131
24. Alisher T., Asrorjon U. APPLICATION AND RESULTS OF ARTIFICIAL
INTELLIGENCE TECHNOLOGIES IN EDUCATION //International Journal of
Contemporary Scientific and Technical Research. – 2023. – С. 28-30.
25. Norqo’ziyev , Q. (2023). MOBIL ROBOTLAR UCHUN YO’LNI
REJALASHTIRISH ALGORITMI. Research and Implementation. извлечено от
https://fer-teach.uz/index.php/rai/article/view/746
26. Rustamov Maxammadi Jabborovich, Irgasheva Umida Abdimital kizi, and
Iskandarov Azizbek Ilxom o‘g‘li. “BIR JINSLI BO‘LMAGAN ISSIQLIK
TARQALISH TENGLAMASINI FURYE (O‘ZGARUVCHILARNI AJIRATISH)
USULI YORDAMIDA YECHISH”. RESEARCH AND EDUCATION, vol. 2, no. 2,
Feb. 2023, pp. 79-84, https://researchedu.org/index.php/re/article/view/1796.
27. Баратов Ж.Р. (2021). ИСПОЛЬЗОВАНИЕ ГЕНЕТИЧЕСКОГО
АЛГОРИТМА ПРИ ВЫПОЛНЕНИИ ДИАГНОСТИКИ. Экономика и социум, (3-
1 (82)), 458-464.
28.
Maxamadaliyevich
S.
B.
YER
TUZISH
LOYIHALARIDA
GEOAXBOROT TEXNOLOGIYALARINING AGROLANDSHAFT ASOSLARI
//International Journal of Contemporary Scientific and Technical Research. – 2022. –
С. 197-200.
29.
Akhatov A., Saidaliyev B., Quvondikov J. Simulation modeling for
optimizing the crops structure in the conditions of the Jizzakh region //2021
International Conference on Information Science and Communications Technologies
(ICISCT). – IEEE, 2021. – С. 1-4.
30.
Ахатов А., Сайдалиев Б. Qishloq xoʻjalik ekinlarining avtomatlashgan
tasnifini yaratishda yuqori aniqlikdagi kosmik tasvir materiallarini qo'llanish tajribasi
//Современные инновационные исследования актуальные проблемы и развитие
тенденции: решения и перспективы. – 2022. – Т. 1. – №. 1. – С. 144-146.
GIBRID ENERGIYA TA’MINOTI TIZIMLARINI MONITORINGI
QURILMALARI
Abdumalikov Akmaljon Abduxoliq o‘g‘li
O‘zbekiston Milliy uiversitetining Jizzax filiali
Qarshibaev Sharof Abduraupovich
Jizzax Politexnika instituti
Alimov Fayzulla Maxametovich
Jizzax viloyati pedagoglarni yangi metodikalarga o‘rgatish milliy markazi
Dunyoda energiya resurslarni qimmatlashib borishi, ishlab chiqarishning barcha
sohalarida energiya tejamkorlik masalasini yechimlarini topishni ilgari suradi. Bu
vazifani hal qilishning asosiy yo‘nalishlari elektr energiya iste’moli samaradorligini
nazorat va boshqarish shuningdek, energiya iste’molini raqamlashtirish va
avtomatlashtirishdir. Elektr energiya iste’moli samaradorligini oshirish vositalaridan
biri ishlab chiqarish ko‘rsatkichlari va iqlim omillari hisobga olgan holda, qayta
132
tiklanuvchan energiya ta’minoti manbalarini amaliyotga keng joriy etish hamda
korxonalarning energiya iste’molini va energiya ta’minotini masofadan uzluksiz
monitoring qilib borishni talab etadi. Hozirgi davrning talabidan kelib chiqqan holda
sohalarga arzon energiya ta’minoti manbalarni joriy etish bilan bir qatorda ularni
boshqarish va monitoring qilishda raqamli texnologiyalarni keng joriy etishni dolzarb
hisoblanadi.
Markazlashtirilgan elektr ta’minot manbalari mavjud bo‘lsa ham, gohida toza
elektr energiya manbaidan foydalanishga hoxish bo‘ladi, bunda quyosh panellari
tarmoq bilan ulangan bo‘ladi. Yetarli miqdordagi quyosh panellari bir biri bilan
ulanganda yuklamaning bir qismi uyda quyosh elektr energiyasidan ta’minlanishi
mumkin. Tarmoq bilan ulangan fotoelektrik tizimlar odatda bir yoki bir nechta
panellardan va invertor, kabellar, qo‘llab-quvvatlovchi tizim va elektrik yuklamadan
iborat bo‘ladi (1-rasm).
1-rasm. Avtonom fotoelektrik tizim
Invertor quyosh panellarini tarmoq bilan bog‘lash uchun xizmat qiladi.
Shuningdek, AS-panellar ham mavjud bo‘lib, ularning orqa tomoniga invertor
o‘rnatilgan bo‘ladi. Ortiqcha elektr energiyasi elektr tarmog‘iga uzatilishi mumkin.
Agar quyosh elektr ta’minoti uchun maxsus kuchaytirilgan tariflar foydalanilsa unda 2
ta elektr hisoblagichi, biri generatsiya uchun, keyingisi iste’mol uchun o‘rnatiladi.
Bunda quyosh panellari tomonidan ishlab chiqilgan elektr energiyasi tarmoqqa yuqori
tarif bo‘yicha sotiladi, uyning elektr energiyasiga bo‘lgan ehtiyoji tarmoqdan odatiy
narx bo‘yicha olinadi.
2-rasm. Tarmoq bilan bog‘langan quyosh fotoelektrik tizimi
133
Xulosa
Hozirgi kunda dunyo miqyosida gibrid energiya ta’minoti manbalariga bo’lgan
ehtiyoj tobora oshib bormoqda. Gibrid energiya ta’minoti manbalaridan olinadigan
energiya istemolini uzluksiz nazorat qilish hamda ularni boshqarish uchun zamon
talablariga mos bo’lgan raqamli texnologiyalar keng jalb qilinmoqda. Ushbu maqolada
ham qayta tiklanadigan energiya ta’minoti manbalarini masofadan monitoring qilish
uchun cloud computing tizimiga asoslangan tizimlarning qiyosiy tahlil va eng
natijadorini amaliyotga joriy etish yuzasidan fikrlar yuritilgan.
Foydalanilgan adabiyotlar ro‘yxati:
1. Abdumalikov A.A., Siddikov O.I. Hisoblash va infokommunikasiya
qurilmalari energiya ta'minoti monitoringining apparat-dasturiy vositalari. “Ilm-fan va
innovasion rivojlanish” ilmiy jurnali. № 2/2022. ISSN 2181-9637. Toshkent -2022. -
B. 125-139. (05.00.00; 28.02.2019 № 262/9.2-son rayosat qarori).
2. Abdumalikov A.A., Yalg‘ashov A.I., Baltabayev D.M. Energiya
samaradorligini nazorat va boshqarishning axborot dasturiy ta’minoti va smart
qurilmalar // “Yosh tadqiqotchi” Ilmiy elektron jurnali. Volume 1. Issue 2. Qo’qon-
2022. –B. 50-54. (№ 23; Scientific Journal Impact Factor).
3. Abdumalikov A.A. A study of static and dynamic characteristics of
multifunctional signal converters // International scientific and technical journal.
“Chemical Technology. Control And Managment” Tashkent. ISSN: 1815-4840, E-
ISSN 2181-1105. Volume -2020. Issue 4(94). -P.38-45. (05.00.00; №12).
4. Sapaev M., Turakulov O., Sattarov Kh., Abdumalikov A.A. Modeling and
research of reliability and probability of operational parameters of control units //
“Muhammad al-Xorazmiy avlodlari.” Ilmiy-amaliy va axborot-tahliliy jurnali.
ISBN:978-9943-11-665-8. № 1(15)/2021, Toshkent-2021: B.82-86. (05.00.00; №10).
5. Siddikov I.Kh., Abdumalikov A.A., Sobirov M.A., Sattarov X.A. Equipment
and software for energy supply monitoring and control process // International
Conference on Information Science and Communications Technologies ICISCT
2021(scopus), Tashkent, Uzbekistan-2021.-4r. (05.00.00; 30.10.2021 № 525-son
rayosat qarori.).
6. Siddikov I.Kh., Amurova N.Y., Khonturaev I.M., Abdumalikov A.A.
Indicators of reliability and probability of operational condition of sensors of
microprocessor and electronic of communication devices // International Journal of
Advanced Science and Technology (IJAST). India. ISSN:2005-4238. Volume-29. №
5, (2020).-R.11420-11428. (№ 17; Open Academic Journals Index).
7. Siddikov I.Kh., Anarbaev M.A., Sobirov M.F., Makhsudov M.T., Khonturaev
I.M., Abdumalikov A.A. Technological aspects of modelling and research of smart
grid // International Conference on Information Science and Communications
Technologies ICISCT 2019. Tashkent, Uzbekistan - 2019. -5r. (05.00.00;30.09.2019
№269/8-son rayosat qarori.).
8. Siddikov I.Kh., Anarbaev M.A., Abubakirov A.B., Makhsudov M.T.,
Khonturaev I. M., Abdumalikov A.A. Modeling of transducers of nonsymmetrical
signals of electrical nets // International Conference on Information Science and
134
Communications Technologies ICISCT 2019. Tashkent, Uzbekistan - 2019. -6r.
(05.00.00;30.09.2019 №269/8-son rayosat qarori.) II bo‘lim (Chast' II; Part II).
9. Abdumalikov A.A. Hisoblash va infokommunikasiya majmualarining
energiya ta'minoti qurilmalarini masofadan monitoring qilish algoritmlari va apparat-
dasturiy majmuasi // «Avtomatlashtirilgan elektr mexanik va elektr texnologik
tizimlarning energiya samaradorligini oshirishning dolzarb masalalari» Xalqaro ilmiy-
texnik anjumanning ma’ruzalar to’plami. II qism Toshkent-2022. –B. 274-277.
10. Ne'matova N.G‘., Abdumalikov A.A. Development of smart grid elements
for optimizing regional network modes // O’zbekiston Respublikasi Prezidentining
beshta muhim tashabbuslariga bag’ishlangan “5T” yoshlar forumi doirasidagi ilmiy-
amaliy konferensiyasi materiallari. Samarqand-2019. –B. 236-241.
11. Siddikov I.X., Lejina Yu.A., Xonto‘raev I.M., Maksudov M.T.,
Abdumalikov
A.A.
Issledovanie
pokazateley
nadejnosti
i
veroyatnosti
rabotosposobnosti datchikov kontrolya i upravleniya energopotrebleniem // Injenerno-
stroitel'niy vestnik Prikasniya: nauchno-texnicheskiy jurnal. Astraxan': GAOU AO VO
“AGASU”, 2020. № 1(31). -S. 74-78.
12. Siddikov I.X., Mirzoyev N.N., Siddikov O.I., Xoliqberdiyev M.Q.,
Sayfudinov A.A. “Energiya kattaliklarini boshqarish va nazorat qilish uchun yoqilg’i
energetik resurslarni tonna shartli yoqilg’iga o’zgartirish mobil ilovasi” // O‘zbekiston
Respublikasi Intellektual mulk agentligi, № DGU 13811. 21.12.2021
13. Siddikov I.X., Yalg’ashov A.I., Siddikov O.I., Baltabayev D.M. “Energiya
samaradorligini nazorat va boshqarishning axborot dasturiy ta'minoti” // O‘zbekiston
Respublikasi Intellektual mulk agentligi, № DGU 14198. 14.01.2022.
14. Xolbutayevich T. O., Mamasoliyevich J. D. OʻQUV JARAYONIDA
TOʻLDIRILGAN
REALLIK
TEXNOLOGIYALARIDAN
FOYDALANISH
//International Journal of Contemporary Scientific and Technical Research. – 2022. –
С. 334-338.s
15. Oybek Kayumov, Nazokat Kayumova, & Aliyeva Rayxona, Yo‘ldosheva
Madina. (2023). THE STRATEGIC SIGNIFICANCE OF HUMAN RESOURCE
MANAGEMENT IN UZBEKISTAN ENTERPRISES ON THE BASIS OF
ARTIFICIAL INTELLIGENCE. International Journal of Contemporary Scientific and
Technical
Research,
268–272.
Retrieved
from
https://journal.jbnuu.uz/index.php/ijcstr/article/view/588
16. Тоджиев, М., Улугмуродов, Ш., & Ширинбоев, Р. (2022). Tasvirlar
sifatiniyaxshilashning chiziqlikontrast usuli. Современные инновационные
исследования актуальные проблемы и развитие тенденции: решения и
перспективы,
1(1),
215–217.
извлечено
от
https://inlibrary.uz/index.php/zitdmrt/article/view/5164
17. Ахатов, А., Улугмуродов, Ш. А., & Таджиев, . М. . (2022). Аудио для
фонетической сегментации и говори для говори. Современные инновационные
исследования актуальные проблемы и развитие тенденции: решения и
перспективы,
1(1),
146–149.
извлечено
от
https://inlibrary.uz/index.php/zitdmrt/article/view/5273
18. Zhomurodov, D. ., Ulashev, A. ., & Tozhiyev, A. (2023). THE SYSTEM
FOR DETERMINING THE QUALIFICATIONS OF INDUSTRY EXPERTS.
135
Евразийский журнал академических исследований, 3(4 Special Issue), 280–289.
извлечено от https://in-academy.uz/index.php/ejar/article/view/14519
19. Ahmad, A., Kayumov, O., & Kayumova, N. (2023). ARTIFICIAL
INTELLIGENCE IN THE MANAGEMENT OF INTELLECTUAL RESOURCES
OF ENTERPRISES IN THE CONDITIONS OF THE DIGITAL ECONOMY IN
UZBEKISTAN. Scientific-Theoretical Journal of International Education Research,
1(1), 106-116. https://research-edu.com/index.php/edu/article/view/26
20. Баратов Ж.Р. (2021). ИСПОЛЬЗОВАНИЕ ГЕНЕТИЧЕСКОГО
АЛГОРИТМА ПРИ ВЫПОЛНЕНИИ ДИАГНОСТИКИ. Экономика и социум, (3-
1 (82)), 458-464.
21. Alisher T., Asrorjon U. APPLICATION AND RESULTS OF ARTIFICIAL
INTELLIGENCE TECHNOLOGIES IN EDUCATION //International Journal of
Contemporary Scientific and Technical Research. – 2023. – С. 28-30.
22. Maxkamov Shohruh Sarvar oʻgʻli “MA’LUMOTLAR BAZASI (MB) VA
MA’LUMOTLAR BAZASINI BOSHQARISH TIZIMI (MBBT)NING NAZARIY
ASOSLARI”
KOMPYUTER
ILMLARI
VA
MUHANDISLIK
TEXNOLOGIYALARI mavzusidagi Xalqaro ilmiy-texnik anjuman materiallari
13.10.2023. 90-94 bet.
23. Rustamov Maxammadi Jabborovich, Irgasheva Umida Abdimital kizi, and
Iskandarov Azizbek Ilxom o‘g‘li. “BIR JINSLI BO‘LMAGAN ISSIQLIK
TARQALISH TENGLAMASINI FURYE (O‘ZGARUVCHILARNI AJIRATISH)
USULI YORDAMIDA YECHISH”. RESEARCH AND EDUCATION, vol. 2, no. 2,
Feb. 2023, pp. 79-84, https://researchedu.org/index.php/re/article/view/1796.
24. Norqo’ziyev , Q. (2023). MOBIL ROBOTLAR UCHUN YO’LNI
REJALASHTIRISH ALGORITMI. Research and Implementation. извлечено от
https://fer-teach.uz/index.php/rai/article/view/746
25.
Maxamadaliyevich
S.
B.
YER
TUZISH
LOYIHALARIDA
GEOAXBOROT TEXNOLOGIYALARINING AGROLANDSHAFT ASOSLARI
//International Journal of Contemporary Scientific and Technical Research. – 2022. –
С. 197-200.
26.
Akhatov A., Saidaliyev B., Quvondikov J. Simulation modeling for
optimizing the crops structure in the conditions of the Jizzakh region //2021
International Conference on Information Science and Communications Technologies
(ICISCT). – IEEE, 2021. – С. 1-4.
27.
Ахатов А., Сайдалиев Б. Qishloq xoʻjalik ekinlarining avtomatlashgan
tasnifini yaratishda yuqori aniqlikdagi kosmik tasvir materiallarini qo'llanish tajribasi
//Современные инновационные исследования актуальные проблемы и развитие
тенденции: решения и перспективы. – 2022. – Т. 1. – №. 1. – С. 144-146.