`
17
TIBBIYOTNING RIVOJLANISH TARIXI
Asilbek Luqmonov Usmon o’g’li
Alfraganus University Tibbiyot fakulteti
davolash ishi yo’nalishi 5-bosqich talabasi
https://doi.org/10.5281/zenodo.16930881
Annotatsiya.
Ushbu maqolada tibbiyotning rivojlanish bosqichlari, qadimgi davr tibbiy
tajribalari, o‘rta asr allomalari ilmiy merosi hamda yangi davr va zamonaviy tibbiyot yutuqlari
haqida so‘z yuritiladi. Shuningdek, insoniyatning sog‘liqni saqlash yo‘lidagi izlanishlari va ilm-
fanning tibbiyotga qo‘shgan hissasi tahlil etilgan.
Kalit so‘zlar:
tibbiyot tarixi, qadimgi davr, o‘rta asr, zamonaviy tibbiyot, Ibn Sino,
Gippokrat, sog‘liqni saqlash, ilmiy yutuqlar
Annotation:
This article explores the stages of the development of medicine, including
ancient medical practices, the scientific heritage of medieval scholars, and the achievements of
modern medicine. It also analyzes humanity’s efforts in healthcare and the contribution of
science to the advancement of medicine.
Keywords:
history of medicine, ancient era, Middle Ages, modern medicine, Avicenna,
Hippocrates, healthcare, scientific achievements
Аннотация:
В данной статье рассматриваются этапы развития медицины,
включая медицинские практики древности, научное наследие учёных средневековья и
достижения современной медицины. Также анализируются усилия человечества в
области здравоохранения и вклад науки в развитие медицины.
Ключевые слова:
история медицины, древний период, средневековье,
современная медицина, Авиценна, Гиппократ, здравоохранение, научные достижения
Kirish.
Insoniyat qadimdan salomatlik va umr uzoqligi masalasiga katta e’tibor qaratib kelgan.
Chunki hayotning asosiy boyligi bu – insonning sog‘lig‘idir. Shuning uchun ham qadim
zamonlardan beri turli xalqlar o‘z davrining imkoniyatlariga tayanib, kasalliklarni aniqlash,
ularni davolash va oldini olish yo‘llarini izlab kelganlar. Tibbiyot tarixi insoniyat sivilizatsiyasi
taraqqiyoti bilan chambarchas bog‘liq bo‘lib, u bosib o‘tgan yo‘l jamiyatning madaniyati, ilm-
fani, iqtisodiy va ma’naviy hayotiga ham bevosita ta’sir ko‘rsatib kelgan.
Asosiy qism.
Tibbiyotning ilk shakllari ibtidoiy davr kishilarining amaliy tajribalaridan boshlangan.
Shuningdek, o‘simliklardan tayyorlangan oddiy damlamalar, hayvon yog‘i va turli tabiiy
mahsulotlar shifo sifatida ishlatilgan.
Qadimgi Misr, Hindiston, Xitoy, Mesopotamiya va Yunoniston tibbiyoti o‘ziga xos
rivojlanish bosqichlarini bosib o‘tgan. Misrliklar jarrohlik amaliyotlari, suyaklarni davolash va
dorivor o‘simliklardan foydalanish bo‘yicha boy tajribaga ega edilar.Xitoy tibbiyotida esa
akupunktura, massaj va o‘simlik dori vositalari keng qo‘llanilgan. Hindistonda qadimiy
“Ayurveda” tizimi orqali kasalliklarning sababi, tashxis va davolash yo‘llari ilmiy asoslangan
holda ishlab chiqilgan. Qadimgi Yunonistonda esa Gippokrat inson tanasini to‘rt suyuqlik
nazariyasi asosida o‘rgangan va zamonaviy tibbiyotning asoschilaridan biri sifatida tan olingan.
Xulosa
`
18
Tibbiyot tarixi – bu insoniyatning ming yillik tajribasi, izlanishlari va yutuqlarini o‘zida
mujassam etgan ulkan ilmiy merosdir. U ibtidoiy davrlarda turli giyohlar va e’tiqodlarga
tayanib boshlanib, bugungi kunda yuqori texnologiyalar, ilmiy izlanishlar va global hamkorlik
darajasiga yetib keldi. Shu bois, tibbiyot rivojlanishini bilish nafaqat ilmiy ahamiyatga ega, balki
kelajak avlodlarga sog‘lom hayot yo‘lida katta saboq hamdir.
References:
Используемая литература:
Foydalanilgan adabiyotlar:
1.
Ibn Sino. “Tib qonunlari” (Al-Qonun fi-t-tibb). – Toshkent: Fan nashriyoti, 1993.
2.
Karimov, A.Tibbiyot tarixi. – Toshkent: O‘zbekiston davlat jahon tillari universiteti
nashriyoti, 2015.
3.
To‘xtayev, A. O‘zbekiston tibbiyoti tarixi. – Toshkent: Universitet, 2019.
