THEORETICAL ASPECTS IN THE FORMATION OF
PEDAGOGICAL SCIENCES
International scientific-online conference
42
KORXONANI RIVOJLANTIRISHDA INVESTITSIYALARNING
AHAMIYATI
Ro‘zimatov Sanjarbek Qosimjon o‘g‘li
Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti
Iqtisodiyot fakulteti 2-bosqich talabasi
https://doi.org/10.5281/zenodo.14195425
Annotatsiya:
Ushbu tezisda korxona rivojlanishida investitsiyalarning
ahamiyati tahlil qilinadi. Investitsiyalar korxonaning texnologik yangilanishi,
ishlab chiqarish quvvatlarini oshirish, raqobatbardoshlikni kuchaytirish va yangi
ish o‘rinlarini yaratishda muhim rol o‘ynaydi. Investitsiyalar nafaqat
korxonalarga, balki mamlakat iqtisodiyotiga ham ijobiy ta’sir ko‘rsatadi. Tezisda
investitsiyalarni jalb qilishda yuzaga keladigan asosiy muammolar ham tahlil
qilinadi.
Kalit so‘zlar:
Investitsiyalar, korxona rivojlanishi, iqtisodiy o‘sish,
innovatsiyalar, raqobatbardoshlik, moliyaviy resurslar, ish o‘rinlari yaratish.
Korxona
rivojlanishi
va
raqobatbardoshligini
oshirishda
investitsiyalarning muhim o‘ni bor. Investitsiyalar korxonalarga yangi
texnologiyalarni joriy etish, ishlab chiqarish quvvatlarini oshirish, bozor ulushini
kengaytirish va yangi ish o‘rinlarini yaratishda yordam beradi.
Investitsiyalar turli mezonlar bo‘yicha tasniflanadi:
Moliya investitsiyalari: Aksiyalar, obligatsiyalar, depozitlar va boshqa
moliyaviy vositalar orqali amalga oshiriladi.
Real investitsiyalar: Yangi ishlab chiqarish quvvatlari, inshootlar va
texnologik yangilanishlar uchun sarflanadigan mablag‘lar.
To‘g‘ridan-to‘g‘ri
investitsiyalar:
Korxonaning
o‘zida
faoliyatini
kengaytirish yoki yangi ishlab chiqarish liniyalarini ochish uchun jalb
qilinadigan mablag‘lar.
Portfel investitsiyalari: Biror korxona yoki sanoatga investitsiya kiritishda
yuqori darajada diversifikatsiyalangan yondashuv.
Korxona rivojlanishidagi investitsiyalarning o‘rni
Investitsiyalar korxona faoliyatining bir qancha asosiy yo‘nalishlarini
yaxshilashda muhim ahamiyatga ega:
Texnologik yangilanish: Yangi texnologiyalarning joriy etilishi ishlab
chiqarish jarayonlarini samarali qilish, ishlab chiqarish xarajatlarini kamaytirish
va mahsulot sifatini oshirish imkonini beradi.
THEORETICAL ASPECTS IN THE FORMATION OF
PEDAGOGICAL SCIENCES
International scientific-online conference
43
Ishlab chiqarish quvvatlarini oshirish: Investitsiyalar orqali yangi ishlab
chiqarish liniyalarini tashkil etish va mavjud quvvatlarni kengaytirish korxonaga
raqobatbardoshligini oshirishda yordam beradi.
Raqobatbardoshlikni oshirish: Yangi mahsulotlar ishlab chiqarish,
innovatsion yechimlarni tatbiq etish va bozorni tahlil qilish orqali
raqobatbardoshlikni kuchaytirish mumkin.
Ish o‘rinlarini yaratish: Yangi investitsiyalar, asosan ishlab chiqarish va
xizmatlar sohasida yangi ish o‘rinlarini yaratishga imkon beradi.
Investitsiyalarning iqtisodiyotga ta‘siri
Investitsiyalar nafaqat alohida korxonalarni, balki butun iqtisodiyotni
rivojlantiradi:
Iqtisodiy o‘sish: Investitsiyalar iqtisodiyotga yangi resurslar kiritish, ishlab
chiqarishni kengaytirish va daromadlarni oshirishga xizmat qiladi.
Barqaror iqtisodiy muhit: Yangi texnologiyalarga va innovatsiyalarga
sarmoya kiritish, uzoq muddatda iqtisodiy barqarorlikni ta’minlaydi.
Boshqa korxonalar va tarmoqlarni rivojlantirish: Investitsiyalar boshqa
sohalarda, masalan, infratuzilma, transport va xizmatlar tarmoqlarida o‘sishga
turtki beradi.
Investitsiyalarni jalb qilishdagi muammolar
Investitsiyalarni jalb qilishda bir qator muammolar yuzaga kelishi
mumkin:
Risklar va xavf-xatarlar: Investitsiya kirituvchi tomonlar uchun
mablag‘larni yo‘qotish xavfi mavjud. Bu asosan, bozor noaniqligi, siyosiy
barqarorlik va iqtisodiy o‘zgarishlarga bog‘liq.
Moliyaviy resurslarning cheklanganligi: Ko‘plab korxonalar o‘zlarining
ichki mablag‘lari bilan yangi investitsiyalarni amalga oshirish imkoniyatiga ega
emaslar.
Xulosa qilib shuni aytish mumkinki investitsiyalar korxonaning o‘sishiga,
texnologik yangilanishga, yangi texnologiyalarni kashf etishga va iqtisodiy
o‘sishning barqarorligini ta’minlashga yordam beradi. Ularni samarali jalb qilish
uchun davlat va korxona tomonidan muvofiqlashtirilgan siyosat va qo‘llab-
quvvatlash tizimi zarur. Korxona rivojlanishi uchun investitsiyalarni jalb qilish,
ayniqsa, global raqobat muhitida strategik ahamiyatga ega.
Foydalanilgan adabiyotlar ro‘yxati:
1. Sayn S. (2020). Investitsiyalar va ularning iqtisodiy o‘sishdagi o‘rni. Toshkent:
Iqtisodiyot nashriyoti.
2. Qodirov J. (2019). Korxona rivojlanishining moliyaviy mexanizmlari.
Toshkent: O‘zbekiston iqtisodiyoti markazi.
THEORETICAL ASPECTS IN THE FORMATION OF
PEDAGOGICAL SCIENCES
International scientific-online conference
44
3. Tursunov A. (2018). Iqtisodiy o‘sish va investitsiya strategiyalari. Buxoro:
Buxoro universiteti nashriyoti.
4. Shamsiev M. (2021). Yangi texnologiyalar va innovatsiyalar orqali korxona
rivojlanishi. Toshkent: Innovatsiya va texnologiya nashriyoti.
