413
EMBRION RIVOJLANISHI
Rashidova Sevara, 106-guruh, Tibbiy pedagogika va davolash fakulteti
Ilmiy rahbar: dotsent Shertaev.B.M
ToshPTI, Tibbiy va biologik kimyo, tibbiy biologiya,
umumiy genetika kafedrasi
Dolzarbligi
. Ona homilaning rivojlanishida o‘ta ma’suliyatga ega ekanligini ko‘rsatib, hozirgi
ekologik buzilishlarni inobatga olgan holda, to‘g‘ri rivojlanish jarayoniga salbiy holatlarning ta’siri
kuzatib qolinsa, bu embriogenezda nimalarga
kuchli ta’sir etishi
mumkinligini kursatib o‘tish zarurligini oldimizga maqsad qilib qo‘ydik.
Maqsad.
Ilmiy adabiyotlar asosida olingan ma’lumotlardan bo‘lajak ona homilaning normal
rivojlanishida qanchali mas’ul ekanligini ko‘rsatib berishdan iborat bo‘ladi.
Material va usullar.
Biz ushbu izlanishda ilmiy adabiyotlardan olingan ma’lumotlardan
foydalandik.
Izlanish natijalari.
Homila 9-hafataga kelib inson qiyofasiga kiradi (bu davrda Homilaning
boshi ko’zi, burni,tanasi, qo’loyoqlari aniq bo’ladi). Bir akusherlik oyi (28-kun) homila tuxumidan
pusht va uning pardasi rivojlanib, homila shakllana boshlaydi. 2-oyning oxirida homila bo’yi 3,5sm,
vazni 4 gr ;3-oyning so’ngida homila bo’yi 8-9-sm, vazni 40 gramgacha bo’lib, boshi kattalashadi,
jinsi shakllanadi, qo’l-oyoq suyaklarining harakati sust bo’ladi. 4-oy oxiriga kelib homila bo’yi 16-
sm, vazni 120 gram ga yetadi, qo’l-oyoq harakatlari faollashadi (lekin hali onaga sezilmaydi), jinsi
aniqlashadi.
Homila 8-oylikda homilaning bo’yi 40 sm vazni 1500-1600- gramga yetadi. 9- oyning oxirida
homila bo’yi 45 sm, vazni 2400-2500 garmga yetadi, teri osti yog’ qavati qalinlashadi, badanidagi
tuklar kamayadi, terisi silliqlashib pushti ranga kiradi, sochlari uzayadi. 10- oy oxiriga (9-kalendar
hisobiga to’g’ri keladi) kelib homila yetilib tug’iladi; bo’yi 50- sm vazni esa 3200-3500 gram bo’ladi.
Homila taraqqiyotining o’ziga xosligi uning ona qornida bo’lishi bilan ifodalanadi. Unda
boshmiya po’stlog’i to’liq taraqqiy etmagan bo’lib, asosiy hayotiy funksiyalar (oziqlanish, nafas
olish, ajratish) yo’ldosh bilan uzviy bog’langan orqa miya orqali bog’lanadi. Homila ona
organizmida o’sishi va rivojlanishi uchun zarur oziq moddalar (oqsil, yog’, uglevod), tuz ,suv,
vitaminlar, shuningdek, kislorodni qon tomirlari orqali olib, moddalar almashinuvi natijasida hosil
bo’lgan chiqindilarni chiqaradi. Shuning uchun ayrim kasalliklar (yurak poroklari, gipertoniya,qandli
diabet , infeksion kasalliklar), noto’g’ri ovqatlanish , rejim buzilishi, atrof- muhitdagi zararli
omillar(ishlab chiqarishdagi zaharli moddalar , vibratsiya , nurlanish), ichkilik ichish chekish va
boshqa natijasida platsenta funksiyasining buzilishi homilaning o’sishiga ayniqsa homiladorlikning
dastlabki 3-oyida, homila a’zolaring taraqqiyoti davrida yomon ta’sir ko’rsatadi. Bu davrda
homilaing o’sishida qator o’zgarish va nuqsonlar paydo bo’lishi jumladan, homila to’la yetilmasligi,
u majruh bo’lishi, o’lik tug’ulishi yoki o’z- o’zidan tushishi shuningdek, asfiksiya, kalla suyagining
shikastlanib tug’ulish hollari uchrashi mumkin.
Homiladorlikning 4-oyidan homilaning turli ta’sirotlarga nisbatan sezgirligi bir qadar
pasayadi. Gigiyena qoidalariga rioya qilish -ovqatlanish, mehnat qilish va dam olishni to’g’ri
uyushtirish homilaning normal o’sishini ta’minlaydi, shuningdek, yuzaga kelishi mumkin bo’lgan
noxushliklari (o’lik tug’ish, chilla davrida o’lish) oldini oladi.
Xulosa.
Yuqoridagilarni bo‘lajak onalar ham bilib quyishsa maqsadga muvofiq bo‘lardi. Bu
bilan ular rivojlanayotgan homila holatiga qanchalik mas’ul ekanliklarini xis qilib yurishadi.
Shu bilan birga hayotda kuzatiladigan ba’zi nojo‘ya xatti-harakatlar, homilaning rivojlanishiga salbiy
ta’sir etib, embriogenezning buzilishlariga, ya’ni mutatsion variantlarning kelib chiqishiga olib
414
kelishi mumkinligi bilishlari lozim.
А
dabiyotlar ro'yxati:
1.
Деворова
,
М
.
Б
., and
М
.
И
.
Шайхова
. "
АНАЛИЗ ИЗУЧЕНИЕ КЛИНИЧЕСКИХ
ПРОЯВЛЕНИЙ АЛЛЕРГИЧЕСКИХ ЗАБОЛЕВАНИЙ У ДЕТЕЙ
,
РОЖДЕННЫХ ОТ
МАТЕРЕЙ
,
СТРАДАЮЩИХ АЛЛЕРГИЧЕСКОЙ ПАТОЛОГИЕЙ
." Spirit Time 4-1
(2020): 76-78.
2. Devorova, M. B., and E. A. Shamansurova. "ALLERGIC DISEASES IN CHILDREN FROM
MOTHERS WITH AN ALLERGIC HISTORY AND ASPECTS FORMATION OF FOOD
INTEGRABILITY." Colloquium-journal. No. 11-3.
Голопристанський міськрайонний центр
зайнятості
=
Голопристанский районный центр занятости
, 2020.
3.
Улугов
,
А
.
И
.,
М
.
Б
.
Деворова
, and
А
.
Н
.
Файзиев
. "
К ВОПРОСУ БРОНХИАЛЬНОЙ
АСТМЫ У ДЕТЕЙ В АСПЕКТЕ ПЕДИАТРИИ
." Medicus 2 (2019): 42-44.
4. Nazarova, Gulchexra. "
Назарова ГУ ВОЗМОЖНОСТИ ЛУЧЕВОГО ИССЛЕДОВАНИЯ
ТАЗОБЕДРЕННЫХ СУСТАВОВ У ДЕТЕЙ ПЕРВОГО ПОЛУГОДИЯ ЖИЗНИ
."
Архив
исследований
(2020): 6-6.
