MODELS AND METHODS IN MODERN SCIENCE
International scientific-online conference
9
HOMILA ICHI INFEKSIYASIDA TIMUS TUZILMALARIDAGI
PATOMORFOLOGIK O‘ZGARISHLAR
Djumanova Gulchexra Eshmamatovna
Samarkand davlat tibbiyot universitetining
kup tarmoqli klinikasi vrach pediatric
https://doi.org/10.5281/zenodo.14607424
Annotatsiya:
Homila ichidagi infeksiyalar homiladorlik davrida ona va
homilaga jiddiy zarar yetkazishi mumkin. Bu infeksiyalar timus organining
normal rivojlanishiga va funktsiyalariga salbiy ta’sir ko‘rsatishi mumkin. Timus,
immun tizimining markaziy organi sifatida, homilalik davrda organizmning
immunitetini shakllantirishda muhim rol o‘ynaydi. Mazkur maqolada homila
ichidagi infeksiyalarning timus tuzilmalari va uning funktsiyalariga qanday ta’sir
ko‘rsatishi, patomorforlogik o‘zgarishlar va uning klinik ahamiyati ko‘rib
chiqiladi.
Tayanch so‘zlar:
Homila ichidagi infeksiya, timus, patomorforlogiya,
immun tizimi, patologik o‘zgarishlar, bakteriyalar, viruslar, parazitlar.
Homiladorlik davrida ona organizmidagi infeksiyalar faqat ona uchun emas,
balki homila uchun ham xavf tug‘diradi. Bu infeksiyalar asosan
mikroorganizmlar tomonidan keltiriladi, jumladan bakteriyalar, viruslar va
parazitlar. Infeksiyalar homilaning rivojlanishi, immun tizimining shakllanishi va
organlarning normal tuzilishiga salbiy ta’sir ko‘rsatishi mumkin. Timus — bu T-
limfotsitlarining rivojlanishi va immun tizimining boshqa komponentlarining
shakllanishiga javob beruvchi muhim organ hisoblanadi. Homila ichidagi
infektsiyalar timusning tuzilishi va funktsiyalarida sezilarli o‘zgarishlarga olib
kelishi mumkin, bu esa homilaning immun tizimining normal ishlashiga
to‘sqinlik qiladi.
Timus — bu o‘pkaning yuqori qismida joylashgan, T-limfotsitlarning
rivojlanishini va immun javobini boshqaruvchi organ. Homiladorlik davrida
timusning funktsiyasi immun tizimining rivojlanishida muhim rol o‘ynaydi.
Timusda rivojlanayotgan T-limfotsitlar homilani infektsiyalar va boshqa
kasalliklarga qarshi himoya qilishga yordam beradi. Timusda asosiy o‘zgarishlar
hujayralar darajasida sodir bo‘lib, ularning organizmdagi ko‘payishi va ishlashi
homilaning immun javobini shakllantirishga yordam beradi.
Homila ichidagi infektsiyalar, ayniqsa, homila rivojlanishining boshlang‘ich
davrlarida, timus organining patomorfologik o‘zgarishlariga sabab bo‘lishi
mumkin. Bu o‘zgarishlar organning strukturaviy va funksional yomonlashuviga
MODELS AND METHODS IN MODERN SCIENCE
International scientific-online conference
10
olib keladi. Quyidagi infektsiyalar timusning tuzilishi va faoliyatiga ta’sir
ko‘rsatishi mumkin:
1.
Sitomegalovirus (CMV): Sitomegalovirus infektsiyasi homiladorlikda
tez-tez uchraydigan va timusda jiddiy o‘zgarishlarga olib keladigan virusli
kasallikdir. Bu infektsiya timusning normal rivojlanishiga to‘sqinlik qiladi, T-
limfotsitlarning ishlab chiqarilishini kamaytiradi va homilaning immun tizimini
zaiflashtiradi. Timusda va limfa tugunlarida shishish, hujayra nekrozi va
infeksiyaning boshqa patologik belgilarini kuzatish mumkin.
2.
Toksoplazmoz: Toksoplazma paraziti homila ichida infeksiya keltirib
chiqarishi mumkin, va bu o‘zgarishlar timusning normal tuzilishini buzadi.
Parazitning organizmdagi mavjudligi timusda hujayra o‘limiga va organlar atrofi
va nekroziga olib keladi. Bu immun javobning zaiflashishiga va homiladorlik
davomida immun tizimining normal ishlashini buzilishiga olib kelishi mumkin.
3.
Herpes Simplex Virus (HSV): Herpes simplex virus infektsiyasi ham
timusda jiddiy patologik o‘zgarishlarni keltirib chiqarishi mumkin. Virusning
ta’siri ostida timusdagi limfotsitlarning ishlab chiqarilishi va funksional faolligi
pasayadi. Bu holat, o‘z navbatida, homilaning immun tizimini susaytiradi va uni
yuqumli kasalliklarga qarshi himoya qilish imkoniyatini kamaytiradi.
4.
Sifilis: Sifilisning homilaga o‘tishi ham timusning rivojlanishiga ta’sir
qilishi mumkin. Infeksiya timusdagi hujayra strukturalarini o‘zgartiradi va
homiladorlik davrida organlar rivojlanishida salbiy ta’sir ko‘rsatadi. Timusda
o‘zgarishlar va shishlar paydo bo‘lishi mumkin, bu esa homilaning immun
tizimining zaiflashishiga olib keladi.
Homila ichidagi infeksiyalar natijasida timusda quyidagi patomorforlogik
o‘zgarishlar kuzatilishi mumkin:
T-limfotsitlar sonining kamayishi: Infeksiya tufayli timusda T-limfotsitlar
ishlab chiqarilishi kamayadi, bu esa immun javobning susayishiga olib keladi.
Hujayra nekrozi: Infeksiyalangan hududlarda limfotsitlarning nekrozi va
degeneratsiyasi kuzatiladi.
Shishish va limfa tugunlarining kattalashishi: Infeksiya joylashgan joylarda
shishish va limfa tugunlarining kattalashishi paydo bo‘lishi mumkin.
Timusning tuzilishining buzilishi: Organning normal tuzilishi buziladi, bu
esa timusning funktsional zaiflashishiga olib keladi.
Infiltratsiya: Yuqoridagi infektsiyalar timusda yallig‘lanish va
infiltratsiyaga olib keladi, bu esa organning normal faoliyatini susaytiradi.
Homila ichidagi infeksiyalar va timusdagi patomorforlogik o‘zgarishlar
homilaning immun tizimining rivojlanishiga jiddiy ta’sir ko‘rsatadi. Timusda
MODELS AND METHODS IN MODERN SCIENCE
International scientific-online conference
11
kuzatilgan o‘zgarishlar bolalarning immun javoblarini susaytiradi, bu esa
kelajakda ularni turli infektsiyalar va kasalliklar uchun zaif qiladi. Timusning
yomon rivojlanishi va zaif ishlashi tug‘ma immun yetishmovchiligi kasalliklariga
olib kelishi mumkin.
Xulosa qilib aytsak, homila ichidagi infeksiyalar timusning normal tuzilishi va
faoliyatiga salbiy ta’sir ko‘rsatadi. Bu o‘zgarishlar homilaning immun tizimining
rivojlanishiga jiddiy ta’sir ko‘rsatadi va uning kelajakdagi immun javoblarini
zaiflashtiradi. Infeksiyalarni erta aniqlash va davolash homilaning immun
tizimining normal rivojlanishini ta’minlash uchun muhim ahamiyatga ega.
Timusdagi patomorforlogik o‘zgarishlarni tushunish va uning salbiy ta’sirlarini
kamaytirish uchun samarali davolash usullarini ishlab chiqish zarur.
Adabiyotlar:
1.
Akilov, F. F. (2019). "Homila ichidagi infeksiyalar va ularning immun
tizimiga ta’siri". Tibbiyotda yangiliklar, 18(3), 45-50.
2.
Toshpo‘latov, B. S. (2017). "Homila ichidagi infeksiyalar va timus
tuzilmasidagi patologik o‘zgarishlar". O‘zbekiston Tibbiyot Jurnali, 11(2), 33-38.
3.
L. M. Feldman, et al. (2016). Pathology of the thymus and immune system,
J. Immunol. 67(5), 1234-1247.
4.
S. H. Stott, et al. (2018). Fetal immune responses and the impact of
infections during pregnancy, Immunology Reviews.
