45
https://eyib.uz
2-sho‘ba.
Biznesni qo’llab-quvvatlash jarayonlarida boshqaruv va marketing
usullaridan samarali foydalanish
Darhaqiqat, raqamli transformatsiya jamiyatni yanada modernizatsiya qilish va
milliy iqtisodiyotni global jarayonlarga integratsiyalash imkoniyatiga ega. Shu nuqtai
nazardan, amalga oshirilayotgan islohotlar, shuningdek, Yangi O‘zbekistonni kelgusi
besh yilga mo‘ljallangan rivojlantirish strategiyasi doirasida mamlakatimizda
faoliyatning asosiy yo‘nalishlarini raqamlashtirish va chinakam axborot jamiyatini
barpo etishga alohida e’tibor qaratilmoqda.
O‘zbekiston
2000-yillarning
boshidanoq
axborot-kommunikatsiya
texnologiyalari (AKT) va raqamlashtirishni rivojlantirishga ustuvor ahamiyat bera
boshladi. Jumladan, mamlakatimiz tashabbusi bilan “2013-2020-yillarda O‘zbekiston
Respublikasining Milliy axborot-kommunikatsiya tizimini rivojlantirish kompleks
dasturi”, 2017-yilda O‘zbekiston Respublikasini rivojlantirishning beshta ustuvor
yo‘nalishi bo‘yicha Harakatlar milliy strategiyasi ishlab chiqildi. – 2021, milliy
iqtisodiyot, sanoat va butun jamiyatda raqamli transformatsiyani amalga oshirishga
qaratilgan “Raqamli O‘zbekiston – 2030” strategiyasi va “2022-2026-yillarda Yangi
O‘zbekistonni rivojlantirish strategiyasi”.
Xususan, mamlakatimizda Markaziy elektron davlat xizmati – “Yagona
interaktiv davlat xizmatlari portali” ishga tushirilishi bilan bu borada, shuningdek,
davlat sektoriga yangi texnologiyalarni joriy etishda sezilarli yutuqlarga erishildi.
Bundan tashqari, mamlakatning raqamli infratuzilmasi sezilarli darajada
yaxshilandi va katta miqdorda resurslar kiritildi, bu AKT infratuzilmasini
takomillashtirish uchun mustahkam poydevor yaratdi. Natijada, Oʻzbekiston
O‘ZBEKISTONDA BIZNESNI RAQAMLASHTIRISH
VA QO‘LLAB QUVVATLASH
Ergashev Botirjon
Rafuqjon o‘g‘li
Andijon iqtisodiyot va qurilish instituti, stajor assistenti
Tel: +998902169060
Email: 902179060aa@gmail.com
A
nn
o
ta
ts
iy
a
Global pandemiya boshlanishi bilan raqamli texnologiyalarning roli sezilarli
darajada oshdi, bu ham raqamli transformatsiya, ayniqsa, rivojlanayotgan
mamlakatlar, jumladan, O‘zbekiston uchun muhimligini ko‘rsatdi
Kalit so‘zlar:
Global pandemiya, raqamli texnologiya, raqamli transformatsiya,
rivojlanayotgan mamlakatlar
46
https://eyib.uz
2-sho‘ba.
Biznesni qo’llab-quvvatlash jarayonlarida boshqaruv va marketing
usullaridan samarali foydalanish
Respublikasi Davlat statistika qoʻmitasining maʼlumotlariga koʻra, 2017-2021-yillarda
axborot va kommunikatsiyalar sohasida yalpi qoʻshilgan qiymat ikki baravardan ziyod
oshib, 11,8 trillion soʻmga (1 milliard AQSH dollaridan ortiq) yetdi. dollar) 2021 yilda
.[1]
Bundan tashqari, O‘zbekistonda IT-parklar tashkil etilganidan buyon sanoat
mahsulotlari eksporti hajmi 50 barobar oshib, 46 million AQSh dollariga yetdi. Bog‘
aholisi soni 147 nafardan 500 nafarga ko‘paydi, 300 dan ortiq yangi korxona ochildi,
8500 ta yuqori maoshli ish o‘rni yaratildi. Hozirda IT-parklarda 11 mingdan ortiq
yoshlar mehnat qilmoqda.[2]
2017-yildan boshlab mamlakatimizda optik tolali aloqa liniyalarining umumiy
uzunligi sezilarli darajada oshib bormoqda. Masalan, 2017-2022 yillar davomida u
qariyb 6 barobar oshib, 2022 yilning yanvarida 118 ming kilometrga yetdi.[3]
2017-yildan buyon xalqaro tarmoqlarning umumiy sig‘imi 28 martadan ortiq –
2022-yil yanvarida 64,2 dan 1800 Gbit/s gacha oshdi.[4]
2022-yil yanvar holatiga ko‘ra, O‘zbekistonda davlat boshqaruvini isloh qilish
va raqamlashtirish natijasida davlat xizmatlarining 56 foizi interaktiv davlat xizmatlari
portali orqali ko‘rsatila boshlandi. Mamlakatning “Elektron hukumat” platformasidagi
(my.gov.uz) davlat xizmatlari soni 307 taga yetdi va 1,3 million fuqaro bunday
elektron davlat xizmatlaridan faol foydalanmoqda[5]. Shu bilan birga, O‘zbekistonda
internetdan foydalanuvchilarning umumiy soni 27,2 million kishiga yetdi. [6]
Shu bilan birga, global pandemiya taʼsirida IT-sohasida aniqlangan zaifliklar va
muammolar tufayli hukumat raqamlashtirish milliy strategiyasini qayta koʻrib chiqdi
va modernizatsiya qildi.
Ayni paytda O‘zbekiston raqamlashtirishning jamiyatni o‘zgartirishdagi kuchini
tan oldi, ayni paytda global pandemiya bu transformatsiyani zaruratga aylantirdi.[7]
Shu ma’noda O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoyevning
2020-yil 5-oktabrdagi farmoni bilan “Raqamli O‘zbekiston – 2030” strategiyasi
tasdiqlandi. Hujjatga ko‘ra, yig‘im va jarimalar ko‘rinishidagi barcha davlat majburiy
to‘lovlari taqdim etilgan onlayn to‘lov xizmatlari orqali amalga oshiriladi. Shuningdek,
ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanishning turli yo‘nalishlari bo‘yicha 400 dan ortiq axborot
tizimlari, elektron xizmatlar va boshqa dasturiy mahsulotlar avtomatik tarzda amalga
oshirilmoqda.[8]
“Raqamli O‘zbekiston – 2030” strategiyasida ikkita dastur: hududlarni
raqamlashtirish va tarmoqlarni raqamlashtirish hamda 2020–2022-yillarda amalga
oshirish bo‘yicha “yo‘l xaritasi”ni tasdiqlash ko‘zda tutilgan. Shunday qilib, ikkita
yondashuv ko'rib chiqiladi: hududiy va tarmoq. Bu, shubhasiz, raqamli infratuzilmani
rivojlantirish, elektron hukumat, raqamli texnologiyalar milliy bozori, axborot
texnologiyalari sohasida ta’lim va malaka oshirish kabi ustuvor yo‘nalishlarni o‘z
ichiga olgan hujjatning eng to‘liq qamrab olinishi va samarali amalga oshirilishini
ta’minlaydi.
“Raqamli O‘zbekiston – 2030” strategiyasini muvaffaqiyatli amalga
oshirishning eng muhim sharti va kafolatlari moliyalashtirishni ta’minlash va aholining
raqamli savodxonligini oshirishdan iborat. Hujjatga koʻra, Oʻzbekiston Respublikasi
Axborot texnologiyalari va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi boshqa
manfaatdor davlat organlari bilan birgalikda 2022-yil oxirigacha maktabgacha taʼlim,
47
https://eyib.uz
2-sho‘ba.
Biznesni qo’llab-quvvatlash jarayonlarida boshqaruv va marketing
usullaridan samarali foydalanish
sogʻliqni saqlash va umumtaʼlim maktablarini raqamlashtirishni yakunlash choralarini
koʻradi.
“Raqamli O‘zbekiston – 2030” boshqa milliy strategik hujjatlar va dasturlarni
amalga oshirishga ham o‘z hissasini qo‘shib, birinchi navbatda, BMTning 2030-
yilgacha bo‘lgan davrda Barqaror rivojlanish maqsadlari sohasidagi milliy maqsad va
vazifalarga erishishda muhim ahamiyat kasb etadi. shuningdek, 2022-2026-yillarda
Yangi O‘zbekistonni rivojlantirish strategiyasi.
2022-yil 28-yanvarda qabul qilingan 2022-2026-yillarda Yangi O‘zbekistonni
rivojlantirish strategiyasi davlat boshqaruvi, qonun ustuvorligini ta’minlash, iqtisodiy
rivojlanish, ijtimoiy siyosat, ma’naviy-ma’rifiy, xavfsizlikni ta’minlash, shuningdek,
davlat hokimiyati va boshqaruvi organlari faoliyatini yanada rivojlantirishga doir 7 ta
ustuvor yo‘nalishni qamrab olgan. pragmatik va faol tashqi siyosat. Oʻz navbatida,
yettita ustuvor yoʻnalish 2026-yilgacha amalga oshirilishi lozim boʻlgan yuzta
strategik maqsadni oʻz ichiga oladi.
Yangi Rivojlanish strategiyasida davlat xizmatlari kabi qator muhim
yo‘nalishlarni raqamlashtirish; sud tizimi; huquqni muhofaza qilish organlari;
harakatni boshqarish tizimi; sog'liqni saqlash tizimi; ijtimoiy xizmatlar; bank va
qishloq xo'jaligi tarmoqlari va milliy iqtisodiyotning boshqa asosiy sohalari[10-12].
Xususan, O‘zbekistonda elektron hukumat tizimini takomillashtirish va elektron
davlat xizmatlari ulushini 100 foizga yetkazish, davlat xizmatlarini ko‘rsatishda
shaxsni aniqlashning Mobile ID tizimini joriy etish, “Fuqarolarning raqamli
pasporti”ni joriy etish. hamda markaziy va mahalliy darajada davlat boshqaruvini
raqamlashtirish va ma’muriy tartib-taomillarni optimallashtirish uchun “raqamli
hokimiyat” loyihasiga ustuvor ahamiyat berildi.
Xulosa
Barqaror o‘sish sur’atlarini saqlab qolish orqali 2030-yilga borib aholi jon
boshiga yalpi ichki mahsulot hajmini 4000 AQSh dollariga yetkazish va “yuqori o‘rta
daromadli” mamlakatlar guruhiga kirish rejalashtirilgan. Shu munosabat bilan raqamli
iqtisodiyotni rivojlantirish ham asosiy “haydovchi” sifatida belgilandi, uning ulushi
2026 yil oxiriga kelib kamida 2,5 baravarga oshadi. Shu bilan birga, dasturiy
mahsulotlar ishlab chiqarish hajmini 5 barobarga, eksportini esa 10 baravarga, 500
million AQSh dollariga yetkazish, shuningdek, mamlakatimizda ishlab chiqarish va
operatsion
jarayonlarni
raqamlashtirish
darajasini
oshirish
rejalashtirilgan.
Iqtisodiyotning real sektori – moliya va bank sektorlarida – 70 foizgacha. Bundan
tashqari, shaharsozlik va qurilishni raqamlashtirish, ularni “Aqlli shahar” konsepsiyasi
doirasida rivojlantirishga ustuvor ahamiyat beriladi.[9]
Foydalanilgan adabiyotlar ro‘yxati
[1] Oʻzbekiston Respublikasi Davlat statistika qoʻmitasi. "Milliy hisoblar". 2022
yil 17 mart. https://stat.uz/uz/official-statistics/national-accounts
[2] UzDaily. “IT xizmatlari sifatini oshirish va qamrovini kengaytirish vazifasi
qo‘yildi”. 2022 yil 14 aprel. https://www.uzdaily.com/uz/post/72427
[3] Oʻzbekiston Respublikasi Axborot texnologiyalari va kommunikatsiyalarini
rivojlantirish vazirligi. "Optik tolali aloqa liniyalarining umumiy uzunligi." Yanvar,
2022. https://mitc.uz/uz/stat/6
48
https://eyib.uz
2-sho‘ba.
Biznesni qo’llab-quvvatlash jarayonlarida boshqaruv va marketing
usullaridan samarali foydalanish
[4] Oʻzbekiston Respublikasi Axborot texnologiyalari va kommunikatsiyalarini
rivojlantirish vazirligi. "Xalqaro tarmoqlarga kirishning umumiy tezligi (Mbps)."
Yanvar, 2022. https://mitc.uz/uz/stat/2
[5] Yagona interaktiv davlat xizmatlari portali. “My.gov.uz raqamlarda”. 03
fevral, 2022 yil. https://my.gov.uz/ru/news/728
[6] Oʻzbekiston Respublikasi Axborot texnologiyalari va kommunikatsiyalarini
rivojlantirish vazirligi. "Internet foydalanuvchilarining umumiy soni (minglab)."
Yanvar, 2022. https://mitc.uz/uz/stat/2
[7] Avliyoqulov, B. “Oʻzbekistonda COVID-19 bilan kurashish uchun raqamli
transformatsiyani tezlashtirish”. BMTTD Yevropa va Markaziy Osiyo. 19-avgust,
2020-yil.
https://www.eurasia.undp.org/content/rbec/en/home/blog/2020/speeding-
digital-transformation-uzbekistan.html
[8] "Bir necha kun ichida pandemiya paytida taqdim etilgan masofaviy xizmatlar
onlayn rejimga o'tdi." 20-may, 2020-yil. https://uzdaily.uz/uz/post/57109
[9] O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining “2022-2026-yillarda Yangi
O‘zbekistonni rivojlantirish strategiyasini tasdiqlash to‘g‘risida”gi PF-60-son Farmoni.
2022 yil 28 yanvar. https://lex.uz/docs/5841077
[10] Yusupov, N. S. (2024). TADBIRKORLIK FAOLIYATIDA
LOYIXAVIY BOSHQARUVNI RIVOJLANTIRISH TENDENSIYALARI VA
ISTIQBOLLARI. PEDAGOGS, 59(1), 202-207.
[11] Алматаев Т. О., Давидова Д. Т., Султанов А. А. ПУТИ
ЭФФЕКТИВНОЙ ОРГАНИЗАЦИИ ИНТЕГРАЦИИ СОТРУДНИЧЕСТВА
ВЫСШЕГО
ОБРАЗОВАНИЯ
И
ПРОМЫШЛЕННОСТИ
//Universum:
технические науки. – 2023. – №. 9-2 (114). – С. 38-41.
[12] Давидова Д. Т. CУҒУРТАДА АХБОРОТ КОММУНИКАЦИЯ
ТЕХНОЛОГИЯЛАРИ
ВА
УЛАРДАН
ФОЙДАЛАНИШ
МЕЗОНЛАРИ
//MODELS AND METHODS FOR INCREASING THE EFFICIENCY OF
INNOVATIVE RESEARCH. – 2023. – Т. 2. – №. 23. – С. 56-62.
