Chumchuq tili – (polygonum aviculare.l) dorivor osimligining botanik tavsifi va dorivorlik xususiyatlari

CC BY f
257-258
158
15
Поделиться
Хамидова, М., & Маматкулова, И. (2022). Chumchuq tili – (polygonum aviculare.l) dorivor osimligining botanik tavsifi va dorivorlik xususiyatlari. Современные инновационные исследования актуальные проблемы и развитие тенденции: решения и перспективы, 1(1), 257–258. извлечено от https://inlibrary.uz/index.php/zitdmrt/article/view/5257
Машхура Хамидова, O`zbekiston Milliy universiteti Jizzax filiali ―Biotexnologiya kafedrasi

yonalishi talabasi

Ирода Маматкулова, O`zbekiston Milliy universiteti Jizzax filiali ―Biotexnologiya kafedrasi

 katta oqituvchisi

Crossref
Сrossref
Scopus
Scopus

Аннотация

Osimlik vositasida qon toxtatuvchi preparatlar ishlab chiqilgan bolib, akusherlik-genekologiya amaliyotida, tugish hamda abort jarayonidan keyin qon ketishini toxtotuvchi siydik havdovchi buyrak va buyrak tosh kasalliklarini davolashda samarali dori sifatida ishlatiladi.Tibbiyotda osimlikning yer ustgi qismi ishlatiladi.

Похожие статьи


background image

257


CHUMCHUQ TILI – (POLYGONUM AVICULARE.L) DORIVOR O‗SIMLIGINING

BOTANIK TAVSIFI VA DORIVORLIK XUSUSIYATLARI

Hamidova Mashhura Habibullo qizi

O‗zMU Jizzax filiali ―Biotexnologiya‖ yo‗nalishi talabasi

Mamatkulova Iroda Ergashevna

O‗zMU Jizzax filiali ―Biotexnologiya‖ kafedrasi katta o‗qituvchisi

Annotatsiya:

O‗simlik vositasida qon to‗xtatuvchi preparatlar ishlab chiqilgan bo‗lib,

akusherlik-genekologiya amaliyotida, tug‗ish hamda abort jarayonidan keyin qon ketishini
to‗xtotuvchi siydik havdovchi buyrak va buyrak tosh kasalliklarini davolashda samarali dori
sifatida ishlatiladi.Tibbiyotda o‗simlikning yer ustgi qismi ishlatiladi.

Kalit soʻzlar: Polygonum aviculare, Polygonaceae, C vitamin, glyukoza, fruktoza,

saxaroza, efir moyi, karotin, kofein, kislota, umbelliferon.

Chumchuqtili (polygonum aviculare) Torondoshlar (Polygonaceae) oilasiga kiradigan bir

yillik o‗t o‗simlik bo‗lib, bo‗yi 10-50 sm ga yetadi.Poyasi asos qismidan shoxlanadi, yer
bag‗irlab yarim yotib o‗sadi. Poya va shoxlaridagi barglari keng ellipsimon, cho‗ziq-ovalsimon,
tilsimon, ba‘zan qalami bo‗lib uzunligi 2 sm. Barglarining shakli bir xil. Rastrublari (barg bandi
bilan poyani o‗rab turuvchi yondosh bargchalardan tuzilgan yupqa parda) 4mm. [1-2] Gullari
mayda, gulqorg‗oni oddiy, yarmigacha qirqilgan,cheti qizg‗ish yoki oqish rangda bo‗yalgan 5 ta
gultochi bargdan tashkil topgan,1-5 tadan bo‗lib barg qo‗ltig‗ida o‗rnashgan.Changchisi 8
ta,urug‗chisi 1 ta bo‗lib,tugunchasi bir xonali bo‗lib, yuqorida joylashgan. Mevasi to‗q qo‗ng‗ir
rangli, uch qirrali yong‗oqcha. O‗simlik tarkibida 6% oshlovchi moddalar, C vitamini, glukoza,
furuktoza, saxaroza, efirmoyi, karotin, kofein kislotasi, umbelliferon, skopolitin, 9,4 %
flavonoidlardan kversetin, kempferon, izoramnetin, giperinlar; ildizi tarkibida delfinidin,
antroxinonlar, barglari tarkibida karotin, C vitamin, 4,9 % gacha flovonoidlardan: kempferol,
kversitin, miretsitin, izoramnetin; mevalarida kariotin va C vitamin borligi aniqlangan.[3]

Xalq tabobatida damlama va qaynatmalaridan gastrit,oshqozon va o‗n ikki barmoqli

ichak yaralari, ich ketishi, jigar, buyrak, siydik pufagi, tuberkulyoz kasalliklarini davolashda
foydalanilgan. O‗simlik bargi ochiq yaralarning ustiga qo‗yiladi. O‗tidan tayyorlangan vannalar
bilan bolalardagi teri kasalliklari davolanadi. Manbalarga ko‗ra ushbu o‗simlikdan ko'plab
dorivor maqsadlarda, jumladan gingivit, yurak-qon tomir kasalliklari, infeksiyalar va immunitet
,hatto astma va diareyani ham davolash uchun ishlatiladi.[5] Xitoyda odamlar o'simlikning yosh
kurtaklari va barglarini eyishadi va undan choy qilib ichishadi. Ushbu tur og‗ir metallar yoki neft
chiqindilari bilan ifloslangan tuproqlarni fitoremediatsiya qilishda ham qo‗llaniladi .Bundan
tashqari, eroziyaga qarshi kurashda ham foydalanish mumkin. Xitoyda nok shirasini (Rhynchites
coreanus) nazorat qilish va cho‗chqalardagi lichinkalar va yumaloq qurtlarni davolash uchun
ushbu ekindan insektitsid sifatida ishlatiladi va bundan tashqari to‗qimachilikda bo‗yog‗ sifatida
gullaydigan poyalari ishlatiladi[4-5]

Fevral-mart oylarida poyasi o‗sib ko‗tariladi. Iyun-oktyabr oylarida gullaydi. Urug‗lari

iyul-noyabr oylarida pishadi. O‗simlik xom-ashyosi gullagan davrida tayyorlanadi. Uning yig‗ib
olingan yer ustki qismi quritish uchun soya joyga to‗shalgan qog‗oz ustiga yupqa qilib yoyiladi.
Qurigan xom-ashyosi qog‗oz xaltachalarda saqlanadi.[6]

Demak chumchuqtili o‗simligini amaliy ahamiyatlarini chuqurroq o‗rganib, xalq

xo‗jaligiga tadbiq etish zarur.

Foydalanilgan adabiyotlar roʻyxati:

1.

Л.Х. Ёziyev., Н.З. Аrabova. Дorivor o‗simliklar. Toshkent. 2017.135-139;


background image

258

2.Уралов А.И. В.П. Печеницын. Структурные особенности и возрастные изменения

клонов Allium stipitatum Regel (Alliaceae) Ботанический журнал. – Санкт-Петербург, 2018.
– Т 103. №1 – С. 94-110;

3.М.Д. Тургунов, В.П. Печеницын, Н.Ю. Бешко, Д.А. Абдуллаев, Уралов А.И.

Биологические особенности редких видов семейства Iridaceae Juss. флоры Узбекистана в
условиях ex situ Acta Biologica Sibirica, 2019, 5(2), P.17-2;

3.Abduraimov O.C., Maxmudov A.B., Mamatqulova I.E., Erdonov Sh. ―Turkiston tog

tizmasida tarqalgan Elwendia Boiss (Apiaceae) turkumi turlari‖Xorazm Ma‘mun Akademiyasi
Axborotnomasi.2021.6-son

http://mamaun.uz/uz/page/56;

4.Abduraimov O.C., Narxadjayeva A., Maxmudov A.B., Mamatqulova I.E ―O

zbekiston

florasidagi

madaniy

o

simliklar

yovvoyi

ajdodlarining

ozuqabob

turlari‖Qar.DU

xabarlari.2021.3-son;

5. Уралов А.И.,

Печеницын В.П.

Зависимость семенной продуктивности луковичных

видов Allium L. от количества листьев на генеративном побеге

.

Доклады АН РУз. 2015. 74-

77 с.

6. А.И.Введенский. Флора Узбекистана Том IV.


ВЛИЯНИЕ РАЗЛИЧНЫХ ХИМИКО-ТЕХНОЛОГИЧЕСКИХ ФАКТОРОВ НА

ПРОЦЕСС СТРУКТУРООБРАЗОВАНИЯ СИЛИКАТНОЙ МАССЫ НА ОСНОВЕ

ЛЕССА И ИЗВЕСТИ

Рахимов Рахимбой Атажанович

докт. тех. наук, профессор

Рахимов Ферузбек

Докторанты (PhD)

Юлдашев Пирназар, Матрасулов Аброр

магистры Ургенчского государственного университета

Аннотация:

Показано влияние температуры воды затворения, водотвердого

отношения, температуры среды на длительность периода коагуляционного
структурообразования и на пластическую прочность лессо-известковой смеси,
предназначенной для производства силикатных материалов автоклавного твердения.

Ключевые слова: силикаты, силикатный кирпич, цементно-песчаный раствор, ак-

тивные добавки, зола рисовой шелухи, аморфный кремнезѐм.

Автоклавная

обработка

обеспечивает

ускоренное

протекание

процессов

взаимодействия компонентов смеси, интенсивное структурообразование и в итоге -
технической синтез цементирующей связки в искусственном конгломерате.

Как, известно, пластично-вязкие системы в процессе физико-химических

превращений проходят период тиксотропного каогуляционного структурообразования,
т.е. период, захватывающий время с момента затворения массы до возникновения
необратимых кристаллизационных структур.

В зависимости от ряда факторов, как вид и химическая активность сырья и

компонентов смеси, водотвердое отношение, температура затворения смеси, температура
среды и т.д. определяется длительность периода каогуляционного структурообразования.

Период каогуляционного структурообразования, как отмечено П.А.Ребиндером,

протекает при наличии в суспензиях коллоидных фракций, возникающих при химическом
и физическом воздействии дисперсионной среды на твердую фазу. В начальный период
после затворения смеси наблюдается образование частиц коллоидных размеров, в
зависимости от их количества образуется пространственная структурная сетка, прочность
которой зависит от расстояния между ее узлами и величины дисперсионной, т.е. водной

Библиографические ссылки

Л.Х. Eziyev., H.3. Arabova. Допуог o‘simliklar. Toshkent. 2017.135-139;

Уралов А.П. В.П. Печеницын. Структурные особенности и возрастные изменения клонов Allium stipitatum Regel (Alliaceae) Ботанический журнал. - Санкт-Петербург, 2018. -Т 103. №1-С. 94-110;

З.М.Д. Тургунов, В.П. Печеницын, Н.Ю. Бешко, Д.А. Абдуллаев, Уралов А.П. Биологические особенности редких видов семейства Iridaceae Juss. флоры Узбекистана в условиях ex situ Acta Biologica Sibirica, 2019, 5(2), P.17-2;

Abduraimov O.C., Maxmudov A.B., Mamatqulova I.E., Erdonov Sh. “Turkiston tog' tizmasida tarqalgan Elwendia Boiss (Apiaceae) turkumi turlari”Xorazm Ma’mun Akademiyasi Axborotnomasi.2021.6-son http://mamaun. u:/u:/page/56;

Abduraimov O.C., Narxadjayeva A., Maxmudov A.B., Mamatqulova I.E “O'zbekiston florasidagi madaniy o'simliklar yowoyi ajdodlarining ozuqabob turlari”Qar.DU xabarlari.2021.3-son;

Уралов А.П., Печеницын В.П. Зависимость семенной продуктивности луковичных видов Allium L. от количества листьев на генеративном побеге. Доклады АНРУз. 2015. 74-77 с.

А.П.Введенский. Флора Узбекистана Том IV.

inLibrary — это научная электронная библиотека inConference - научно-практические конференции inScience - Журнал Общество и инновации UACD - Антикоррупционный дайджест Узбекистана UZDA - Ассоциации стоматологов Узбекистана АСТ - Архитектура, строительство, транспорт Open Journal System - Престиж вашего журнала в международных базах данных inDesigner - Разработка сайта - создание сайтов под ключ в веб студии Iqtisodiy taraqqiyot va tahlil - ilmiy elektron jurnali yuridik va jismoniy shaxslarning in-Academy - Innovative Academy RSC MENC LEGIS - Адвокатское бюро SPORT-SCIENCE - Актуальные проблемы спортивной науки GLOTEC - Внедрение цифровых технологий в организации MuviPoisk - Смотрите фильмы онлайн, большая коллекция, новинки кинопроката Megatorg - Доска объявлений Megatorg.net: сайт бесплатных частных объявлений Skinormil - Космецевтика активного действия Pils - Мультибрендовый онлайн шоп METAMED - Фармацевтическая компания с полным спектром услуг Dexaflu - от симптомов гриппа и простуды SMARTY - Увеличение продаж вашей компании ELECARS - Электромобили в Ташкенте, Узбекистане CHINA MOTORS - Купи автомобиль своей мечты! PROKAT24 - Прокат и аренда строительных инструментов