
.
Н
.
Сугачевнинг
нуқтаи
назарига
кўра
,
ушбу
жиноятларда
тажовузнинг
объектини
шахснинг
ижтимоий
муносабатлар
ёрдамида
таъминланган
ҳамда
унинг
шаъни
ва
қадр
-
қимматининг
тан
олинишини
талаб
қиладиган
6
Ветров
Н
.
И
.
Преступления
против
чести
и
достоинства
лич
-
ности
//
Уголовное
право
.
Особенная
часть
:
Учебник
/
Под
ред
.
Н
.
И
.
Ветрова
и
Ю
.
И
.
Ляпунова
. -
М
.:
Новый
Юрист
, 1998.
Б
. 115,117;
Красиков
Ю
.
А
.
Преступления
против
чести
и
дос
-
тоинства
личности
. //
Уголовное
право
России
:
Учебник
для
вузов
.
В
2
т
.
Т
.2.
Особенная
часть
.
Под
ред
.
д
.
ю
.
н
.,
проф
.
А
.
Н
.
Игнатова
и
д
.
ю
.
н
.,
проф
.
Ю
.
А
.
Красикова
. -
М
.:
Издатель
-
ская
группаНОРМА
-
ИНФРАМ
, 1999. 120-
б
.
7
Ц
анава
M.A.
Уголовная
ответственность
за
перступления
против
чести
и
достоинства
граждан
по
советскому
уголовно
-
му
праву
.
Дис
.
канд
.
юрид
.
наук
. -
М
., 1990, 41-6.
8
Уголовное
право
Российской
Федерации
.
Особенная
часть
. -
M.,
Олимп
, 1997,
Б
. 106-107.
9
Курс
советского
уголовного
права
.
Часть
особенная
. -
Л
.,
1973. T.3. 611-
б
.
10
Ной
И
.
С
.
Охрана
чести
и
достоинства
личности
в
советском
уголовном
праве
. -
Изд
-
во
Саратовского
Университета
, 1959.
8-
б
.
11
Кузнецов
А
.
В
.
Уголовно
-
правовая
охрана
интересов
лично
-
сти
в
СССР
. -
М
., 1969.
ЗЗ
-
б
.
ЎЗБЕКИСТОН
ҚОНУНЧИЛИГИ
ТАҲЛИЛИ
♦
UZBEK LAW REVIEW
♦
ОБЗОР
ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВА
УЗБЕКИСТАНА
2009
№
3-4
♦
ЎЗБЕКИСТОН
ҚОНУНЧИЛИГИ
ТАҲЛИЛИ
♦
UZBEK LAW REVIEW
♦
ОБЗОР
ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВА
УЗБЕКИСТАНА
53
манфаати
ташкил
этади
1
.
Фикримизча
,
ушбу
таърифга
қўшилиш
мумкин
,
боиси
унда
шахснинг
шаъни
ва
қадр
-
қимматига
қарши
жиноятларнинг
объекти
аниқрок
қилиб
ифодаланган
.
Бироқ
,
ушбу
нуқтаи
назар
ҳам
айрим
камчиликлардан
холи
эмас
,
чунки
унда
жиноят
объектининг
белгилари
тўла
очиб
берилмаган
.
Демак
,
фуқаронинг
шаън
ва
қадр
-
қиммати
объектив
ва
субъектив
табиатга
эга
бўлиб
,
инсон
шаънининг
объектив
табиатини
шахс
маънавий
фазилатларининг
,
унинг
фаолиятининг
жамоатчилик
томонидан
ижобий
баҳоланиши
ташкил
қилса
,
шахснинг
ўз
шаънини
англай
билиш
ҳисси
,
ўз
шаъни
ва
обрўсига
бериладиган
жамоат
баҳосига
бўлган
муносабати
субъектив
табиатини
ифода
этади
.
Бунда
жиноятнинг
бевосита
объектини
аниқлашда
алоҳида
ҳар
бир
ҳолатдан
келиб
чикиш
ҳамда
инсоннинг
айнан
кайси
манфаатига
(
фазилатига
)
зиён
етказилганлигига
эътибор
бериш
лозим
.
Туҳмат
жиноятининг
ижтимоий
хавфлилиги
шундаки
,
ёлғон
ва
бошқа
шахсни
шарманда
қилувчи
уйдирмаларнинг
таркатилиши
оқибатида
жабрланувчининг
ўзига
жамоатчилик
томонидан
бериладиган
баҳоси
(
муайян
бир
шахс
ҳақидаги
жамоатчилик
фикри
),
обрўсига
зарар
етказилади
.
Тухмат
қилинувчи
уйдирмалар
таъсири
остида
шахснинг
ахлоқий
сифатлари
,
онги
,
ўз
шаъни
ва
қадр
-
қимматини
англаш
ҳисси
,
худди
шунингдек
,
турли
хил
ҳислатларга
эга
индивиднинг
қадри
ўзгартирилиши
мумкин
эмас
.
Тухмат
жиноятига
юридик
таҳлил
килаётганда
шуни
ёдда
тутиш
керакки
,
ёлғон
ҳамда
шарманда
қилувчи
уйдирмалар
тарқатаётган
айбдор
шахс
инсон
шаънининг
ташқи
томонига
,
яъни
шахснинг
ахлоқий
фазилатлари
,
фаолиятининг
позитив
баҳосига
зарар
етказади
.
Юқорида
таъкидланганидек
,
жиноят
ҳуқуқи
назариясида
жиноий
тажовузнинг
объекти
сифатида
шахс
обрўси
ҳам
келтирилади
.
Обрў
категорияси
кўпинча
шаън
категориясига
айнан
тушунча
сифатида
ишлатилади
.
Ушбу
маънода
адабиётларда
обрў
деганда
,
инсоннинг
маънавий
қиёфаси
тўғрисида
шаклланган
,
унинг
хизматлари
ва
нуфузининг
тан
олинишида
намоён
бўладиган
атрофдагиларнинг
фикри
тушунилиши
ҳақида
сўз
кетади
2
.
Бошқа
муаллифлар
эса
,
обрў
-
бу
жамоатчилк
фикри
(
баҳоси
),
муайян
бир
шахснинг
сифатлари
,
фазилатлари
ва
камчиликлари
тўғрисидаги
умумий
фикрдан
иборат
,
деб
ҳисоблайдилар
3
.
Демакки
,
обрў
тушунчаси
ўз
ичига
шахснинг
ҳам
ижобий
,
ҳам
салбий
хусусиятлари
тўғрисидаги
янада
кенгроқ
маълумотларни
қамраб
олади
.
Шунингдек
,
юридик
адабиётларда
обрў
категорияси
шаън
категорияси
билан
умуман
мувофиқ
келмаслиги
мумкин
,
деган
фикр
ҳам
илгари
сурилади
.
Бунда
,
мисол
учун
,
шахс
томонидан
содир
қилинган
ҳуқуқбузарлик
жамоатчиликнинг
салбий
фикрига
сабаб
бўлиши
,
аммо
шу
билан
бирга
бу
ҳодиса
шахснинг
1
Сугачев
Л
.
Н
.
Ответственность
за
оскорбление
по
советско
-
му
уголовному
праву
:
Автореф
.
дис
. ...
канд
.
юрид
.
наук
-
Харьков
, 1953. 5-6.
2
Словарь
по
этике
. /
Под
ред
.
А
.
А
.
Гусейнова
и
И
.
С
.
Кона
. -
М
.:
Политиздат
, 1989, 289-6;
Сергеев
Ч
.
П
.
Право
на
защиту
репу
-
тации
. -
М
., 1989.
Б
.5-
б
.
3
Ветров
Н
.
И
.
Преступления
против
чести
и
достоинства
лич
-
ности
//
Уголовное
право
.
Особенная
часть
:
Учебник
/
Под
ред
.
Н
.
И
.
Ветрова
и
Ю
.
И
.
Ляпунова
. -
М
.:
Новый
Юрист
, 1998.
115-
б
.
ишга
доир
қобилияти
ҳақидаги
фикрни
акс
эттирувчи
(
масалан
,
мутахассис
,
ўз
ишининг
устаси
сифатидаги
)
обрўсига
умуман
таъсир
этмаслиги
ҳам
мумкин
4
.
Шундай
қилиб
,
шахс
обрўсини
жамият
онгида
акс
этадиган
маълум
бир
меҳнат
фаолияти
соҳасига
тааллуқли
бўлган
,
профессионал
,
ташкилотчилик
,
тадбиркорлик
хислатлари
ҳамда
сифатларига
доир
ахлоқий
муносабатларнинг
бир
тури
сифатида
кўриб
чиқиш
зарур
.
Бунда
,
илмий
адабиётларда
«
ишчанлик
обрўси
»
тушунчасини
қўллаш
мақсадга
мувофиқ
бўлар
эди
.
Бизнинг
назаримизда
,
туҳматнинг
бевосита
объекти
(
шаън
,
обрў
)
ни
шахснинг
ўз
маънавий
,
шахсий
,
касбига
доир
ҳислатлари
ва
фаолияти
тўғрисида
ижобий
ижтимоий
фиркга
эга
бўла
олишдек
,
ишчанлик
обрўсидан
фойдаланиш
каби
субъектив
ҳуқуқдан
иборат
бўлган
инсонга
тегишли
маълум
бир
ижтимоий
манфаат
ёки
қадрият
деб
ҳисоблаш
тўғри
бўлар
эди
.
Ҳақоратнинг
бевосита
объекти
мазмунини
очиб
беришда
,
қадр
-
қиммат
инсоннинг
умуман
шахс
сифатидаги
(
инсоният
вакили
сифатидаги
ҳамда
«
инсон
-
олий
қадрият
»
тамойили
асосидаги
)
қадрини
англатишини
назарда
тутмок
лозим
.
Ушбу
маънода
инсон
қадр
-
қиммати
қатор
ҳуқуқ
ва
манфаатларни
юзага
келтиради
,
тадбиқ
этилиши
маълум
бир
ҳуқуқий
,
маънавий
ва
ташкилий
кафолатларни
талаб
қилувчи
шахс
ҳуқуқий
ҳамда
ахлоқий
мақомининг
асосини
ташкил
қилади
.
Туҳматдан
фарқли
ўлароқ
,
ҳақорат
жинояти
инсоннинг
жамиятда
тутган
мавқеи
,
обрўси
ва
шаънига
зарар
етказмайди
.
Ҳақорат
категориясига
,
қоида
тариқасида
,
бошқа
шахсни
ҳақоратли
ҳаракатлар
орқали
бирор
-
бир
нуқсонда
айблаш
киритилади
.
Шахснинг
шаъни
ва
қадр
-
қиммати
учун
ҳақоратомуз
бўлган
сўзларнинг
ижтимоий
хавфлилиги
нафақат
инсоннинг
ўз
қадр
-
қимматини
англай
олишдек
ахлоқий
ҳиссининг
камситилишида
намоён
бўлади
,
балки
шу
билан
бирга
айбдор
томонидан
умуминсоний
қадриятлар
эгаси
саналган
индивиднинг
муомала
борасидаги
қадри
инкор
этилади
5
.
Шунинг
учун
,
жиноят
ҳуқуқига
дахлдор
бўлмаган
қилмишлар
(
бошқа
шахсни
ёқтирмаслик
,
хушмуомалалик
,
эътибор
қаратиш
белгилари
ва
ҳ
.
к
.)
дан
фарқ
қилиб
,
ҳақорат
инсонлар
билан
муомала
қилишнинг
умум
қабул
қилинган
қоидаларини
қўпол
равишда
бузади
,
ахлоқ
нуқтаи
назаридан
уятсиз
ва
беадаблик
ҳисобланади
.
Ўз
-
ўзидан
ҳақоратнинг
бевосита
объекти
фикримизча
,
шахснинг
муомала
жиҳатидан
умуминсоний
қадр
-
қиммат
эгаси
сифатида
атрофдагилардан
ўз
қадр
-
қимматининг
тан
олинишини
талаб
қилиб
олишдан
иборат
субъектив
ҳуқуқи
ташкил
қилади
.
Шуни
ҳам
таъкидлаш
лозимки
,
Ўзбекистон
Республикасининг
амалдаги
жиноят
қонунида
ҳокимият
вакили
,
мансабдор
шахсларнинг
шаъни
ва
қадр
-
қимматини
ҳимоя
қилиш
борасида
айрим
муаммолар
мавжуд
.
Бунда
бир
нечта
ҳолатларни
келтириш
мумкин
.
Туҳмат
мансабдор
шахс
томонидан
4
Матросова
М
.
Е
.
Понятие
чести
и
достоинства
личности
как
объекта
уголовно
-
правовой
охраны
при
клевете
и
оскорбле
-
нии
.
II
Труды
Академии
МВД
РФ
.
Уголовная
политика
и
ре
-
форма
уголовного
законодательства
. -
М
., 1997. 123-
б
.
5
Шмарион
В
.
И
.
Ответственность
за
преступления
против
чести
и
достоинства
личности
по
российскому
уголовному
законодательству
:
Дис
....
канд
.
юрид
.
наук
. -
Ростов
на
Дону
,
2000. 107-
б
.
ЎЗБЕКИСТОН
ҚОНУНЧИЛИГИ
ТАҲЛИЛИ
♦
UZBEK LAW REVIEW
♦
ОБЗОР
ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВА
УЗБЕКИСТАНА
2009
№
3-4
♦
ЎЗБЕКИСТОН
ҚОНУНЧИЛИГИ
ТАҲЛИЛИ
♦
UZBEK LAW REVIEW
♦
ОБЗОР
ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВА
УЗБЕКИСТАНА
54
амалга
оширилса
,
қилмиш
мансабдорлик
жинояти
сифатида
эмас
,
балки
ЖКнинг
140-
моддасига
биноан
квалификация
қилинади
.
Агарда
қилмиш
икки
ёки
ундан
ортиқ
фуқарога
қаратилган
,
давлат
ёки
жамоат
манфаатларига
кўп
миқдорда
зарар
ёхуд
жиддий
зиён
етказган
бўлса
,
яъни
ЖК
205-206
моддаларида
назарда
тутилган
жиноятларнинг
зарурий
белгилари
мавжуд
бўлган
тақдирда
ҳам
ЖК
139-
модда
3-
кисм
«
б
»
банди
бўйича
,
яъни
оғир
оқибатлар
келиб
чиқишига
сабаб
бўлган
туҳмат
сифатида
квалификация
қилинади
.
Бундай
тарздаги
квалификацияга
фақатгина
ҳақиқатдан
мансаб
ваколатидан
фойдаланилган
тақдирда
ўринлидир
.
Агарда
ҳақорат
қилиш
жинояти
мансабдор
шахс
томонидан
содир
қилиниши
натижасида
ЖК
205-206
моддасида
назарда
тутилган
оқибатлар
юзага
келган
тақдирда
ушбу
қилмишни
квалификация
қилиш
қийинчилик
туғдиради
.
Сабаби
,
ЖК
140-
моддасида
«
оғир
оқибатлар
келиб
чиқишига
сабаб
бўлган
ҳақорат
қилиш
»
жиноятини
қамраб
олувчи
алоҳида
банд
мавжуд
эмас
.
Шу
сабабдан
биз
қуйида
ЎзР
ЖКнинг
140-
моддаси
3-
кисмини
қуйидаги
таҳрирда
баён
қилишни
таклиф
қиламиз
:
Ҳақорат
қилиш
:
а
)
ўз
хизмат
ёки
фуқаролик
бурчини
бажариши
муносабати
билан
боғлиқ
ҳолда
жабрланувчи
ёки
унинг
яқин
қариндошларига
нисбатан
;
б
)
хавфли
рецидивист
томонидан
ёки
туҳмат
қилганлиги
учун
илгари
судланган
шахс
томонидан
қилинган
бўлса
,
в
)
оғир
оқибатлар
келиб
чиқишига
сабаб
бўлган
ҳолда
—
энг
кам
ойлик
иш
ҳақининг
тўрт
юз
бараваридан
олти
юз
бараваригача
миқдорда
жарима
ёки
икки
йилдан
уч
йилгача
ахлоқ
тузатиш
ишлари
ёхуд
олти
ойгача
қамоқ
ёхуд
уч
йилгача
озодликдан
маҳрум
қилиш
билан
жазоланади
.
Хулоса
қилиб
айтиб
ўтадиган
бўлсак
,
ҳақорат
қилиш
мансабдор
шахсга
(
масалан
,
судьяга
)
нисбатан
содир
қилинган
бўлса
ҳамда
ушбу
қилмишдан
мансабдор
шахсга
бирор
-
бир
тазйиқ
ўтказиш
мақсади
кўзланган
бўлса
,
қилмиш
одил
судловга
қарши
жиноят
тариқасида
квалификация
қилиниши
лозим
(
ЖК
236-
моддаси
бўйича
,
яъни
тергов
қилишга
ёки
суд
ишларини
ҳал
этишга
аралашиш
тариқасида
).
Агар
юқоридаги
мақсад
кўзланмаган
бўлса
,
қилмиш
ЖК
140-
моддаси
бўйича
квалификация
қилинади
.
Туҳмат
жинояти
ҳам
деярли
юқоридаги
тартибда
квалификация
қилиниши
зарур
.
Резюме
В
вводной
части
сттаьи
автор
характеризует
по
-
нятие
преступления
против
чести
и
достоинства
чело
-
века
.
В
основной
части
статьи
рассматриваются
во
-
просы
об
объекте
преступления
против
чести
и
досто
-
инства
человека
.
В
заключении
автор
вносит
свои
предложения
по
совершенствованию
понятийного
аппарата
в
ука
-
занной
сфере
.
Abstract
In the introductory part of the article the author
characterizes concept of a crime against honor and ad-
vantage of the person.
In the basic part of the article questions on object of
a crime against honor and advantage of the person are
considered.
In the conclusion the author makes the offers on
perfection of the conceptual device in the specified
sphere.
