II конгресс детских врачей РУз с международным участием
«Актуальные вопросы практической
педиатрии»
259
BOLALAR YURAK JARROHLIGIDA ANESTEZIOLOGIK
AMALIYOTNI TAKOMILLASHTIRISH
Satvaldieva E.S.
Toshkent Pediatriya Tibbiyot Instituti
Toshkent, O‘zbekiston
Sayramov I.X.,
Farg‘ona viloyat bolalar ko‘p tarmoqli tibbiyot markazi
Farg‘ona, O‘zbekiston
Tuychiev D.B.,
Farg‘ona viloyat bolalar ko‘p tarmoqli tibbiyot markazi
Farg‘ona, O‘zbekiston
Ashurov D.R.,
Far
g‘
ona viloyat bolalar k
o‘
p tarmoqli tibbiyot markazi
Far
g‘
ona,
O‘
zbekiston
Mavzuning dolzarbligi
Hozirgi vaqtda kardiojarrohlik bolalarda tu
g‘
ma yurak nuqsonlarini
davolashning samarali usuli sifatida e
’
tirof etilgan b
o‘
lib, bu ularning hayot
davomiyligi va sifatini oshirishga olib keldi. Shu munosabat bilan tadqiqotning
ustuvor y
o‘
nalishi tu
g‘
ma yurak nuqsonli bolalarga, sun
’
iy qon aylanish sharoitida
olib boriladigan kardiojarrohlik amaliyotlarida anesteziologik yordam va intensiv
terapiyani optimallashtirishdir.
Tadqiqot maqsadi
Deksmedetomidin vositasini fentanil va past gaz oqimi bilan sevofluran
bilan inhalatsiyalash yordamida anestetik himoyani optimallashtirish va shu
orqali tu
g‘
ma yurak nuqsonlari b
o‘
lgan yosh bolalarni jarrohlik davolash
natijalarini yaxshilash .
Tadqiqot materiallari va usullari
Tadqiqot ob
’
ekti turli xil tu
g‘
ma yurak nuqsonlari b
o‘
lgan erta yoshdagi
(1 yoshdan 5 yoshgacha) bolalar (n = 60) b
o‘
lib, ular sun
’
iy qon aylanishi va aorta
okklyuziyasi sharoitida yurak jarrohlik amaliyotini
o‘
tkazdilar.
Barcha bemorlar 2 guruhga b
o‘
lingan: 1 guruh bolalar (n = 30) operatsiya
davomida past gaz oqimi orqali fentanil va sevofluran bilan deksmedetomidin
yordamida k
o‘
p komponentli endotraheal anesteziya usuli bilan davolangan
bemorlardan iborat. Nazorat guruhi propofol, fentanil va sevofluran yordamida
“
klassik, standart
”
anestetik himoyaga ega 30 nafar boladan iborat edi. Guruhlar
yoshi, asosiy va birga keladigan patologiyasi, jarrohlik aralashuvlarning turi va
davomiyligi b
o‘
yicha bir hil edi. Organizmning asosiy organlarning funktsiyalari
o‘
rganildi: gemodinamika va t
o‘
qimalarning perfuziyasi (elektrokardiografiya,
puls oksimetriya, ehokardiyografiya), ventilyatsiya (kapnografiya), gaz
II конгресс детских врачей
РУз с международным участием
«Актуальные вопросы практической
педиатрии»
260
almashinuvi (KIH va qon gazlari), BIS monitoringi; qondagi stress gormonlari
(kortizol, glyukoza, laktat). Bolalar 4 bosqichda
o‘
rganildi; Induksiya paytida
1-bosqich, behushlikning 2-bosqich narkozni ushlash, sun
’
iy qon aylanishi
t
o‘
xtatilgandan keyin 3-bosqich, behushlikdan tiklangandan keyin 4-bosqich.
Natijalar va uning muhokamasi
Tadqiqot natijalariga k
o‘
ra, gemodinamika va nafas olishning asosiy
k
o‘
rsatkichlari barqarorlashganligini aytishimiz mumkin, bu 1-guruhdagi
bemorlarda anestetik himoyaning etarliligini tasdiqlaydi. Yurak urishi tezligi,
o‘
ziga xos periferik qarshilik va
o‘
rtacha arterial bosimning 13% gacha pasayishi
qayd etilgan. Ushbu guruhda qon bosimi va yurak urish tezligining pasayishi
gemodinamik jihatdan ahamiyatsiz edi. Jarrohlik va kardiopulmoner bypass
paytida bolalarda kislota-ishqor muvozanati va qon gazlaridagi
o‘
zgarishlar
normal chegaralarda edi. Sun
’
iy qon aylanish t
o‘
xtatilgandan keyin elektrolitlar
balansining
o‘
rtacha
o‘
zgarishi qayd etilgan. Qondagi laktat, glyukoza va kortizol
darajasining operatsiya vaqtida barqarorligi asosiy guruh bolalarida yalpi
metabolik kasalliklar va hissiy o
g‘
riqli stresslarning y
o‘
qligini qayd etdi. BIS
monitoringiga k
o‘
ra, miya faolligi indeksi 40 dan 60 gacha b
o‘
lgan, bu behushlik
paytida sedasyonning etarli darajada chuqurligini k
o‘
rsatadi. Gemodinamik
2-guruhdagi bolalarda yurak urish tezligi va
o‘
rtacha A/D 18% ga kamayishi
kuzatildi va behushlikdan tiklanganda laktat darajasining
o‘
rtacha
o‘
sishi qayd
etildi. Miya faolligi indeksi 45 dan 70 gacha.
Xulosa
Fentanil va sevofluran bilan birgalikda deksmedetomidin preparatining
kombinativ anesteziya usuli yosh bolalarda ochiq yurak jarrohligi paytida
sedatsiya va analgeziyaning etarli darajada ekanligini, samarali analgeziyani va
narkozning barcha tarkibiy qismlarining bir tekisda
o‘
tishini ta
’
minlaydi.
Shunday qilib, bu usul xavfsiz anestezia hisoblanib, bu operatsiyadan keyingi erta
tiklanish va bemorni normallashtirish uchun juda muhimdir.
Foydalanilgan adabiyotlar ro‘yxati:
1.
Маматкулов, И., Юсупов, А. С., Сатвалдиева, Э., Талипов, М., & Омонов,
С. К. (2022). Изменения центральной гемодинамики при хирургическом
лечении глаукомы у детей в условиях комбинированного наркоза.
in
Library, 22(4), 1269-1272.
2.
Satvaldieva, E., Ashurova, G., Fayziev, O., & Djalilov, A. (2021). Pediatric
surgical sepsis: diagnostics and intensive therapy. ScienceRise: Medical Science,
(6 (45)), 34-42.
3.
Куралов, Э. Т., Юсупов, А. С., & Нурмухамедов, Х. К. (2016). Влияние
пропофола на гемодинамику при антиглаукоматозних операциях у
детей.
Научная дискуссия: вопросы медицины, (5), 60
-66.
II конгресс детских врачей РУз с международным участием
«Актуальные вопросы практической
педиатрии»
261
4.
Сатвалдиева, Э. А.,
and
Д. М. Сабиров. "Регионарная анестезия у
детей: современное состояние и решение проблемы."
Вестник экстренной
медицины
4 (2009): 55-60.
5.
Сатвалдиева, Э., Шакарова, М., Файзиев, О., & Маматкулов, И. (
2021).
Спинальная анестезия у детей: возможности и рациональные подходы.
in
Library, 21(2), 356-362.
