215
BOLALARGA NISBATAN JINSIY ZO’RAVONLIKNI OLDINI OLISH BO’YICHA
PEDAGOG VA PSIXOLOGLARNING PROFILAKTIK ISHLARI
Abdullayeva Gulrux
Toshkent shahar Shayxontohur tumani 320-maktab psixologi
https://doi.org/10.5281/zenodo.10498567
Annotatsiya.
Ushbu maqolada
2024-yil yanvar oyida Toshkent shahar Shayxontohur
tumani 320-maktab psixologi
Abdullayeva Gulruxning
o’tkazgan tadbiri yoritib berilgan.
Bolalarga nisbatan jinsiy zo'ravonlik o'qituvchi va psixologlarning katta e'tiborini talab qiladigan
tashvishli masala. Ushbu muammo bilan samarali kurashish uchun turli darajalarda profilaktika
choralarini amalga oshirish kerak. Ushbu maqola bolalarga nisbatan jinsiy zo'ravonlikning oldini
olishda o'qituvchilar va psixologlarning hal qiluvchi rolini o'rganadi va ularning birgalikdagi
sa'y-harakatlari muhimligini ta'kidlaydi.
Kalit so’zlar:
bolalarga jinsiy zo'ravonlik, ta'lim ehtiyojlari, oldini olish, maktab
o'qituvchilari.
PREVENTIVE WORK OF EDUCATORS AND PSYCHOLOGISTS TO PREVENT
SEXUAL VIOLENCE AGAINST CHILDREN
Abstract.
This article describes the event held by
Abdullayeva Gulrukh
, psychologist of
school 320, Shaikhontohur district, Tashkent, in January 2024. Sexual violence against children
is a worrying issue that requires a lot of attention from teachers and psychologists. In order to
effectively deal with this problem, it is necessary to implement preventive measures at various
levels. This article explores the critical role of educators and psychologists in preventing child
sexual abuse and emphasizes the importance of their joint efforts.
Key words:
sexual violence against children, educational needs, prevention, school
teachers.
ПРОФИЛАКТИЧЕСКАЯ РАБОТА ПЕДАГОГИ И ПСИХОЛОГОВ ПО
ПРЕДУПРЕЖДЕНИЮ СЕКСУАЛЬНОГО НАСИЛИЯ НАД ДЕТАМИ
Аннотация.
В статье в январе 2024 года освещается мероприятие, проведенное
Абдуллаевой Гулрух
, психологом школы 320 Шайхонтохурского района города Ташкента.
Сексуальное насилие над детьми – тревожная проблема, требующая большого внимания
со стороны педагогов и психологов. Для эффективного решения этой проблемы
необходимо осуществлять профилактические меры на различных уровнях. В данной
статье исследуется важнейшая роль педагогов и психологов в предотвращении
сексуального насилия над детьми и подчеркивается важность их совместных усилий.
216
Ключевые слова:
сексуальное насилие над детьми, образовательные потребности,
профилактика, школьные учителя.
Kirish:
Jinsiy zo'ravonlikning birlamchi oldini olishda jamoat salomatligi yondashuvi ko'p
tizimli yondashuvdan ishlash zarurligini tan oladi. Olimlar va hamkasblar ta'kidlaganidek, jinsiy
zo'ravonlikning oldini olish juda muhim va oxir-oqibat xatti-harakatlarning o'zgarishi bilan bog'liq
bo'lishi kerak. Ushbu maqsadga erishishning asosiy strategiyasi zo'ravonlikning yangi madaniy
me'yorlarini ishlab chiqishda yordam beradigan ta'lim dasturlari va strategiyalarini taqdim etishdir.
So'nggi yillarda ta'lim dasturlarini ishlab chiqishda jadal o'sish kuzatilmoqda va ushbu
tadbirlarni qat'iy baholashga qaratilgan izchil chaqiriqlar mavjud. Ta'lim jinsiy zo'ravonlikning
asosiy oldini olishning markaziy ustuni bo'lib qolsada, bunday dasturlarni taqdim etadigan
xodimlarning kasbiy tayyorgarligini loyihalash, amalga oshirish va baholash jarayoni bo'yicha
cheklangan xalqaro tadqiqotlar mavjud.
Bolalarga jinsiy zo'ravonlik (CSA) - bu voyaga yetmaganning jinsiy faoliyatda ishtirok
etishini o'z ichiga olgan, ular tushuna olmaydigan, ular uchun tayyor bo'lmagan va o'z roziligini
berishga qodir bo'lmagan jarayon (Jahon Sog'liqni saqlash tashkiloti (JSST). Suiiste'mol qilish
jismoniy aloqani o'z ichiga olishi mumkin yoki bo'lmasligi mumkin, elektron vositalar orqali
suiiste'mol qilish tobora tez-tez uchraydi, ayniqsa yangi avlodlarda. CSA ni aniqlashda e'tiborga
olish kerak bo'lgan asosiy jihatlar mavjud: kuch dinamikasi, bu yerda bola tengsizlik holatida;
bolaning zaifligini ularning zarariga ekspluatatsiya qilish; va rozilik yo'qligi. Ushbu tajriba global
sog'liq muammosi hisoblanadi, chunki u qurbonlarning bolalik davrida ham, ularning keyingi
kattalar rivojlanishida ham jismoniy, psixologik, ijtimoiy va jinsiy salomatligi uchun jiddiy
oqibatlarga olib kelishi mumkin.
CSA ning butun dunyo bo'ylab tarqalishi ko'plab tadqiqotlar mavzusi bo'lib, ko'pincha turli
xil natijalar beradi. Turli xil tadqiqotlar ma'lumot yig'ish uslubiga, qo'llaniladigan vositalarga,
ishlatilgan CSA ta'riflaridagi farqlarga (ular xulq-atvorga xos savollardan foydalanadimi) yoki
tahlilga kiritilgan aholiga qarab turli xil tarqalish stavkalarini topadi. Biroq, umuman olganda, uni
jamiyatda keng tarqalgan muammo deb hisoblash mumkin va ma'lumotlar qo'rqinchli bo'lib
chiqadi.
Yevropa Kengashi, 1 yilda 5 voyaga etmaganlar CSA qurboni bo'lgan deb aytadi. Doimiy
ravishda, tarqalish tadqiqotlarida ayallor CSAning deyarli barcha turlarida yuqori ko'rsatkichlarida
turishadi, garchi Ispaniya aholisi bilan olib borilgan so'nggi tadqiqotlar shuni ko'rsatdiki, ayrim
217
turdagi suiiste'molliklar, xususan, penetratsiya bilan bog'liq bo'lgan erkaklar va ayollar o'rtasida
sezilarli farqlar yo'q.
Yuqorida aytib o'tilganidek, CSA ning qurbonlar uchun juda ko'p va turli xil oqibatlari
mavjud va ular ushbu tajribadan aziyat chekayotganlarning jismoniy, psixologik, jinsiy va ijtimoiy
salomatligiga ta'sir qiladi. CSA bolalarning rivojlanishiga va ularning keyingi kattalar hayotiga
ta'sir qiluvchi muhim oqibatlar bilan bog'liq.
Keyinchalik CSA qurbonlari yaqin munosabatlarda qiyinchiliklarga duch kelishadi va
ko'pincha sevish yoki jinsiy aloqa qilish huquqiga ega bo'lmagandek, quvonchni his qilish uchun
kurashishlari kerak bo'ladi. CSA ning o'ziga xos ta'siri jabrlanuvchining zo'ravonlik boshlangan
yoshi, ularning jinoyatchi bilan munosabatlari va suiiste'mol qilish chastotasi yoki davomiyligi
kabi o'zgaruvchilarga bog'liq bo'lishi mumkin bo'lsada, bu tajribaga duchor bo'lish umr bo'yi o'z
joniga qasd qilish xavfi bilan ham bog'liq. Jabrlanuvchi o'z holatini oshkor qilishni kechiktirganda,
bu oqibatlarning ta'siri kuchayadi, bu vaziyatning surunkali holatga kelishi va uzoq muddatli
oqibatlarga olib kelishi xavfini oshiradi.
218
Bundan tashqari, bu zo'ravonlikning og'ir turi bo'lib, uni aniqlash qiyin, chunki 85%
holatlarda jamiyat va hokimiyatdan yashirilngan. Shunisi e'tiborga loyiqki, qurbonlar ko'pincha
bunday vaziyatlarni oshkor qilishga urinishda muhim to'siqlarga duch kelishadi.
CSA ni erta aniqlash zarurati uning oqibatlarini tahlil qilish orqali namoyon bo'ladi. Shu
maqsadda CSA haqidagi bilimlarga murojaat qilish, vositalar va manbalarni haqiqiy va
yangilangan ma'lumotlar bilan ta'minlash muhim hisoblanadi. Bilim yetishmasligi, mavzu
bo'yicha noto'g'ri tushunchalar bilan birga, odamlarni uning oldini olishga jalb qilishga to'sqinlik
qilishi mumkin.
Xulosa
2024-yil yanvar oyida Toshkent shahar Shayxontohur tumani 320-maktab psixologi
Abdullayeva Gulrux
o’zining bolalarga nisbatan jinsiy zo’ravonlikni oldini olish bo’yicha
pedagog va psixologlarning profilaktik ishlari deb nomlangan seminar tadbirini o’tkazdi. Ushbu
tadbirda yuqoridagi fikrlar bayon etilib tahlil qilindi. Tadbirda ishtirok etishgan hamkasblari ham
o’z fikr mulohazalarini bildirib o’tishdi.
Masalan Akbarova Saodat, Farida Shakirovna, Muyassar Isroilovalar o’z fikrlarini
bildirdilar.
Jumladan Akbarova Saodat bolalarga nisbatan jinsiy zo'ravonlikning oldini olish shu
masala ustida ishlaydigan o'qituvchilar va psixologlarni jalb qiladigan kompleks yondashuvni
talab qiladi. Xabardorlikni oshirish, ishonchni mustahkamlash, siyosatni amalga oshirish, qo'llab-
quvvatlash, ota-onalar va tarbiyachilarni o'qitish va hamkorlik qilish orqali ushbu mutaxassislar
bolalar atrofida himoya qalqoni yaratishi mumkin deb fikrlarni yakunladi.
REFERENCES
1.
Al-Qahtani, M. H., Almanamin, H. H., Alasiri, A. M., Alqudaihi, M. H., AlSaffar, M. H.,
Yusuf, A. A., Avari, B. H. va Albuali, V. H. (2022). Tibbiyot talabalari o'rtasida bolalarga
nisbatan zo'ravonlik va beparvolik haqida tushuncha. Bolalar, 9(6), 885.
10.3390/bolalar9060885
2.
Al-Rashid, M. (2017). Bolalar bog'chasi o'quvchilari uchun jinsiy zo'ravonlikning oldini
olish dasturlari: Quvaytdagi jamoat harakatlari, munosabati va e'tiqodlari bo'yicha so'rov.
Bolalar va o'smirlar ijtimoiy ish jurnali, 34, 361-368. 10.1007/s10560-016-0466-0
3.
Boulton, D. va Hammersley, M. (2006). Strukturaviy bo'lmagan ma'lumotlarni tahlil qilish.
Sapsford R. & Jupp V. (Eds.), Ma'lumotlarni yig'ish va tahlil qilish (2-jild, 243-259-betlar).
Sage.
219
4.
Chafe, R. (2017). Sog'liqni saqlash xizmatlari va siyosat tadqiqotlarida sifat tavsifining
qiymati. Sog'liqni saqlash siyosati, 12(3), 12-18.
5.
Ruzmatovich, U. S. (2022). ANALYSIS OF THE RESULTS OF PHYSICAL TRAINING
OF FERGANA STATE UNIVERSITY STUDENTS. ASIA PACIFIC JOURNAL OF
MARKETING & MANAGEMENT REVIEW ISSN: 2319-2836 Impact Factor: 7.603,
11(09), 85-96.
6.
Ruzmatovich, U. S. (2022). Organization And Content Of Professional And Practical
Physical Training Of Students Of Pedagogical Higher Education Institutions.
INTERNATIONAL JOURNAL OF RESEARCH IN COMMERCE, IT, ENGINEERING
AND SOCIAL SCIENCES ISSN: 2349-7793 Impact Factor: 6.876, 16(06), 29-35.
