YOSH OLIMLAR
ILMIY-AMALIY KONFERENSIYASI
in-academy.uz/index.php/yo
74
INGLIZ TILI DARSLARIDA O‘QUVCHILARNING EGALLAGAN KO‘NIKMALARI
ASOSIDA ESTETIK TARBIYANI SHAKLLANTIRISHNING SAMARALI
USULLARI
Elmuratova Indira Xojamuratovna
Ajiniyoz nomidagi Nukus davlat pedagogika instituti
pedagogika mutaxassisligi magistranti
https://doi.org/10.5281/zenodo.15005880
Annotatsiya:
Mazkur maqolada ingliz tili darslarida o‘quvchilarning egallagan til
ko‘nikmalari asosida estetik tarbiyani shakllantirishning samarali usullari yoritilgan. Estetik
tarbiya jarayonida o‘quvchilarning tinglash, o‘qish, yozish va gapirish kompetensiyalaridan
foydalanish orqali ularning badiiy tafakkuri, san’atga bo‘lgan qiziqishi va ijodiy salohiyatini
rivojlantirishning amaliy tajribalari ko‘rib chiqilgan. Shuningdek estetik tarbiyaga
yo‘naltirilgan darslarni tashkil etish bo‘yicha tavsiyalar berilgan.
Kalit so‘zlar:
estetik tarbiya, ingliz tili darslari, til ko‘nikmalari, badiiy tafakkur,
kommunikativ kompetensiya ijodiy faoliyat, san’at va madaniyat.
ЭФФЕКТИВНЫЕ МЕТОДЫ ФОРМИРОВАНИЯ ЭСТЕТИЧЕСКОГО
ВОСПИТАНИЯ НА ОСНОВЕ ОСВОЕННЫХ НАВЫКОВ УЧАЩИХСЯ НА
УРОКАХ АНГЛИЙСКОГО ЯЗЫКА
Елмуратова Индира Ходжамуратовна
Магистрант по специальности педагогика Нукусского государственного
педагогического института имени Ажинияза.
Аннотация.
В данной статье освещены эффективные методы формирования
эстетического воспитания на основе языковых навыков, приобретённых учащимися на
уроках английского языка. Рассмотрены практические подходы к развитию
художественного мышления, интереса к искусству и творческого потенциала учащихся
посредством использования их компетенций в аудировании, чтении, письме и
говорении. Также приведены рекомендации по организации уроков, направленных на
эстетическое воспитание.
Ключевые слова:
эстетическое воспитание, уроки английского языка, языковые
навыки, художественное мышление, коммуникативная компетенция, творческая
деятельность, искусство и культура.
EFFECTIVE METHODS OF FORMING AESTHETIC EDUCATION BASED ON
STUDENTS' ACQUIRED SKILLS IN ENGLISH LESSONS
Indira Khojamuratovna Elmuratova
Master's student in the Pedagogy specialty at
Ajiniyaz Nukus State Pedagogical Institute.
Abstract.
This article highlights effective methods of forming aesthetic education based
on students' acquired language skills in English lessons. The practical experiences of developing
students' artistic thinking, interest in art, and creative potential through the use of their
YOSH OLIMLAR
ILMIY-AMALIY KONFERENSIYASI
in-academy.uz/index.php/yo
75
competencies in listening, reading, writing, and speaking are examined. The article also
provides recommendations for organizing lessons aimed at aesthetic education.
Keywords:
aesthetic education, English lessons, language skills, artistic thinking,
communicative competence, creative activity, art and culture.
Kirish.
Globalizatsiya jarayoni ta'lim tizimiga ham bevosita ta'sir ko‘rsatmoqda. Xususan,
xorijiy tillarni o‘qitish jarayonida nafaqat kommunikativ kompetensiyani shakllantirish, balki
o‘quvchilarda madaniy-estetik qadriyatlarni rivojlantirish ham zamonaviy ta’limning muhim
vazifalaridan biri hisoblanadi. Ingliz tili o‘qitish jarayonida estetik tarbiya berish,
o‘quvchilarning tafakkurini boyitish, ularning san’at va madaniyatga bo‘lgan qiziqishini
oshirish, shuningdek, estetik didini shakllantirish uchun katta imkoniyatlar mavjud. Shu
sababli ingliz tili darslarida o‘quvchilarning egallagan til ko‘nikmalaridan samarali foydalanib,
ularda estetik tarbiya berish muhim masalalardan biri bo‘lib qolmoqda.
Ingliz tili darslarida estetik tarbiyaning o‘rni. Estetik tarbiya – bu shaxsda go‘zallikni
anglash, qadrlash va yaratish ko‘nikmalarini shakllantirish jarayonidir. O‘quvchilarda estetik
tarbiya shakllantirish, avvalo, ularning axloqiy va ma’naviy jihatdan yetuk shaxs bo‘lib voyaga
yetishishiga xizmat qiladi. Ingliz tili esa bu jarayonda qulay vosita sifatida e’tirof etiladi, chunki
u boshqa xalqlarning madaniyati va san’atini o‘rganish imkonini beradi. O‘quvchilarning
egallagan ko‘nikmalari asosida estetik tarbiya berishning asosiy yo‘nalishlari Ingliz tilini
o‘rganish jarayonida o‘quvchilar tinglash, o‘qish, yozish va gapirish kabi asosiy ko‘nikmalarni
egallaydilar. Mazkur ko‘nikmalar orqali ularni estetik tarbiyalash jarayonini tashkil etish
quyidagi usullar orqali amalga oshiriladi.
Tinglab tushunish mashqlari orqali estetik tarbiya. O‘quvchilar ingliz tilidagi she’rlar,
afsonalar, hikoyalar va ertaklarni tinglash jarayonida so‘zlarning ohangdorligi, talaffuzning
aniqligi va musiqiyligini his qilishadi. Bu esa estetik did va go‘zallikni anglash hissini
shakllantiradi.
O‘qish mashg‘ulotlarida badiiy matnlar bilan ishlash. Ingliz adabiyotining klassik va
zamonaviy namunalarini o‘qish orqali o‘quvchilar badiiy asarlarning mazmunini tahlil qiladi,
ularning badiiy va estetik qiymatini anglaydi. Masalan, U. Shekspir, O. Uayld, Jeyn Ostin va
boshqa adiblarning asarlari orqali estetik zavq hosil qiladilar.
Yozish mashqlarida ijodiy yondashuvni shakllantirish. O‘quvchilarga mustaqil ravishda
esse, hikoya yoki she’r yozish topshiriqlari beriladi. Ular ijodiy ishlari orqali go‘zallikni
tasvirlashga, badiiy obrazlar yaratishga o‘rganadilar, bu esa estetik did va tafakkurni
rivojlantiradi.
Gapirish va muloqot jarayonida rolli o‘yinlar va teatrlashtirish. Ingliz tilidagi dramatik
asarlar asosida sahna ko‘rinishlarini tayyorlash, rolli o‘yinlarni ijro etish orqali o‘quvchilarda
aktyorlik mahorati, ifodali nutq va estetik his-tuyg‘ular rivojlanadi.
Estetik tarbiya berish mexanizmlarining samaradorligini oshirish omillari.
Madaniyatlararo muloqotni rag‘batlantirish – o‘quvchilarga ingliz tili orqali boshqa xalqlarning
madaniy merosi va an’analari bilan tanishish imkonini yaratish. Ijodkorlikni qo‘llab-quvvatlash
– o‘quvchilarning badiiy ijodkorlik faoliyatlarini rag‘batlantirish va natijalarni keng
jamoatchilikka taqdim etish. Innovatsion metod va texnologiyalardan foydalanish – raqamli
YOSH OLIMLAR
ILMIY-AMALIY KONFERENSIYASI
in-academy.uz/index.php/yo
76
resurslar, interaktiv dasturlar va mobil ilovalarni darslarda qo‘llash orqali o‘quvchilarning
estetik tarbiyaga bo‘lgan qiziqishini oshirish.
Xulosa.
Xulosa qilib aytganda, ingliz tili darslarida estetik tarbiya berish nafaqat
o‘quvchilarning til ko‘nikmalarini rivojlantiradi, balki ularni keng dunyoqarashga ega, san’at va
madaniyatni qadrlovchi shaxs sifatida shakllantiradi. Estetik tarbiya o‘quvchilarning ijodiy
salohiyatini oshiradi, ularning axloqiy va ma’naviy jihatdan yetuk shaxs bo‘lishiga zamin
yaratadi. Shu sababli ingliz tili darslarida estetik tarbiyaga alohida e’tibor qaratish ta’lim sifatini
oshirishda muhim omil bo‘lib xizmat qiladi.
Foydalanilgan adabiyotlar/Используемая литература/References:
1.
Jalolov J. Chet tillarni o‘qitish metodikasi. – Toshkent: O‘qituvchi, 2012.
2.
Richards, J.C., Rodgers, T.S. Approaches and Methods in Language Teaching. – Cambridge:
Cambridge University Press, 2001.
3.
Brown, H.D. Principles of Language Learning and Teaching. – New York: Pearson
Education, 2007.
4.
Абдуллаева Г.Э. Эстетическое воспитание школьников. – Ташкент: Учитель, 2006.
5.
Ахмедова М. Ўқувчиларда эстетик тарбия беришнинг назарий ва амалий асослари.
– Тошкент: Фан, 2014.
