JOURNAL OF FOOD SCIENCE
VOLUME 2 APRIL 2023 ISSN: 2181-385X
58
`
SOYA SUTI ASOSIDA SUTLI MARGARIN RETSEPTINI SHAKLLANTIRISH
Elmurodova Xusniya Movlon qizi
Toshkent kimyo-texnologiya instituti, magistratura talabasi
Rahimova Gulmira Xamidullayevna
Namangan muhandislik-texnologiya instituti, doktorant
Ro’ziboyev Akbarali Tursunboyevich
Toshkent kimyo-texnologiya instituti, professor, t.f.n.
E-mail:
Salijonova Shaxnozahon Dilmurodovna
Toshkent kimyo-texnologiya instituti, dotsent, PhD.
Annotatsiya.
Margarin sariyogʼ oʼrnini bosuvchi mahsulot boʼlganligi uchun aksariyat margarin
retseptlarida sut qoʼshiladi. Biroq sigir suti qimmatligi uchun olinadigan margarin tannarxi oshib ketadi.
Maqoladi soya dukkagidan sut olish va uni margarin tarkibidagi sigir suti oʼrniga qoʼllash boʼyicha olib
borilgan tajribalarning natijalari keltirilgan. Soya dukkagidan anʼnaviy usulda soya suti olib tahlil
qilinganda uning tarkibiy qismlari sigir sutinikiga yaqin ekanligi aniqlandi. Xususan, oqsil miqdori soya
sutida 3,48%, sigir sutida esa 2,31-2,84% ni tashkil qiladi. Uglevod miqdori 2,10% va 8,48-8,91%, yog'
miqdori 1,96% va 0,11-0,14%, kul miqdori esa mos ravishda 0,28% va 0,21-0,26% ni tashkil qiladi.
Sigir suti soya sutidan uglevod miqdorining kopligi bilan jiddiy farq qildi. Olingan soya suti asosida
margarin retsepti shakllantirildi va margarin tayyorlandi. Olingan qilingan barcha margarinlar sifat
koʼrsatkichlari boʼyicha OzDSt 3317-2018 talablariga mos keldi. Faqat soya suti qoʼshilgan retsept
asosida olingan margarinlarning konsistentsiyasi (plastikligi, eruvchanligi, kesilgandagi yuzasi) nisbatan
yaxshi ekanligi kuzatildi.
Kalit so’zlar
: soya, ivitish, organoleptik xususiyati, soya suti, rangi, hidi, ta'mi, harorati, erish
harorati, yog ', margarin, sigir suti
ФОРМИРОВАНИЕ РЕЦЕПТА МОЛОЧНОГО МАРГАРИНА НА ОСНОВЕ
СОЕВОГО МОЛОКА
Аннотация.
Поскольку маргарин заменяет сливочное масло, в большинстве рецептов
маргарина используется молоко. Однако стоимост маргарина увеличивается из-за дороговизны
коровьего молока. В статье представлены результаты опытов по извлечению молока из соевых
бобов и использованию его в качестве заменителя коровьего молока в маргарине. Когда соевое ]
JOURNAL OF FOOD SCIENCE
VOLUME 2 APRIL 2023 ISSN: 2181-385X
59
`
молоко извлекали из соевых бобов традиционным способом и анализировали, было обнаружено,
что его компоненты близки к компонентам коровьего молока. В частности, количество белка в
соевом молоке составляет 3,48%, а в коровьем молоке 2,31-2,84%. Содержание углеводов 2,10%
и 8,48-8,91%, жира 1,96% и 0,11-0,14%, зольности 0,28% и 0,21-0,26% соответственно. Коровье
молоко существенно отличалос от соевого молока по содержанию углеводов. Сформулирована
рецептура маргарина и приготовлен маргарин на основе полученного соевого молока. Все
полученные маргарины по показателям качества соответствовали требованиям O’zDSt 3317-
2018. Отмечено, что консистенция (пластичность, растворимость, поверхность разреза)
маргаринов, полученных по рецептуре с добавлением только соевого молока, относительно
хорошая.
Ключевые слова
:
соя, замачивание, органолептический свойства, соевое молоко, цвет,
запах, вкус, температура, температура плавления, жир, маргарин, коровье молоко.
FORMULATION OF MILK MARGARINE RECIPE BASED ON SOY MILK
Abstract.
Since margarine is a substitute for butter, milk is added in most margarine recipes.
However, the cost of margarine obtained for the cost of cow's milk exceeds. The article presents the
results of experiments on obtaining milk from soy beans and its use in place of cow's milk in margarine.
When soy beans were taken and analyzed using soy milk in an traditional way, it was found that its
ingredients were close to those of cow's milk. In particular, the protein content is 3.48% in soy milk and
2.31-2.84% in cow's milk. The carbohydrate content is 2.10% and 8.48-8.91%, the fat content is 1.96%
and 0.11-0.14%, and the ash content is 0.28% and 0.21-0.26%, respectively. Cow's milk made a serious
difference from soy milk in the amount of carbohydrates. On the basis of the resulting soy milk, a
margarine recipe was formed and margarine was prepared. All the margarines obtained complied with
the requirements of O’zDSt 3317-2018 in terms of quality indicators. It was observed that the
consistency (plasticity, solubility, surface area on the cut) of margarines obtained only on the basis of
the recipe with the addition of soy milk is relatively good.
Key words
:
soybean, soaking, sensory property, soy milk, color, smell, taste, temperature,
melting point, fat, margarin, cow milk
KIRISH.
Soya (Glycine max (L.) Merr.) oqsil miqdori yuqori bo'lgan(35-40%) donlardan biri
hisoblanadi[1]. Soya oqsili yuqori hazm bo'lish qobiliyatiga ega, taxminan 92 dan 100% gacha va
organizm tomonidan osongina so'rilishi mumkin[2]. Oqsillar oziq-ovqat mahsulotiga(fizik-kimyoviy va
JOURNAL OF FOOD SCIENCE
VOLUME 2 APRIL 2023 ISSN: 2181-385X
60
`
organoleptik xususiyatlariga) va uni iste’mol qilinganda organizmga ko'plab funktsional foyda
keltiradi[3]. Shuningdek, soya va undan olinadigan mahsulotlar yuqori ozuqaviy qiymatlarga egaligi va
sog'lik uchun foydaliligi ma'lum[4]. Soyaning eng muhim tarkibiy qismlaridan biri 300-3000 mkg/g
oralig'ida bo'lgan izoflavondir[5]. Hsu va boshqalar[6] izoflavonlar saraton hujayralari ko'payishini
inhibe qilish, yurak-qon tomir kasalliklarini kamaytirish, osteoporozning oldini olish va menopauzadagi
ayollarda issiq chaqnashlarni yumshatish kabi fiziologik faollikni namoyish etishini xabar qildi.
Soyada ko'p miqdorda eriydigan uglevodlar (saxaroza, rafinoza, staxioz) mavjud. Soya,
shuningdek, kaliy, natriy, kaltsiy, magniy, oltingugurt va fosfor kabi optimal salomatlik uchun zarur
bo'lgan bir qancha minerallarning yaxshi manbai ekanligi aniqlandi[7].
Soya suti soya dukkagining suvli ekstrakti bo'lib, sutga o'xshash ko'rinishga ega. Soya suti
an'anaviy ravishda soyani suvda ivitish va uni suv bilan birga maydalash orqali olinadi. Olingan
atalasimon mahsulot 15-20 daqiqa davomida qaynash nuqtasiga qadar isitiladi, so'ngra filtrlab,
erimaydigan qoldiqlari (soya okarasi) olib tashlanadi. Soya suti dastlab Xitoyda iste'mol qilingan. Soya
suti asosan Xitoy, Yaponiya, Malayziya, Singapur va shu kabi boshqa Osiyo mamlakatlarida keng
iste'mol qilinadi. G'arb mamlakatlarida esa ichimlik asta-sekin ommalashib bormoqda. Soya sutida sigir
suti bilan bir hil miqdorda protein mavjud, ammo unda to'yingan yog' juda kam va xolesterin mutlaqo
yo'q. Sigir sutidan farqli o'laroq, soya sutida laktoza mavjud emas. Shuning uchun soya suti laktoza
iste’mol qila olmaydigan odamlar uchun xavfsizdir. Yuqoridagi sabablarga ko'ra, soya suti sigir sutiga
nisbatan sog'lik uchun foydali alternativ hisoblanadi. Biroq, soya suti faqat sigir sutidan kaltsiyning
biologik mavjudligini taxminan 75% ta'minlaydi va tabiiy ravishda D vitamini bilan boyitilmaydi[8].
Garchi ba'zilar soya mahsulotlarini iste'mol qilish sog'liq uchun foyda borligini, xususan,
triglitseridlar va past zichlikdagi lipoproteinlarni (odatda "yomon xolesterin" deb nomlanuvchi)
kamayishiga yordam berishini ta'kidlagan bo'lsa-da, bu bog'liqlik soya proteinini iste'mol qilish bo'yicha
o'n yillik tadqiqotlarda tasdiqlanmagan[9]. Chaqaloqlarning ratsionidagi hayvon oqsillarini soy oqsili
bilan almashtirish imkoni mavjud. Biroq, chaqaloqlar soya sutini ichish paytida yetarli miqdorda
minerallarni olishlarini ta'minlash unchalik oson emas. Afsuski, uning mineral tarkibining katta qismi
ozuqaviy ahamiyatga ega emas: bunday retseptlarda fitik kislota miqdorining yuqori tufayli chaqaloq
uni o'zlashtira olmaydi. Shuning uchun, soya sutida tayyorlangan chaqaloq oziqalari yetarli darajada
adsorbsiyani ta'minlash uchun vitaminlar va minerallar bilan boyitilgan bo'lishi kerak[10].
Yaqinda o'tkazilgan bir qator ilmiy tadqiqotlarda sigir va soya suti o'rtasidagi farqlar o'rganib
chiqilgan[11,12]. Ularning yog', oqsil va shakar miqdorlarida farqlar kuzatilgan va bu farqlar nima
uchun odamlar soya sutini hazm qilish osonroq va chidab bo'lmas turdagi simptomlarni keltirib
chiqarishi ehtimoli kamroq ekanligini tushuntirishi mumkin.
JOURNAL OF FOOD SCIENCE
VOLUME 2 APRIL 2023 ISSN: 2181-385X
61
`
Soya sutidagi yog'larning o’lchamlari sigir sutidagiga qaraganda kattaroq bo’lganligi uchun uni
hazm qilish osonroqdir. Bundan tashqari, soya sutidagi trans yog'lar miqdori sigir sutiga nisbatan
sezilarli darajada kamroq ekanligi aniqlangan. Soya sutidagi oqsillar optimal tarkibga egaligi
o'rganilgan. Sigir suti esa bolalarda eng keng tarqalgan oziq-ovqat allergik reaktsiyalarining
sababchilaridan biri hisoblanadi. Aksariyati bolalar to'rt yoshgacha allergiyani yo'qotadi, ammo
ba'zilarida allergiya saqlanib qoladi. Sigir sutiga nisbatan allergiya kattalarda paydo bo'lishi mumkin, bu
allergik reaktsiyalar yoki ekzema sifatida namoyon bo'ladi. Sigir sutida allergik reaktsiyaga olib kelishi
mumkin bo'lgan 20 dan ortiq oqsil mavjud. Odamlar uchun allergik bo'lgan asosiy oqsillar izoflavonlar
va kazeinlar deb ataladi. Soya sutidagi oqsil miqdori sigir sutiga o'xshash, lekin alfa-s1-kazein deb
nomlanuvchi kazein kamroq bo'ladi. Xuddi inson suti kabi soya sutida ham kazeinning miqdori kamroq,
chunki eriydigan oqsillar miqdori sigir va qo'y sutiga qaraganda yuqori. Bu noyob xususiyat sutni yengil
hazm qilish imkonini beradi. Shuning uchun kazein istemol qila olmaydiganlar soya sutini iste'mol
qilganda allergik alomatlar kamayganini ko'rish mumkin[13].
Laktozaga nisbatan allergiyaning mavjudligi sut mahsulotlarini iste'mol qilish uchun alohida
to'siq bo'lib, undan qochishga moyillikni keltirib chiqarishi mumkin. Tadqiqotlar shuni ko'rsatadiki,
sutdan butunlay voz kechish kerak emas; laktozaga nisbatan allergiyasi mavjud bo'lgan odamlar bir yoki
ikki porsiya sutni ovqat bilan birga bo'lingan dozalarda iste’mol qilishlari mumkin. Bir yoki ikki porsiya
soya sutini iste'mol qilish orqali tavsiya etilgan kunlik kaltsiy miqdoriga erishish mumkin.
Soya doni o'zining anatomiyasi, fiziologiyasi va mahsulot biokimyosi jihatidan sigirdan farq
qiladi. Bu farqlar soya suti inson oziqlanishi uchun juda ko'p noyob fazilatlarni taklif qiladi degan fikrni
tasdiqlaydi. Biroq, mualliflar soya sutining gipoalergik va terapevtik ahamiyatini to'liq tekshirish uchun
keng qamrovli ilmiy tadqiqotlarni tavsiya qiladilar[14].
Margarin sariyogʼ xususiyatlariga mos ravishda tayyorlangan, ishlab chiqarish jarayonidan
oʼtadigan, hid, taʼm va rang beruvchi moddalar bilan aralashtirilgan, sariyogʼdan tashqari toʼliq yoki
qisman boshqa moy yoki yogʼlarni oʼz ichiga olgan mahsulotdir.
Dunyo miqyosida margarin standarti Codex Alimentarius Komissiyasi tomonidan kamida 80%
yogʼ va 16% suvdan iborat mahsulotlarga oʼrnatildi (№ 32-1981, Rev.1-1989). Unda margaringa "sutdan
olinmaydigan yogʼlar va moylardan ishlab chiqarilgan, asosan suv va yogʼdan tashkil topgan, plastik yoki
suyuq emulsiya koʼrinishidagi oziq-ovqat" deb taʼrif berilgan. U standart vitaminlar, aromatizatorlar, rang
beruvchi moddalar, emulgatorlar va konservantlardan iborat ruxsat etilgan qoʼshimchalarni oʼz ichiga
oladi.
Margarin sariyogʼ oʼrnini bosuvchi mahsulot hisoblanadi. Sariyogʼ va margarin kaloriyaga
nisbatan solishtirganda ularda kaloriya juda yaqin, ammo sariyogʼ hayvonlardan olingan mahsulot
boʼlganligi uchun tarkibida xolesterin mavjud. Margarin tarkibida faqat sutdagi xolesterin izlari bor.
JOURNAL OF FOOD SCIENCE
VOLUME 2 APRIL 2023 ISSN: 2181-385X
62
`
Sariyogʼ tabiiy mahsulot, margarin esa "odam qoʼli bilan tayyorlangan mahsulot" sanaladi.
Koʼpgina oshpazlik mutaxassislari sariyogʼning taʼmli va koʼp qirrali ekanligini tushuntirishadi. Baʼzi bir
margarinlar spred kabi xushboʼy va ular pishiriqlar va non mahsulotlari uchun mos keladi. Ushbu ikki
yogʼni taqqoslash, ulardan foydalanish haqida koʼproq maʼlumot beradi.
Maʼlumki, margarin tarkibida suvli-sutli faza mavjud boʼlib, barcha suvda eruvchan moddalar shu
fazada eritib, soʼng emulsiya tarkibiga kiritiladi. Past kaloriyali margarin va yogʼli pastalarning amaldagi
retsepturalariga koʼra, ularda 40-60% «suv-sut» fazasi mavjud boʼladi va bu asosan tayyor mahsulotning
organoleptik xususiyatlarini belgilab beradi. Shuningdek sut mikrofoloralar yashashi va rivojlanishi uchun
qulay muhit hisoblanib, uni margarin tarkibiga kiritilganda uning saqlanish muddatiga va taʼmiga jiddiy
taʼsir etadi.
Sut margaringa yoqimli taʼm va hid beradi, uning oziqaviy qiymatini oshiradi. Margarin ishlab
chiqarish uchun yangi, pasterizatsiyalangan, sut achitqilari bilan ivitilgan yoki limon kislotasi bilan
koagullangan sutdan foydalaniladi. Pasterizatsiyalangan va biologik ivitilgan sut margarinning retseptiga
bogʼliq holda qoʼshiladi. Ivitilgan sut nafaqat margarin taʼmini yaxshilaydi, balki uning saqlanish
muddatini ham oshiradi. «Suv-sut» fazasini muhiti margarinda rN=3,0-5,5 ga teng boʼlishi lozim. Bunday
kuchsiz kislotali muhit margarinni saqlashda keraksiz mikrobiologik jarayonlar sodir boʼlishini oldini
oladi.
Bugungi kunda margarinning mikrobiologik barqarorligini oshirish maqsadida retsepturaga limon
va sut kislotalari kiritilmoqda. Bunda mahsulotning pH qiymati 4-6 ga teng boʼlishi taʼminlanadi.
Tadqiqot ishida sutli margarin tarkibidagi sut va suv oʼrniga soya sutini kiritish orqali oqsilga
boyitilgan hamda veganlar uchun moʼljallangan margarin retseptini shakllantirish maqsad qilingan.
TADQIQOT OBEKTI VA USULLARI
Xom ashyo sifatida Namangan viloyatining Norin tumanida yetishtirilgan mahalliy soya
dukkagidan foydalanildi.
Soya doni va undan olinadigan mahsulotlarning fizik-kimyoviy koʼrsatkichlari GOST 31388
boʼyicha tahlil qilindi.
Yoglarning erish harorati, laurin kislota miqdori, kislota soni, perekis soni, yog miqdori, namlik
va uchuvchan moddalar miqdori, qattiq triglitseridlarning massa ulushi, olein kislotasi trans izomerining
massa ulushi malum metodlar[21-25] asosida amalga oshirildi.
Tajribalarda foydalanilgan yogʼ va moylarning fizik-kimyoviy koʼrsatkichlari 1-jadvalda
keltirilgan boʼlib, koʼrsatgichlar laboratoriya sharoitida aniqlandi.
JOURNAL OF FOOD SCIENCE
VOLUME 2 APRIL 2023 ISSN: 2181-385X
63
`
1-jadval
Sutli margarin retseptida qoʼllanilgan yogʼ va moylarning sifat koʼrsatkichlari
Soya sutini olish.
An’naviy usulda soya sutini olish uchun dastlab 250 gramm maхalliy soya doni 7 soat davomida iliq
suvda ivitib qo‘yildi. Ivigan soya donini 90-100
0
C haroratdagi suvga solib 10 daqiqa davomida issiqlik
ishlovi berildi. So‘ng tayyor soya massasiga 4:1 nisbatda suv quyib blendr yordamida maydalandi.
Natijada bo‘tqasimon massa hosil bo‘ldi. Yani soya donidagi oqsil moddalar suvga extraksiyalanib o’tdi.
Hosil bo‘lgan massadan mahsus mato qopcha yordamida soya suti siqib olindi. Natijada tarkibi va tashqi
ko‘rnishi jixatidan sigir sutiga juda yaqin bo‘lgan soya suti hosil bo‘ldi(2-jadval).
NATIJA VA ULARNING MUHOKAMASI
Soya sutining sifati soya donining fizik-kimyoviy xususiyatlariga, donni qayta ishlash sharoitlariga va
soya oqsilini olish darajasiga bog'liq. Tajribada olingan soya sutining sifatini aniqlash uchun uning
kimyoviy tarkibi va fizik-kimyoviy parametrlari aniqlandi (2-jadval). Belgilangan ko'rsatkichlarga ko'ra,
olingan soya suti yuqori sifatli ekanligini ko'rish mumkin.
Soya va sigir sutlarining tarkibiy qismlari
2-jadval
Komponentlar nomi, %
Miqdori, %
Soya suti
Sigir suti
Suv
92,58
86,08-88,94
Oqsil
3,48
2,31-2,84
Uglevodlar
2,10
8,48-8,91
Yog’
1,96
0,11-0,14
Kul
0,28
0,21-0,26
Yog’ va moy turi
Yod
soni,
% J
2
Namlik va
uchuvchan
moddalar
miqdori, %
Kislota
soni,
mg КОН
Erish harorati,
˚С
Qattiqligi,
g/cm
Sariyog’
48
0,15
0,23
32,6
140
Pereeterifikat-
siyalangan yog’
78
0,22
0,31
35-37
120
Paxta moyi
110
0,23
0,46
-
-
JOURNAL OF FOOD SCIENCE
VOLUME 2 APRIL 2023 ISSN: 2181-385X
64
`
2-jadvaldagi ma'lumotlardan ko'rinib turibdiki, soya sutining kimyoviy tarkibi sigir sutiniki juda
yaqin. Xususan, oqsil miqdori soya sutida 3,48%, sigir sutida esa 2,31-2,84% ni tashkil qiladi. Uglevod
miqdori 2,10% va 8,48-8,91%, yog' miqdori 1,96% va 0,11-0,14%, kul miqdori esa mos ravishda 0,28%
va 0,21-0,26% ni tashkil qiladi. Sigir suti soya sutidan uglevod miqdorining ko’pligi bilan jiddiy farq
qiladi.
1-jadvalda keltirilgan yogʼli xomashyolar asosida margarin retsepturalari shakllantirildi. Bunda
suvli fazasi xar xil boʼlgan 2 ta retseptura tuzildi, yaʼni birinchisi distillangan suv va pasterizatsiyalangan
sigir suti qoʼllanilgan boʼlsa, ikkinchisida pasterizatsiyalangan soya suti qoʼshildi. Tuzilgan retsepturalar
3-jadvalda keltirilgan.
3-jadvaldan koʼrinib turibdiki, ikkala retsepturalarda barcha komponentlarning turi va miqdori
bir xil boʼlib, faqat 2-retsepturada suv qoʼllanilmagan.
Dastlab ishlab chiqilgan retseptura boʼyicha sariyogʼ va pereeterifikatsiyalangan yogʼlar asosida
margarining yogʼli asosi tayyorlab olindi. Soʼng aromatizator, limon kislota, tuz, shakar, kaliy sorbat va
suvlar aralashmasidan iborat margarinning suvli fazasi tayyorlab olindi. Shu bilan bir qatorda emulgator,
fosfatid kontsentrati, boʼyoq va paxta moyidan iborat margarinning yogʼli fazasi ham tayyorlandi.
Tuzilgan retseptura asosida tayyorlangan komponentlar aralashtirib, margarin emulsiyalari hosil qilindi.
Margarin emulsiyasi sovutildi va tovar shakliga keltirildi.
Tajribaning keyingi bosqichida taklif etilayotgan retsept asosida margarin tayyorlandi. Buning
uchun yuqoridagi jarayonlar takrorlandi. Faqat suvli fazani tayyorlayotganda suv va sut oʼrniga soya suti
qoʼllanildi.
JOURNAL OF FOOD SCIENCE
VOLUME 2 APRIL 2023 ISSN: 2181-385X
65
`
3-jadval
Soya va sigir sutlaridan foydalanib tayyorlangan margarin retseptlari
Margarin komponentlari
, %
Retseptlar
anʼanaviy
Soya suti
qoʼshilgan
Sariyogʼ
5,0
5,0
Pereeterifikatsiyalangan yogʼ
55,0
55,0
Sut (sigir suti)
10,0
10,0
Boʼyoq
0,1
0,1
Emulgator
0,2
0,2
Tuz
0,4
0,4
Fosfatid kontsentrati
0,7
0,7
Аntioksidant
0,05
0,05
Qand
0,4
0,5
Suv
28,15
-
Soya suti
-
37,15
Jami
100
100
Ishlab chiqarilgan margarinlar tahlil qilindi va sifat koʼrsatkichlari oʼzaro taqqoslandi. Tahlil
natijalari 4-jadvalda keltirilgan.
JOURNAL OF FOOD SCIENCE
VOLUME 2 APRIL 2023 ISSN: 2181-385X
66
`
4-jadval
Soya va sigir sutlaridan foydalanb tayyorlangan margarinlarning qiyosiy koʼrsatkichlari
Koʼrsatkichlar nomi
Margarinlar
anʼanaviy
Soya suti qoʼshilgan
Rangi
Butun massasi boʼyicha bir xil tarkibli och sariq rang
Konsistentsiyasi
Plastik, zich, bir jinsli,
kesim yuzasi yaltiroq
Plastik, zich, bir jinsli, oson
surtiladigan, kesim yuzasi yaltiroq
Margarindan ajratib olingan
yogʼning erish harorati,
о
С
34,1
34,3
Namlik va uchuvchan
moddalarning massaviy ulushi,%
38,9
37,7
Tuzning massaviy ulushi, %
0,4
0,4
Kislotaliligi, ˚K (Kettosorfera)
boʼyicha
2,2
2,4
Yogʼning massaviy ulushi,%
60,25
60,25
4-jadvaldagi maʼlumotlardan koʼrinadiki, tahlil qilingan barcha margarinlar sifat koʼrsatkichlari
boʼyicha OzDSt 3317-2018 talablariga mos keladi. Faqat taklif etilayotgan retsept asosida olingan
margarinlarning konsistentsiyasi (plastikligi, eruvchanligi, kesilgandagi yuzasi) nisbatan yaxshi ekanligi
kuzatildi.
XULOSA
Xulosa qilib shuni aytish mumkinki, margarin retseptiga sigir suti oʼrniga soya sutini kiritish
uning organoleptik va fizik-kimyoviy koʼrsatkichlarini yaxshilaydi. Аyniqsa margarinning saqlash
davomiyligini oshiradi. Shuningdek mahsulot tannarxini kamaytirishga imkon beradi. Bu esa taklif
etilayotgan retsept margarin ishlab chiqarishda keng foydalanish uchun tavsiya etish imkonini beradi.
JOURNAL OF FOOD SCIENCE
VOLUME 2 APRIL 2023 ISSN: 2181-385X
67
`
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR / REFERENCES
1. Rajni Kant, Arif. A. Broadway. The Benefits of Consuming Soya Milk- A Review // Trends
in Biosciences 8(5), Print : ISSN 0974-8, 1159-1162, 2015.
2. Ali Mohamadi Sani, Mohammad Rahbar, Mahya Sheikhzadeh, 7 - Traditional Beverages in
Different Countries: Milk-Based Beverages, Editor(s): Alexandru Mihai Grumezescu, Alina Maria
Holban, Milk-Based Beverages, Woodhead Publishing, 2019, Pages 239-272,
3. G.M. Hendricks, M. Guo. Component interactions and processing damage during the
manufacture of infant formula, Editor(s): Mingruo Guo, In Woodhead Publishing Series in Food
Science, Technology and Nutrition, Human Milk Biochemistry and Infant Formula Manufacturing
Technology, Woodhead Publishing, 2014, Pages 233-245.
4. Zemel, M.B., Sun, X. 2008. Dietary calcium and dairy products modulate oxidative and
inflammatory stress in mice and humans. J Nutr; 138:1047-1052.
5. Zemel, M.B., Thompson, W., Milstead, A., Morris, K., Campbell, P. 2004 Calcium and
dairy acceleration of weight and fat loss during energy restriction in obese adults. Obes Res.;
12(4):582-90.
6. Renkema, J.M.S. Formation, structure and rheological properties of soy protein gels. Ph.D.
Thesis, University of Netherlands, 2001.
7. Bhatia J, Greer F; American Academy of Pediatrics Committee on Nutrition. Use of soy
protein-based formulas in infant feeding. Pediatrics. 2008 May;121(5):1062-8.
8. Pribila, B.A., Hertzler, S.R., Martin, B.R., Weaver, B.M., Savaiano, D.A. 2000. Improved
lactose digestion and intolerance among African-American adolescent girls fed a dairy-rich diet. J Am
Diet Assoc; 100:524-28.
9. Jooyandeh, H. (2011). Soy products as healthy and functional foods. Middle- East Journal of
Scientific Research, 7, 71–80.
10. Kundu, P., Dhankhar, J., Sharma, A. (2018). Development of non dairy milk alternative using
soymilk and almond milk. Current Research in Nutrition and Food Science Journal, 6, 203–210.
11. Zhang, Y., Guo, S., Liu, Z., Chang, S. K. C. (2012). Off-flavor related volatiles in soymilk
as affected
by soybean variety, grinding, and heat processing methods. Journal of Agriculture and
Food Chemistry, 60, 7457–7462.
12. T.Y. Tunde-Akintunde and A. Souley, 2009. Effect of Processing Methods on Quality of
Soymilk.
Pakistan Journal of Nutrition, 8: 1156-1158.
13. Niyibituronsa M, Onyango AN, Gaidashova S, et al. The effect of different processing
methods on nutrient and isoflavone content of soymilk obtained from six varieties of soybean grown in
Rwanda. Food Sci Nutr. 2019;7:457–464.
