Шекспир сонетларининг рус тилига таржималарида адекватлик масаласи

CC BY f
414-415
23
7
Поделиться
Абдурахмонов, М., & Холбекова, Б. (2022). Шекспир сонетларининг рус тилига таржималарида адекватлик масаласи. Переводоведение: проблемы, решения и перспективы, (1), 414–415. извлечено от https://inlibrary.uz/index.php/translation_studies/article/view/6172
Мирзохидбек Абдурахмонов, Ўзбекистон давлат жаҳон тиллари университети

студенти

Б Холбекова, Ўзбекистон давлат жаҳон тиллари университети

Маслахатчи

Crossref
Сrossref
Scopus
Scopus

Аннотация

Буюк инглиз драматурги ва шоири Вильям Шекспир асарлари таржимасига кўплаб таржимонлар мурожаат қилган. Айниқса унинг сонетларига кўп аҳамият берилган. Шекспирнинг энг кўп таржима қилинган сонети 66-сонет бўлиб, у рус тилига бир неча бор А. Соколовский, Н. Гербель, Ф. Червинский, М. Чайковский, Б. Пастернак, О. Румер, С. Маршак томонидан ўгирилган.


background image

413

ШЕКСПИР СОНЕТЛАРИНИНГ РУС ТИЛИГА

ТАРЖИМАЛАРИДА АДЕКВАТЛИК МАСАЛАСИ

Абдурахмонов Мирзохидбек

ЎзДЖТУ студенти

Маслахатчи:

Б. Холбекова

ЎзДЖТУ доценти


Буюк инглиз драматурги ва шоири Вильям Шекспир асарлари

таржимасига кўплаб таржимонлар мурожаат қилган. Айниқса унинг сонетларига
кўп аҳамият берилган. Шекспирнинг энг кўп таржима қилинган сонети 66-сонет
бўлиб, у рус тилига бир неча бор А. Соколовский, Н. Гербель, Ф. Червинский,
М. Чайковский, Б. Пастернак, О. Румер, С. Маршак томонидан ўгирилган.

Таржимонлар орасида Пастернак таржималари шоир сифатидаги

истеъдоди ва таржимон сифатидаги маҳорати билан ажралиб туради.
Пастернак таржималарини кузатар эканмиз уни бошдан охиригача яхлит,
хиссиётга тўла поэтик асар яратганлигига гувоҳ бўламиз.

Бизнинг назаримизда Шекспир Пастернак ўгирмаларида ўз овозига,

руҳига эга бўлолган. Буни 66-сонет таржимасида ҳам кўришимиз мумкин:

Измучась всем, я умереть хочу.
Тоска смотреть, как мается бедняк,
И как шутя живется богачу,
И доверять, и попадать в просак.
И наблюдать, как наглость лезет в свет,
И честь девичья катится ко дну,
И знать, что ходу совершенствам нет,
И видеть мощь у немощи в плену,
И вспоминать, что мысли заткнуть рот,
И разум сносит глупости хулу,
И прямодушье простотой слывет,
И доброта прислуживает злу.
Измучась всем, не стал бы жить и дня,
Да другу трудно будет без меня.
Сонетнинг аслий матни қуйидагича:
Tired with all these, for restful death I cry,
As, to behold desert a beggar born,
And

needy nothing trimm’d in jollity,

And purest faith unhappily forsworn,
And gilded honour shamefully misplaced,
And maiden virtue rudely strumpeted,
And right perfection wrongfully disgraced,
And strength by limping sway disab(e)led,
And art made tongue-tied by authority,
And folly (doctor-like) controlling skill,


background image

414

And simple truth miscall’d simplicity,
And captive good attending captain ill:
Tired with all these, from these would I be gone,
Save that, to die, I leave my love alone.
Пастернак таржимаси содда, тиниқ, росмана, сўзлашув тилида

бажарилган. Сонет мазмуни ҳам етарли даражада аслиятга яқин. Инглиз
шоирига хос антитезалар мукаммал акс этган.4-,8-,11- мисраларда уларнинг
адекват нусхаларини кўриш мумкин. Ритм, оҳанг, мусиқа – ҳаммаси ўз ўрнида.
Сонетдаги барча мисраларни яхлитликка келтириб, ўзаро бирлаштириб
турувчи анафора “And” “И” аслиятда қандай бўлса, таржимада ҳам яхши
тикланган ва аслиятдги вазифани бажаради.

Б. Пастернакнинг сўз танлаш маҳоратига эътибор қиламиз. Биринчи

мисрадаёқ утомиться ёки устать феъли ўрнига маъносига кўра анча ўткир
измучиться синонимини ишлатган. Уни ўқиган сари киши эътибори ортаверади.

Оддий сўзлашув тили меъёрларига амал қилишга интилиш Шекспир

образларини маълум қадар ўзгартиришни тақозо этади. Яъни достоинство
осужденное на нищету (иккинчи мисра) ва ничтожество, процветающее в
блеске (учинчи мисра) ўрнига Пастернак мается бедняки и шутя живется
богачу; Позлащенные почести, воздаваемые позорно (бешинчи мисра) –
наглость лезет в свет; осужденное на молчание искусство (тўққизинчи мисра)
ўрнига Пастернакда мысли заткнуть рот дейилади.

Сонет синтаксиси ҳақида гап борганда ҳам шундай ўзгаришларни қайд

этиш лозим. Шекспирда ўн битта ёйиқ тўлдирувчи бўлиб, уларнинг барчаси
битта видеть феълига тобе бўлган. Пастернак тўлдирувчиларнинг кўпини
инфинитив гапга айлантирган. Ягона тоска сўзи (гапда у равиш вазифасини
бажаради) уларнинг барчаси учун умумий саналади. Бу ҳам сўзлашув тилига
хос белги.

Пастернак шу тарзда сонетнинг бошидан охиригача таржимага ишлов

бериб, унга китобхон билан содда, эркин, бемалол сўзлашув, суҳбат тусини
беради. Хулоса қилиб айтганда, таниқли рус шоири, моҳир таржимон
Пастернакнинг Шекспир сонетлари таржимаси борасида танлаган йўлини энг
тўғри йўл дейиш мумкин.

ФОЙДАЛАНИЛГАН АДАБИЁТЛАР РЎЙХАТИ:

1.

Аникст А. Творчество Шекспира. М., Гослитиздат, 1963.

2.

Даль В. Толковый словарь, М., 1990, т.3.

3.

Кусков П.А. Наша жизнь. Стихотворения.

4.

М. Морозов. Избранные статьи и переводы. М.: Гослитиздат,1954.

5.

Ғайбуллоҳ ас-Салом. Эзгуликка чоғлан, одамзод. // Асарлар. Иккинчи

китоб. Т.: Шарқ, 1997.

Библиографические ссылки

Аникст А. Творчество Шекспира. М., Гослитиздат, 1963.

Даль В. Толковый словарь, М., 1990, т.З.

Кусков П.А. Наша жизнь. Стихотворения.

М. Морозов. Избранные статьи и переводы. М.: Гослитиздат, 1954.

Гайбуллох, ас-Салом. Эзгуликка чоглан, одамзод. И Асарлар. Иккинчи китоб. Т.: Шарц, 1997.

inLibrary — это научная электронная библиотека inConference - научно-практические конференции inScience - Журнал Общество и инновации UACD - Антикоррупционный дайджест Узбекистана UZDA - Ассоциации стоматологов Узбекистана АСТ - Архитектура, строительство, транспорт Open Journal System - Престиж вашего журнала в международных базах данных inDesigner - Разработка сайта - создание сайтов под ключ в веб студии Iqtisodiy taraqqiyot va tahlil - ilmiy elektron jurnali yuridik va jismoniy shaxslarning in-Academy - Innovative Academy RSC MENC LEGIS - Адвокатское бюро SPORT-SCIENCE - Актуальные проблемы спортивной науки GLOTEC - Внедрение цифровых технологий в организации MuviPoisk - Смотрите фильмы онлайн, большая коллекция, новинки кинопроката Megatorg - Доска объявлений Megatorg.net: сайт бесплатных частных объявлений Skinormil - Космецевтика активного действия Pils - Мультибрендовый онлайн шоп METAMED - Фармацевтическая компания с полным спектром услуг Dexaflu - от симптомов гриппа и простуды SMARTY - Увеличение продаж вашей компании ELECARS - Электромобили в Ташкенте, Узбекистане CHINA MOTORS - Купи автомобиль своей мечты! PROKAT24 - Прокат и аренда строительных инструментов