ISSN:
2181-3906
2024
International scientific journal
«MODERN
SCIENCE
АND RESEARCH»
VOLUME 3 / ISSUE 2 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
534
ZAMONAVIY KOREYS ADABIYOTI VAKILI PAK VANSO IJODIDA “ONA”
KONSEPTI TAHLILI.
I.N.Abdiyeva
O’Zdjtu. Koreys tili o’qituvchisi.
+998932264494.
https://doi.org/10.5281/zenodo.10657733
Annotatsiya. Ushbu maqolada zamonaviy koreys adabiyoti vakili Pak Vonso ijodida ona
konsepti hamda u bilan bog’liq tushunchalar haqida yoritib berilgan.
Kalit so’zlar: konsept, oila konsepti, badiiy matn, konseptual makon.
ANALYSIS OF THE CONCEPT OF "MOTHER" IN THE WORK OF PARK
WAN-SO, A REPRESENTATIVE OF MODERN KOREAN LITERATURE.
Abstract. This article discusses the concept of motherhood and related concepts in the work
of Pak Wonso, a representative of modern Korean literature.
Key words: concept, family concept, artistic text, conceptual space.
АНАЛИЗ КОНЦЕПТА «МАТЬ» В ТВОРЧЕСТВЕ ПАК ВАН СО,
ПРЕДСТАВИТЕЛЯ СОВРЕМЕННОЙ КОРЕЙСКОЙ ЛИТЕРАТУРЫ.
Аннотация. В этой статье обсуждается концепция материнства и связанные с
ней концепции в творчестве Пак Вонсо, представителя современной корейской
литературы.
Kлючевые
слова: концепт, концепция семьи, художественный текст,
концептуальное пространство.
Konsept - hodisaning ma’nosini ob'ektiv shaklda ifodalaydigan tasvir. O‘z navbatida,
badiiy konseptual sohaning o‘ziga xos unsuri (J. Kempbell atamasi). Konseptlar - badiiy matnning
konseptual makondagi kognitiv konstruktsiya, voqelikning mustaqil hodisalari hisoblangan hissiy
vizual obrazlar orqali voqelikni badiiy talqin qilish shakli
. “Oila” konsepti olamning barcha
tafakkur manzarasiga xos bo‘lgan universal tushuncha. “Oila - madaniyat, millat, uning urf-
odatlari va turmush tarzining ko‘rsatkichidir.
1
Bu inson xatti-harakatlari uchun eng muhim
ko‘rsatmalardan biri bo‘lgan shaxslararo munosabatlar psixologiyasining yetakchi
tushunchalaridan biridir. Oila konsepti haqida so’z ketganda ayol konseptini undan chetlab o’tib
bolmaydi. Shu sababdan ushbu ilmiy maqolada Pak Vanso ijodida ayol konsepti haqida tahlillar
keltirib o’tiladi.
Pak Vanso XX asrning ikkinchi yarmiga oid koreys yetakchi ayol ijodkorlaridan biri.
Uning ijodida konseptlar turli bo‘lishiga qaramasdan ona konsepti alohida o‘rin tutadi.
Chunki, ona obraziga prototip sifatida o‘z onasini olgan. Uning barcha asarlaridagi ona
obrazini bir narsa birlashtirib turadi. O‘sha bir narsa uning o‘z onasidir. Onaning yangi
qiyofasining yuqoridagi xususiyatlari Pak Vansoning ishlarida aks etgan. “Uning hikoyalari
iste'molchilar jamiyati odamlari o‘rtasidagi” yangi munosabatlar aniq ijobiy yoki salbiy odamlar
1
Карасик В.И. О типах дискурса // Языковая лич- ность: институциональный и персональный дискурс: Сб.
науч. тр. Волгоград: Перемена, 2000. С.5–20.
ISSN:
2181-3906
2024
International scientific journal
«MODERN
SCIENCE
АND RESEARCH»
VOLUME 3 / ISSUE 2 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
535
o‘rtasidagi chegaralar buzilgan ijtimoiy muammolar bilan to‘ldirilgan. Bu xususiyat yozuvchiga
ayol personajlarini namoyish etishi osonroq qilgan. U ayol va juda kuzatuvchan bo‘lgan. Ular har
xil sinflarga mansub, ammo ularni umumiy istak birlashtirgan. Park Vansoda paydo bo‘lgan
onaning tasvirini “qattiqqo‘l ona” deb tasniflash mumkin.
Pak Vansoning ijodi (1931-2011) avtobiografik xususiyati bilan ajralib turadi va uning
onasi “Onamning ko‘magi” (
엄마
의
말뚝
, 1-qism 1980, 2 qism 1981; 3 qism 2 qism; 1991) ,
«Yalang‘och daraxt» (
남옥
), «Hamma joyda o‘sgan barcha kislotani kim yeb qo‘ygan? (
그
싱아는
누가
다
먹었을까
?) va boshqa romanlarida ona timsolida o‘z onasini tasvirlagan
. Pak
Vanso onasining obrazini odatiy deb bo‘lmaydi, chunki Konfutsiy tomonidan belgilangan hurmatli
kelinlar qoidalarini buzgan: eri vafotidan keyin u ota-onasini boshqa qarindoshlarining
qaramog‘iga topshirgan va bolalar bilan birga poytaxtga yo‘l olgan. Yosh beva ayol ta’limsiz
muvaffaqiyatga erishish mumkin emasligini anglab, o‘z hayotini o‘g‘li va qiziga bag‘ishlashga
qaror qiladi va aql bovar qilmaydigan harakatlar evaziga bolalarga Seulda o‘qish imkoniyatini
bergan. Onasining donoligi, fidoyiligi va bashorat qilish qobiliyati tufayli Pak Vanso yozuvchi
sifatida shakllangan. Yozuvchi tavsiflarida onaning asosiy xususiyatlari halollik, sodiqlik,
mehnatsevarlik, boshqa odamlarning fikriga hurmat bilan munosabatda bo‘lish kabilar kiradi. Pak
Vanso romanlari qahramoni bo‘lgan onasining taqdiri Koreyaning taqdiri bilan chambarchas
bog‘liq. U umrining oxirigacha o‘ttiz sakkizinchi parallel, shimolda qolgan kichik vatanini ko‘ra
olmaslikdan aziyat chekkan. Pak Vansoning 1970 va 1980 yillarda, mamlakat katta iqtisodiy va
siyosiy o‘zgarishlarni boshdan kechirayotgan paytda yozilgan hikoyalarida, yangi tendentsiyalar
bilan bir qatorda, ayollarning xatti-harakatlari qanday o‘zgarib borayotgani ko‘rsatilgan.
Ko‘pincha, qahramonlar (xotinlar va onalar) an'anaviy ravishda yaqinlarining farovonligi
haqida qayg‘uradilar, ammo yaxshiroq yashash istagi ba’zi ayollarning oiladagi va jamiyatdagi
o‘rnini unutishiga olib kelgan, bu burilish esa ularning ayolligini, mehribonligini yoqotishga sabab
bo‘lgan. Masalan, «Uylangan» (
여인들
Yoindul) qissasi qahramoni, go‘zal ayol, eri chet elga pul
ishlab topishga ketgan. Ayol uchinchi yil yolg‘izlikdan azob chekmoqda. Farzandlari - maktab
o‘quvchilari, ularni maktabga kuzatish ham malol keladigan, ertalab yotoqdan turishdan ham
erinadigan onalari bilan deyarli muloqot qilmaydi. Momaqaldiroq paytida momaqaldiroqning
ovozidan qo‘rqib ketgan qizi va o‘g‘ii onasiga murojaat qilishmaydi, balki oddiy uy bekasiga
murojaat qilishadi. Pak Vanso tomonidan “Qora beva” hikoyasida ochilgan ona obrazi diqqatga
sazovordir. Kambag‘allikda yashagan, ishchi ayol, uch farzandning onasi hayotining maqsadi
bolalariga uy sotib olish uchun pul yig‘ish bo‘lgan. Uning jirkanch qiyofasi va o‘zini tuta
olmaydigan xatti-harakatlariga qaramay, hikoya oxirida hurmatga loyiq ona sifatida namoyon
bo‘ladi.
Pak Vanso
그
많던
싱아는
누가
다
먹었을까
(Unitilgan ta’m) asarida ham ona
timsolining betakror qiyofasini yaratadi. “Mening so‘nggi sohibim” Pakning hikoyalari orasida
uslub jihatdan o‘ziga xosdir. Hikoyaning tuzilishi Changxvanning onasi va uning singlisi o‘rtasida
bitta telefon qo‘ng‘irog‘i atrofiga qurilgan. Ammo u monolog shaklida bo‘lib, opa-singil faqat
bitta gapni gapirgan. Changxvaning onasi suhbatni takrorlash va savollarga javob berish orqali
2
정재현
.
고향
ISSN:
2181-3906
2024
International scientific journal
«MODERN
SCIENCE
АND RESEARCH»
VOLUME 3 / ISSUE 2 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
536
ishora qiladi. Muallif hikoyachini og‘zaki ravishda ajratib, ichki monologlardan mohirlik bilan
foydalanib, uning atrofida yolg‘izlik muhitini yaratgan.
“Uning uyi” (
그
남자
네
집
) hikoyasida ayol dugonasini ko‘rib kelishga otlanadi. Yo‘lda
va mehmondorchilikda ayol xotiralarga beriladi. O‘tgan umrini, ilk sevgisini, u bilan bolalarini
oyoqqa turg‘izish uchun qilgan mehnatlarini esga oladi. Hozirda qarib qolgan bo‘lsada rohat va
farog‘atda yashayotganidan juda mamnun. Yozuvchi tafakkur oqimi usulidan mahorat bilan
foydalanadi.
Xulosa
O‘tkazilgan tadqiqotlar badiiy matnda oila konseptining tipologik modelini amalga
oshirilishini va quyidagi asosiy qatlamlarni o‘z ichiga olishini bular orasida ona konsepti alohida
o‘rin egallashini ko‘rsatadi. Koreys badiiy matnlarida Oila -
가족
konsepti murakkab tuzilishga
ega va uning tarkibiga kiradigan mikrokonseptlar: ota, bolalar va boshqalar qatorida ona alohida
ahamiyat kasb etadi. Ona konsepti Oila,
가족
koreys konseptlarining talqin sohalari
tuzilmalarining simmetriyasini ko‘rsatdi. Ijodkor ona konseptiga alohida e’tibor qaratgan.
Asarlarda yozuvchining o‘z onasi prototipdir. Oddiy koreys ayoli. U farzandining deyarli
barcha asarlarining voqealari rivojida ishtirok etadi. Bu obrazning umumiy xususiyatlari: o‘z
farzandini behad sevadi, uning orzu-umidlari ushalib, baxtiyor bo‘lishini yurak-yurakdan istaydi.
Tahlilga tortilgan matnlarda “ayol” konseptining axborot tarkibiy qismi eng muhim
kognitiv xususiyatlarini belgilaydigan tushunchalarni o‘z ichiga oladi: “erkak jinsiga qarshi”, “ona
vazifasini bajaradi”, “ayol jinsiga tegishlidir”, “inson”, “farzand ko‘rish”, “farzand tug‘adi”,
“o‘rtoq”, “sodiq”, “juft”, “ayol”, “ umr yo‘ldosh” deb ta’kidlanadi.
REFERENCES
1.
박완서
.
그
남자네
집
세계사
, 2012, p.310.
2.
권지연
.
나
홀로
가족에
대한
당신의
생각은
? 2003, p.25.
(https://www.rfa.org/korean/weekly_program/ccadcd98
3.
Карасик В.И. О типах дискурса // Языковая лич- ность: институциональный и
персональный дискурс: Сб. науч. тр. Волгоград: Перемена, 2000. С.5–20.
4.
정재현
.
고향
.http://www.poemlove.co.kr/bbs/board.
https://hansanglab.com/2019/10/15/10-knig-korejskihavtorov/(murojaat etilgan sana :
28.01.2024)
https://ast.ru/news/koreyskie-knigi-ili-knigi-o-koree/ (murojaat etilgan sana: 25.01.2024)
