431
19. Komilova, A., & Adilova, M. (2023). AGRESSIYA–OSMIRLARDA
YUZAGA
KELADIGAN
TAJOVUZKORLIK
RIVOJLANISHIGA
TASIR
ETUVCHI FENOMEN SIFATIDA. Журнал Педагогики и психологии в
современном образовании, 3(1).
20. Adilova, M. (2023). THE PSYCHOLOGICAL EFFECT OF TRAPS IN
THE SOCIAL NETWORK ON YOUTH MIND AND SPIRITUALITY. Open Access
Repository, 4(2), 500-505.
21. Каршибоев, С. (2022). Yosh yetakchining rahbarlikka xos psixologik
jihatlari. Современные инновационные исследования актуальные проблемы и
развитие тенденции: решения и перспективы, 1(1), 464-467.
22. Аракулов, Г. Т. (2023). МЕДИКО-СОЦИАЛЬНАЯ РЕШЕНИЕ
ПРОБЛЕМ ДЕТЕЙ С РАННИМ ДЕТСКИМ АУТИЗМОМ. Academic research in
educational sciences, 4(TMA Conference), 872-877.
23.
Arakulov,
G.
(2023).
ТАЖОВУЗКОРЛИК-ЎСМИРЛАРДА
ЗАМОНАВИЙ ПСИХОЛОГИК МУАММО СИФАТИДА. Журнал Педагогики и
психологии в современном образовании, 3(3), 15-21.
O‘QUVCHILARNING FRILANSERLIKKA OID KOMPETENSIYALARINI
SHAKLLANTIRISHDA MUSTAQIL ISHDAN FOYDALANISH
IMKONIYATLARI
Xalikov Akbar Tilavberdiyevich
Jizzax davlat pedagogika universiteti
Аннотация.
Данная статья направлена на предложения и рекомендации,
касающиеся
педагогических
условий использования
информационно-
образовательной сред в формировании фрилансерских компетенций учащихся.
Ключевые слова:
фрилансер, обучение фрилансеров, информационно-
образовательной средa, педагогические условия.
Uzluksiz ta’lim tizimining maqsadi va vazifasi mamlakatning intellektual
elitasini shakllantirish, fan, ta’lim, ishlab chiqarish, tibbiyot va boshqa faoliyat sohalari
uchun yuqori malakali mutaxassislar tayyorlashdan iborat. Bunda mustaqil ishdan
foydalanish alohida ahamiyat kasb etadi [1].
Mustaqil ishdan foydalanib, o‘quvchilarning kasbiy qobiliyatlarini rivojlantirish
orqali ularning bo‘sh vaqtlarini samarali o‘tkazishi, zamonaviy kasb egasi bo‘lishi,
doimiy daromadga ega bo‘lishiga qaratilgan frilanserlikka oid kompitensiyalarini
rivojlantirish mumkin . Shu bois, o‘quvchilarning frilanserlikka oid kompetensiyalarini
rivojlantirishda mustaqil ishdan foydalanish dolzarb sanaladi.
Uzluksiz ta’lim tizimida, xususan umumiy o‘rta ta’lim maktablarida mustaqil
ish o‘quv jarayonining ajralmas qismi hisoblanadi. Bu borada Г.И.Пашкова,
А.П.Гришаева, А.Жонзаков, С.Е.Ковроваlarning fikriga ko‘ra, o‘quvchilarni
mustaqil ishi – “bu o‘qituvchining ko‘rsatmasi bo‘yicha va nazorati ostida, ammo
uning bevosita ishtirokisiz amalga oshiriladigan dars jarayonida va darsdan tashqari
432
vaqtda o‘quvchilar tomonidan muayyan vazifalarni o‘z vaqtida muvaffaqiyatli
bajarishi uchun zarur bo‘lgan pedagogik shart-sharoitlarni yaratishga qaratilgan
harakatlardir” [2,3,4].
Mustaqil ish, umuman olganda, faoliyat mavzusiga nisbatan maksimal faollikni
o‘z ichiga olgan faoliyatdir. Bunday faoliyat jarayonida o‘quv vazifasiga muvofiq va
mavjud tajriba, bilim va qobiliyatlarga tayangan holda, bilim va tajribani kengaytirish
va chuqurlashtirish, kognitiv qobiliyatlarni shakllantirish va yanada rivojlantirish
uchun o‘quv materialini faol o‘zgartirish amalga oshiriladi. Ma’lumki, o‘rganishdagi
faollik insonning tug‘ma fazilatlariga tegishli emas [5].
Bugungi jadal rivojlanayotgan dunyoda mustaqil ta’lim o‘quvchilarga
moslashish va rivojlanish uchun zarur bo‘lgan ko‘nikmalarni beradi. Bu ularni
mustaqil ta’limga urg‘u beriladigan oliy ta’limga va muammolarni hal qilish
qobiliyatini talab qiladigan kelajakdagi kasblarga tayyorlaydi [6].
Umumiy o‘rta talim maktablari o‘quv jarayonida mustaqil ish quyidagi
imkoniyatlarni yaratadi:
- o‘quvchilarning sinfdan va darsdan tashqari mashg‘ulotlarda olgan bilim va
ko‘nikmalarini mustahkamlash va kengaytirish, ularni aqliy va jismoniy faoliyatning
stereotiplariga aylantirish;
- o‘quv rejasidagi fanlar bo‘yicha qo‘shimcha bilim va ko‘nikmalarni egallash;
- tadqiqot faoliyati bilan bog‘liq bilim va ko‘nikmalarni shakllantirish va
rivojlantirish;
Pedagogik tajriba-sinov ishlari va ilmiy izlanishlar asosida aytish mumkinki,
o‘quvchilarning frilanserlikka oid kompetensiyalarini mustaqil ishlar yordamida
shakllantirish uchun quyida keltirilgan topshiriqlardan foydalanish samarali
hisoblanadi: logotip yaratish; taqdimot yaratish; blog maqolalarini yozish; veb-sayt
yaratish; portfolio yaratish; loyihalarni qidirish va tahlil qilish.
Ushbu topshiriqlarni bajarishda frilanserlik saytlari va axborot ta’lim
muhitlaridan foydalanish tavsiya etiladi. Olib borilgan pedagogik tajriba-sinov
ishlariga ko‘ra aytish mumkinki, o‘quvchilarning frilanserlikka oid kompetensiyalarini
shaklantirishda, tavsiya etilayotgan topshiriqlar, frilanserlik saytlari va axborot-ta’lim
muhitiga asoslangan mustaqil ishdan foydalanish quyidagi imkoniyatlarni yaratadi:
o‘zini-o‘zi rag‘batlantirish va vaqtni boshqarishni rivojlantirish; ijodkorlik va
muammolarni hal qilish qobiliyatlarini rivojlantirish; muloqot va hamkorlik
ko‘nikmalarini takomillashtirish; tadbirkorlik tafakkuri va moliyaviy savodxonligini
rivojlantirish; raqamli savodxonlik.
Xulosa qilib aytganda, umumiy o‘rta ta’lim maktab o‘quvchilarining
frilanserlikka oid kompetensiyalarini shakllantirishda asosan mustaqil o‘quv
faoliyatida turli loyihalarni tayyorlashiga e’tibor qaratish maqsadga muvofiq
hisoblanadi. O‘quvchilar mustaqil ravishda loyihalarni bajarish jarayonida turli
ma’lumotlarni mustaqil ravishda qidirishga, tahlil qilish va xulosalar chiqarishga
erishadi. Buning natijasida, o‘quvchilarning frilanserlikka oid kompetensiyalarini
shakllantirishga erishiladi.
433
Foydalanilgan adabiyotlar roʻyxati:
1. Пашкова Г.И. Теория и практика самостоятельной работы по
орфографии с использованием компьютерных технологий (5 - 7-е классы) :
диссертация ... доктора педагогических наук. – Москва, 2003.– 351 с.
2. Гришаева А.П. Самостоятельная познавательная деятельность учащихся
в процессе обучения информатике
//
Автореферат
диссертации на соискание
ученой степени кандидата педагогических наук. – Новосибирск, 2000. – 15 с.
3. Жанзаков А.Б. Умумтаълим мактабларида география фанини ахборот
технологиялари воситасида ўқитиш механизмларини такомиллаштириш //
Педагогика фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD) диссертацияси. –
Самарқанд, 2021. – 143 б.
4. Коврова С.Е. Индивидуализация самостоятельной работы учащихся по
информатике на основе использования средств телекоммуникаций 13.00.02 -
теория и методика обучения и воспитания (информатике в общеобразовательной
школе) (по педагогическим наукам) // Автореферат
диссертации на соискание
ученой степени кандидата педагогических наук. – Москва, 2003. – 24 с.
5. Зарицкая Л.А. Дидактический минимум для магистрантов по
дисциплине «Деловой иностранный язык». Вестник Оренбургского
государственного университета. – 2016 № 10 (198). 19-23 c.
MATEMATIKA FANINI O‘QITISHDA PEDAGOGIK METOD VA
TEXNOLOGIYALARDAN FOYDALANGAN HOLDA O‘QUV
NATIJALARINI OSHIRISH
Tulakova Ziyodaxon Rivojidinovna,
Tolipov Nodirjon Isaqovich,
Madibragimova Iroda Muxamedovna,
Joʻrayeva Dilnavoz Umidjon qizi
Toshkent axborot texnologiyalari universiteti Farg‘ona filiali
nodirjontolipov23098@gmail.com
Annotatsiya
: Ushbu tezisda matematika fanini o‘qitishda pedagogik metod va
texnologiyalardan foydalangan holda o‘quv natijalarini oshirish o‘quvchi va
talabalarning fanga bo‘lgan qiziqishlarini oshirish uchun qanday metodlarga e’tibor
qaratish kerakligi to‘g‘risida fikr yuritiladi.
Kalit so‘zlar:
Faol ta’lim, differentsial ko‘rsatma, Muammoli ta’lim (Problem-
Based Learning), onlayn ta’lim, texnologiya integratsiyasi, Gamifikatsiya (o‘yin
usullari), modellar.
Kirish:
Matematika-bu tanqidiy fikrlash, muammolarni hal qilish va mantiqiy
fikrlash qobiliyatlarini rivojlantirishda hal qiluvchi rol o‘ynaydigan asosiy fanlardan
biri hisoblanadi. Samarali o‘qitish usullari va texnologiyalari o‘quvchilarning
matematikaga qiziqishini, tushunishini va samaradorligini sezilarli darajada oshirishi
mumkin. Ushbu maqola matematika fanini o‘qitishning samarali o‘quv muhitini
