ЖУРНАЛ КАРДИОРЕСПИРАТОРНЫХ ИССЛЕДОВАНИЙ | JOURNAL OF CARDIORESPIRATORY RESEARCH
№4 | 2021
22
Шавази Нурали Мамедович
Заведующий кафедрой педиатрии №1 и неонатологии,
д.м.н., профессор Самаркандский Государственный
медицинский институт. г. Самарканд, Узбекистан
Атаева М.С.
Старший преподаватель кафедры педиатрии №1
и неонатологии, Самаркандский Государственный
медицинский институт г. Самарканд, Узбекистан
Гайбуллаев Ж.Ш.
ассистент кафедры педиатрии №1 и неонатологии,
Самаркандский Государственный медицинский
институт г. Самарканд, Узбекистан
Хабибуллаев Ш.Ф.
Заведующий отделением экстренной
Педиатрии №1 СФРНЦЭМП
Хакимов Б.Ш.
Врач-ординатор отделения экстренной
педиатрии №1 СФРНЦЭМП
ЭПИДЕМИОЛОГИЧЕСКИЕ АСПЕКТЫ СНИЖЕНИЯ БРОНХОБСТРУКТИВНОГО СИНДРОМА И БРОНХИАЛЬНОЙ
АСТМЫ У ДЕТЕЙ
For citation:
Shavazi N.M., Atayeva M.S., G'aybullayev J.Sh., Xabibullayev Sh.F., Hakimov B.Sh. Epidemiological features of reducing
bronchoobstructive syndrome and bronchial asthma in children. Journal of cardiorespiratory research. 2021, vol. 2, issue 4, pp. 22-25
http://dx.doi.org/10.26739/2181-0974-2021-4-4
АННОТАЦИЯ
В современных условиях бронхиальная астма (БА) представляет собой иное заболевание, в основе которого лежит хроническое
воспаление органов дыхания, демонстрирующее инвариантность клинических проявлений в разном возрасте. Учитывая гетерогенность
бронхиальной астмы, это привело к появлению концепции фенотипов заболевания. Термин «фенотип» используется для описания
клинических особенностей заболевания, к фенотипическим признакам относятся клинические, биохимические, иммунологические и
другие размерные параметры, какие-либо особенности или особенности организма, в результате чего проявляется проявление фенотипов,
генотип и воздействие окружающей среды. В результате распространенность бронхологического синдрома и бронхиальной астмы может
быть связана с отсутствием единой международной классификации скрининга бронхиальной астмы и бронхообструктивных фенотипов
у детей раннего возраста.
Таким образом, выявление и управление наиболее важными факторами риска развития респираторного бронхообструктивного
синдрома стало важной задачей для исследователей и единой международной классификацией бронхообструктивных фенотипов.
Ключевые слова:
Бронхиальная астма, бронхообструктивный синдром, фенотип, гетерогенность
Shavazi Nurali Mammadovich
Head of the Department of Pediatrics No. 1 and Neonatology,
Doctor of Medical Sciences, Professor
Samarkand State Medical Institute. Samarkand, Uzbekistan
Atayeva M.S.
Senior Lecturer of the Department of Pediatrics No. 1
and Neonatology, Samarkand State Medical Institute
Samarkand, Uzbekistan
Gaibullaev Zh.Sh.
Assistant of the Department of Pediatrics
No. 1 and Neonatology, Samarkand State
Medical Institute. Samarkand, Uzbekistan
Khabibullaev Sh.F.
Head of the emergency department
ЖУРНАЛ КАРДИОРЕСПИРАТОРНЫХ ИССЛЕДОВАНИЙ | JOURNAL OF CARDIORESPIRATORY RESEARCH
№4 | 2021
23
Pediatrics №1 SBRSCEMC
Khakimov B.Sh.
Emergency department physician
Pediatrics №1 SBRSCEMC
EPIDEMIOLOGICAL ASPECTS OF REDUCING BRONCHOBSTRUCTIVE SYNDROME AND BRONCHIAL ASTHMA IN
CHILDREN
ANNOTATION
In modern conditions, bronchial asthma (BA) is a different disease, which is based on chronic inflammation of the respiratory system,
demonstrating the invariance of clinical manifestations at different ages. Given the heterogeneity of asthma, this has led to the concept of disease
phenotypes. The term "phenotype" is used to describe the clinical features of the disease, phenotypic features include clinical, biochemical,
immunological, and other dimensional parameters, any features or features of the organism, resulting in the manifestation of phenotypes, genotype
and environmental influences. As a result, the prevalence of bronchological syndrome and bronchial asthma may be associated with the lack of a
unified international classification for screening for bronchial asthma and broncho-obstructive phenotypes in young children.
Thus, the identification and management of the most important risk factors for the development of respiratory broncho-obstructive syndrome
has become an important task for researchers and a unified international classification of broncho-obstructive phenotypes.
Keywords:
Bronchial asthma, broncho-obstructive syndrome, phenotype, heterogeneity
Shavazi Nurali Mammadovich
1-son pediatriya va neonatologiya kafedrasi mudiri,
Tibbiyot fanlari doktori, professor.
Samarqand Davlat tibbiyot instituti. Samarqand, Oʻzbekiston
Atayeva M.S.
1-son pediatriya va neonatologiya kafedrasi katta o‘qituvchisi,
Samarqand Davlat tibbiyot instituti. Samarqand, Oʻzbekiston
G'aybullayev J.Sh.
1-son pediatriya va neonatologiya kafedrasi assistenti,
Samarqand Davlat tibbiyot instituti. Samarqand, Oʻzbekiston
Xabibullayev Sh.F.
1-sonli shoshilinch pediatriya bo'limi boshlig'i
RSHTYOIMSF Samarqand, Oʻzbekiston
Hakimov B.Sh.
1-sonli shoshilinch pediatriya bo'limi ordinatori
RSHTYOIMSF, Samarqand, Oʻzbekiston
BOLALARDA RETSIDIVLANUVCHI BRONXOOBSTRUKTIV SINDROM VA BRONXIAL ASTMANING EPIDEMIOLOGIK
JIHATLARI
ANNOTATSIYA
Zamonaviy sharoitda bronxial astma (BA) - nafas olish tizimining surunkali yallig'lanishiga asoslangan turli yoshdagi davrlarda klinik
ko'rinishlarning o'zgarmasligini namoyish etadigan turli xil kasallikdir. Bronxial astmaning geterogenligini hisobga olsak kasallik fenotiplari
tushunchasining paydo bo'lishiga olib keldi. "Fenotip" atamasi kasallikning klinik xususiyatlarini tasvirlash uchun ishlatiladi, fenotipik xususiyatlar
klinik, biokimyoviy, immunologik va boshqa o'lchovli parametrlarni, organizmning har qanday xususiyatlari yoki belgilarni o'z ichaga oladi,
fenotiplarning namoyon bo'lishi genotip va atrof-muhit ta'siri natijasida namoyon bo'ladi. Natijada bronxologik sindrom va bronxial astma
tarqalishining natijasi yosh bolalarda bronxial astmani tekshirish va bronxoobstruksiya fenotiplarining yagona xalqaro tasnifi yo'qligi bilan bog'liq
bo'lishi mumkin.
Shunday qilib, respirator bronxoobstruktiv sindromini rivojlantirishi uchun eng muhim xavf omillarini aniqlash, ularni boshqarish imkonini
beradi, respirator bronxoobstruktiv sindromini bronxial astmaga transformatsiya bo'lishini oldindan aytish imkonini beradi va individual davolashni
tanlash, tadqiqotchilar va bronxoobstruktiv fenotiplarining yagona xalqaro tasnifi uchun muhim vazifaga aylandi.
Kalit so'zlar:
Bronxial astma, bronxo-obstruktiv sindrom, fenotip, geterogenlik.
Zamonaviy sharoitda bronxial astma (BA) - nafas olish tizimining
surunkali yallig'lanishiga asoslangan turli yoshdagi davrlarda klinik
ko'rinishlarning o'zgarmasligini namoyish etadigan turli xil kasallikdir.
Bronxial astmaning geterogenligini hisobga olsak kasallik fenotiplari
tushunchasining paydo bo'lishiga olib keldi. "Fenotip" atamasi
kasallikning klinik xususiyatlarini tasvirlash uchun ishlatiladi, fenotipik
xususiyatlar Klinik, biokimyoviy, immunologik va boshqa o'lchovli
parametrlarni, organizmning har qanday xususiyatlari yoki belgilarni
o'z ichaga oladi, fenotiplarning namoyon bo'lishi genotip va atrof-muhit
ta'siri natijasida namoyon bo'ladi. Natijada bronxologik sindrom va
bronxial astma tarqalishining natijasi yosh bolalarda bronxial astmani
tekshirish va bronxoobstruksiya fenotiplarining yagona xalqaro tasnifi
yo'qligi bilan bog'liq bo'lishi mumkin.
Shunday qilib, respirator bronxoobstruktiv sindromini
rivojlantirishi uchun eng muhim xavf omillarini aniqlash, ularni
boshqarish imkonini beradi, respirator bronxoobstruktiv sindromini
bronxial astmaga transformatsiya bo'lishini oldindan aytish imkonini
beradi
va individual
davolashni tanlash, tadqiqotchilar
va
bronxoobstruktiv fenotiplarining yagona xalqaro tasnifi uchun muhim
vazifaga aylandi.
Zamonaviy sharoitda bronxial astma (BA) - nafas olish tizimining
surunkali yallig'lanishiga asoslangan turli yoshdagi davrlarda klinik
ko'rinishlarning o'zgarmasligini namoyish etadigan turli xil kasallikdir.
Bronxial astmaning geterogenligini hisobga olsak kasallik fenotiplari
tushunchasining paydo bo'lishiga olib keldi. "Fenotip" atamasi
kasallikning klinik xususiyatlarini tasvirlash uchun ishlatiladi, fenotipik
xususiyatlar Klinik, biokimyoviy, immunologik va boshqa o'lchovli
parametrlarni, organizmning har qanday xususiyatlari yoki belgilarni
o'z ichaga oladi, fenotiplarning namoyon bo'lishi genotip va atrof-muhit
ta'siri natijasida namoyon bo'ladi [1]. Ma’lumotlarga ko'ra, 70-80%
hollarda, BA ilk ko’rinishlari erta bolalikda namoyon bo’ladi [1, 2].
O'tgan asrning 90-yillarida M. Asher tashabbusi bilan 6-7 va 13-14 yosh
bolalarda astma alomatlarining tarqalishini o'rganish uchun xalqaro
epidemiy tadqiqotlar olib borildi: "Astma va allergiyaning xalqaro
tadqiqoti" deb nomlanadi - «International Study of Asthma and
Allergies in Childhood» (ISAAC). Tadqiqotda dunyoning 38
mamlakatidan 91 markaz qatnashdi, unda 6-7 yoshga to'lgan 257,8 ming
bola ishtirok etdi. (ISAAC) ning yakuniy bosqichi yigirmanchi asrning
boshida (2001 dan 2003 yilgacha) o'tkazilgan tadqiqotda 37
ЖУРНАЛ КАРДИОРЕСПИРАТОРНЫХ ИССЛЕДОВАНИЙ | JOURNAL OF CARDIORESPIRATORY RESEARCH
№4 | 2021
24
mamlakatdan 66 markazdan 6-7 yoshgacha bo'lgan 193 404 bolalar
qatnashdi.
Tadqiqot natijalari shuni ko'rsatdiki, turli ekologik omillar
xirillashning o'ziga xos xususiyatlariga ega bo'lishi mumkinligini
ko'rsatdi.
III
bosqich
natijalariga
ko'ra,
SBC
ishtirokchi
mamlakatlardagi bolalarning umumiy tarqalishi 11,6% ni tashkil etdi,
shu dinamikada Lotin, Shimoliy Amerika, Sharqiy Evropa va boshqa
mamlakatlarda alomatlarning paydo bo'lishining chastotasi oshganini
ko’rsatdi [5, 6]. Avstraliyada tahlil qilingan kohlash 5 yoshdan 12
yoshgacha bo'lgan 8753 bola so'rovda qatnashgan, ular orasida bronxial
obstruksiya simptomlari 19,5% ni tashkil etdi, astma tashxisi 17,1% ni
tashkil etdi [6, 7]. Rossiyada tadqiqotlar 17 viloyat markazida o'tkazildi.
ISAAC tekshirilishining, I bosqichida Rossiyaning 13 viloyat
markazidan 7-8 yoshdagi 39 056 bola ishtirok etdi.
Mamlakat mintaqalarida astma alomatlarining tarqalishining
o'zgaruvchanligi 5,0% dan 11,1% gacha aniqlandi. Eng katta tarqalishi
Novosibirskda (11,1%), Vladivostok (10,1%) va Dog'istonning tog'li
hududlarida (10,8%) [5,9]. Rossiyaning markazlaridan birida
(Novosibirskda) ISAAC tadqiqotining III bosqichida 7-8 yoshdagi
bolalarda 11,1% dan 10,8 gacha xirillashning tarqalishining pasayishi
kuzatildi [8]. Bronxoobstruktiv sindromi - bu BA va obstruktiv bronxit
uchun universal simptokompleks bo’lib, keng tarqalgan klinik
ko'rinishlar, kabi, nafas qisilishi, xirillashlar, yo'tal quruq, xurujsimon
yoki nam turli miqdordagi balg’amni ko’chishi va O'pkadagi
auskultatsiya xususiyatlari hisoblanadi, ammo bu boshqa diagnostika
mezonlaridan yakka holda nosologiyalar uchun sezilarli darajada
muhim bo’laolmaydi [9]. Shunday qilib, Shveytsariyada o'tkazilgan
epidemiologiya tadqiqotiga ko'ra, barcha bolalarning 2,9 foizi, BA
uchun tipik kombinatsiyaga ega, 14 nasliy moyilligi, atopiya va
bronxning yuqori sezuvchanligi [15]. Amalda, bu ko'pincha BA
qo’yishda uzoq muddatli katamnestitik kuzatuv jarayonida, differentsial
diagnostika o’tkazish va bolaning bronxolitik va / yoki yallig'lanishga
qarshi davolash jarayonida bolaning reaksiyasini baholash bilan amalga
oshiriladi [10, 11]. Yosh bolalarda bronxoobstruktiv sindromning
yuqori chastotasi nafas olish va immunitet to'qimalarining anatomiya-
fiziologik xususiyatlari tufayli namoyon bo’ladi. Tog’ayning
egiluvchanligi va ko'krak qafasining rigidligi, o'pka to'qimasining
elastligining kamligi) [12, 13]. Adabiyotga ko'ra, o'pka elementlarining
o'sish va tabaqalanishining intensiv jarayonlari bolaning hayotining
birinchi yillarida sodir bo'ladi, morfogenez 6-7 yilga to'g'ri keladi [12,
14]. Erta va maktabgacha yoshdagi yoshdagi, yuqumli antigenlarga
qarshi kurashish, bu yosh bolalarning javobi bo'lganligi kattalardagi
yuqumli jarayon uchun xosdir. Yuqori nafas yo'llarining biosenozi, bu
beqaror, polimorfik atrof-muhitga bog'liq va bolalarning yoshiga bog'liq
holda o’zgaradi, bu yosh oralig'ida shakllanish jarayonida bo’ladi, faqat
5 yoshda kattalar bilan bir xil bo’ladi [16,17]. Bolaning immunitetining
yosh xususiyatlari - bu erta va maktabgacha tarbiya yoshidagi
bolalarning infektsiyalariga sezgirligini oshiradigan omillardir [18, 19].
SBR takroriy epizodlari (3 dan ortiq epizodlar), O'tkir nafas olish
infektsiyasiga turtki bo’ladi, surunkali yallig’lanish va bronxlarning
giperaktivligiga olib keladi, bu esa bolalardagi BA genetik moyilligini
aniqlash imkonini beradi (20, 21). BA rivojlanishiga sabab bo’luvchi
omillarni aniqlashda, organizmning erta davrlariga qaratilgan. TcrS
tekshiruvlarda tug’ilgandan 22 yoshgacha kuzatilganda(n=1246),
muallliflar anamnezida SBO epizodlari bo’lgan lekin BA ga o’tmagan
51,8% bolani hamda 22 yoshga to’lgan BA diagnozi qoyilgan ,
bolaligida umuman SBO kuzatilmagan 25,8% bolani ajratib oldi [22,
23]. Bu hushtaksimon xirillashlarning birinchi tadqiqotlardan biri edi -
bronxoobstruksiya fenotiplari tushunchasiga asoslanib, erta va
maktabgacha tarbiya yoshidagi bolalarda xirillash tushuniladi.
Keyinchalik xirillash fenotiplarni yanada batafsil o'rganish uchun
World Asthma Phenotypes (WASP) bilan xalqaro hamkorlik yo’lga
qo’yildi. Mechanisms of the Development of Allergy (MeDALL),
epidemiologik tadqiqotlar ma'lumotlariga ko’ra, 8 ta Yevropa
mamlakatlarida (Gresiya, Germaniya, Ispaniya, Italiya, Shvetsiya,
Frantsiya, Buyuk Briyaniya, Gollandiya), unda 1 yoshdan 4 yoshgacha
26663 bola ishtirok etdi, bronxoobstruktiv sindrom Ispaniya, Italiya va
Shvetsiyada eng keng tarqalgan, Germaniya, Frantsiya va Gretsiyada
kamroq uchraydi. Ko'rsatkichlar Gretsiyada 9,82% dan va Ispaniyada
55,37% gacha. 4 yoshga to'lgan bolalarda BA keng tarqalganligi
Angliya, Shvetsiya, Frantsiya, eng past ko’rsatkich Germaniya,
Ispaniya hisoblanib, ko’rsatkichlar 1,72% dan (Germaniya) 13,48%
gacha (Angliya) variantlarda bo’ldi. AQShda o'tkazilgan tadqiqotda, 1
yoshdan 5 yoshgacha bo'lgan 372 bola ishtirok etdi. – bulardan 128
(34,4%) tranzitor fenotip - Tw (Transient wheeze) ega. 175 (47,0%)
BOS qayd etilmagan. Avstraliyada (2001-2006 yillarda) katta
epidemiologik izlanishlar o’tkazildi, unda 2 regiondan (Belmont va
Melburn) 2 dan 6 yoshgacha bo'lgan 20893 kishi ishtirok etdi. orasida
virusli infektsiyalar natijasida yuzaga kelgan 20893 kishidan iborat
bo'lgan 20893 kishidan iborat bo'lib o'tdi. BOS 16 tarqalishidan virusli
infeksiyalar orqali kelib chiqishi 21,9% tashkil qildi [15]. 2012 yildan
2014 yilgacha Xitoyda erta va maktabgacha yoshdagi bolalarda astma
alomatlarining tarqalishini baholash, shuningdek BOS kasalligida
sezilarli farqlarni aniqlash uchun o'tkazildi. Shunday qilib, xitoylik
mualliflarning epidemiologik jihatdan o'rganish natijalariga ko’ra
BOSning tarqalishi 3 yoshdan 6 yoshgacha bo'lgan bolalarning 3,58
foizni, erta yoshli bolalarda (0 dan 2 yoshgacha) 1,91 foizni va katta
maktab yoshdagilar (7-14 yosh) 1,89% tashkil etadi [18, 19]. A.J
Henderson o’z ishida tug’ilganidan 7 yoshgacha (n=12303) bolalarni
o’rganib- Avon Longitudinal Study of Parents and Children (ALSPAC),
bu ma’lumotlarga asoslanib kasallikning ilk namoyon bo’lishi va
simptomlarning yoshga ko’ra evolutsiyasi asoslanib BOS ning 6
fenotipi aniqlandi:
1.
BOS juda kam uchraydigan holatlar bilan ajralib turadigan fenotip
(never/infrequent wheeze, NIZw), tarqalishi 68% tashkil etadi [7,
9].
2.
Bronxoobstruktsiyaning erta tranzitor fenotipi Tew (Transient early
wheeze), tekshirilayotgan bolalarning 10% da aniqlangan [11, 16].
3.
Bronxoobstruktsiyaning erta davomiy fenotipi- Prolonged early
wheeze (Pew), 8% holatlarda uchraydi [15, 17].
4.
Bronxoobstruktsiyaning doimiy fenotipi-(Persistent wheeze, Pw),
o’rganilgan fenotiplarning 7% tashkil qildi [13, 14].
5.
Bronxoobstruktsiyaning kechki boshlanish fenotipi-(Late-onset
wheeze, Lw), bolalarning 5% topildi [12, 18].
6.
Bronxoobstruktsiyaning oraliq holatda boshlanish fenotipi-
(Intermediateonset wheeze, Imw), fenotipik strukturalarning 2%
aniqlandi [21, 22].
O'rganilayotgan kogortlarda BOS va BA ning tarqalishi bo'yicha
olingan qarama-qarshi natijalar yosh bolalarda BAni tekshirish uchun
17 ta haqiqiy diagnostika mezonlari va bronxial obstruktsiya
fenotiplarining yagona xalqaro tasnifi yo'qligi bilan bog'liq bo'lishi
mumkin [20, 23].
Shunday qilib, tadqiqotchilar uchun RBОS rivojlanishi uchun eng
muhim xavf omillarini aniqlash, ularni boshqarish, RBORni BAga
o`tish xavfini bashorat qilish va shaxsiylashtirilgan davolanishni tanlash
muhim vazifaga aylandi.
Список литературы/Iqtiboslar/References
1.
Evans, M. D. Sputum cell IL-1 receptor expression level is a marker of airway neutrophilia and airflow obstruction in asthmatic patients/M. D.
Evans, S. Esnault, L. C. Denlinger, N. N. Jarjour//Allergy and Clinical Immunology. – 2018. – V. 142, №. 2. – P. 415 - 423.
2.
Fahy, J. V. Type 2 inflammation in asthma — present in most, absent in many /J. V. Fahy//Nat Rev Immunol. – 2015. – V. 15, № 1. – Р. 57–
65. doi: 10.1038/nri3786.
3.
Fleming, L. Sputum inflammatory phenotypes are not stable in children with asthma / L. Fleming, L. Tsartsali, N. Wilson et al//Thorax. – 2012.
– V.67. – Р. 675–681.
4.
García-García M. L. Human metapnuemovirus infections in hospitalized children and comparison with other respiratory viruses. 2005-2014
prospective study / M. L. García-García, C. Calvo, C. Rey, B. Díaz, M. Del, M. Molinero, F. Pozo, I. Casas//PLoS One. – 2017. – V. 12, № 3.
– Р. 0173504.
ЖУРНАЛ КАРДИОРЕСПИРАТОРНЫХ ИССЛЕДОВАНИЙ | JOURNAL OF CARDIORESPIRATORY RESEARCH
№4 | 2021
25
5.
Garcia-Garcia, M. L. Role of viral coinfections in asthma development / M. L. Garcia-Garcia, C. Calvo, S. Ruiz, F. Pozo, V. del Pozo, L.
Remedios, N. Exposito, A. Tellez, I. Casas//PLoS One. – 2017. – V. – 12, № 2. – Р. 0189083. doi: 10.1371/journal.pone.0189083
6.
García-García, M. L. Thymic stromal lymphopoietin, IL-33, and periostin in hospitalized infants with viral bronchiolitis / M. L. García-García,
C. Calvo, A. Moreira, J. A. Cañas, F. Pozo, B. Sastre, S. Quevedo, I. Casas, V. D. Pozo//Medicine (Baltimore). – 2017. – V. 96, № 18. – Р.
6787.
7.
Gern, J. E. Patterns of immune development in urban preschoolers with recurrent wheeze and / J. E. Gern, A. Calatroni, K. F. Jaffee, H. Lynn,
A. Dresen, W. Cruikshank, H. M. Lederman, H. A. Sampson, W. Shreffler, L. B. Bacharier, P. J. Gergen, D. R. Gold, M. Kattan, G.T. O'Connor,
M. T. Sandel, R. A. Wood, G. R. Bloomberg, et al//Journal of Allergy and Clinical Immunology. – 2017. – V. 140, № 3. - P. 836-844. 120.
GINA. Global Strategy for Asthma Management and Prevention. Update 2008: веб – сайт. URL: https://ginasthma.org/wp-
content/uploads/2019/01/2008-GINA.pdf (дата обращения 03.15.2019).
8.
GINA. Global Strategy for Asthma Management and Prevention. Update 2018: веб – сайт. 139 GINA https://ginasthma.org/wp-
content/uploads/2018/04/2018
9.
Granell, R. Associations of wheezing phenotypes with late asthma outcomes in the Avon Longitudinal Study of Parents and Children: A
population-based birth cohort / R. Granell, A. J. Henderson, J. A. Sterne//Allergy and Clinical Immunology. – 2016. – V.138, № 4. – Р. 1060-
1070.
10.
Granell, R. Distinguishing Wheezing Phenotypes from Infancy to Adolescence: A Pooled Analysis of Five Birth Cohorts / R. Granell, S. Haider,
S. Fontanella, A. Simpson, S. Turner, G. Devereux, S. H. Arshad, C. S. Murray, G. Roberts, J. W. Holloway//Ann Am Thorac Soc. – 2019. doi:
10.1513 / AnnalsATS.201811-837OC.
11.
Grigg, J. Key paediatric messages from Amsterdam / J. Grigg, J. Barben, K. Bohlin, M. L. Everard, G. Hall, M. Pijnenburg, K. N. Priftis, F.
Rusconi, F. Midulla//European Respiratory Journal. Open Res. – 2016. – V. 2. – Р. 00020. doi: 10.1183/23120541.00020-2016.
12.
Grigg, J. Key paediatric messages from the 2017 European Respiratory Society International Congress / J. Grigg, J. Barben, M. L. Everard, et
al//European Respiratory Journal. Open Res. – 2018. – V. 4. – P.00165.
13.
Grigg, J. Matched cohort study of therapeutic strategies to prevent preschool wheezing/asthma attacks / J. Grigg, A. Nibber, J. Y. Paton, A.
Chisholm, T. W. Guilbert, A. Kaplan, S. Turner, N. Roche, E. V. Hillyer, D. B. Price//Asthma and Allergy. – 2018. – V.11. – Р. 309–321. doi:
10.2147/JAA.S178531
14.
Guilbert, T. W. Childhood asthma-predictive phenotype / T. W. Guilbert, D. T. Mauger, R. F. Lemanske//Allergy Clin Immunol Pract. – 2014.
– V. 2, № 6. – Р. 664 - 670. doi: 10.1016/j.jaip.2014.09.010.
15.
Guo, X. Epidemiology of childhood asthma in mainland China (1988–2014): A meta-analysis//X. Guo, Z. Li, W. Ling, J. Long, C. Su, J. Li, S.
Liang, Li Suh // Allergy Asthma Proc. – 2018. – V. 39, №. 3. – Р. 15–29. doi: 10.2500,aap.2018.39.4131
16.
Hallit, S. Wheezing phenotypes and risk factors in early life: The ELFE cohort / S. Hallit, B. Leynaert, M. C. Delmas, S. Rocchi, J. De Blic, C.
Marguet, E. Scherer, M. N. Dufourg, C. Bois, G. Reboux, L. Millon, M. A. Charles, C. Raherison//PLoS One. – 2018. – V. 13, № 4. – Р.
0196711: веб – сайт. URL: https://doi.org/10.1371/journal.pone.0196711 (дата обращения 20.12.2018).
17.
Henderson, A. J. Childhood asthma phenotypes in the twenty-first century / A. J. Henderson//Breathe. – 2014. – V. 10. – Р. 100-108. doi:
10.1183, 20734735. 014613.
18.
Henderson, J. Associations of wheezing phenotypes in the first 6 years of life with atopy, lung function and airway responsiveness in mid-
childhood / J Henderson, R. Granell, J. Heron, A Sherriff, A Simpson, A. Woodcock, D. P. Strachan, S. O. Shaheen, J. A. C. Sterne//Thorax. –
2008. – V. 63, № 11. – Р. 974-80.
19.
Hirani, D. Loss of IL-6 enables lung growth in newborn mice exposed to prolonged hyperoxia / D. Hirani, K. Dinger, J. Mohr, C. Vohlen, B.
Darvishan, F. Klein, E. L. Garcia, M. Odenthal, J. Dötsch, M. A. Alejandre Alcazar//European Respiratory Journal. – 2018. – V.52, Suppl. 62.
– P. 1381-1382. doi: 10.1183/13993003.congress-2018.PA1381
20.
Hodgekiss, C. Childhood phenotypic origins and characterisation of wheezing at 18-years / C. Hodgekiss, S. H. Arshad, G. Roberts, M. Larsson,
R. Kurukulaaratchy//European Respiratory Journal. – 2016. – V. 48. – P. 329. doi: 10.1183/13993003.congress-2016.PA329
21.
Holt, P. G. The mechanism or mechanisms driving atopic asthma initiation: The infant respiratory microbiome moves to center stage/ P. G.
Holt//Allergy and Clinical Immunology. – 2015. – V. 136, № 1. – P.15-22.
22.
Huang, Y. J. The Microbiome in Asthma / Y. J. Huang, H. A. Boushey//Allergy Clin Immunol. – 2015. – V. 135, № 1. – Р. 25–30. doi: 10.1016/
j.jaci.2014.11.011.
23.
Ilmarinen, P. Phenotypes, Risk Factors, and Mechanisms of Adult-Onset Asthma / P. Ilmarinen, L. E. Tuomisto, H. Kankaanranta//Mediators
Inflamm. – 2015. - Р.514868. doi: 10.1155/2015/514868
