ISSN:
2181-3906
2024
International scientific journal
«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»
VOLUME 3 / ISSUE 6 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
341
KOREYS TILINI O‘QITISHNING ILK BOSQICHIDA DIDAKTIK O‘YIN
METODIDAN FOYDALANISH.
Mirzayev Shukurullo Abduqodir o‘g‘li
Samarqand davlat chet tillar institute Koreys filologiyasi kafedrasi o‘qituvchisi.
E-mail:
+99899-082-94-52.
Rabbanoyev Javlon Omonkulovich
Samarqand davlat chet tillar institute Koreys filologiyasi kafedrasi o‘qituvchisi.
E-mail:
+998994486989.
https://doi.org/10.5281/zenodo.11554169
Annotatsiya.
Chet tilini muloqotga yo‘naltirilgan o‘qitish usullarining ustuvorligi koreys
tilini o‘qitish jarayonida rolli (vaziyatli) o‘yinlar usulidan foydalanishni taqozo etadi. Maqolada
koreys tilida og‘zaki nutqni shakllantirishda rolli (vaziyatli) o‘yinlarning muhimligi va ularni dars
davomida amalda qo‘llash haqida fikr yuritilgan
Kalit so‘zlar:
Rolli (vaziyatli) o‘yinlar, S.A. Rubinshteyn, G.A. Kitaigorodskaya, ijtimoiy
munosabatlar arifmetikasi, diftonglar, unlilar, T.N. Oleinik.
USING THE DIDACTIC GAME METHOD AT THE FIRST STAGE OF TEACHING
THE KOREAN LANGUAGE.
Abstract.
The priority of communication-oriented methods of teaching a foreign language
requires the use of role-playing (situational) games in the process of teaching the Korean
language. The article discusses the importance of role-playing (situational) games in the
formation of oral speech in Korean and their practical application during the lesson.
Keywords:
role-playing (situational) games, S.A. Rubinstein, G.A. Kitaigorodskaya,
arithmetic of social relations, diphthongs, vowels, T.N. Oleinic.
ИСПОЛЬЗОВАНИЕ ДИДАКТИЧЕСКОГО ИГРОВОГО МЕТОДА НА ПЕРВОМ
ЭТАПЕ ОБУЧЕНИЯ КОРЕЙСКОМУ ЯЗЫКУ.
Аннотация.
Приоритет коммуникативно-ориентированных методов обучения
иностранному языку требует использования ролевых (ситуативных) игр в процессе
обучения корейскому языку. В статье рассматривается значение ролевых (ситуативных)
игр в формировании устной речи на корейском языке и их практическое применение на
уроке.
Ключевые слова:
ролевые (ситуационные) игры, С.А. Рубинштейн, Г.А.
Китайгородская, арифметика общественных отношений, дифтонги, гласные, Т.Н.
Олейник.
Muloqotga yo‘naltirilgan o‘qitish usullarining ustuvorligi koreys tilini o‘qitish jarayonida
rolli (vaziyatli) o‘yinlar usulidan foydalanishni taqozo etadi. Bu usul o‘qitishning rivojlantirish
tamoyiliga, koreys tilini amaliy bilish zarurati bilan bog‘liq maqsadni belgilashga mos keladi.
Ma’lumki, inson haqiqiy hayotda doimo qandaydir ijtimoiy rolda harakat qiladi. Bu borada
Kitaigorodskaya G.A. quyidagicha fikri bildiradi: “Tilni muloqot vositasi sifatida o‘rgatish
muayyan sharoitlarda muloqot jarayonida kommunikativ vaziyatlarda ma’lum bir rollarni bajarish
malakalarini shakllantirishni nazarda tutadi”.
ISSN:
2181-3906
2024
International scientific journal
«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»
VOLUME 3 / ISSUE 6 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
342
Ishbilarmonlik va rolli (vaziyatli) o‘yinlar metodi koreys tilini o‘qitishning kommunikativ
yo‘nalishining umumiy uslubiy tamoyilini amalga oshirishga yordam beradi. T.N. Oleinik
ta’kidlaganidek, “rolli o‘yinda modellashtirilgan muloqot holati sinfdagi nutq faoliyatini haqiqiy
muloqotga yaqinlashtirishga imkon beradi, tildan og‘zaki va nutqni faollashtiradigan aloqa
vositasi sifatida foydalanishga imkon beradi”.
Taniqli psixologlar ishbilarmonlik va rolli o‘yinlarning inson hayotidagi bebaho o‘rni
haqida aytib o’tishgan. Ulardan biri S.A. Rubinshteyn “o‘yin davomida bola hayotga tayyorgarlik
ko‘radi” deb ta’kidladi. Nemis psixologi K.Gross o‘yinni “asl xulq-atvor maktabi” deb atagan,
olim Elkonin D.B. – “ijtimoiy munosabatlar arifmetikasi” deb takidlaydi.
O‘yinlarni mazmuni va tabiatiga ko‘ra quyidagi turlarga bo‘lishimiz mumkin:
1. Talabalar sinf xonada mavjud bo‘lgan turli xil buyumlar, narsalar bilan vaziyatga
cho‘ktirish bilan bog‘liq bo‘lgan mavzuli o‘yinlar orqali mazkur shakl, hajm, rang, material va
boshqalarni o‘rganishlari mumkin bo‘ladi.
2. Ijodiy o‘yinlar, rolli o‘yinlar. Bunga adabiy, geografik, tarixiy, o‘lkashunoslik
ekskursiyalari xarakteridagi sayohat o‘yinlari kiradi.
3. intellektual o‘yinlar, mashq o‘yinlari, o‘quv o‘yinlari, krossvordlar, viktorinalar,
boshqotirmalar, shuningdek, “Nima? Qayerda? Qachon?”, “Tarix g‘ildiragi”, “Aqllilar va
donishmandlar”, “Mo‘jizalar maydoni”.
Ishbilarmonlik va rolli o'yinlardan foydalanganda, an’anaviy shablonlardan qochish va
turli xil o‘yin shakllaridan foydalanishga imkon beradigan yangilik bo’lgan tamoyillarga amal
qilish kerak.
O‘yin jarayonida o‘quvchilar muloqotning turli elementlarini o‘zlashtirishlari muhim –
so‘rash, aytish, qilish, tushuntirish, nimanidir isbotlash, suhbatdosh bilan nimadir bo‘lishish,
suhbatni boshlash, uni davom ettirish, aniqlashtiruvchi savollar berish, lug‘atdan maksimal
darajada foydalanish kabi.
“O‘yin metodi o‘quvchida hodisalarning yashirin sabablarini tahlil qilish, taqqoslash,
o‘rganish istagini uyg‘otadi. Bu ijodkorlik! Kognitiv faoliyat hodisasini tashkil etadigan narsa -
aynan shu. O‘yinlarni o‘rganishning eng muhim xususiyatlarini – o‘rganish, bilish zarurligini
keltirib chiqaradi”.
Shuning uchun o‘yinlarning muhim qismi koreys tilining turli bo‘limlari - fonetika,
morfologiya, lug‘at, sintaksis va boshqalar bilan bog‘liq bo‘lishi kerak.
Ishbilarmonlik va rolli o‘yinlarni o‘tkazish ikki bosqich bilan bog‘liq. Birinchi bosqichda
o‘yin mavzusi aniqlanadi, u kattalar kasbiy faoliyatining har xil turlari bilan bog‘liq bo‘lishi kerak,
odamlarning odatiy real hayotiy vaziyatlar: chipta sotib olish, o‘rindiqlarni bron qilish, chet ellik
mehmonlar bilan uchrashish tarix va madaniyat va boshqalar bilan bog‘liq.
Ikkinchi bosqich - rollarni taqsimlash, rol ijrochilarni tanlash. Talabalarning o‘zlari uchun
u yoki bu rolni tanlashlari ma’qul. O‘yin natijalarini baholashda fonetik xususiyatlar (to‘g‘ri
talaffuz, emotsionallik, ekspressivlik) hisobga olinadi.
Ishbilarmonlik va rolli o'yinlarning samaradorligi quyidagi omillarga bog'liq bo'ladi:
1. mavzuni aniq shakllantirishdan, o‘quvchilar oldiga vazifa shaklida qo‘yilgan didaktik
maqsad;
2. raqobat muhitini yaratishdan;
ISSN:
2181-3906
2024
International scientific journal
«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»
VOLUME 3 / ISSUE 6 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
343
3. o‘yindan o‘quv faoliyati, nutq madaniyati shakli sifatida foydalanishdan.
Koreys tilini o‘rgatish jarayonida turli xil o‘yin turlaridan foydalanish mumkin.
Koreys tilini o‘qitish jarayonida o‘quvchilarning eshitish va talaffuz qobiliyatlarini fonetik
va boshqa eshitish mashqlari asosida shakllantirishga alohida e’tibor qaratish lozim. To‘g‘ri
talaffuz ko‘nikmalarini qiziqarli tarzda, o‘yin faoliyati shaklida, shuningdek, audiovizual vositalar
(rasmlar, slaydlar va boshqalar tavsifi) yordamida rivojlantirish maqsadga muvofiqdir.
Ma’lumki, koreys tilining tovush tizimi undosh tovushlarni o‘z ichiga oluvchi qattiq
talaffuz qilinuvchi tovushlarning mavjudligi bilan belgilanadi:
ㅋ
,
ㅌ
,
ㅍ
,
ㅎ
, kuchli portlovchi
tovushlar - undoshlar -
ㄸ
,
ㅉ
,
ㅆ
,
ㅃ
,
ㄲ
; so'z ichidagi unli va undoshlarning birikma xususiyatlari,
ularning pozitsiya o‘zgarishi qonuniyatlarini ham hisobga olinadi.
Koreys tilining fonetik tizimini o‘zlashtirish mazkur tilni o‘rganishning birinchi oylarida
amalga oshiriladi. Shuning uchun, dastlabki bosqichda, o‘quvchilarda fonetik eshitishni
rivojlantirish, harflar va tovushlarni to‘g‘ri talaffuz qilish bilan bog‘liq bo‘lgan o‘quv mashqlari,
vazifalar tizimini ta’minlash, va harflarni tahlil qilish, talaffuzni rivojlantirish uchun o‘yinlar
tizimidan foydalanish muhimdir.
Misol tariqasida biz ushbu turdagi bir nechta o‘yinlarni beramiz. Har bir o'yin 5 dan 10
daqiqagacha davom etadi.
1-o‘yin.
Maqsad:
o‘quvchilarning unli va undoshlarni tinglash orqali aniqlash qobiliyatini
mustahkamlash.
O‘yinning borishi:
O‘qituvchi harflarni (unlilar, undoshlar) talaffuz qiladi. Talabalar
ularni yozishlari va so‘zlarni to‘ldirishlari kerak. Masalan,
ㅂ
,
ㅍ
,
ㅊ
,
ㅈ
,
어
,
오
,
에
,
예
va hokazo
harflarni taklif qilishingiz mumkin. Bunda -harf va tovush o‘rtasidagi farqni tezda aniqlab, ko‘proq
so‘z yasagan kishi g‘olib hisoblanadi.
2-o’yin.
Maqsad:
talabalarni koreys tilining tovush va harf tarkibini farqlay olishlarini
shakllantirish.
O‘yinning borishi:
o‘qituvchi so‘zlarni bo‘g‘inlarda talaffuz qiladi, o‘quvchilar ularni
yozadilar. Ushbu so‘zlarni to‘g‘ri yozgan va talaffuz qilgan kishi g‘olib hisoblanadi. Masalan, siz
taklif qilishingiz mumkin:
빵
,
방
,
딸
,
달
,
살
쌀
kabilarni
3-o’yin.
Maqsad:
talabalarda portlovchi va qattiq undoshlarni farqlash ko‘nikmalarini
shakllantirish.
O‘yinning borishi:
kim tez tarjima qiladi va so‘zlarni to‘g‘ri yozadi. Sinf ikki
jamoaga bo‘lingan. Har bir jamoaga o‘zbek tilidan koreys tiliga tarjima qilish taklif etiladi,
masalan, quyidagi so‘zlarni:
Birinchi jamoa:
Sho‘r (Tuzli)___________
O‘rash __________
Tez ____________
ISSN:
2181-3906
2024
International scientific journal
«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»
VOLUME 3 / ISSUE 6 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
344
Kiyish__________
Ikkinchi jamoa:
Pichoq __________
Oxiri___________
Poyezd_________
Oldinda_________
4-o‘yin
Bir bo‘g‘indan tashkil topgan va -
ㄹ
bilan tugagan so‘zlarni kim tez aytadi. Masalan,
날
,
칼
,
발
,
쌀
,
말
va boshqalar.
5-o‘yin
So‘zlarning transkripsiyasini kim tezroq va to‘g‘ri yozadi:
학교ㅡ
maktab,
여덟ㅡ
sakkiz,
있다ㅡ
bor bo’lmoq,
식당ㅡ
oshxona
6-o‘yin.
안녕하십니까
?
많아요
,
잃어버려요
,
한국말
,
선생님
va boshqalar.
7-o‘yin.
O‘yinning maqsadi:
so‘zlarning bo‘g‘inli tahlilini rivojlantirish.
O‘yinning borishi:
O‘qituvchi doskaga so‘zlarni yozadi:
잃어버리다
,
돌아가다
,
가르치다
,
복잡하다
va hokazo.
Har bir alohida so‘zdagi bo‘g‘inlar sonini to‘g‘ri aniqlagan, ularni to‘g‘ri talaffuz qilgan
va o‘zbek tiliga tarjima qilgan kishi g‘olib hisoblanadi.
8-o‘yin.
O‘yinning maqsadi:
Alifbo haqida o‘rgangan bilimlarni mustahkamlash.
O‘yinning borishi:
o‘quvchilarga so‘zlar yozilgan kartalar beriladi. Talabalar jadvalni
unda keltirilgan modelga muvofiq to‘ldirishlari kerak.
T/N
So’zlar
Unlilar
Undoshlar
Diftonglar
1
예식장
2
4
1
2
기숙사
3
4
-
3
4
5
6
So'zlardagi harflar va tovushlar sonini to‘g‘ri aniqlagan kishi g‘olib hisoblanadi.
9-o‘yin.
Maqsad:
tovushlarni to‘g‘ri talaffuz qilish ko‘nikmalarini shakllantirish.
O‘yinning borishi:
Tovushlarning grafik talaffuzi bo‘yicha diftonglarni kim tezda
aniqlaydi. Jadvalda tovushlarning grafik tasviri ko‘rsatilgan, talabalar diftonglarning nomlarini
aniqlashlari kerak.
ISSN:
2181-3906
2024
International scientific journal
«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»
VOLUME 3 / ISSUE 6 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
345
Talaffuzi
Wa
Wo
Wi
Ye
E
We
yozilishi
10-o‘yin.
Kim tezroq! Sinf 2 ta jamoaga bo‘lingan. Bir jamoa qo‘sh undoshlarni misollar bilan,
boshqa jamoa portlovchi undoshlarni misollar bilan nomlashi kerak. Undosh tovushlarni to‘g‘ri
nomlagan va talaffuz qilgan va ko'p misollar keltirgan jamoa g'alaba qozonadi.
11-o‘yin
So'z oxiridagi turli undoshlar bir xil talaffuz qilinadigan so‘zlarni kim tezda nomlay oladi,
Masalan:
꽃
,
낮
,
밑
,
곧
,
옷
. Kabi.
12-o‘yin.
Har bir o'quvchiga ma’lum bir harf beriladi, so‘ngra o‘quvchilardan biri tasodifiy harfni
nomlaydi va bu harf berilgan o‘quvchi qarsak chaladi, harf nomini takrorlaydi.
13-o‘yin
Kim taklif qilingan bo‘g‘inlardan so‘zlarni tezda tuzadi:
한
-
대
-
국
-
민
,
교
-
학
-
대
,
사
-
요
-
리
Koreys tili darslarida o‘quvchilar yangi so‘zlarni shakllantirish bilan bog‘liq o‘yinlarga
juda qiziqishadi. Shunday qilib, talabalardan yangi so‘zlardan so‘z birikmalari va sodda gaplar
yasashni so‘rash mumkin:
학생
,
식당
,
이름
,
선생님
,
사람
등
(talaba, oshxona, ism, o‘qituvchi,
odam kabi) va boshqalar. Eng ko‘p birikma yoki gap aytgan jamoa g‘alaba qozonadi. Navbatdagi
o‘yinda ham sinf 2 ta jamoaga bo‘linadi va ikkala guruhdan bittadan jamoa sardorlari navbatma-
navbat turli xil suratlar tushirilgan 2 ta kartani chiqaradi. Rasmlarda ko‘rsatilgan chizmalarning
nomini to‘g‘ri aniqlagan jamoa g‘alaba qozonadi.
REFERENCES
1.
Jalolov J. “Chet tilini o‘qitish metodikasi” darslik. Toshkent: O‘qituvchi, 2012. – 432b
2.
Vohidov A., Mirzaxmedova H. “Sharqshunoslikka kirish” o‘quv qo‘llanma. Toshkent
2020. - 109 b.
3.
Раптанова И.Н. Имитационная технология как эффективный метод обучения
иностранному языку. Новое слово в науке и практике: апробация гипотез и
результатов исследований. 2014. № 9. С. 31-36.
4.
Хван Людмила Борисовна, Ким Виктория Никифоровна, Ким Елена Валерьевна, Эм
Антонина Павловна. Mетодика преподавания корейского языка
.
Учебное пособие по
дисциплине Ташкент. 2009. стр.87
5.
박갑수
(2020),
한국어
교육의
과제와
전망
24
호
