Xorijiy lingvistika va lingvodidaktika
–
Зарубежная
лингвистика
и
лингводидактика
–
Foreign
Linguistics and Linguodidactics
Journal home page:
https://inscience.uz/index.php/foreign-linguistics
Display of politeness as an ethnocultural communicative
category in the English language
Sabokhat ALLAMURODOVA
Samarkand State University named after Sharof Rashidov Samarkand, Uzbekistan
ARTICLE INFO
ABSTRACT
Article history:
Received January 2024
Received in revised form
10 January 2024
Accepted 25 February 2024
Available online
25 May 2024
In this article, politeness is considered as an ethnocultural
communicative category. A speech act aimed at achieving
specific communicative goals is used as a strategic tool for
solving general communicative problems. The success and
effectiveness of intercultural cooperation depend not only on
knowledge of the language, but also on an understanding of the
culture, traditions, values and customs of the people. This
article emphasizes that a deep understanding of the worldviews
of speakers of other languages is also a key factor in successful
intercultural communication.
2181-3663
/©
2024 in Science LLC.
https://doi.org/10.47689/2181-3701-vol2-iss2-pp229-235
This is an open-access article under the Attribution 4.0 International
(CC BY 4.0) license (
https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/deed.ru
Keywords:
culture,
individualism,
non-positivity,
communicative process,
politeness,
speaker,
listener,
personal sentences.
Ingliz tilida xushmuomalalik etnik-madaniy kommunikativ
kategoriya sifatida namoyon
bo‘lishi
ANNOTATSIYA
Kalit so‘zlar
:
madaniyat,
individualizm,
noimpozitivlik,
kommunikativ jarayon,
xushmuomalalik,
so‘zlovchi,
tinglovchi,
egali gaplar.
Ushbu
maqolada
xushmuomalalik
etnik-madaniy
kommunikativ kategoriya sifatida namoyon bo‘lishi yoritilgan.
Xususiy kommunikativ maqsadlarni ko‘zlagan nutq akti
umumiy kommunikativ vazifani hal qilishda foydalaniladigan
strategik vosita bo‘lib xizmat qiladi. Madaniyatlararo
hamkorlikning muvaffaqiyati va samaradorligi nafaqat tilni
bilish bilan belgilanadi, balki xalq madaniyati, an’analari,
qadriyatlari, urf-odatlarini bilish ham muhim sanaladi.
Yuqoridagilarning
ahamiyati
boshqa
til
vakilining
dunyoqarashini tushunish ham muhim omil ekanligini bildiradi.
1
PhD student, Samarkand State University named after Sharof Rashidov Samarkand, Uzbekistan.
E-mail: allamurodovasabohat88@gmail.com
Xorijiy lingvistika va lingvodidaktika
–
Зарубежная лингвистика
и лингводидактика
–
Foreign Linguistics and Linguodidactics
Issue
–
2
№
2 (2024) / ISSN 2181-3701
230
Проявление
вежливости
как
этнокультурной
коммуникативной категории в английском языке
АННОТАЦИЯ
Ключевые слова:
культура,
индивидуализм,
неимпозитивность,
коммуникативный
процесс,
вежливость,
говорящий,
слушатель,
личные предложения.
В данной статье вежливость рассматривается как
этнокультурная коммуникативная категория. Речевой акт,
направленный
на
достижение
конкретных
коммуникативных целей, используется как стратегический
инструмент для решения общих коммуникативных задач.
Успех и эффективность межкультурного сотрудничества
зависят не только от знания языка, но и от понимания
культуры, традиций, ценностей и обычаев народа. Эта статья
подчеркивает, что глубокое понимание мировоззрения
носителей других языков также является ключевым
фактором успешной межкультурной коммуникации.
Xushmuomalalik madaniyatning universal va о‘ziga xos kategoriyasidir.
U kommunikativ ong toifasini ifodalaydi va milliy mentalitetning aksidir. Bu odamlarning
kommunikativ xatti-harakatlarini tartibga soluvchi tizimni tashkil etuvchi omil sifatida
namoyon bо‘ladi.
Biz olib borayotgan tadqiqotda Braun va Levinsonning asl xushmuomalalik
nazariyasida ifodalangan mavjud tushunchalarni kо‘rib [7, B. 316] chiqamiz. I.
Gofman
tomonidan taklif etilgan “yuz” tushunchasi, shuningdek G.P.
Graysning “kooperatsiya
prinsipi” Braun va Levinsonning xushmuomalalik nazariyasi uchun asos bо‘ldi. “Yuz” har
bir insonning ikkita asosiy ehtiyojlarini bildiradi: 1) boshqa odamdan ma’qullanish,
boshqacha qilib aytganda, ijobiy taassurot qoldirish (ijobiy shaxs); 2) shaxsiy makonga
boshqalarning aralashuvini oldini olish, harakat erkinligiga ega bо‘lish istagi (salbiy
shaxs). “Yuz” yo‘qolishi, saqlanishi yoki yaxshilanishi mumkin bo‘lgan va doimiy ravishda
shug‘ullanishi kerak bo‘lgan hissiy jihatdan bog‘langan narsani anglatadi. [7, B. 54]. Har
qanday nutq aktida aloqa ishtirokchilari bir-birlarining yuzlarini saqlab qolishdan
manfaatdor bo‘lishadi, boshqacha qilib aytganda, ma’lum bir jamiyatda mavjud bо‘lgan
о‘zaro ta’sir yoki me’yorlarga emas, balki ishtirokchilarning xohish
-
istaklariga e’tibor
berishga imkon beradi. Shu maqsadda mualliflar kommunikativ strategiyalarning butun
tizimidan foydalanadilar va ijobiy xushmuomalalik (ijobiy siyosat) va salbiy
xushmuomalalik (salbiy siyosat) yoki yaqinlashish va xushmuomalalik kabi
tushunchalarni kiritadilar [3, B. 512].
Braun va Levinsonning xushmuomalalik nazariyasi shundan kelib chiqadiki,
kо‘plab nutq harakatlari tabiatan “xavfli”. Ular (sо‘rovlar, buyruqlar)
ma’lum bir tahdidni
о‘z ichiga oladi, ya’ni harakat erkinligiga tо‘sqinlik qiladi, tanlovdan mahrum qiladi (bu
buyruqlar misolida ayniqsa aniq kо‘rinadi). Boshqa nutq harakatlari (kelishmovchilik)
suhbatdoshning qarashlari, nuqtai nazari bilan rozi bо‘lmagan taqdirda uning ijobiy
о‘zini о‘zi qadrlashiga tahdid soladi. Braun va Levinson [7, B. 65
-67] ikkita asosiy
parametrga muvofiq xavfli nutq harakatlarini (keyingi о‘rinlarda XNH deb yuritiladi)
aniqladilar: 1) kimning yuzi xavf ostida (ma’ruzachi yoki qabul qiluvchi) va 2) qaysi shaxs
xavf ostida (ijobiy yoki salbiy). Qabul qiluvchining ijobiy shaxsiga tahdid soluvchi
aktlarga ma’ruzachi qabul qiluvchining ijobiy shaxsiga yoki uning shaxsiy qiyofasiga
Xorijiy lingvistika va lingvodidaktika
–
Зарубежная лингвистика
и лингводидактика
–
Foreign Linguistics and Linguodidactics
Issue
–
2
№
2 (2024) / ISSN 2181-3701
231
(masalan, shikoyatlar, tanqidlar, ayblovlar, taqiqlangan mavzular haqida gapirish,
nutqning uzilishi) noroziligini kо‘rsatadigan nutq aktlari kiradi. So‘zlovchining ijobiy
yuziga nisbatan XNH misollari kechirim sо‘rash, minnatdorchilikni о‘z ichiga oladi
[4, B. 34]. Umuman olganda, “xushmuomalalik” tushunchasi aloqa ishtirokchilari о‘zlarini
qulay his qilishlariga imkon beradigan aloqa strategiyalarini “о‘z joylarida” qо‘llashlarini
anglatadi. Xushmuomalalik
–
bu aloqa jarayonida ma’lum strategiyalardan foydalanish
qobiliyatidir.
Xushmuomalalikning kо‘p qirraliligi haqidagi munozara og‘zaki muloqotning
me’yoriyligi va qiymat modellarining madaniy farqlanishiga asoslanadi. Xushmuomalalik
bir vaqtning о‘zida barcha madaniyatlarga xos bо‘lgan universal kategoriya vazifasini
bajaradi, ammo madaniy va vaqt jihatidan u о‘zgaruvchan. U turli xalqlar vakillari va
ularning madaniyatlarida mavjud bо‘lgan, о‘zlarining milliy tillarida kommunikativ
jarayonga mos keladigan qiymat dominantlari tomonidan dunyoni idrok etish
xususiyatlariga tayanadi [4, B. 44].
Turli tillarda nutq harakatlarining amalga oshirilishini taqqoslash ilmiy
hamjamiyatda tildan foydalanishning funksional prinsiplari universal pragmatik
prinsiplar bо‘lib, ulardan foydalanish madaniy jihatdan о‘ziga xosmi [5, B. 210] yoki ular
har bir alohida tilning madaniy etnosining [18, B. 145
–
178] konseptualizatsiyasidan kelib
chiqadimi degan kо‘plab qarama
-qarshi fikrlarni keltirib chiqaradi.
Polsha va ingliz tillari о‘rtasidagi farqlarni о‘rganish jarayonida A.
Vejbitskaya
ularning asosini madaniy me’yorlar va madaniy etnik guruh tashkil etadi degan xulosaga
keldi: muammo xushmuomalalikni ifoda etishning turli usullarida emas, balki turli
madaniy qadriyatlarda [18, B. 172]. Pragmatik normalar ma’lum bir madaniyatga xos
qadriyatlar iyerarxiyasi bilan о‘zaro ta’sir qiladi. Ushbu qoidalarga asoslanib, u P.
Braun
va S. Levinson nazariyasini tanqid qiladi va uni etnosentrik deb hisoblaydi, chunki
mualliflar ingliz tilini tahlil qilish asosida xulosalar chiqaradilar. Uning fikriga kо‘ra,
ularning modelining universalligi izchil emas. Yuzni saqlab qolish barcha madaniyatlarda
ustuvor ahamiyatga ega emas, bu muhim va xushmuomalalikka undaydi, lekin barcha
madaniyatlarda shart emas va talab qilinmaydi.
J. Lichning xushmuomalalik tamoyili nutqiy muloqot odobining yetakchi mezoni va
shaxslararo munosabatlar quriladigan asosiy pragmatik omil ekanligi haqidagi
nazariyasiga asoslanib aytishimiz mumkinki, o‘zbek madaniyatida hamdardlik, e’tirof
etish va kelishish maksimlari ko‘proqdir. ifodalangan va takt maksimlari kamroq
ifodalangan. Muallif odobning o‘zbek tipiga “birdamlik xushmuomalaligi”, G‘arbiy
Yevropa tipiga esa “ijtimoiy masofaga yo‘naltirilgan xushmuomalalik” deb ta’rif bergan
[13, B.
318]. Oʻzbek madaniyatini Yevropa madaniyati bilan solishtirganda, salbiy yuzni
saqlab qolish unchalik muhim emas, yaʼni ijobiy yuzni saqlab qolishdan ko‘ra, individual
ravishda belgilangan chegaralarga bo‘lgan ehtiyojlar, ya’ni tan olinishi va jamiyatga
bo‘lgan istagi muhimdir. Ma’ruzachi va tinglovchi о‘rtasidagi masofani minimallashtirish,
qabul qiluvchining yoki ma’ruzachining salbiy shaxsiga tahdid soladigan nutq harakatlari
o‘zbek aloqa madaniyatida Yevropaga qaraganda kamroq nuqsonli bо‘lishiga olib keladi.
Madaniyatning har qanday tilda namoyon bо‘lishi, birinchi navbatda, grammatik va
sintaktik tuzilmalar darajasida kuzatiladi, chunki ular har doim sezilarli, matn turidan
mustaqil. Tilning boshqa darajalariga о‘xshash jumlalar sintaksisida madaniyatning
qadriyatlari, uning vakillarining mentaliteti va odamlarning kommunikativ xatti-
harakatlarining о‘ziga xos xususiyatlari tо‘g‘risida juda kо‘p ma’lumotlar mavjud.
Xorijiy lingvistika va lingvodidaktika
–
Зарубежная лингвистика
и лингводидактика
–
Foreign Linguistics and Linguodidactics
Issue
–
2
№
2 (2024) / ISSN 2181-3701
232
Aksariyat olimlar grammatika lug‘atdan kо‘ra madaniy xususiyatlarni yaxshiroq aks
ettiradi degan fikrga qо‘shilishadi. Shu munosabat bilan ingliz madaniyati о‘zini namoyon
qiladigan ingliz jumlasini qurishning о‘ziga xos xususiyatlariga e’tibor qaratish maqsadga
muvofiqdir.
Ingliz madaniyatida namoyon bо‘lgan individualizm uni madaniyatning
individualistik turiga kiritishga imkon beradi. Buni aniq tuzilishga ega bо‘lgan inglizcha
jumla sintaksisida topish mumkin: ega, predikat, to‘ldiruvchi. Statistikaga kо‘ra, ingliz
tilidagi jumlalarning faqat uchdan bir qismida ega yо‘q, taqqoslash uchun boshqa tillarda
(rus, yapon, о‘zbek va boshqalar) bu kо‘rsatkich 75
-80% ga yetadi [12, B. 71]. Ushbu
tillar madaniyatning kollektivistik turiga kiradi, shuning uchun ular kо‘plab ega
bо‘lmagan jumlalarni о‘z ichiga oladi (mavzu kontekstdan tushunarli, shuning uchun uni
kо‘rsatishga hojat yо‘q).
Biz ushbu maqolada ingliz tilidagi gapning sintaktik tuzilmalaridagi individuallikni
o‘zbek tili sintaksisidagi kollektivizm bilan solishtiramiz. Qiyosiy tahlilda, birinchi
navbatda, ingliz sintaktik tuzilmalarida egaga dominant yo‘nalishga e’tibor qaratiladi:
I can still row…
[11,B.10]
–
Hali eshkak urishga kuchim yetadi...
I have got the most beautiful flower for you
…
[14, B. 17]
–
Menda siz uchun eng
chiroyli gul bor...
Не
was told
[10, B. 33]
–
Unga xabar berishdi.
I care for nodiv
[14, B. 20]
–
Hech kimning menga ahamiyati yo‘q.
He had two sisters
[9, B. 51]
–
Uning ikkita singlisi bor edi.
Keltirilgan misollar o‘zbek tilidagi tarjimasiga nisbatan ingliz nutqida faol subyektli
sintaktik konstruksiyalarning ustunligini yaqqol ko‘rsatib turibdi. Bu madaniyatning
individual yuqori darajasi va ingliz tilida so‘zlashuvchi madaniyatning faol tabiati bilan
bog‘liq.
O‘zbek tilida kollektivistik madaniyatning namoyon bо‘lishi kо‘plab shaxssiz
jumlalar tuzilishiga olib keldi va ingliz tilida individualizm subyektning yо‘qligiga yо‘l
qо‘ymaydi, shu sababli ingliz tilidagi egali gaplar o‘zbek tilidagi egasiz tuzilmalarining
ekvivalentiga aylanadi. Misollar:
The poor young lady seemed to have fainted
[17, B. 60]
–
Bechora yosh xonim
hushidan ketganday tuyuldi.
It was cold in the morning
[17, B. 50]
–
Ertalab sovuq edi.
Though I must throw in a good word or my little Lizzy
. [6, B. 8]
–
Lekin, kichkintoyim
Lizzi haqida ikki og‘iz yaxshi gap qo‘shib qo‘yishim ham kerak bo‘ladi.
He was wondered
[6, B. 10]
–
Unga qiziq edi.
No tongue can tell
[17, B. 64]
–
Tariflashga til ojiz.
Yuqorida qayd etilgan faol egali jumlalarning ustunligi bilan bir qatorda, ingliz
madaniyatining
individualligi ko‘p hollarda ingliz tilida “I” (“men”) olmoshi “we” (“biz’)
umumlashtiruvchi olmosh о‘rniga qo‘llanilishida namoyon bo‘ladi. Xususan, ingliz
adabiyotida “I” olmoshining kuchaytirilgan ma’nosi bilan quyidagi sintaktik
konstruksiyalarni topish mumkin:
If I had known as much this morning I certainly would not have called on him
. [6, B. 11]
–
Buni ertalab bilganimda, albatta, uni chaqirmagan bo‘lardim
.
Come and play with me
[10, B. 50]
–
Kel birga o‘ynaymiz
.
My daughter and I
[14, B. 30]
–
Qizim bilan men.
Xorijiy lingvistika va lingvodidaktika
–
Зарубежная лингвистика
и лингводидактика
–
Foreign Linguistics and Linguodidactics
Issue
–
2
№
2 (2024) / ISSN 2181-3701
233
Ingliz individualizmi har bir insonning boshqa shaxslarning о‘zboshimchalik bilan
aralashuvidan himoyalangan shaxsiy makonga ega bо‘lish huquqiga asoslanadi, bu ingliz
tilida sо‘zlashadigan odamlarning kommunikativ xatti
-harakatlarida va ular muloqot
qilish uchun tanlagan xushmuomalalik strategiyalarida ham yaqqol namoyon bо‘ladi.
Og‘zaki ingliz aloqasining ustunligi
-bu xushmuomalalik strategiyasi natijasida
suhbatdoshga tо‘g‘ridan
-
tо‘g‘ri ta’sir qilishni istisno qilishni anglatadi. Bu ingliz tilidagi
jumlalarda til vositalari va sintaktik tuzilmalardan foydalanishning о‘ziga xos
xususiyatlarida namoyon bо‘ladi. Kommunikativ noimpozitivlik bilvosita sо‘roq gaplar
(
could you
,
would you)
orqali harakatga undashda aniq namoyon bо‘ladi. Muloyim
inglizcha sо‘roq konstruksiyalari
-
bu madaniyatning о‘ziga xos qadriyatlariga mos
keladigan sо‘rovni ifodalashning belgilanmagan vositalari. Tegishli misollar:
Could you please stop before a cottage door
? [9, B. 32]
–
Iltimos, kottej eshigi oldida
to‘xtata olasizmi?
Would you sing for me
? [14, B. 34]
–
Men uchun qo‘shiq ayta olasizmi?
Could you tell me
... [17, B. 74]
–
Menga ayta olasizmi...
Could you bring me
…
[10, B. 83]
–
Menga olib kela olasizmi…
Would you, please, live with me and be my servant?
[14, B. 40]
–
Iltimos, men bilan
yashab, xizmatkorim bo‘lasizmi?
Ingliz tilida sо‘roq gaplar nafaqat sо‘rovni ifodalash uchun, balki, masalan, takliflar
uchun, shuningdek boshqa nutqiy vaziyatlarda ham qо‘llaniladi. Taqqoslash uchun o‘zbek
tilida imperativ tuzilmalardan foydalanish afzalroqdir. Misollar:
Why don’t you come to me
? [10, B. 86]
–
Yonimga kelmaysanmi.
Why don’t you tell the truth
? [9, B. 34]
–
Haqiqatni ayt!
Aslida, ingliz tilida muloyim sо‘roq konstruksiyalari hatto buyruq va talabni
ifodalash uchun ham qо‘llaniladi. Boshqacha qilib aytganda, harakat bajarilishi kerak
bо‘lganda. Umumiy savolga ijobiy va salbiy javob berilishi mumkin, shuning uchun qabul
qiluvchi uchun tanlov imkoniyati paydo bо‘ladi, ammo kontekst uni nazarda tutmasligi
mumkin. Bu shuni anglatadiki, tanlov qabul qiluvchiga ta’sir qilish darajasini
pasaytiradigan vaziyatda semantik variant bilan nutq tuzilmalarini qо‘llash. Shu bilan
birga, pragmatik nuqtai nazardan, bunday sо‘roq gaplar oddiy buyruqdir. Bu ingliz
madaniyati ingliz tili sintaksisiga bevosita ta’sir qilishini tasdiqlaydi.
Ingliz madaniyatida past vertikal masofa mavjud, shuning uchun hokimiyatning
mavjudligi insonga imtiyoz va imtiyozlar bermaydi, ona tilida sо‘zlashuvchilar ta’lim,
tashabbuskorlik va shaxsiy yutuqlarni sezilarli darajada qadrlashadi, bu tizimda maqom
ikkinchi darajali. Vakolatli shaxslar bо‘ysunuvchilarga va ularning maqomidan past
bо‘lganlarga teng huquqli deb murojaat qilishadi. Tegishli misollar:
“Pussy
-cat, Pussy-
cat, where have you been?”
-
“I’ve been to London, to visit the
Queen” [17,
B. 75].
–
ushbu adabiy asarda adashgan mushukning Qirollik saroyiga tashrifi
va Qirolicha bilan suhbatlari odatiy harakatlar sifatida qabul qilinadi.
“Next morning early”, the queen said to Anne, “My dear, could you please go to the
hen-wife in the glen, and ask her for some eggs
?” [14,
B. 49]
–
Qirolichaning xizmatkorga
murojaati,
“my dear”
munosabatlarni teng darajada ekanligini kо‘rsatadi.
The king was coming down the street, and he heard her sing, but what she sang he
couldn’t hear, so he stopped and said: “What was that you were singing, my good woman?”
[17, B, 83]
.
Qirol oddiy xalqning uylari orasida hamrohsiz yuradi va qiz bilan xotirjam
suhbatlashadi va uni
“
yaxshi qiz
”
deb ataydi. O‘zbek adabiy asarlarida bunday vaziyat
Xorijiy lingvistika va lingvodidaktika
–
Зарубежная лингвистика
и лингводидактика
–
Foreign Linguistics and Linguodidactics
Issue
–
2
№
2 (2024) / ISSN 2181-3701
234
imkonsiz bо‘lar edi, chunki hukmdor har doim qо‘riqchi va mulozimlar bilan harakat
qiladi va oddiy odam u bilan shaxsan gaplashishi qiyin. Bu o‘zbek madaniyatiga xos
bо‘lgan yuqori vertikal masofa bilan bog‘liq. Ingliz madaniyatidagi vakolatli shaxslar
buyruqlarini imperativ konstruksiyalardan foydalanmasdan qat’iy xushmuomalalik bilan
berishadi, shuning uchun ingliz madaniyatidagi xushmuomalalikning asosini tashkil
etuvchi past vertikal masofa haqida xulosa chiqarish mumkin. Misollarni kо‘rib chiqamiz:
Could you bring me that knife
? [14, B. 52]
–
Xizmatkorga muloyim buyruq.
Would you stay awake this night
? [10, B. 98]
–
Otaning о‘g‘liga buyrug‘i.
Adabiy asarlarda, unvonga ega bо‘lmagan jamiyatga mansub oddiy xalq Qirol yoki
Malika bilan erkin muloqot qiladigan va davlat rahbari ularga maksimal darajada e’tibor
beradigan, yordam beradigan yoki maslahat beradigan holatlar keng tarqalgan. Masalan,
noma’lum sayohatchi Jek nafaqat qirol bilan dastlabki iltimosiga binoan muloqot qiladi,
balki qirol darhol uning iltimosiga javob beradi va yordam taklif qiladi: “
Jack asked the
little mouse: “Where does the King live? I should like to see him.” This one sent another with
him to show him the place; and when the King saw him, he called him in. And the King
questioned him, and asked him where he was going that way...
” [17,
B. 83]. Ingliz badiiy
adabiyotida kuchning past masofasini aks ettirish, hokimiyat egalarining imtiyozlaridan
ustun bо‘lgan ingliz madaniyatida inson shaxsining yuqori qadr
-
qimmatini kо‘rsatadi.
Ingliz madaniyatidagi odam hech qachon uning maqomi va kuchining mavjudligi yoki
yо‘qligi bilan baholanmaydi. Ingliz badiiy adabiyotida ijtimoiy masofasining quyi
darajada aks etishi ingliz madaniyatida hokimiyatdagilarning imtiyozlaridan ustun
bo‘lgan inson shaxsiyatining yuqori qiymatini ko‘rsatadi. Ingliz madaniyatida odam hech
qachon maqom va kuchning mavjudligi yoki yo‘qligi bilan baholanmaydi.
Shunday qilib, etnik-madaniy kategoriya sifatida xushmuomalalik aloqada muhim
rol о‘ynaydi, chunki u о‘zaro tushunishga erishish va samarali madaniyatlararo
muloqotni ta’minlash uchun aloqa jarayonida turli xalqlar vakillari e’tiborga olishlari
kerak bо‘lgan madaniyatlarning tipologik farqlarini aks ettiradi. Ingliz madaniyatida
xushmuomalalik eng muhim kommunikativ qadriyat bо‘lib, u hokimiyatning past vertikal
masofasiga, madaniyatning individualistik turiga va kommunikativ impozitivlikka
asoslangan bо‘lib, u ingliz tilining sintaktik tuzilmalarida о‘z ifodasini topadi.
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO‘YXATI
:
1.
F.Mirxodjayeva Xushmuomalalikni o
‘
rganishda asosiy yondashuvlar.O‘zbekiston
Milliy universiteti xabarlari, 2022, [1/9] ISSN 2181-7324.
2.
Ҳакимов
М. Ўзбек прагмалингвистикаси асослари. –
Тошкент:
“Академнашр”, 2013
3.
Ларина Т.В. Категория вежливости и стиль коммуникации: сопоставление
английских и русских лингвокультурных
традиций. –
М.: Языки славянских
культур, 2009. –
512 с.
4.
Формановская Н.И. Речевое общение: коммуникативно
-
прагматический
подход. –
М.: Рус. яз., 2002. –
C. 34-44.
5.
Austin J.L. How to do things with words.
–
Oxford, 1962.
–
210 p.;
6.
Austen J. Pride and prejudice.
–
London: Global Grey, 2018.- P. 8-11.
7.
Brown P., Levinson S.C. Politeness: some universals in language usage.
–
Cambridge, 1987.
–
316 p.
Xorijiy lingvistika va lingvodidaktika
–
Зарубежная лингвистика
и лингводидактика
–
Foreign Linguistics and Linguodidactics
Issue
–
2
№
2 (2024) / ISSN 2181-3701
235
8.
Brown P. & Levinson S. Universals in Language Usage: Politeness Phenomena. In
E. Goody (Ed.), Questions and Politeness: Strategies in Social Interaction (pp. 56-310).
Cambridge: Cambridge University Press, 1978. 65-67 pp.
9.
Carroll, L.R.D. Sylvie and Bruno with Sylvie and Bruno Concluded: An Annotated
Scholar's Edition 1
–
2.
–
Kibworth: Trouvador, 2015.
–
P. 32-51.
10.
Dickens Ch. The Mudfog Papers.
–
London: Alma Books Ltd, 2014.
–
P. 33-98.
11.
Hemingway E. The old man and the sea.-
New York: Charles Scribner’s Sons,
1952.
–
P. 10.
12.
Jandt F. An Introduction to Intercultural Communication.
–
Dallas: DPC, 1995.
–
P. 71.
13.
Leech G. Principles of Pragmatics.
–
L., N.Y., 1983.
–
318 p.;
14.
Maugham W.S. The Razor's Edge.
–
London: Vintage, 2003.
–
P. 17-52.
15.
Rathmayr R. Pragmatik der Entschuldigungen.
–
Köln, 1996. –
S. 23.
16.
Searle J.R. Speech acts: an essay in the philosophy of language.
–
Cambridge,
1969.
–
312 p.;
17.
Steel F.A. English Fairy Tales. Jack and his Golden Sniff-Box.
–
London:
Macmillan and Co, 1918.
–
P. 60-83.
18.
Wierzbicka A. Different cultures, different languages, different speech acts.
Polish vs. English // Journal of pragmatics.
–
1985.
–
Vol. 9.
–
145
–
178 pp.
