ISSN:
2181-3906
2025
International scientific journal
«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»
VOLUME 4 / ISSUE 11 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
363
RAQAMLI IQTISODIYOTNI SHAKLLANTIRISH VA UNING IMKONIYATLARI
Isroiljonov Qobiljon
Tashkent International
University 2-kurs talabasi.
Telefon raqam: +998994616355
e-mail:
https://doi.org/10.5281/zenodo.17602019
O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2020 yil 24 yanvardagi murojaatnomasi
mamlakatni 2017–2021 yillarda har tomonlama rivojlantirishga qaratilgan
Harakatlar
strategiyasi
da belgilangan vazifalarni amalga oshirishda, iqtisodiy barqarorlikni ta’minlash va
xalq farovonligini oshirishda muhim dastur sifatida xizmat qiladi. U nafaqat joriy yil uchun,
balki uzoq muddatli istiqbolga mo‘ljallangan rejalashtirish dasturi hamdir.
Harakatlar
strategiyasini
hayotga
tatbiq
etish
jarayonida
mamlakatning
raqobatbardoshligini oshirish, iqtisodiy salohiyatini mustahkamlash va innovatsiyalarni keng
joriy etish muhim ahamiyatga ega. Shu bilan birga, resurslardan oqilona foydalanish va raqamli
iqtisodiyotga o‘tish bu jarayonning asosiy omillaridan biridir.
Raqamli texnologiyalarni boshqaruv tizimiga keng tatbiq etish hamda elektron hukumatni
shakllantirish, jamiyatni ijtimoiy-iqtisodiy jihatdan barqaror rivojlantirish imkonini beradi.
Bugungi globallashuv sharoitida migratsiya, turizm, xalqaro savdo, xorijiy investitsiyalar
va kommunikatsiya vositalarining kengayishi har qanday davlat iqtisodiyotiga bevosita ta’sir
ko‘rsatadi.
O‘zbekiston ham xalqaro iqtisodiy tizimning ajralmas qismiga aylangan. Buni tashqi
iqtisodiy
aloqalarimizning
kengayishi,
xorijiy
hamkorlikda
amalga
oshirilayotgan
modernizatsiya va texnologik yangilanish dasturlari, xalqaro savdoga integratsiyalashuv
jarayonlari yaqqol ko‘rsatmoqda.
Bozor iqtisodiyotiga o‘tish axborot texnologiyalarini jadal rivojlantirishni
taqozo etdi. “Axborotlashtirish”, “kompyuterlashtirish”, “elektron hukumat”, “ochiq ta’lim” kabi
tushunchalar hayotimizda mustahkam o‘rin egalladi. Axborot tizimlari va texnologiyalari tobora
ko‘proq sohalarda qo‘llanilmoqda.
Ularning asosiy maqsadi — jamiyat va inson faoliyatini axborot bilan ta’minlash va
boshqaruv samaradorligini oshirishdir.
Rivojlangan davlatlar hozirda postindustrial bosqichga o‘tgan bo‘lib, raqamli iqtisodiyot
ularning taraqqiyotida yetakchi o‘rinni egallamoqda.
Raqamli iqtisodiyot — bu bilim, ma’lumot va raqamli axborot ishlab chiqarishning bosh
omiliga aylangan yangi iqtisodiy tizimdir.
Unda zamonaviy axborot tarmoqlari va texnologiyalar orqali iqtisodiy tuzilma
optimallashtiriladi, ishlab chiqarish unumdorligi oshiriladi.
Raqamli iqtisodiyotning o‘ziga xos jihati shundaki, unda asosiy resurs — ilm va
innovatsiyadir.
Endilikda iqtisodiy o‘sishning manbai faqat kapital yoki mehnat emas, balki bilimga
asoslangan axborot oqimlaridir. Nomoddiy resurslar (axborot, ixtiro, ilm, texnologiya) ustuvor
o‘ringa chiqmoqda. Bu esa ishlab chiqarish xarajatlarini kamaytiradi, yangi ish o‘rinlarini
yaratadi va eksport imkoniyatlarini kengaytiradi.
ISSN:
2181-3906
2025
International scientific journal
«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»
VOLUME 4 / ISSUE 11 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
364
Raqamli iqtisodiyot quyidagi to‘rtta ustun yo‘nalishga tayanadi:
Axborot-kommunikatsiya texnologiyalarini va innovatsiyalarni rivojlantirish;
Ishchi kuchining malakasini oshirish;
Iqtisodiy o‘sish va aholi farovonligini ta’minlash;
Samarali axborot almashinuvini yo‘lga qo‘yish.
Raqamli axborot bugungi kunda tovar va kapitalning yangi shakliga aylandi.
Raqamli iqtisodiyotni rivojlantirish mamlakatning XXI asr talablariga javob bera olishini
ta’minlaydi. Bu yo‘l orqali O‘zbekiston tabiiy resurslardan samarali foydalanuvchi, yuqori
texnologiyalarga tayanadigan ilg‘or davlatga aylanish imkoniyatiga ega bo‘ladi.
Prezidentimiz ta’kidlaganidek, aholining farovonligini oshirish va iqtisodiyotni yanada
rivojlantirish maqsadida
“Raqamli O‘zbekiston – 2030”
dasturi ishlab chiqilgan. Unda
quyidagi ustuvor vazifalar belgilangan:
Raqamli infratuzilmani yaratish, AKTni rivojlantirish, “Aqlli shaharlar” va “Xavfsiz
shaharlar” loyihalarini amalga oshirish;
Raqamli innovatsiyalar ekotizimini shakllantirish (“Innovatsion taraqqiyot biz uchun
havodek zarur”);
Axborot xavfsizligi tizimini takomillashtirish.
Jamiyat a’zolari yangi raqamli texnologiyalarni qanchalik keng egallasa, ularning
mahsulot va xizmatlari shunchalik qadrlanadi. Natijada iqtisodiy o‘sish salohiyati ortadi,
mamlakat raqobatbardoshligi kuchayadi.
Manba:
1.
O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoyevning Oliy Majlisga
Murojaatnomasi, 2020 yil 24 yanvar.
2.
O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2017 yil 7 fevraldagi PF-4947-son Farmoni –
“O‘zbekiston Respublikasini yanada rivojlantirish bo‘yicha Harakatlar strategiyasi
to‘g‘risida”.
3.
“Raqamli O‘zbekiston – 2030” davlat dasturi, O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining
2020 yil 5 oktyabrdagi PQ–6079-son qarori.
4.
Mirziyoyev Sh.M.
Yangi O‘zbekiston strategiyasi.
– Toshkent: O‘zbekiston, 2021.
5.
O‘zbekiston Respublikasi Raqamli texnologiyalar vazirligi rasmiy sayti – https://mitc.uz
6.
Karimov A., Jo‘raev M.
Raqamli iqtisodiyot asoslari.
– Toshkent: TDIU nashriyoti,
2022.
