ISSN:
2181-3906
2023
International scientific journal
«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»
VOLUME 2 / ISSUE 7 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
132
ФУТБОЛ ЎЙИНИ ТАКТИКАСИГА ЎРГАТИШ
О.Р.Игамбердиев
Илмий раҳбар: п.ф.б.ф.д.
Ф.Р.Бозоров
53-21-гуруҳ талабаси
https://doi.org/10.5281/zenodo.8128732
Аннотация.
Ушбу мақолада футбол ўйини тактикасига ўргатиш бўйича
маълумотлар таҳлил қилинган.
Калит сўзлар:
Тактика, индивидуал ва жамоавий ҳаракат-лар, ҳужум ва ҳимоя
ҳаракат-лари, ҳужумдан ҳимоя, команданинг жисмоний, техник ва маънавий-иродавий
тайёгарлик.
TEACHING FOOTBALL GAME TACTICS
Abstract.
This article analyzes data on training in football game tactics.
Key words:
tactics, individual and collective actions, offensive and defensive actions,
defense against attack, physical, technical and spiritual-volitional tayyogaryism of the team.
ОБУЧЕНИЕ ТАКТИКЕ ИГРЫ В ФУТБОЛ
Аннотация.
В данной статье проанализированы данные по обучению тактике игры
в футбол.
Ключевые
слова:
Тактика,
индивидуальные
и
командные
действия,
наступательные и защитные действия, защита от нападения, физическая, техническая и
морально-волевая подготовленность команды.
Тактика - ўйинчиларнинг рақиб устидан ғалаба қозонишга қаратилган индивидуал
ва жамоавий ҳаракат-ларини ташкил қилиши, яъни команда футболчиларининг муайян
режага биноан айнан шу муайян рақиб билан муваффақиятли кураш олиб боришига имкон
берадиган биргаликдаги ҳаракатларини тушуниш керак.
Тактикадаги асосий вазифа ҳужум ва ҳимоя ҳаракат-ларининг мақсадга эриштира
оладиган энг қулай восита, усул ва шаклларини белгилашдан иборатдир.
Қандай тактикани танлаш ҳар бир алоҳида ҳолда команда олдида турган
вазифаларга, кучлар нисбати ва ўйинчиларнинг ўзаро курашувчи гуруҳларига, майдоннинг
аҳволига, иқлим шароити ва ҳоказоларга боғлиқ. Футбол тактикасининг таснифи расмда
берилган.
Футбол матчи кўп марталаб ҳужумдан ҳимояга ва ҳимоядан ҳужумга ўтишдан
иборат бўлгани учун ҳам, табиийки, ҳар қайси команданинг ҳужум ва ҳимоя ҳаракатлари
уюшган бўлиши керак.
Тактика учрашув вақтида бутун ўйин фаолиятининг асосий мазмуни ҳисобланади.
Конкрет рақибга қарши тўғри танланган кураш тактикаси муваффақият қозонишга ёрдам
беради, нотўғри танланган ёки учрашув мобайнида асқотмаган тактика эса одатда
мағлубиятга олиб келади.
Рақибларни нейтраллаш вазифаларини тўғри ҳал қила билиш ва ҳужумдаги ўз
имкониятларидан муваффақиятли фойдалана олиш умуман команданинг ҳам, унинг
алоҳида ўйинчиларининг ҳам тактик етуклигини кўрсатади. Ҳужум ва ҳимояда ҳамма
ISSN:
2181-3906
2023
International scientific journal
«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»
VOLUME 2 / ISSUE 7 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
133
футболчиларнинг ҳаракатлари яхши уюштирилган ҳамда, албатта, фаол бўлгандагина
команда муваффақиятга эриша олади.
Тренер ўйиннинг тактик режасини қандай қилиб тўзган булмасин, бу режа алоҳида
футболчиларнинг ҳаракатлари билан амалга оширилади. Ана шунинг учун ҳам индивидуал
тактик камолотга эришмай туриб, команданинг ўйинини чиройли ва рисоладагидек
қиладиган аниқ тактик ҳара-катларни оширишни хаёлга ҳам келтириб бўлмайди.
Футбол ўйинида тактика билан техника бир-бирига чирмашиб кетган бўлади. Тўпни
кимга ва қандай узатиш лозим, рақибни доғда қолдириш учун айланиб ўтишни ишлатиш
керакми ёки тўпни шерикка оширган маъқулми, дарвозага қайси пайтда зарб бериш зарур
эканлигини ҳал қилаётган ўйинчи тактик тафаккурдан фойдаланади, аҳд қилган ҳаракатини
амалга ошираётганда эса у техник маҳоратини намойиш этади.
Демак, техника ўйинчининг техник режаларини амалга ошириш воситаси бўлиб
хизмат қилади. Техник тайёргарлик аъло даражада бўлсагина хилма-хил тактик
ҳаракатларни бажариш мумкин. Тенг кучли командалар учрашувида улардан бирининг
ғалабасига кўпинча мағлуб бўлганларда ироданинг камлик қилгани ёки жисмоний ва
техник тайёргарлик бўш бўлгани сабаб қилиб кўрсатилади. Бироқ футбол ўйинидаги ғалаба
аксарият ҳолларда тактик режалар кураши билан белги-ланади.
Тактика икки команданинг жисмоний, техник ва маънавий-иродавий тайёгарликдаги
даражалари тенг бўл-ганда, улардан бирининг ғалаба қилишини таъминлаб берадиган
муҳим омилдир. Йирик мусобақалардаги кўплаб мисоллар шундан далолат беради. Усталик
билан ишлатилган тактикагина муваффақият келтира олади. Баъзан командалар ҳар қандай
рақибга қарши ўйнаганда ҳам бир хил тактика ишлатаверадилар.
ISSN:
2181-3906
2023
International scientific journal
«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»
VOLUME 2 / ISSUE 7 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
134
Тактик жиҳатдан бундай қашшоқлик, бир хиллик маҳо-ратнинг ўсиб боришига
тўсқинлик қилади. Ҳар бир команда, айниқса, юқори даражали команда хилма-хил тактик
планда ўйнай билиши керак, бўлмаса у, айрим ютуқлари бўлишига қарамай, мусобақаларда
катта ғалабага эриша олмайди.
REFERENCES
1.
Абидов Ш. У. Ёш футболчиларни техник-тактик ҳаракатларини мусобақа шароитида
баҳолаш ва самаладорлигини аниқлаш //Fan-Sportga. – 2020. – №. 6. – С. 17-19.
2.
Абидов Ш. У. Корпоративная социальная ответственность в спортивной
промышленности //Научный альманах. – 2017. – №. 4-3. – С. 398-400.
3.
Abidov S. U., Igamberdiev O. R., Bozorov S. R. Yosh futbolchilar mashg‘ulotlaridagi
yuklamalari hajmini yoshga qarab o‘zgarishining maxsus harakat sifatlariga ta’sir etishi
//Eurasian Journal of Academic Research. – 2022. – Т. 2. – №. 10. – С. 229-236.
4.
Абидов ш. Футбол ўргатишда дастлабки тайёрлов гуруҳларида техник-тактик
кўникмаларни ривожлантириш //O ‘zbekiston milliy universiteti xabarlari. – 2022. – Т. 1.
– №. 7.
5.
Abidov Sh.U. Issues of modern sports and effective training of footballers
//актуальныевопросыпедагогики. – 2021. – с. 107-109.
6.
Abidov Sh.U. Using of “customer department” the football clubs’marketing management
system //инновационноеразвитие. – 2017. – №. 4. – с. 43-44.
7.
Артиқов А. А. Футбол спорт турида дарвозага зарба бериш аниқлигини баҳолаш
услубияти //Fan-Sportga. – 2022. – №. 1. – С. 48-51.
8.
Артиқов А. А. Тўп узатишлар ва дарвозага зарбалар аниқлигининг таҳлили //Fan-
Sportga. – 2020. – №. 4. – С. 35-37.
9.
Артиқов А. А. Ёш футболчиларни дарвозага зарба бериш аниқлигини ўрганиш //Fan-
Sportga. – 2021. – №. 3. – С. 79-81.
10.
Артиқов a. А. Осиё кубоги-2019 ўйинларидаги ўзбекистон терма жамоасининг
дарвозага йўлланган зарбалар аниқлиги бўйича таҳлил //Фан-Cпортга. – 2020. – №. 7.
– С. 16-17.
11.
Артиқов а. А. Офк кубоги ўйинларида ўзбекистон терма жамоаси футболчиларининг
техник усуллари аниқлигини таҳлил қилиш натижалари //Фан-Cпортга. – 2019. – №.
3. – С. 42-45.
12.
Артиқов А.А. Mусобака шароитида малакали футболчилар томонидан бажариладиган
техник усулларнинг максадли аниклигини тахлил килиш //Фан-Cпортга. – 2018. – №.
3. – С. 49-53.
13.
Artikov A. Effect of fatigue on the target accuracy of techniques in sports games
//Журналиностранныхязыковилингвистики. – 2022. – Т. 6. – №. 6. – С. 21-30.
14.
Артыков А. А. Анализ целевой точности игровых приемов футболистов в зависимости
от уровня специальной физической подготовленности //Физическое воспитание и
студенческий спорт глазами студентов. – 2020. – С. 654-657.
15.
Игамбердиев О. Р. Футбол тўгаракларида шуғулланувчи 4-5 синф ўқувчиларини
жисмоний тайёргарлигини ошириш //Fan-Sportga. – 2021. – №. 6. – С. 54-56.
ISSN:
2181-3906
2023
International scientific journal
«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»
VOLUME 2 / ISSUE 7 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
135
16.
Игамбердиев О. Р. Умумтаълим мактабларида футбол тўгаракларини ташкил этиш
тизими //Фан-Cпортга. – 2020. – №. 3. – С. 56-58.
17.
Igamberdiyev O. R. Important issues of increasing the physical fitness of students in grades
4-5 in secondary schools //актуальныевопросыпедагогики. – 2021. – С. 101-103.
18.
Igamberdiev O. R. O. Organization of football clubs in schools and improving the physical
fitness of those involved in them (on the example of 4-5 graders) //Eurasian Journal of Sport
Science. – 2021. – Т. 1. – №. 2. – С. 177-184.
19.
Игамбердиев О.Р. Aнализ охвата учащихся 4-5 классов кружками по футболу
организованными в средних общеобразовательных школах //ББК 1 P76. – 2020. – С.
224.
20.
Igamberdiyev, O. R., and Dilmurod Kenjayev. "Educating the quality of quickness of players
of the training group." Modern Science and Research 2.5 (2023): 71-74.
21.
Igamberdiyev, O. R., and Abbos Toshpulatov. "The effect of technical training of young
players on competition activity." Modern Science and Research 2.5 (2023): 63-63.
22.
Игамбердиев, О. Р. "Умумтаълим мактабларидаги 11-12 ёшли ўқувчиларни футбол
билан шуғуллантириш орқали жисмоний тайёргарлигини ошириш." Автореф. Дисс.
П. Ф. Б. Ф. Д (PhD)–Чирчиқ 58 (2022).
23.
Игамбердиев, О. Р. "Кўп йиллик тайёргарликнинг дастлабки босқичларида
футболчиларни саралаб олишнинг илмий–назарий асослари." Fan-Sportga.–2022 8
(2022): 31-34.
24.
Igamberdiyev, Obidjon. "Yosh futbolchilarni tanlab olish va seleksiyalashda yangi tadqiq
qilish uslubiyatlari." Академические исследования в современной науке 1.17 (2022):
159-165.
25.
Igamberdiyev O. The effectiveness of using tests for assessing their motor skills in the
selection of young football players //International Bulletin of Applied Science and
Technology. – 2023. – Т. 3. – №. 4. – С. 451-456.
26.
Кўп йиллик тайёргарликнинг юқори босқичларида футболчиларни саралаб олиш
тизимлари. Sportda ilmiy tadqiqotlar. – 2023/2. 12-16-b.
27.
Igamberdiyev O.R. Yosh futbolchilarni saralab olishda tibbiy nazorat//Jismoniy tarbiya va
sport sohasidagi muammolar, yechimlar va istiqbollar mavzusidagi Respublika ilmiy-amaliy
anjuman to‘plami. – 2023. Chirchiq. 350-353-b.
