12
PRDA SOHASIDA RAQAMLI KOMMUNIKATSIYALARNI FOYDALANISH:
IMKONIYAT VA USULLARI
Esengeldieva Ásem Yuriy qizi
Qoraqalpoq davlat universiteti talaba
https://doi.org/10.5281/zenodo.15848081
Annotatsiya:
Mazkur
maqolada
jamoatchilik
bilan
aloqalar
(PR)
sohasida
raqamli
kommunikatsiyalardan foydalanishning ahamiyati haqida so’z boradi. Shuningdek, sohada
qo’llaniladigan raqamli kommunikatsiya vositalari va ularning o’ziga xosligi, kampaniya PRni
rivojlantirishda kommunikatsiyaning yangi usullari tahlil qilingan.
Kalit so’zlar:
PR, raqamli kommunikatsiya, veb-sayt, blog, ijtimoiy tarmoq, electron
pochta, kontent.
Raqamli kommunikatsiyalar zamonaviy PRda muhim rol o‘ynaydi. Ular kompaniya va
tashkilotlarga internet va mobil texnologiyalar orqali auditoriya bilan samarali muloqot qilish
imkonini beradi. Ushbu bo‘limda biz raqamli aloqa nima ekanligini va u nima uchun PR uchun
muhimligini ko‘rib chiqamiz.
Raqamli kommunikatsiyalar xabarlarni uzatish va auditoriya bilan muloqot qilish uchun
turli xil onlayn platformalar va vositalardan foydalanishni o‘z ichiga oladi. Bular ijtimoiy
tarmoqlar, bloglar, elektron pochta, veb-saytlar va boshqa ko‘plab kanallar bo‘lishi mumkin.
Raqamli kommunikatsiyalarning asosiy afzalligi shundaki, ular keng auditoriyaga tez va
samarali yetib boradi.
Raqamli kommunikatsiyalar kampaniyalarga nafaqat ma’lumot tarqatish, balki
auditoriyadan fikr-mulohaza olish imkonini beradi. Bu mijozlarning ehtiyojlari va kutilmalarini
yaxshiroq tushunishga yordam beradi, bu esa o‘z navbatida mahsulot va xizmatlarni
yaxshilashga hissa qo‘shadi. Shuni ta’kidlash kerakki, raqamli aloqalar, shuningdek,
kompaniyalarga o‘z resurslaridan samaraliroq foydalanish imkonini beruvchi aniqroq
maqsadli yo‘naltirish imkoniyatini beradi.
PRda raqamli kommunikatsiyalardan samarali foydalanish uchun maqsadlaringizga
erishishga yordam beradigan asosiy vositalar va platformalarni bilish zarur.
Ijtimoiy tarmoqlar.
Facebook, Twitter, Instagram va LinkedIn kabi ijtimoiy tarmoqlar
PR uchun kuchli vositalar hisoblanadi. Ular kompaniyalarga real vaqt rejimida auditoriya bilan
muloqot qilish, yangiliklar va voqealarni ulashish hamda fikr-mulohaza olish imkonini beradi.
Ijtimoiy tarmoqlar kontent yaratish va tarqatish uchun noyob imkoniyatlar taqdim etadi.
Masalan, Facebook orqali tadbirlar tashkil etib, ularga ishtirokchilarni taklif qilish, Instagram
orqali esa e’tiborni tortadigan va his-tuyg‘ularni uyg‘otadigan vizual kontentni ulashish
mumkin. LinkedIn esa kasbiy muloqot va ishbilarmonlik aloqalarini o‘rnatish uchun ajoyib
platforma hisoblanadi.
Bloglar
batafsil ma’lumot va tahlillarni nashr etish uchun platforma vazifasini bajaradi.
Ular kompaniyaning ma’lum bir sohadagi obro‘sini mustahkamlashga yordam beradi va
maqsadli auditoriya e’tiborini jalb qiladi. Ular kompaniyalarga ekspert fikrlari va tahlillari bilan
o‘rtoqlashish imkonini beradi, bu esa auditoriyaning ishonchini mustahkamlashga xizmat
qiladi. Bundan tashqari, bloglar mijozlar uchun foydali ma’lumotlar manbai bo‘lib, ularning
13
sodiqligini oshirishga yordam beradi. Auditoriyaning qiziqishini saqlab qolish uchun blogni
muntazam ravishda yangilab turish va sifatli kontent joylashtirish muhim.
Elektron pochta
auditoriya bilan to‘g‘ridan-to‘g‘ri aloqa qilishning eng samarali
vositalaridan biri bo‘lib qolmoqda. U shaxsiylashtirilgan xabarlar, yangiliklar va
yangilanishlarni yuborish, shuningdek, marketing kampaniyalarini o‘tkazish imkonini beradi.
E-pochta auditoriyani segmentlash va maqsadli xabarlarni yuborish imkoniyatini taqdim etadi.
Bu aloqa samaradorligini oshirish va konversiyalarni ko‘paytirishga yordam beradi. Xatlarning
mazmuni va dizayni sifatiga e’tibor qaratish muhim, chunki bu qabul qiluvchilar uchun jozibali
va mazmunli bo‘lishini ta’minlaydi.
Veb-saytlar.
Kompaniya veb-sayti raqamli kommunikatsiyalarning markaziy elementi
hisoblanadi. U kompaniya, uning mahsulotlari va xizmatlari haqidagi asosiy axborot manbai
sifatida xizmat qiladi. Yaxshi tuzilgan va optimallashtirilgan veb-sayt qidiruv tizimlarida
ko‘rinishni yaxshilashga va ko‘proq tashrif buyuruvchilarni jalb qilishga yordam beradi.
Veb-sayt navigatsiya uchun qulay bo‘lishi va dolzarb ma’lumotlarni o‘z ichiga olishi lozim.
Saytning mobil versiyasini ham hisobga olish muhim, chunki tobora ko‘proq foydalanuvchilar
mobil qurilmalar orqali internetga kirmoqda. Saytni qidiruv tizimlari (SEO) uchun
optimallashtirish uning ko‘rinishini yaxshilashga va ko‘proq tabiiy trafikni jalb qilishga xizmat
qiladi.
PRda raqamli kommunikatsiyalarni samarali qo‘llash uchun belgilangan maqsadlarga
erishishga ko‘maklashadigan strategiya va taktikalarni ishlab chiqish lozim.
Kontent rejasi turli raqamli kanallardagi e’lonlarni tartibga solish va tashkillashtirish
imkonini beradi. U nashrlar jadvali, mavzular, asosiy xabarlar va maqsadli auditoriyani o‘z
ichiga oladi. Kontent rejasi uzluksiz axborot oqimini ta’minlashga va auditoriya bilan aloqani
yaxshilashga yordam beradi. Bundan tashqari, kontent rejasi resurslardan unumliroq
foydalanish va ma’lumotlarning takrorlanishini oldini olish imkonini beradi. E’lonlarning
dolzarb va foydali bo‘lishini ta’minlash uchun kontent rejasini ishlab chiqishda auditoriyaning
qiziqishlari va ehtiyojlarini inobatga olish muhimdir. Kontent rejasini muntazam tahlil qilish va
yangilab turish uning dolzarbligi va samaradorligini saqlab qolishga yordam beradi. Auditoriya
bilan faol muloqot muvaffaqiyatli PR kampaniyasining asosiy unsuridir. Bu izohlar va
savollarga javob berish, muhokamalarida qatnashish va so‘rovnomalar o‘tkazishni o‘z ichiga
oladi. Bunday o‘zaro aloqa auditoriyaning ishonchi va sadoqatini mustahkamlashga xizmat
qiladi.
Auditoriya bilan muloqot, shuningdek, uning ehtiyojlari va kutilmalarini chuqurroq
anglashga yordam beradi. Bu esa kommunikatsiyalarni yanada aniqroq moslash hamda
mahsulot va xizmatlarni takomillashtirish imkonini beradi. Ishonchni mustahkamlash va
kompaniyaning ijobiy qiyofasini yaratish uchun auditoriya bilan muloqotda ochiq va samimiy
bo‘lish muhimdir.
Tahlil
raqamli kommunikatsiyalar samaradorligini kuzatib borish va zarur tuzatishlar
kiritish imkonini beradi. Google Analytics kabi tahlil vositalari veb-saytga tashriflar sonini,
ijtimoiy tarmoqlardagi faollikni va elektron pochta kampaniyalari natijalarini o‘lchashga
yordam beradi.
Shuningdek, tahlil PR kampaniyalarining kuchli va zaif tomonlarini aniqlash hamda ularni
takomillashtirish bo‘yicha asosli qarorlar qabul qilishga ko‘maklashadi. Ma’lumotlarni
muntazam ravishda tahlil qilish va ulardan strategiya hamda taktikalarni optimallashtirish
14
uchun foydalanish muhimdir. Bu kommunikatsiyalar samaradorligini oshirish va belgilangan
maqsadlarga erishishga yordam beradi.
Raqamli PR kampaniyalarining samaradorligini o‘lchash ularning muvaffaqiyatini
baholash va zarur o‘zgartirishlarni kiritish uchun muhim jihatdir.
Raqamli PR kampaniyalarining samaradorligini o‘lchash uchun turli xil metrika va
ko‘rsatkichlardan foydalaniladi. Bularga veb-saytga tashriflar soni, ijtimoiy tarmoqlardagi
obunachilar soni, jalb qilinganlik darajasi, OAVda tilga olinishlar soni va boshqalar kiradi.
Metrikalar PR kampaniyasi belgilangan maqsadlarga qay darajada erishayotganini baholashga
yordam beradi. Natijalar haqida to‘liq tasavvurga ega bo‘lish uchun miqdoriy va sifat
ko‘rsatkichlarini hisobga olish muhimdir. Metrikalarni muntazam tahlil qilish tendensiyalarni
aniqlash va zarur tuzatishlar kiritishga imkon beradi.
Raqamli PR kampaniyalari samaradorligini o‘lchashga yordam beradigan ko‘plab
vositalar mavjud. Masalan, Google Analytics veb-saytga tashriflar haqida batafsil ma’lumot
bersa, Hootsuite va Sprout Social kabi ijtimoiy tarmoqlarni kuzatish vositalari ijtimoiy
tarmoqlardagi faollik va jalb qilinganlikni kuzatishga yordam beradi. Shuningdek,
ma’lumotlarni tahlil qilish jarayonini avtomatlashtiradi va qaror qabul qilishni osonlashtiradi.
Eng aniq va foydali ma’lumotlarni olish uchun ehtiyojlaringiz va maqsadlaringizga mos
keladigan vositalarni tanlash muhimdir.
Xulosa o’rnida shuni aytish joiz, raqamli kommunikatsiyalar samarali PR uchun ko‘plab
imkoniyatlar taqdim etadi. Asosiy vositalardan foydalanib, strategiyalar ishlab chiqish va
samaradorlikni o‘lchash orqali siz sezilarli natijalarga erishishingiz va kompaniyangizning
bozordagi o‘rnini mustahkamlashingiz mumkin. Auditoriyaning o‘zgaruvchan ehtiyojlari va
kutilmalariga mos kelishi uchun kommunikatsiyalaringizni doimiy ravishda tahlil qilish va
takomillashtirish muhim ahamiyatga ega.
References:
Используемая литература:
Foydalanilgan adabiyotlar:
1.
Cutlip S.M., Center A.H., Broom G.M.
Effective Public Relations
. 11th ed. Upper Saddle River,
NJ: Prentice Hall, 2013.
2.
Baker S.
Public Relations Ethics and Professionalism: The Virtuous Strategist
. New York, NY:
Routledge, 2017.
3.
Parsons P.J.
Ethics in Public Relations: A Guide to Best Practice
. 2nd ed. London: Kogan
Page, 2008.
4.
Почепцов Г. Паблик Рилейшнз для профессионалов. – М.: 2000.
5.
Эшбеков Т.У. Паблик Рилеишнз ва матбуот хизматлари. – Т.:Университет. 2007. 43-
бет
6.
Eshbekov T. Jamoatchilik bilan aloqalar va axborot xizmatlari. O‘quv qo‘llanma. –T.:
O‘zMU, 2012. – 80 b.
