ISSN:
2181-3906
2023
International scientific journal
«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»
VOLUME 2 / ISSUE 6 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
1203
CHET TILI DARSIDA MUSIQANING O’RNI
Xolmuratov Jahongir
SamDCHTI Payariq xorijiy tillar fakulteti nemis tili fani o’qituvchisi
https://doi.org/10.5281/zenodo.8077852
Annotatsiya.
Ushbu maqolaning mavzusi “chet tili darsida musiqaning o‘rni” deb
nomlanib, bunda nemis tili darslarida “musiqa va qo’shiqlardan” qanday faol foydalanish
usullari keltirilgan.
Kalit so‘zlar:
Musiqani chet ili darslarida qo’llash, motivatsiya, faol va mustaqil, rag’bat.
THE ROLE OF MUSIC IN A FOREIGN LANGUAGE LESSON
Abstract.
The topic of this article is called “the role of music in a foreign language lesson”,
which presents how to actively use “music and songs” in German lessons.
Key words:
and phrases. Application of music in foreign lessons, motivation, active and
independent, incentive.
РОЛЬ МУЗЫКИ НА УРОКЕ ИНОСТРАННОГО ЯЗЫКА
Аннотация.
Тема данной статьи называется “роль музыки на уроке иностранного
языка”, в которой рассказывается, как активно использовать “музыку и песни” на уроках
немецкого языка.
Ключевые слова:
Применение музыки на уроках иностранного языка, мотивация,
активная и самостоятельная, мотивация.
"Musiqa insoniyatning umumiy tilidir.“ (Henry Wadsworth Longfellow)
Hozirgi kunda o'qituvchilardan madaniyatlararo usullardan foydalangan holda dars berish
talab etiladi, Agar chet tili erta o'rganilsa, qo'shiqlar va musiqa muhum rol o’ynaydi. Barcha yosh
o’quvchilar qo'shiq aytishni yaxshi ko'rganligi sababli, qo'shiqlar motivatsiya elementi sifatida
ishlatilishi mumkin. Kichik bolalar taqlid qilishni va qo'shiq kuylashda gapirishni yaxshi
ko'radilar. Har kuni o'qituvchilar o'quvchilarni rag'batlantirish uchun nemis tili darslarini qanday
qiziqarli qilish kerakligi haqidagi savol bilan shug'ullanishlari kerak. Chet tiliga qiziqish uyg'otish
uchun o'qituvchilar chet tili darslarini o'quvchilar u bilan zavqlanadigan tarzda davom ettirishlari
kerak. Shuning uchun ular o'z darslarida turli xil media (video), o'qitish usullari (qo'shiq so'zlari,
o'yinlar bilan ishlash) va o'quv materiallaridan (qo'shiq so'zlari) foydalanadilar. Maqsad-faol va
qiziqarli o'quv muhitini yaratish. Talabalarni rag'batlantirishning bir usuli-musiqa va qo'shiqlardan
foydalanish. Qo'shiq aytish qiziqarli va katta zavq bag'ishlaydi. Qo'shiq tilning zavqlanishini
targ'ib qiladi va baxt tuyg'ularini qo'zg'atadi, bu o'rganishda muhim yordamchi bo'lishi mumkin.
Agar talabalar ohangni jozibali deb bilsalar, ular qayta – qayta qo'shiq aytishadi va matnni
yodlab olishlari mumkin-ular chet tilini o'rganayotganda taqlid qilishadi. Musiqa va qo'shiqlar
faollashtiruvchi ta'sirga ega bo'lishi va talabalarning chet tiliga ijobiy yondashuvini yaratishi
mumkinligiga ishonaman. Ammo musiqa va qo'shiqlar faqat to'g'ri tanlangan taqdirdagina foydali
bo’lishi mumkin, boshqa barcha o'quv ob'ektlari singari, didaktik tarzda tayyorlanishi va darslarda
mohirona ishlatilishi kerak.
Barcha madaniyatlarda qo'shiqlar mavjud, ular inson hayotining muhim tarkibiy qismidir.
Musiqa va qo'shiqlarni madaniyatlar o'rtasidagi ko'prik deb atash mumkin. Qo'shiqlar nafaqat
ma'lumot manbai bo'lib xizmat qiladi, balki ular hissiy kuchga ega bo'lgani uchun, men ularni chet
tili darslarida ishlatilishini dolzarb deb bilaman.
ISSN:
2181-3906
2023
International scientific journal
«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»
VOLUME 2 / ISSUE 6 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
1204
Didaktik nuqtai nazardan, bir tomondan, qo'shiqni chet tilining namunasi deb hisoblash
mumkin, boshqa tomondan, qo'shiq o'quvchilarning estetik idrokini kengaytiradi va ularning
tasavvurlarini rivojlantiradi. Qo'shiqlar turli vaziyatlarda ishlatilishi mumkin. Qo'shiqlar bilan turli
yo'llar bilan, turli maqsadlar bilan ishlash mumkin. Chet tillarini o'qitishda qo'shiqlardan
foydalanish juda dolzarb va muhum.
Qo'shiq aytish chet tilini o'rganishda yordamchi bo'lishi mumkin, chunki u tilni o’rganishda
zavq bag’ishlaydi va baxt tuyg'ularini qo'zg'atadi. Qo'shiqlar yordamida o'quvchilar tilni
tinglashlari, ritmni his qilishlari va xotirani mashq qilishlari mumkin. Qo'shiqlar yordamida
alohida so'zlarning ma'nolari kashf etiladi, nutq tuyg'usi rivojlanadi. Talabalar qo'shiq kuylashadi
va deyarli sezmasdan butun qo'shiqni kuylashlari mumkin. Qo'shiqlar va musiqa bo'shashadi.
Musiqa-bu tilga qiziqish uyg'otadigan muhum vosita.
Biz qo'shiq matnlaridan turli xil o'quv maqsadlari uchun foydalanishimiz mumkin: tinglash
va o'qishni tushunish, gapirish, talaffuz qilish, so'z boyligini egallash, grammatik tuzilmalarni
o'rgatish va boshqalar.
O'quv maqsadlari qo'shiq tanlashdan oldin aniqlanishi kerak. Qo'shiqlarni tanlashda
o'qituvchilar quyidagi mezonlarga e'tibor berishlari kerak:
* qo'shiqlar juda uzun bo'lmasligi kerak,
* qo'shiqlarda naqoratlar bo'lishi kerak,
* qo'shiqlar o'quvchilarga murojaat qilishi kerak,
* qo'shiqlar o'quvchilarning yoshi va til darajasiga mos kelishi kerak,
* ijrochining tushunarli va aniq talaffuziga ega bo'lish juda muhimdir,
* qo'shiqlar aniq o'quv maqsadlariga ega bo'lishi kerak.
Ushbu bosqichlar bilan bog'liq holda biz mashg'ulotlarni uchta toifaga bo'lishimiz mumkin,
ya'ni tinglashdan oldin, tinglash paytida va tinglashdan keyin bajariladigan vazifalar.
Masalan, tinglashdan oldin bajariladigan mashqlarga quyidagilar kiradi kiradi:
- Assotsiogramma (Vortigel),
- Mavzuni muhokama qilish,
- Rasmlar orqali mavzuga kirish,
- Topshiriq mashqlari (masalan, rasm – matn) va hokazo.
Qo'shiq matnini tushunish har doim ham to'liq bajarilishi shart emas, tinglash paytida
bajariladigan vazifalarga qatoriga quyidagi mashqlarni kiritishimiz mumkin:
-To'g'ri-noto'g'ri-vazifalar,
- Ko'p tanlovli vazifalar,
- Eslatmalarni yozing,
- Matn qo'shish,
- Qo’shiq matnini birga o'qish, va hokazo.
Tinglashdan keyin bajariladigan mashqlarga quyidagilarni kiritishimiz mumkin:
- Topshiriq mashqlari,
- To'g'ri-noto'g'ri mashqlar,
- Ha-Yo'q-Mashqlar,
- Matn haqida savollar,
- Lug'at yozing,
- Ertak qo'shiqlarini dramatizatsiya qilish va hokazo.
ISSN:
2181-3906
2023
International scientific journal
«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»
VOLUME 2 / ISSUE 6 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
1205
Chet tili darslarida qo'shiqlardan turli yo'llar bilan foydalanish mumkin, ular boshlang'ich
darslarda ham, ilg'or darslarda ham qo'llanilishi mumkin, faqat qo'shiqlarni tanlashga e'tibor berish
kerak. Musiqa va qo'shiqlar bilan ishlash orqali nafaqat to'rtta ko'nikmalarni targ'ib qilish, balki
grammatika, lug'at boyligini oshirish ko'nikmalarni ham mashq qilish mumkin.
REFERENCES
1.
Bierwisch, Manfred (1979):
Musik und Sprache.
In: Eberhardt Klemm: Jahrbuch
der Musikbibliothek Peters: Aufsätze zur Musik. - Leipzig: Peters, B. 9-102
2.
2.Butzkamm, Wolfgang
Lust zum Lehren, Lust zum Lernen. Fremdsprachen von
Anfang an anders unterrichten
. Tübingen: A. Francke Verlag. (2012): B.19-25
3.
3.Cemillán, Dolores Rodríguez (2014):
Lieder, die ein Deutschlehrer braucht
. In:
Magazin/Extra1/2014, B. 53-57.
4.
Ganiyeva, M. (2021). Effective Methods of TRIZ.
