Болалардаги сийдик йўли инфекцияларининг микробиологик хусусиятлари

CC BY f
8-10
27
2
Поделиться
Абдуллаев, Р., Эрназаров, Б., & Оллабергенов, О. (2013). Болалардаги сийдик йўли инфекцияларининг микробиологик хусусиятлари. Журнал проблемы биологии и медицины, (1(72), 8–10. извлечено от https://inlibrary.uz/index.php/problems_biology/article/view/6325
Crossref
Сrossref
Scopus
Scopus

Аннотация

Қўйилган мақсадга эришиш учун СЙИ лари билан касалланган жами 167 нафар 15 ѐшгача бўлган бемор болалар сийдиги намуналаридан ундириб олинган қўзғатувчилар штаммларининг учраш даражаси солиштирма ўрганилди ва баҳоланди. Намуналарни олиш ва транспортировка қилиш анъанавий усулларда бажарилди [3]. Уларнинг идентификацияси ва дифференциацияси Bergey's [6] ва Manual of Clinical Mycrobiology (1999) бўйича олиб борилди. Кенгайтирилган бактериологик текширишлар беморлар биологик ашѐсидан ажратилган микроорганизмларга нисбатан (>10 4 -10 5 КҲҚБ/мл) ўтказилди. Барча изланишлар Урганч темир йўл бекати ДСЭНМ бактериологик лабораторияси ва Тошкент тиббиѐт академияси Урганч филиалида олиб борилди.

Похожие статьи


background image

8

Кейинги йилларда клиник микробиология-

нинг жадал ривожланиши идентификация
қилиш мушкул бўлган кўпгина микроорганизм-
ларни аниқлаш имконини бермоқда, шунин-
гдек, биологик ашѐ олиш қийин бўлган биотоп-
лардан ҳам қўзғатувчиларни бактериологик
усулларда ундириш мумкин бўлиб қолди.
Bergey микроорганизмлар классификацияси-
нинг 1997 йилдаги янги таҳрири эса оилалар-,
авлодлар- ва турлараро дифференциация
ўтказишга янада ойдинлик киритди [8].
Қўзғатувчиларни ундириш ва идентификация
қилиш мушкул бўлган биотоплардан бири бу
сийдик чиқариш тизимидир. Маълумки, одам-
ларда энг кўп учрайдиган бактериал инфекция-
лардан бири бу сийдик йўли инфекцияларидир.
Сийдик йўли инфекциялари (СЙИ) термини
остида сийдик чиқариш тизими органларида
кечадиган, ташҳисида локализацияси ва тавси-
фи махсус кўрсатилмайдиган яллиғланиш жа-
раѐни тушунилади. СЙИ ларига сийдикда мик-
роорганизмлар колонизацияси 10

4

КҲҚБ/мл ва

ундан кўп бўлиб, унинг бирор қисмида микроб
инвазияси билан борадиган яллиғланиш жараѐ-
ни билан кечадиган касалликлар гуруҳи бир-
лаштирилган [1].

Агар СЙИ ларини асосан периуретрал

соҳани колонизация қилувчи микрофлора
чақиришини инобатга олсак, уропатоген микро-
организмларга СЙИ ларининг 90% игача сабаб-
чи бўлувчи E.coli, P.aeruginosa, E.faecalis,
S.saprophyticus лар киритилиши бежиз эмас,
аммо, S.aureus, S.epidermidis, G.vaginalis,
Streptococcus spp, анаэробларни ҳам этиологик
агентлар сифатида, кам бўлса ҳам, учрашини
унутмаслик лозим [9].

Таъкидлаб ўтилганки, қўзғатувчилар сийдик

йўлида етарли критик миқдорда йиғилган-
дагина йирингли жараѐн келтириб чиқаради.
СЙИ лари кечишини этиологик омил (қўзғатув-
чи тури, миқдори, вирулентлиги, моно- ѐки по-
лимикроб манзараси), маҳаллий шароит (экзо-
ген ва эндоген инфекциялар, маҳаллий қон
ҳамда лимфа оқими ҳолати, тўқиманинг инфек-
цияга чидамлилиги) ва организм иммун тизими

ҳолати белгилайди [2].

Маълумотларга асосан СЙИ билан касалла-

ниш чақалоқлар орасида 1% ни, мактабгача ѐш-
даги болаларда 2-3% ни, мактаб ѐшидаги бола-
ларда 1-2% ни ташкил этишини ҳисобга олсак
[5, 10], болалар орасида кечадиган СЙИ лари-
нинг микробиологик хусусиятларини ўрганиш
муҳимлиги аѐн бўлади.

Шуларни ҳисобга олган ҳолда мазкур илмий

ишимизнинг

мақсади

болаларда кечган СЙИ

ларида ундириб олинган қўзғатувчилар
аниқланиш даражасини солиштирма ўрганиш
бўлди.

Материал ва усуллар.

Қўйилган мақсадга

эришиш учун

СЙИ лари билан касалланган жа-

ми 167 нафар 15 ѐшгача бўлган бемор болалар
сийдиги намуналаридан ундириб олинган
қўзғатувчилар штаммларининг учраш даражаси
солиштирма ўрганилди ва баҳоланди. Намуна-
ларни олиш ва транспортировка қилиш анъана-
вий усулларда бажарилди [3]. Уларнинг иденти-
фикацияси ва дифференциацияси Bergey's [6] ва
Manual of Clinical Mycrobiology (1999) бўйича
олиб борилди. Кенгайтирилган бактериологик
текширишлар беморлар биологик ашѐсидан аж-
ратилган микроорганизмларга нисбатан (>10

4

-

10

5

КҲҚБ/мл) ўтказилди. Барча изланишлар Ур-

ганч темир йўл бекати ДСЭНМ бактериологик
лабораторияси ва Тошкент тиббиѐт академияси
Урганч филиалида олиб борилди.

Натижалар ва муҳокама.

Олинган натижа-

лар интерпретацияси ва уларни солиштириш
осон бўлиши учун биз грамманфий ва граммус-
бат микроорганизмларга алоҳида таъриф бе-
ришни лозим топдик.

Ундириб олинган грамманфий микроорга-

низмлардан СЙИ лари этиологик агентлари си-
фатида асосий қўзғатувчи E.coli бўлди (расм).
Агар ушбу қўзғатувчи барча грамманфий мик-
роорганизмларнинг 76,74% ини ташкил этган
бўлса, унинг гемолитик штаммлари 9,30%
ҳолатда учради. Шу гуруҳда кейинги ўринларда
Klebsiella spp (6,20%), Enterobacter spp (3,88%),
Proteus spp (2,33%) лар жойлашдилар. Кўриниб
турибдики, E.coli нафақат ундириб олинган

© КОЛЛЕКТИВ АВТОРОВ, 2013

УДК: 579.86/87-616.71-018.46-002-02

Абдуллаев Р.К., Эрназаров Б.Д., Оллабергенов О.Т.

БОЛАЛАРДАГИ СИЙДИК ЙЎЛИ ИНФЕКЦИЯЛАРИНИНГ МИКРОБИОЛОГИК
ХУСУСИЯТЛАРИ

Тошкент тиббиѐт академияси Урганч филиали


background image

9

бошқа грамманфий микроорганизмлардан
алоҳида-алоҳида ҳолатда (Р<0,001), балки улар-
нинг йиғиндисидан ҳам ишонарли равишда кўп
учради (Р<0,002). Шу билан бирга P.aeruginosa
нинг кам миқдорда (1,55%) ажратиб олингани-
ни алоҳида эътироф этмоқчимиз, чунки адаби-
ѐтлар маълумотлари бўйича [4] улар кўп учрай-
ди. Фикримизча, бу Жанубий Орол бўйи
минтақасида доимий истиқомат қилувчи бемор
болаларга хос хусусият.

Бактериологик усуллар ѐрдамида граммус-

бат микроорганизмларнинг ундирилишида хи-
рургик ва бошқа йирингли-яллиғланиш касал-
ликларидан [7] фарқли равишда энг кўп учрай-
диган қўзғатувчи S.epidermidis бўлди (29,73%),
унинг гемолитик штаммлари бўлса 10,81%
ҳолатда аниқланди. E.faecalis (16,22%) ва
S.aureus (16,22%) бир хил миқдорда ажратиб
олингани ҳолда, S.aureus нинг гемолитик
штаммлари 2,70% ҳолатда учради (жадвал). Бу
кўрсаткич S.epidermidis гемолитик штаммлари
миқдоридан ишонарли кам (Р<0,05). Бошқа
граммусбат коккларда гемолитик штаммлар
аниқланмади.

Граммусбат ва грамманфий микроорганизм-

лардан ташқари сийдик намуналаридан Candida
spp, кам бўлса ҳам (0,50%) ажраиб олинди.

Натижалардан кўриниб турибдики, СЙИ ла-

рининг асосий қўзғатувчилари ҳамон грамман-
фий бактериялар бўлиб қолмоқда, унда шартли-
патоген коккларнинг (S.epidermidis) ўрни ошиб
бораѐтгани эътиборга молик, шунингдек
ўрганилган қўзғатувчилар орасида гемолитик
штаммлар борлиги патологик жараѐннинг оғир
ҳамда давомли бўлишининг белгисидир. Этио-
логик агентлар орасида микроскопик
замбуруғлар (Candida spp ва бошқалар) ҳамда

анаэробларнинг минимал миқдорларда учраши
СЙИ ларининг ўзига хослигини таъминлайди.

Авлодлараро ва турлараро идентификация

микроорганизмларнинг морфологик хусусияти
(грамманфий ва граммусбат) бўйича
ўтказилгач, улар ундирилиш кўрсаткичининг
жинслараро фарқларини аниқлашга қарор
қилдик. Ўғил болаларда қиз болаларга нисбатан
граммусбат микрофлоранинг ундирилиши
грамманфий бактерияларга қараганда ишонарли
кўп (Р<0,002) бўлди. Қиз ва ўғил болаларда
E.coli, Klebsiella spp, Enteropacter spp, Proteus
spp, P.aeruginosa ҳамда гемолитик штаммлар
аниқланиши фоизи борасида фарқлар
аниқланган бўлса ҳам, штаммлар ундирилиш
миқдорининг камлиги ҳисобига бу натижалар
бир-биридан ишонарли фарқ қилмади (Р>0,05).
Гемолитик S.epidermidis кўпроқ ўғил болаларда,
гемолитик S.aureus эса қиз болаларда
аниқ ла нг ан. S. ep id erm id is, S. au reus,
S.hemolyticus ишонарли даражада бўлмаса ҳам
(Р>0,05) кўпроқ ўғил болаларда учради, шунин-
гдек S.saprophyticis ва Candida spp лар фақат қиз
болаларда учради.

Ишимизнинг кейинги босқичида динамикада

такрорий бактериологик текширувлар
ўтказилди (14 кундан сўнг). Таҳлил шуни
кўрсатдики, бемор болаларнинг 60,0% ида ол-
динги ундирилган қўзғатувчи сақланиб қолган,
35,0% ҳолатда уларнинг бошқа микроорганизм-
га алмашинуви кузатилган. Асосий алмашинув-
лар E.coli ва Klebsiella spp (30,0%), E.coli ва

Расм. Сийдик йўли инфекцияларида болалар

сийдиги намуналаридан ундирилган грамманфий

бактериялар кўрсаткичлари, %

Жадвал. Болалардаги сийдик йўли инфек-

цияларида ажратилган граммусбат микроор-

ганизмлар аниқланиш кўрсаткичлари

Қўзғатувчилар

Мутлоқ сон / %

S.epidermidis

11

/

29,73

S.epidermidis (гемолитик
штаммлар)

4

/

10,81

S.aureus

6

/

16,22

S.aureus (гемолитик
штаммлар)

1

/

2,70

E.faecalis

6

/

16,22

S.saprophyticus

4

/

10,81

S.hemolyticus

3

/

8,11

S.viridans

2

/

5,40

Граммусбат микрофлора
(жами)

37

/

100,0


background image

10

Proteus spp (25,0%), E.coli ва Enterobacter spp
(5,0%), E.coli ва P.aeruginosa (5,0%) ҳамда
Klebsiella spp ва P.aeruginosa (10,0%) ораларида
кузатилган. Агар инфекциянинг бошланиш дав-
рида (ўткир) E.coli нинг қўзғатувчи сифатидаги
ўрни шубҳа туғдирмаса (Р<0,001), инфекция
давомли бўлганда (сурункали) бошқа шартли-
патоген энтеробактериялар ва ферментламайди-
ган грамманфий бактериялар (P.aeruginosa)
ўрни ошиб борди.

Культураларнинг тўлиқ идентификацияси ва

дифференциацияси Escherichia, Pseudomonas,
Staphylococcus авлодларига таалуқли турлар-
нинг морфологик, тинкториал, культурал, био-
кимѐвий, антигенлик ва бошқа хусусиятлари
бўйича ҳам бир хиллигини кўрсатди. Шунин-
гдек, 52,0% штаммлар сахарозани парчаламаса,
16,0% ида орнитиндекарбоксилаза ферменти
мавжуд бўлмади.

Ундирилган штаммлар патогенлиги билан

боғлиқ омилларнинг аниқланиш даражаси ва

улар таксономик белгиларининг ўзгарувчан-
лиги орасида кучли, мусбат корреляцион
боғлиқлик борлиги аниқланди (с=0,7).

Хулосалар.

1. Болаларда сийдик йўли ин-

фекцияларининг асосий қўзғатувчилари грам-
м анф ий бактер иялар дир, шунинг дек
S.epidermidis нинг ҳам ўрни ошиб бормоқда.
Гемолитик штаммлар аниқланиши инфекция-
нинг давомли кечаѐтганини кўрсатади.

2. Болалардаги сийдик йўли инфекциялари

ўткир кўринишида асосий қўзғатувчи E.coli
бўлса, кейинги ўринларда Klebsiella spp ва
Enterobacter spp бўлдилар. Граммусбат кокклар
орасида етакчилик S.epidermidis да бўлди.

3. Динамикада ўтказилган бактериологик

текширишлар 35,0% ҳолатда қўзғатувчи алма-
шинганини кўрсатди. Асосий алмашинувлар
E.coli ва Klebsiella spp, E.coli ва Proteus spp
ҳамда Klebsiella spp ва P.aeruginosa ораларида
кузатилган.

Фойдаланилган адабиѐтлар:

1. Дядык А.И., Колесник Н.А. Инфекции почек и мочевыводящих путей. Донецк: КП "Регіон", 2003. - 400 с.
2. Захарова И.Н. Инфекции мочевой системы у детей: современные представления об этиологии // Нефроло-

гия и диализ. - Москва, 2001. - Т.3. - №1. - С.46-49.

3. Зубков М.Н. Сбор, транспортировка биологического материала и трактовка результатов микробиологиче-

ских исследований // КМАХ. – Москва, 2004. - Т.6. - №2. - С.143-154.

4. Кондратова Ш.Ю. Возбудители инфекций мочевыводящих путей в амбулаторной практике // Инфекция,

иммунитет и фармакология. - Ташкент, 2005. - №3. - С.19-22.

5. Лопаткин Н.А., Деревянко И.И. Неосложненные и осложненные инфекции мочеполовых путей. Принципы

антибактериальной терапии // Русский медицинский журнал. - Москва, 1997. - 24: С.1579–1588.

6. Дж. Хоулта, Н.Крига, П.Снита, Дж. Стейли и С.Уилямса Определитель бактерий Берджи (Перевод с анг-

лийского). Под ред. - Москва: Мир. - Т.1-2. - 1997. - 389 с.

7. Отахонов Б.Р. Ўткир хирургик инфекциялар чақирувчи қўзғатувчилар аниқланишининг ҳолати //Т.ф.н.

илмий даражасини олиш учун дисс… - Тошкент, 2006. - 125 с.

8. Паунова С.С. Инфекция мочевой системы у детей (этиология, патогенез, клиника). Учебно-методическое

пособие //Медицинский научный и учебно - методический журнал. - 2002. - №9. - С.56-72.

9. Сатликов Р.К. Микробиологические особенности и антимикробная резистентность при не осложненных

инфекциях мочевых путей //Дисс … к.м.н. - Ташкент, 2008. – 121 с.

10. James R. J. Phylogenetic and Pathotypic Comparison of Concurrent Urine and Rectal Escherichia coli

Isolates

from Men with Febrile Urinary Tract Infection //Journal of clinical microbiology. - 2005. - Vol.43. - N8. - Р.3895-
3900.

Библиографические ссылки

Дядык А.И., Колесник Н.А. Инфекции почек и мочевыводящих путей. Донецк: КП "Репон", 2003. - 400 с.

Захарова И.Н. Инфекции мочевой системы у детей: современные представления об этиологии И Нефрология и диализ. - Москва, 2001. - Т.З. - №1. - С.46-49.

Зубков М.Н. Сбор, транспортировка биологического материала и трактовка результатов микробиологических исследований // КМАХ. - Москва, 2004. - Т.6. - №2. - С. 143-154.

Кондратова III.Ю. Возбудители инфекций мочевыводящих путей в амбулаторной практике // Инфекция, иммунитет и фармакология. - Ташкент, 2005. - №3. - С. 19-22.

Лопаткин И.А., Деревянко И.И. Неосложненные и осложненные инфекции мочеполовых путей. Принципы антибактериальной терапии // Русский медицинский журнал. - Москва, 1997. - 24: С. 1579-1588.

Дж. Хоулта, Н.Крига, П.Спита, Дж. Стейли и С.Уилямса Определитель бактерий Берджи (Перевод с английского). Под рсд. - Москва: Мир. - Т.1-2. - 1997. - 389 с.

Отахонов Б.Р. Уткир хирургик инфекциялар чакирувчи кузгатувчилар аникланишининг холати //Т.ф.н. илмий даражасини олиш учун дисс... - Тошкент, 2006. - 125 с.

Паунова С.С. Инфекция мочевой системы у детей (этиология, патогенез, клиника). Учебно-методическое пособие //Медицинский научный и учебно - методический журнал. - 2002. - №9. - С.56-72.

Сатликов Р.К. Микробиологические особенности и антимикробная резистентность при нс осложненных инфекциях мочевых путей //Дисс ... к.м.п. - Ташкент, 2008. - 121 с.

James R. J. Phylogenetic and Pathotypic Comparison of Concurrent Urine and Rectal Escherichia coli Isolates from Men with Febrile Urinary Tract Infection //Journal of clinical microbiology. - 2005. - Vol.43. - N8. - P.3895-3900.

inLibrary — это научная электронная библиотека inConference - научно-практические конференции inScience - Журнал Общество и инновации UACD - Антикоррупционный дайджест Узбекистана UZDA - Ассоциации стоматологов Узбекистана АСТ - Архитектура, строительство, транспорт Open Journal System - Престиж вашего журнала в международных базах данных inDesigner - Разработка сайта - создание сайтов под ключ в веб студии Iqtisodiy taraqqiyot va tahlil - ilmiy elektron jurnali yuridik va jismoniy shaxslarning in-Academy - Innovative Academy RSC MENC LEGIS - Адвокатское бюро SPORT-SCIENCE - Актуальные проблемы спортивной науки GLOTEC - Внедрение цифровых технологий в организации MuviPoisk - Смотрите фильмы онлайн, большая коллекция, новинки кинопроката Megatorg - Доска объявлений Megatorg.net: сайт бесплатных частных объявлений Skinormil - Космецевтика активного действия Pils - Мультибрендовый онлайн шоп METAMED - Фармацевтическая компания с полным спектром услуг Dexaflu - от симптомов гриппа и простуды SMARTY - Увеличение продаж вашей компании ELECARS - Электромобили в Ташкенте, Узбекистане CHINA MOTORS - Купи автомобиль своей мечты! PROKAT24 - Прокат и аренда строительных инструментов