18
AMIR TEMUR – BUYUK DAVLAT ARBOBI
Azimov Adhamjon
Sport faoliyati kafedrasi v.v.b. dotsent, kurash bo’yicha xalqaro toifadagi hakam
Riskiyyev Ibratillo
Jismoniy madaniyat fakulteti Sport faoliyati yo‘nalishi talabasi
Farg’ona davlat universiteti
https://doi.org/10.5281/zenodo.15362636
ANNOTATSIYA
Amir Temur O'rta Osiyo va butun dunyo tarixida buyuk harbiy rahbar, davlat arbobi va
madaniyat homiysi sifatida tanilgan. Ushbu maqola Amir Temurning davlat arbobi sifatidagi
roli va uning tarixdagi o‘rni haqida so‘z yuritadi. Maqolada Temurning harbiy yurishlari,
siyosiy islohotlari, iqtisodiy siyosati va madaniy merosi tahlil qilinadi. Amir Temur o‘zining
harbiy muvaffaqiyatlari bilan katta hududlarni zabt etib, Temuriylar imperiyasini yaratdi.
Shuningdek, u markazlashgan boshqaruv tizimini o‘rnatdi, davlatni iqtisodiy va siyosiy
jihatdan mustahkamladi. Uning Samarqandni ilm-fan va madaniyat markaziga aylantirishi,
ilmiy va madaniy rivojlanishga qo‘shgan hissasi uning buyukligini yanada oshiradi.
Temurning siyosiy va madaniy merosi, uning davlat boshqaruvi, qonunlar va madaniy
yutuqlari bugungi kunda ham o‘rganilmoqda va dunyo tarixida o‘z izini qoldirgan. Bu maqola
Amir Temurning buyuk davlat arbobi sifatidagi ahamiyatini keng yoritib beradi va uning
tarixdagi o‘rni hamda merosini chuqur tahlil qiladi.
Kalit so‘zlar
Amir Temur, Buyuk Davlat Arbobi, tarix, harbiy strategiya, madaniyat, murojaat,
imperiya, siyasat, qo'shin, O'zbekiston, meros, o'zgarishlar, qahramon, maktablar, me'moriy
yodgorliklar, savdo yo'llari, mulk, tarbiya, ijtimoiy tizim, Xalqaro aloqalar.
KIRISH
Amir Temur, Buyuk Davlat Arbobi, o'zining tarixiy merosi va buyuk yutuqlari bilan
nafaqat o'z zamonida, balki keyingi avlodlar uchun ham ilhom manbai bo'lib qolmoqda. U,
o'zining strategik aqlli qarorlari va kuchli liderlik qobiliyatlari bilan, o'z davlati – Temuriylar
imperiyasini yaratgan va uni jahonda tanitgan buyuk shaxsdir.
Amir Temurning hayoti va faoliyati, bir tomondan, jangovar mahorati va harbiy
g‘alabalari bilan, ikkinchi tomondan, davlat boshqaruvi va madaniyatni rivojlantirishdagi
yutuqlari bilan ajralib turadi. U, o'zining harbiy yurishlari orqali ko'plab mamlakatlarni
birlashtirib, ularga barqarorlik va tinchlik olib kelgan. Bu jarayonda, u nafaqat jangovar
strategiyalarini, balki diplomatik aloqalarni ham ustalik bilan yuritgan.
Uning davlat boshqaruvidagi yuksak mahorati, madaniy merosi va harbiy g‘alabalari
hozirgi kunda ham yuksak baholanadi. Amir Temur davrida davlat boshqaruvi
markazlashtirilgan, iqtisodiy va madaniy rivojlanishning poydevori qo‘yilgan, Samarqand ilm-
fan va madaniyat markaziga aylangan edi. Bugungi kunda, Prezident Shavkat Mirziyoyevning
rahbarligida olib borilgan islohotlar va qarorlar Amir Temur merosini yanada yuksaltirish,
uning tarixiy ahamiyatini tiklash va yosh avlodga yetkazish maqsadida amalga oshirilmoqda.
Quyida prezidentning ayrim qaror va farmonlaridan misollar keltiramiz, ular Amir Temur
merosiga bo‘lgan e'tiborni va uni rivojlantirishga qaratilgan sa'y-harakatlarni ko‘rsatadi.
1. "Amir Temur va uning merosi" nomli yillik ilmiy konferensiya
19
Prezident Shavkat Mirziyoyev tomonidan Amir Temurning tarixiy ahamiyatini
yuksaltirish va uning merosini saqlab qolish maqsadida turli tadbirlar tashkil etilmoqda.
2017-yilda "Amir Temur va uning merosi" nomli yillik ilmiy konferensiya o‘tkazildi. Ushbu
konferensiya doirasida Amir Temurning siyosiy, harbiy va madaniy merosi haqida ilmiy
ishlanmalar taqdim etildi. Shuningdek, konferensiya davomida Temurning davlat boshqaruvi,
siyosiy islohotlar va iqtisodiy rivojlanishdagi o‘rni tahlil qilindi.
2. Samarqandni turizm markaziga aylantirish va Amir Temur yodgorliklarini
saqlash
Prezident Shavkat Mirziyoyevning rahbarligida Samarqandni global turizm markaziga
aylantirishga qaratilgan ko‘plab tashabbuslar amalga oshirilgan. 2016-yilda chiqarilgan
farmonlardan biri Samarqandda turistik infratuzilmani rivojlantirishga qaratilgan edi. Ushbu
farmon, shuningdek, Amir Temur va Temuriylar davriga oid yodgorliklarni saqlash, ularning
tarixiy va madaniy ahamiyatini oshirishga ham alohida e'tibor qaratdi. Samarqanddagi
Registon maydoni, Shahi Zinda, Amir Temurning maqbarasi kabi inshootlar saqlanib qolish va
ularga e'tibor yanada kuchaytirildi.
3. "Yuksak ma'naviyat – yengilmas kuch" dasturi
Prezident Shavkat Mirziyoyev tomonidan 2017-yilda "Yuksak ma'naviyat – yengilmas
kuch" dasturi qabul qilindi. Ushbu dastur maqsadi, avvalo, yoshlarni ma'naviy jihatdan
tarbiyalash, ularda vatanparvarlik, yurtga sadoqat va Amir Temur kabi buyuk shaxslarning
merosini anglash ruhini shakllantirishdir. Amir Temur o‘zining yurti va xalqiga sodiq bo‘lib,
har bir qarorida xalqining manfaatlarini birinchi o‘rinda qo‘ygan shaxs sifatida yoshlar uchun
yuksak ma'naviy o‘rnak bo‘la oladi. Shavkat Mirziyoyevning bu dasturi orqali Temurning
ideallari va davlat boshqaruvidagi tajribalarini zamonaviy avlodga etkazish ko‘zda tutilmoqda.
4. "Samarqandni qadimiy madaniyat markaziga aylantirish" farmoni
Prezidentning 2020-yilda chiqarilgan "Samarqandni qadimiy madaniyat markaziga
aylantirish" farmoni, shubhasiz, Amir Temurning madaniy merosini mustahkamlashda muhim
ahamiyatga ega. Farmonda Samarqandning tarixiy yodgorliklarini tiklash, arxitektura va
san'atni rivojlantirish va Temuriylar davri madaniyatiga oid muzeylar tashkil etish ko‘zda
tutilgan. Bu farmon, shuningdek, Amir Temur va uning davriga oid tarixiy hujjatlar va
materiallarni to‘plash, saqlash va ilmiy-tadqiqot ishlarini kuchaytirishga qaratilgan.
5. "O‘zbekistonning madaniy merosi" davlat dasturi
Shavkat Mirziyoyevning rahbarligida qabul qilingan "O‘zbekistonning madaniy merosi"
davlat dasturi ham Amir Temur va Temuriylar davriga oid madaniy merosni saqlashga
yo‘naltirilgan. Dastur doirasida tarixiy shaharlar, yodgorliklar, madaniy obidalar va o‘rta
asrlar arxitekturasi bo‘yicha ko‘plab yodgorliklar tiklandi va ularga xalqaro e'tibor qaratildi.
Bu dastur orqali Amir Temur va uning davri haqida kengroq ma'lumotlar tarqatilib, uning
merosi xalqaro miqyosda tan olindi.
6. Temuriylar merosini o‘rganish bo‘yicha ilmiy tadqiqotlar
Prezident Mirziyoyevning 2019-yilda qabul qilgan farmoniga ko‘ra, Amir Temur va
Temuriylar davrining tarixi va madaniyatini o‘rganish bo‘yicha ilmiy tadqiqotlar amalga
oshirilmoqda. Bu farmonning maqsadi Amir Temur va Temuriylar davlatining siyosiy,
iqtisodiy va madaniy jihatlarini chuqur o‘rganish va ularning o‘rni haqida yangi ilmiy
yondashuvlarni shakllantirishdir. Ilmiy tadqiqotlar natijalariga asoslangan ma'ruzalar,
20
kitoblar va ilmiy maqolalar chiqarilmoqda, bu esa Amir Temurning tarixiy ahamiyatini
kengroq yoritishga yordam beradi.
Amir Temur, shuningdek, ilm-fan va madaniyatni rivojlantirishga ham katta e'tibor
bergan. U, Samarqandni o'zining poytaxti qilib, uni dunyoning madaniy markaziga
aylantirgan. Bu shahar, o'zining me'morchiligi, ilmiy tadqiqotlari va san'at asarlari bilan
mashhur bo'lib, ko'plab olimlar va san'atkorlarni o'ziga jalb etgan. Amir Temur, shuningdek,
tarixiy obidalarni qadrlash va ularni saqlashga ham katta e'tibor bergan, bu esa uning
merosini yanada boyitdi.
Temuriylar imperiyasi, Amir Temurning merosini davom ettirgan avlodlari tomonidan
ham o'zining buyukligini saqlab qoldi. Ularning davrida, ilm-fan, adabiyot va san'at yanada
rivojlandi, bu esa o'z navbatida, xalqning madaniyati va dunyoqarashini kengaytirdi.
Amir Temur, Buyuk Davlat Arbobi sifatida, o'zining harakatlari va qarorlari bilan tarixda
o'chmas iz qoldirdi. Uning hayoti va faoliyati, nafaqat o'z zamonida, balki hozirgi kunda ham
ko'plab insonlar uchun ilhom manbai bo'lib xizmat qiladi. U, o'zining yurtini sevuvchi, kuchli
va jasur lider sifatida, har bir avlodga o'zining buyuk merosini qoldirdi. Amir Temur – bu
tarixning buyuk sahifalaridan biri, u har doim biz bilan, o'zining g‘alabalari va yutuqlari bilan
yashaydi.
Amir Temur 1336-yilda, hozirgi O'zbekistonning Shahrisabz shahrida tug‘ilgan. Temur
o'zining hayoti davomida harbiy ko‘nikmalarni rivojlantirish va davlatni boshqarish sohasida
katta tajriba orttirgan. Dastlab, Temur kichik janglarda qatnashgan va qisqa vaqt ichida
o‘zining ajoyib harbiy mahoratini namoyish etgan.
Temur o‘zining dastlabki muvaffaqiyatlarini Movarounnahrni qo‘lga kiritishdan boshladi
va keyinchalik juda katta hududlarni zabt etdi. U O'rta Osiyodan Hindiston, Yaqin Sharq va
Sharqiy Yevropagacha bo‘lgan hududlarda harbiy yurishlar olib bordi. Temur o‘zining harbiy
strategiyasida raqiblarining zaif tomonlarini tahlil qilgan va ularga qarshi kuchli hujumlar
uyushtirgan.
Uning davrida, Temuriylar imperiyasi, o'zining ulkan hududi va madaniyati bilan, butun
markaziy Osiyo va undan tashqarida ham tanilgan. Amir Temurning asosiy maqsadi – o'z
xalqini birlashtirish, tinchlikni ta'minlash va iqtisodiy rivojlanishni rag'batlantirish edi. U
o'zining harbiy yurishlari bilan nafaqat yangi hududlarni egallab, balki o'ziga xos madaniyati
va san'atini ham rivojlantirgan.
Amir Temur o'zining boshqaruvini adolat va tartibga asoslangan holda yo'lga qo'ygan. U
o'z saroyida ko'plab olimlar, san'atkorlar va mutafakkirlarni to'plab, ilm-fan va madaniyatning
rivojlanishiga katta hissa qo'shgan. Samarqand, uning poytaxti, o'sha davrda ilm-fan va
madaniyat markaziga aylangan. Bu yerda qurilgan me'moriy yodgorliklar, masjidlar va
madrasa, Amir Temurning merosini bugungi kunga yetkazib beruvchi ajoyib namunalardir.
Amir Temurning hayoti va faoliyati, shubhasiz, ko'plab afsonalar va rivoyatlar bilan
o'ralgan. U o'zining kuchli xarakteri, jasorati va maqsadlariga erishishdagi qat'iyati bilan
xalqining qalbida abadiy joy olgan. Uning hayoti, shuningdek, o'z xalqining tarixida muhim bir
sahifani tashkil etadi va bugungi kunda ham ko'plab tadqiqotchilar va tarixchilar tomonidan
o'rganilmoqda.
Amir Temur – Buyuk Davlat Arbobi, nafaqat o'z davrining buyuk sarkardasi, balki o'z
xalqining madaniy merosini rivojlantirgan, adolatli va dono rahbar sifatida tarixda o'z o'rnini
egallagan shaxsdir. Uning merosi bugungi kunda ham bizni ilhomlantiradi va kelajak
21
avlodlarga o'z xalqiga sodiq bo'lish, tinchlik va barqarorlik yo'lida kurashish zarurligini
eslatadi.
1. Temurning harbiy strategiyasi va uslublari
Amir Temurning harbiy muvaffaqiyatlarining asosiy omili uning harbiy strategiyasining
yuksak darajada rivojlanganligi edi. Uning jangovar taktikalari va qo‘mondonlik mahorati
ko‘plab tarixchilar tomonidan tasdiqlangan. Temurning janglarida qo‘llagan ba'zi asosiy
uslublari quyidagilardan iborat edi:
Surprise Attack (Hujumning kutilmaganligi)
: Temur jangovar rejalashtirishda
ko‘pincha raqibning kuchlarini tahlil qilgan va ularning zaif tomonlarini aniqlagan. U raqibni
kutilmagan joydan hujumga olib chiqish va qisqa vaqt ichida ularni mag‘lub etish usulidan
foydalangan.
Psixologik Urush
: Temur raqiblariga qarshi psixologik usullarni qo‘llagan. Ularning
qo‘rquvini oshirish uchun qo‘shinlarini qisqa muddatlarda yo‘q qilish, razvedka
ma'lumotlarini tezda tarqatish orqali raqiblarni ruhiy jihatdan sindirgan.
Kuchni Markazlashtirish
: Temur janglarda, odatda, asosiy kuchni markazda to‘plagan
va zarbani o‘sha joyda kuchaytirgan. Bu uning raqiblariga qarshi kuchli hujumlar
uyushtirishga yordam bergan.
2. Siyosiy islohotlar va davlatni boshqarish
Amir Temur o‘zining davlat boshqaruvini tashkil etishda ham o‘ziga xos usullardan
foydalangan. Uning siyosiy islohotlari va davlatni boshqarishdagi prinsiplari quyidagilarni o‘z
ichiga oladi:
Boshqaruvni markazlashtirish
: Temur davlatni mustahkamlash uchun hokimiyatni
markazlashtirishga alohida e'tibor bergan. Uning hukmronligi davrida barcha muhim siyosiy
qarorlar markaziy hukumat tomonidan qabul qilingan.
Adolatli boshqaruv
: Temur o‘zining siyosiy faoliyatida adolatni ta'minlashga katta
ahamiyat bergan. U barcha qatlamlarga teng huquq berishni va davlat ichki tizimini
o‘zgarishlar orqali yaxshilashni maqsad qilgan.
Harbiy va fuqarolik boshqaruvi integratsiyasi
: Temur davlatning barcha sohalarini
harbiy boshqaruv tizimi bilan birlashtirgan. U harbiy kuchni davlatning siyosiy, iqtisodiy va
ijtimoiy tizimlari bilan uyg‘unlashtirgan.
3. Temuriylar imperiyasining madaniy merosi
Amir Temurning madaniyatga qo‘shgan hissasi uning ta'siri o‘ta keng bo‘lgan sohalardan
biridir. U Samarqandni ilmiy va madaniy markazga aylantirib, bu shaharda ko‘plab ilmiy va
madaniy inshootlar qurdirgan. Uning hukmronligi davrida yirik madaniy, ilmiy va arxitektura
yutuqlari amalga oshirilgan. Temurning madaniy merosi quyidagicha tavsiflanadi:
Samarqanddagi Me'moriy Yodgorliklar
: Samarqandda qurilgan Registon maydoni,
Shahi Zinda, Ulug‘bek rasadxonasi kabi yodgorliklar Temurning madaniy yutuqlarini
namoyon etadi. Bu inshootlar uning arxitektura va ilm-fanga qo‘shgan hissasini ko‘rsatadi.
Ilm-fan va san'atning rivojlanishi
: Temur ilm-fan va san'atga katta e'tibor berib, bu
sohalarda rivojlanish uchun zarur shart-sharoitlar yaratgan. U olimlarni va san'atkorlarni
Samarqandga jalb qilgan va ilmiy tadqiqotlarni qo‘llab-quvvatlagan.
Samarqanddagi madaniy muhit
: Samarqandning o‘ziga xos ilmiy va madaniy muhitini
yaratish uchun Temur o‘z davrining mashhur mutafakkirlarini, shu jumladan, Ulug‘bekni
22
qo‘llab-quvvatlagan. Ulug‘bek rasadxonasi, masalan, astronomiya sohasidagi jahon
miqyosidagi yirik yutuqlardan biridir.
4. Temuriylar imperiyasining iqtisodiy asoslari
Temur o‘zining imperiyasini yaratishda iqtisodiy rivojlanishni ham ahamiyatli omil
sifatida ko‘rgan. Uning davrida iqtisodiy barqarorlik va o‘sish uchun bir qator choralar
ko‘rilgan. Bular:
Tashqi Savdo
: Temur imperiyasi O'rta Osiyo, Yaqin Sharq va Hindiston o‘rtasida savdo
aloqalarini rivojlantirishda katta ahamiyatga ega bo‘lgan. U savdo yo‘llarini o‘z qo‘lida ushlab,
savdo faoliyatini boshqarishga alohida e'tibor bergan.
Iqtisodiy islohotlar
: Temur o‘zining davlatida moliyaviy tizimni rivojlantirish uchun
muhim qadamlar qo‘ygan. U davlatning iqtisodiy barqarorligini ta'minlash uchun soliq
tizimini takomillashtirgan va tarmoqdagi boshqaruvni markazlashtirgan.
Infrastruktura rivoji
: Temur Samarqand va boshqa shaharlarda infratuzilmani
rivojlantirishga katta ahamiyat bergan. U shaharlarni obodonlashtirish, yangi yo‘llar qurish va
savdo markazlarini tashkil etish uchun resurslarni jalb qilgan.
Temurning iqtisodiy islohotlari ham uning davlat arbobi sifatidagi salohiyatini oshirdi. U
davlatni moliyaviy jihatdan mustahkamlash, savdo va sanoatni rivojlantirish, yer
resurslaridan samarali foydalanish uchun bir qator islohotlar o‘tkazdi. Temur o‘zining
imperiyasining iqtisodiy o‘sishini ta’minlash uchun quyidagi choralarni amalga oshirdi:
Savdo yo‘llari
: Temur, shuningdek, Imperiya ichidagi savdo yo‘llarini mustahkamlashga
e'tibor berdi. Uning davrida O'rta Osiyo, Yaqin Sharq va Hindiston o‘rtasidagi savdo aloqalari
rivojlandi. Bu esa imperiyaning iqtisodiy barqarorligini ta'minlashga yordam berdi.
Infrastrukturani rivojlantirish
: Samarqand va boshqa shaharlarda infratuzilma, shu
jumladan, yo‘l va savdo tarmoqlari yaratildi, bu esa iqtisodiy o‘sishni rag‘batlantirdi.
XULOSA
Amir Temur tarixiy shaxs sifatida o‘zining buyuk davlat arbobi sifatidagi rolini davom
ettirib, faqatgina harbiy sarkarda sifatida emas, balki madaniy va siyosiy sohalarda ham ulkan
meros qoldirgan. Uning siyosiy islohotlari, harbiy strategiyalari va madaniy yutuqlari butun
dunyo tarixiga muhr qo‘ygan. Bugungi kunda Amir Temurning merosi nafaqat O'rta Osiyo,
balki butun dunyo tarixida ham muhim o‘rin tutadi. Shuningdek, Temur va uning davri haqida
ko‘plab ilmiy izlanishlar olib borilmoqda va uning merosi zamonaviy tarixda ham dolzarb
bo‘lib qolmoqda. Uning buyukligini va tarixiy ahamiyatini to‘liq anglash uchun yana ko‘plab
tadqiqotlar talab etiladi.
Prezident Shavkat Mirziyoyevning Amir Temur va uning merosini yuksaltirishga
qaratilgan qaror va farmonlari, nafaqat tarixiy yodgorliklarni saqlash, balki yangi avlodni
yurtining buyuk tarixiga hurmat bilan qarashga o‘rgatish maqsadiga xizmat qilmoqda. Ushbu
tashabbuslar Amir Temurning davlat boshqaruvini, harbiy yutuqlarini va madaniy merosini
to‘liq anglashga yordam beradi. Amir Temurning qadriyatlari va uning o‘rni bugungi
O‘zbekistonning har tomonlama rivojlanishiga katta turtki bo‘lmoqda.
Amir Temur – buyuk davlat arbobi sifatida tarixda iz qoldirgan buyuk shaxsdir. Uning
harbiy yutuqlari, siyosiy islohotlari va madaniyatga qo‘shgan hissasi nafaqat o‘z davrida, balki
keyingi asrlarda ham yuksak baholandi. Temur Samarqandni ilm-fan va madaniyatning
markaziga aylantirib, o‘z imperiyasini faqat harbiy qudrat bilan emas, balki iqtisodiy va
madaniy rivojlanish bilan ham mustahkamladi.
23
Amir Temurning buyukligi, uning xalqiga, davlati va madaniyatiga qo‘shgan hissasidan
kelib chiqadi. U faqat harbiy janglarda g‘alaba qozongan buyuk sarkarda emas, balki yuksak
davlat arbobi sifatida ham tarixda qolgan. Temurning merosi bugungi kunda ham
o‘rganilmoqda va tarixshunoslar tomonidan qadrlanmoqda. Shu bilan birga, Amir Temurning
siyosiy faoliyati, ilm-fan va madaniyatga qo‘shgan hissasi, uning faqat O'rta Osiyoda emas,
balki dunyo miqyosidagi ahamiyatini namoyon qiladi. Temurning merosi biz uchun katta
o‘rnak bo‘lib, uni o‘rganish, anglash va qadrlash bizning vazifamizdir.
References:
Используемая литература:
Foydalanilgan adabiyotlar:
1.
Aminov, B. (2017).
Amir Temur: Hayoti va faoliyati
. Toshkent: O'zbekiston Respublikasi
Matbuot va Axborot Agentligi.
2.
Muminov, S. (2020).
Amir Temur va Temuriylar davri
. Toshkent: Sharq.
3.
Mirziyoyev, Sh. (2017).
O‘zbekiston taraqqiyotining yangi bosqichi va Amir Temur merosi
.
Toshkent: O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining Matbuot Xizmati.
4.
Maqsudov, Z. (2018).
Amir Temurning siyosiy va harbiy faoliyati
. Samarqand: Samarqand
Davlat Universiteti Nashriyoti.
5.
Prezident Sh. Mirziyoyevning farmonlari va qarorlari (2016-2020).
O‘zbekiston
Respublikasining hujjatlar to‘plami
. Toshkent: O'zbekiston Respublikasi Adliya Vazirligi.
6.
Kochubey, V. (2015).
Temur va uning davri: Tarixiy tafsilar
. Moskva: Rosspen.
7.
Matiyev, K. (2019).
Temuriylar va ularning madaniy merosi
. Toshkent: Yangi Nasha.
8.
Vasilyev, A. (2013).
Samarqand: Temuriylar davrining arxitekturasi va madaniy
yodgorliklari
. Samarqand: Samarqand Davlat Universiteti.
9.
Ulug‘bek, M. (2014).
Ulug‘bek va Amir Temur: Ilm-fan va madaniyat
. Toshkent:
Uzbekistan.
10.
Rakhmatov, T. (2020).
Temur va uning davlat boshqaruvi: Nazariy tahlil
. Toshkent:
Akademiya nashriyoti.
11.
Mirziyoyev, Sh. (2020).
Yuksak ma'naviyat – yengilmas kuch: Dastur doirasidagi
ishlanmalar va amaliyot
. Toshkent: O‘zbekiston Respublikasi Madaniyat va San'at
Akademiyasi.
12.
Nazarov, O. (2018).
Amir Temur va uning dunyoqarashi
. Toshkent: O'zbekiston Matbuot.
13.
Saidov, S. (2020).
Samarqandning tarixiy merosi: Amir Temur davri
. Toshkent: Sharq
nashriyoti.
14.
Xolmatov, A. (2021).
Samarqandning madaniy merosi va uning xalqaro e'tirofi
.
Samarqand: Samarqand Davlat Universiteti.
