II конгресс детских врачей РУз с международным участием
«Актуальные вопросы практической
педиатрии»
265
BOLALARDA SEMIZLIK KASALLIGI ERTA OLDINI OLISH
Xasanova G.M.
Toshkent pediatriya tibbiyot instituti
Axmedova F.M.
Toshkent pediatriya tibbiyot instituti
Kirish
Jahon So
g‘
liqni saqlash tashkiloti ma
’
lumotlariga k
o‘
ra, ortiqcha vazn va
semirish aholi
o‘
limining beshta eng muhim xavf omillaridan biridir [1]. Ushbu
patologik holatning rivojlanishida ekologik, biologik va genetik omillar muhim rol
o‘
ynaydi. Hozirgi kunda notugri ovqatlanish bilan charilgan noinfection tufayli
jamoani saqlash eng muhim muammolaridan biri bulib qoladi [2]. K
o‘
pgina
mamlakatlarda bolalar orasida semirish va ortikcha vazn muammosi allakaxon
hhar uchinchi maktab
o‘
quvchisiga ta
’
sir kilgan [3]. Kupchilik mamlakatlarning
aholisi
o‘
sib borish chastotasi si kam foidali ovqatlanish rationalini afzal biladi.
Semirish muammosining tibbiyoty-izhtimoiy ahamiyati uning milliy keng
tarkalishi, beaming the ogirligi bilan ham paydo b
o‘
lishi. Kupli son sezimizlikdan
aziyat chakuvchi bollarda arterial hypertension, carbohydrates olishning shifo,
hyperlipidemia va atherosclerosis, yogli gepatosis, osteoarthritis, reproduktiv
salohiyati muammolar kabi kator patologoanatom chastotasi sining ortishini
namoyon qiladi [4]. Ushbu jamoalarga kupchilik mualliflar morbid semizlikning
yoki qarishi kabi karaidilar. Yana kator
o‘
sishi uchun sevenzlik
o‘
rganilgan ha
–
bronxial astma, gastroesophageal reflyuks kasalligi va sh.
o‘
. Semizlik, mutanosib
ravish, kupchilik ishtirokining prognozini ogir rivojlanishi [5]. Bolalar semizligi
vaqtidagi tadqikotlar uning ogir rivojlanishini erta olish, tashkhislash va davolash
nuqtai nazaridan. ainiksa olib tashlash [6].
Tadqiqotning maqsadi bolalarda semirishning sabablarini aniqlash va
bolalarda semirishning oldini olishni rivojlantirish.
Materiallar va usullar
Bolalar semirishining sabablarini aniqlash maqsadida Toshkent shahridagi
bolalar diagnostika markazida 112 nafar bola k
o‘
rikdan
o‘
tkazildi, ularning
o‘rtacha yoshi 7,6±2,1. Tana masa indeksni hisoblashda bolalar 3 guruhga
b
o‘
linadi: 1-guruh ortiqcha vaznli 35 (32%) bola, 2-guruh semirib ketgan 54
(46%), 3-guruh normal vaznli 24 (22%) bola. Erta hayot tarixi, akusherlik tarixi,
kasallik tarixi va irsiyatdan olingan ma
’
lumotlar hisobga olindi.
Natijalar
Homiladorlikning 37-haftasidan kam b
o‘
lgan davrda ortiqcha vaznli
guruhda 5 (14%) bola, semirib ketgan guruhda 7 (12%) va normal vazn guruhida
2 (8%) bola tu
g‘
ilgan.37-41 haftalarda. homiladorlik, ortiqcha vaznli guruhda
26 (74%) bolalar, semiz guruhda 43 (80%), normal vazn guruhida 21 (88%)
II конгресс детских врачей
РУз с международным участием
«Актуальные вопросы практической
педиатрии»
266
bolalar tu
g‘
ilgan. Homiladorlikning 42 haftasidan ortiq vaznli bolalar guruhida
4 (12%) bola, semiz bolalar guruhida
–
4 (7%), normal tana vazniga ega b
o‘
lgan
guruhda
–
1 (4%) tu
g‘
ildi. Tu
g‘
ilganda o
g‘
irligi 4,0 kg dan ortiq b
o‘
lgan yangi
tu
g‘
ilgan chaqaloqlar semiz guruhda 24% hollarda, ortiqcha vazn 17% va normal
vazn guruhida 6% hollarda aniqlangan. Semiz bolalar guruhida 5 nafar onada
(9%), normal tana vazniga ega b
o‘
lgan guruhda 1 nafar homilador ayolda
homiladorlik davrida homiladorlik qandli diabet aniqlangan. Semizlik guruhida
15 (24%) bola, ortiqcha vaznli guruhda 8 (22%) va normal vazn guruhida 5 (20%)
bola sezaryen bilan tu
g‘
ilgan. Ortiqcha vaznli va semirib ketgan bolalar uchun
6 oylik hayotda ovqatlanishning asosi 42% hollarda tabiiy oziqlantirish edi;
normal vaznli guruhda bolalarning 68% emizish edi.
Xulosa
Bolalarda semirishning rivojlanishining sabablari aniqlandi: o
g‘
ir
akusherlik va ginekologik tarix, sezaryen bilan bolaning tu
g‘
ilishi, tu
g‘
ilish paytida
bolaning tana vazni, sun
’
iy oziqlantirish. Homilador ayollarni monitoring qilish,
emizishni tar
g‘
ib qilish va homilador onalarning ratsional ovqatlanishi bolalarda
semirishni shakllantirishning profilaktika choralarini
o‘
z vaqtida amalga oshirish
uchun zarurdir.
Foydalanilgan adabiyotlar ro‘yxati
:
1. De Onis M. Development of a WHO growth reference for school-aged
children and adolescents / M. de Onis, A.W. Onyango, E. Borghi et al.// BullWorld
Health Organ. 2020;85: 660
–
667.
2. Hasanova G.M., Agzamova SH.A. Disbakterioz kishechnika
–
faktor riska v
serdechno-sosudistom kontinuume// Evrazijskij vestnik pediatrii. -
2019;3(3):273-280.
3. Ogden CL, Carroll MD, Fryar CD, Flegal KM. Prevalence of obesity among
adults and youth: United States, 2011
–
2014. NCHS data brief, no 219. Hyattsville,
MD: National Center for Health Statistics. 2015.
4. Varda Soskolne, Michal Cohen-Dar , Samira Obeid, Nitsa Cohen and Mary
C. J. Rudolf Risk and Protective Factors for Child Overweight. Obesity Among Low
Socio-Economic Populations: A Cross Sectional Study ORIGINAL RESEARCH
published: 21 August 2020 doi: 10.3389/fendo.2018.0045
5. Sharma V., Coleman S., Nixon J., Sharples L. et al. A systematic review and
meta-analysis estimating the population prevalence of comorbidities in children
and adolescents aged 5 to 18 years. Obes. Rev. 2019;20(10):1341
–
9. DOI:
10.1111/obr.12904
6. Klepper C., Crimmins N.A., Orkin S., Sun Q. et al. Nonalcoholic fatty liver
disease in young children with obesity. Child. Obes. 2023;19(3):179
–
85. DOI:
10.1089/ chi.2022.0048
7.
Махкамова
,
Г
.
Г
., and
Эльмира
Амануллаевна
Шамансурова
.
"Результаты изучения этиологии крупа у детей и оценка эффективности
ингаляционных кортикостероидов." Педиатрическая фармакология 6.4
(2009): 35-39.
II конгресс детских врачей РУз с международным участием
«Актуальные вопросы практической
педиатрии»
267
8. Agzamova, Sh A. "PECULIARITIES OF LIFE QUALITY OF WOMEN DURING
POST MENOPAUSAL PERIOD WITH ARTERIAL HYPERTENSION." VI
Евразийский конгресс кардиологов. 2018.
9.
Файзиев, А.,
and
А. Улугов. "Особенности антигенной структуры по
системе аво у больных хроническим тонзиллитом в условиях панмиксии."
Актуальные вопросы практической педиатрии 1.1 (2023): 241
-242.
10.
Рахмонова, М.,
and
М. Деворова. "Болаларни аллергик касалликка
олиб келиш сабабларини тахлил этиш." Научные работы одарённой
молодёжи и медицина
XXI
века 1.1 (2023): 167
-167.
11.
Ахмедова, Д. И.,
and
Н. Н. Эргашева. "Врождённая кишечная
непроходимость у новорождённых: факторы, отягощающие течение и
исход заболевания на этапах диагностики и лечения (обзор)." Журнал
теоретической и клинической медицины 1 (2020): 90
-96.
12.
Турдиева, Шохида,
and
Гульмира Насирова. "Особенности
микробиоты миндалин у детей с острым тонзиллитом." Журнал гепато
-
гастроэнтерологических исследований 2.3.2 (2021): 7
-9.
13.
Шухратова,
Дурдона
Жавахировна,
Ширина
Абраровна
Абдуразакова,
and
Шоира Абдусаламовна Агзамова. "Характер изменений
гематологических показателей при целиакии у детей школьного возраста в
зависимости от формы заболевания." Евразийский Союз Ученых 29
-1
(2016): 36-37.
14.
Исаханова, Нигора Хикматовна. "КЛИНИКА
-
ПАТОГЕНИТИЧЕСКИЕ
АСПЕКТЫ РОЛИ ВИТАМИНА Д У ДЕТЕЙ С РЕЦИДИВИРУЮЩИМИ
РЕСПИРАТОРНЫМИ ЗАБОЛЕВАНИЯМИ."
Colloquium-journal. No. 7-2.
Голопристанський міськрайонний центр зайнятості= Голопристанский
районный центр занятости, 2020.
15.
Тиллабаева, Акида Ариповна,
and
Шахноза Тулкиновна
Искандарова. "критерии раннеГо выЯвЛениЯ артериаЛЬноЙ Гипертонии у
детеЙ подроСтковоГо воЗраСта."
FORCIPE 5.S2 (2022): 477-478.
