SCIENCE AND INNOVATION IN THE
EDUCATION SYSTEM
International scientific-online conference
106
STOL TENNISI TEXNIKASIGA O‘RGATISH
USLUBIYATI
Sulaymonov Jaxongir Solijonovich
Farg‘Ona Davlat Universiteti Sport Faoliyati Fakulteti
“Sport O‘Yinlari Nazariyasi Va Uslubiyati Kafedrasi” O‘Qituvchisi
Mahmudjonova Gulsanam A’zamjon qizi
Farg‘Ona Davlat Universiteti Sport Faoliyati Fakulteti
“Sport O‘Yinlari Nazariyasi Va Uslubiyati Kafedrasi”
1-Bosqich 51/24 Guruhi Talabasi
https://doi.org/10.5281/zenodo.16025187
Annotatsiya:
Maqolada boshlang‘ich sportchilarga stol tennisi texnikasini
o‘rgatishning samarali usullari muhokama qilinadi. Asosiy texnikalarni
o‘zlashtirish bosqichlari (forehand, backhand, qabul qilish, aylanish) tahlil
qilinib, 10 nafar sportchi ishtirokida o‘tkazilgan eksperimental tadqiqot
natijalari keltiriladi. Taklif etilgan usuldan foydalangan holda darslarning
samaradorligini chuqur tahlil qilish jadvallar bilan tasdiqlangan. Tizimli va
bosqichma-bosqich o‘qitish usulining texnik ko‘nikmalarni rivojlantirishga ijobiy
ta'siri haqida xulosa chiqariladi.
Kalit so‘zlar:
stol tennisi, texnika, o‘qitish usuli, zarbalar, servis,
boshlang‘ich sportchilar, tajriba, tayyorgarlik.
Аннотация:
В статье рассматриваются эффективные методики
обучения технике настольного тенниса у начинающих спортсменов.
Проанализированы этапы овладения основными техническими приёмами
(удары справа, слева, подача, приём подачи, вращения), а также приведены
результаты экспериментального исследования с участием 10 спортсменов.
Представлен глубокий анализ эффективности занятий по предложенной
методике, подкреплённый таблицами. Сделан вывод о положительном
влиянии систематической и поэтапной методики обучения на развитие
технических навыков.
Ключевые слова:
настольный теннис, техника, методика обучения,
удары, подача, начинающие спортсмены, эксперимент, подготовка.
Abstract:
The article discusses effective methods of teaching table tennis
technique to beginner athletes. The stages of mastering the basic techniques
(forehand, backhand, serve, serve reception, rotation) are analyzed, and the
results of an experimental study involving 10 athletes are presented. A deep
analysis of the effectiveness of classes using the proposed method is presented,
supported by tables. A conclusion is made about the positive impact of a
SCIENCE AND INNOVATION IN THE
EDUCATION SYSTEM
International scientific-online conference
107
systematic and step-by-step teaching method on the development of technical
skills.
Key words:
table tennis, technique, teaching method, strikes, serve,
beginner athletes, experiment, preparation.
Stol tennisi dinamik va texnik jihatdan intensiv sport turi bo‘lib, unda
sportchining muvaffaqiyati ko‘p jihatdan asosiy texnik elementlarni
o‘zlashtirishga bog‘liq. Mashg‘ulotning dastlabki bosqichlarida sportchilarda
keyingi sport o‘sishi uchun zarur bo‘lgan barqaror vosita ko‘nikmalarini
shakllantirish uchun texnikani o‘zlashtirish jarayonini to‘g‘ri tashkil etish juda
muhimdir. Zamonaviy tadqiqotlar o‘qitish usullariga tizimli yondashish
zarurligini ta’kidlamoqda.
Adabiyot sharhi
Ilmiy ishlar tahlili (A.I.Belov, 2016; S.Yu. Kazantsev, 2020; V.N. Cherkasov,
2022) stol tennisi texnikasini o‘qitish metodikasida o‘quvchilarning yosh va
individual xususiyatlarini hisobga olish zarurligini ko‘rsatadi. Texnik
harakatlarni muvaffaqiyatli shakllantirish faqat vazifalarni bosqichma-bosqich
murakkablashtirish va etarli jismoniy tayyorgarlik bilan mumkin. Biroq,
materialni taqdim etishning eng samarali ketma-ketligi va dastlabki bosqichdagi
yuklarning darajasi masalasi ochiq qolmoqda.
Tadqiqotning maqsadi va vazifalari
Maqsad:
Ajam sportchilarga stol tennisi texnikasini o‘rgatish usulini
ishlab chiqish va eksperimental sinovdan o‘tkazish.
Vazifalar:
1.
Stol tennisining asosiy texnik elementlarini o‘rganish va tizimlashtirish.
2.
Bosqichma-bosqich o‘qitish metodikasini ishlab chiqish.
3.
Tajriba o‘tkazing va uning samaradorligini baholang.
4.
Olingan natijalarni jadvallar yordamida tahlil qiling.
Tadqiqot usullari
- Pedagogik eksperiment
(2 oy, haftasiga 3 ta mashg‘ulot).
- Texnik ko‘nikmalarni sinovdan o‘tkazish
(ish tashlashlarning to‘g‘riligi
va barqarorligini baholash).
- Ekspert baholash usuli
(5 nafar murabbiy-kuzatuvchi).
-
Ma'lumotlarni
statistik
qayta
ishlash
(o‘rtacha
qiymatlar,
ko‘rsatkichlarning o‘sishi, Student t-testi).
O‘qishni tashkil etish
Tadqiqotda 14-15 yoshli 10 nafar o‘g‘il bolalar ishtirok etdi, ular hech
qanday tayyorgarlikdan o‘tmagan. Guruh nazorat guruhiga (NG) va har biri 5
SCIENCE AND INNOVATION IN THE
EDUCATION SYSTEM
International scientific-online conference
108
kishidan iborat eksperimental guruhga (EG) bo‘lingan. Nazorat guruhi an’anaviy
usulda, eksperimental guruh esa bosqichma-bosqich dastur yordamida o‘qitildi:
1.
1-2 hafta: Turish, raketkani ushlab turish, forhand.
2.
3-4 hafta: Orqa qo‘l bilan bajarish.
3.
5-6 hafta: Xizmatlarni qabul qilish, to‘pni aylantirish.
4.
7-8 hafta: o‘yin kombinatsiyalari, texnikani sozlash.
Tadqiqot natijalari
1-jadval
Teshilish usullarini taqqoslash (10 balli shkala bo‘yicha)
Guruh
O‘ng
qo‘l
(oldin/keyin)
Chap
zarba
(oldin/keyin)
Taqdim
etish
(oldin/keyin)
To‘p (sharik) ni
qabul
qilish
(oldin/keyin)
Nazorat
4.2 / 5.1
3,8 / 4,4
4,0 / 4,8
3,5 / 4,2
Eksperimental 4.1 / 7.3
3,9 / 6,9
4.2 / 7.1
3,6 / 6,8
Tahlil:
Nazorat guruhida o‘rtacha o‘sish (o‘rtacha taxminan 1 ball),
eksperimental guruhda esa texnik darajaning o‘sishi sezilarli darajada yuqori (3
ball va undan ko‘p). Bu bosqichma-bosqich usulning samaradorligini tasdiqlaydi.
2-jadval
Teshilishning barqarorligi (20 urinishdan aniq zarbalar foizida)
Guruh
Forehand Orqa qo‘l Innings Xizmatni qabul qilish
KG (keyin) 65%
58%
62%
55%
EG (keyin) 88%
82%
85%
79%
Tahlil:
EGda barqarorlik darajasi sezilarli darajada yuqori bo‘lib, bu
nafaqat
texnikaning
shakllanishini,
balki
raqobatbardosh
modelda
mustahkamlanishini ham ko‘rsatadi.
Munozara
Natijalar texnikani bosqichma-bosqich o‘zlashtirish, murakkablikni izchil
oshirish va doimiy nazorat qilish tamoyillariga asoslangan metodologiya
an’anaviy yondashuvlarga nisbatan samaraliroq ekanligini tasdiqlaydi.
Shuningdek, darslarning muntazamligini va fikr-mulohazalar uchun video
tahlilidan foydalanishni hisobga olish kerak.
Motivatsiyaning rolini ham ta'kidlash kerak: EGdagi sportchilar ko‘proq
qiziqish bildirishdi, chunki ular vizual va statistik hisobotlar orqali o‘zlarining
yutuqlarini ko‘rishdi.
Qiyosiy tahlil shuni ko‘rsatdiki, yangi usul bo‘yicha o‘qitilgan
eksperimental guruh barcha asosiy texnik ko‘rsatkichlar bo‘yicha nazorat
SCIENCE AND INNOVATION IN THE
EDUCATION SYSTEM
International scientific-online conference
109
guruhidan sezilarli o‘zib ketgan. Bu esa, vosita ko‘nikmalarini bosqichma-
bosqich rivojlantirish va mustahkamlashga qaratilgan tizimli yondashuv
an'anaviy usullarga qaraganda samaraliroq ekanligini isbotlaydi.
Shunday qilib, ushbu uslubni sport seksiyalari, maktablari va sportchilarni
tayyorlashning dastlabki bosqichlari mashg‘ulotlariga joriy etish sportning
keyingi o‘sishi va musobaqalarda ishtirok etishi uchun zarur bo‘lgan mustahkam
texnik bazani shakllantirishga yordam beradi. Ushbu usulni o‘quvchilarning
xususiyatlariga individual tuzatishlar bilan birgalikda qo‘llash, shuningdek,
video kuzatuv va fikr-mulohazalar bilan birga foydalanish tavsiya etiladi.
Kutilayotgan natijalar
1. Stol tennisi texnikasini o‘rgatish tizimli, bosqichma-bosqich
yondashuvni talab qiladi.
2. Ishlab chiqilgan metodika asosiy texnik texnikani o‘zlashtirishda yuqori
samaradorlikni ko‘rsatdi.
3. Statistik tahlil eksperimental guruhdagi ko‘nikmalarning sezilarli
yaxshilanishini tasdiqladi.
4. Ushbu usulni sport seksiyalarida va umumta'lim muassasalarida
qo‘llash tavsiya etiladi.
Xulosa
O‘tkazilgan tadqiqotlar boshlang‘ich sportchilarga stol tennisi texnikasini
bosqichma-bosqich o‘rgatishning yuqori samaradorligini tasdiqladi. Asosiy
texnik elementlarni (o‘ng va chap qo‘l zarbalari, xizmat ko‘rsatish, xizmatni
qaytarish, aylanish bilan ishlash) izchil o‘zlashtirishni o‘z ichiga olgan o‘quv
dasturini ishlab chiqish harakatlarni bajarish sifatini ham, ularning
barqarorligini sezilarli darajada yaxshilash imkonini berdi.
Foydalanilgan adabiyotlar ro‘yhati:
1. Solijonovich, S. J., & Davronjon o‘g‘li, A. D. (2025). VOLEYBOLDA MUSOBAQA
TURLARI, MUSOBAQA TAQVIM REJASI, MUSOBAQA NIZOMI, UNI TASHKIL
QILISH. SCIENTIFIC APPROACH TO THE MODERN EDUCATION SYSTEM, 4(37),
209-212.
2. Solijonovich, S. J., & Davronjon o‘g‘li, A. D. (2025). VOLEYBOLDA YUKLAMA,
TOLIQISH, UNI BARTARAF ETISH VA ISH QOBILIYATINI TIKLASH METODIKASI.
SCIENTIFIC APPROACH TO THE MODERN EDUCATION SYSTEM, 4(37), 205-208.
3. Solijonovich, S. J., & Rustamovich, A. O. (2025). VOLEYBOLDA MASHG‘ULOT
BILAN O‘YINNING BOG‘LIQLIK JIHATLARI. SCIENTIFIC APPROACH TO THE
MODERN EDUCATION SYSTEM, 4(37), 221-225.
SCIENCE AND INNOVATION IN THE
EDUCATION SYSTEM
International scientific-online conference
110
4. Solijonovich, S. J., & Rustamovich, A. O. (2025). VOLEYBOLDA HAKAMLIK
QILISH VA O‘YINLAR DAVOMIDA HAKAMLARNING O‘ZARO MUNOSOBATLARI.
SCIENTIFIC APPROACH TO THE MODERN EDUCATION SYSTEM, 4(37), 217-220.
5. Solijonovich, S. J., & Rustamovich, A. O. (2025). VOLEYBOLDA MUSOBAQA
O‘TQAZISH JOYLARINI TAYYORLASH, UNI O‘TKAZISHDA HAKAMLARNING
VAZIFALARI, HUQUQLARI VA MAJBURIYATLARI. SCIENTIFIC APPROACH TO
THE MODERN EDUCATION SYSTEM, 4(37), 213-216.
6. Solijonovich, S. J., & Davronjon o‘g‘li, A. D. (2025). YUQORI RAZRYADLI
VOLEYBOLCHILAR BILAN MASHG‘ULOT O‘TKAZISH USLUBIYATI. SCIENTIFIC
APPROACH TO THE MODERN EDUCATION SYSTEM, 4(37), 199-204.
7. Sulaymonov, J. (2025). 15-16 yoshli voleybolchilardan iborat nazorat va
tajriba guruhlarida sakrash chidamkorligining pedagogik tajriba davridagi
rivojlanish ko‘rsatkichlarini shakllanish dinamikasi. MAKTABGACHA VA
MAKTAB TA’LIMI JURNALI, 3(5).
8. Solijonovich, S. J. (2025). VOLEYBOL SPORT SEKSIYASI MASHG‘ULOTLARIDA
MUSOBAQALARGA PROFESSIONAL DARAJADA TAYYORLASH JARAYONLARI.
Лучшие интеллектуальные исследования, 42(1), 159-164.
9. Solijonovich, S. J. (2025). VOLEYBOL O ‘YINIDA MUSOBAQALARDAN KEYINGI
QAYTA TIKLANISHDA SAMARALI USULLAR. Лучшие интеллектуальные
исследования, 42(1), 153-158.
10. Solijonovich, S. J. (2025). 15-16 YOSHLI VOLEYBOLCHILARNING MUSOBAQA
OLDI RUHIY TAYYORGARLIGI. Лучшие интеллектуальные исследования,
42(1), 147-152.
11. Сулаймонов, Ж., & Исроилов, Ш. (2025). Методика начального обучения
технико-тактическим приемам на занятиях по волейболу. Зарубежная
лингвистика и лингводидактика, 3(3/S), 115-124..
