YOSH OLIMLAR
ILMIY-AMALIY KONFERENSIYASI
in-academy.uz/index.php/yo
106
BOSHLANGʻICH TAʼLIMDA SUNʼIY INTELLEKT VA RAQAMLI
TEXNOLOGIYALAR ORQALI FANLARARO YONDASHUV
Qosimova Charos Raxmat qizi
Qarshi davlat universiteti
Boshlang‘ich ta’lim yo‘nalishi 2-kurs iqtidorli guruh talabasi
https://doi.org/10.5281/zenodo.15401478
Annotatsiya.
Ushbu maqolada boshlangʻich taʼlimda sunʼiy intellekt (SI) va raqamli
texnologiyalarni tatbiq etish orqali fanlararo yondashuvni shakllantirishning ilmiy-nazariy
asoslari hamda amaliy jihatlari yoritilgan. SI yordamida shaxsga yoʻnaltirilgan taʼlimni tashkil
qilish, raqamli platformalar va vositalar orqali integratsiyalashgan darslar modellarini
yaratishning afzalliklari va dolzarb muammolari tahlil qilingan.
Kalit so‘zlar
: sunʼiy intellekt, raqamli texnologiyalar, boshlangʻich taʼlim, fanlararo
yondashuv, shaxsga yo‘naltirilgan taʼlim, innovatsion pedagogika.
Абстрактный:
В данной статье описаны научно-теоретические основы и практические аспекты
формирования междисциплинарного подхода путем применения искусственного
интеллекта (ИИ) и цифровых технологий в начальном образовании. Анализируются
преимущества и актуальные проблемы организации персонализированного
образования с помощью СИ, создания интегрированных моделей уроков посредством
цифровых платформ и инструментов.
Ключевые слова:
искусственный интеллект, цифровые технологии, начальное
образование, междисциплинарный подход, личностно-ориентированное образование,
инновационная педагогика.
Abstract:
In this article, the scientific-theoretical basis and practical aspects of the formation of an
interdisciplinary approach through the implementation of artificial intelligence (AI) and
digital technologies in primary education are highlighted. The advantages and actual
problems of creating integrated lesson models through digital platforms and tools were
analyzed.
Key words:
artificial intelligence, digital technologies, primary education,
interdisciplinary approach, person-oriented education, innovative pedagogy
Kirish
Zamonaviy taʼlim jarayonining muhim yoʻnalishlaridan biri bu fanlararo yondashuv
asosida darslarni integratsiyalashdir. Rivojlangan davlatlar tajribasi shuni ko‘rsatadiki, bu
yondashuv o‘quvchilarning tizimli fikrlashini, muammoga kompleks yondashishini
rivojlantiradi. Bunday metodologiyani amalga oshirishda sunʼiy intellekt va raqamli
texnologiyalar asosiy vosita sifatida maydonga chiqmoqda.
1. Fanlararo yondashuv: nazariy asoslar va pedagogik zarurat
Fanlararo yondashuv — bu o‘quv fanlari o‘rtasidagi bogʻliqlikni ochish, bilimlarni uzviy
tarzda o‘zlashtirishga xizmat qiladigan didaktik yondashuvdir. U ta’lim samaradorligini
oshiradi, bolalarning fikrlash doirasini kengaytiradi va real hayotdagi holatlarga
moslashtiradi.
2. Sun’iy intellekt va raqamli texnologiyalarning o‘rni
YOSH OLIMLAR
ILMIY-AMALIY KONFERENSIYASI
in-academy.uz/index.php/yo
107
Sun’iy intellekt asosidagi dasturlar (masalan, ChatGPT, Duolingo, Khan Academy)
o‘quvchilarning individual ehtiyojlariga moslashtirilgan topshiriqlarni taklif qiladi. Raqamli
texnologiyalar (interaktiv platformalar, video darslar, AR/VR ilovalar) esa turli fanlarni
uyg‘un holda o‘rganishga imkon beradi.
3. Boshlangʻich taʼlimda fanlararo integratsiyaning SI asosidagi modeli
Amaliy misol:
1-sinf o‘quvchilari tabiatshunoslik darsida qushlar haqida o‘rganadilar.
Ona tili: qushlar haqida matn o‘qish va mazmunini tahlil qilish.
Matematika: qushlarning turli ko‘rsatkichlari (og‘irlik, qanot uzunligi) bo‘yicha hisob-
kitob qilish.
Tasviriy san’at: qushlar chizmasini yaratish.
Informatika: AI yordamida virtual qushlar ansamblini yaratish.
Sun’iy intellekt bu jarayonni avtomatik boshqarib, o‘quvchining qiziqishi, bilim darajasi
va individual ehtiyojlarini inobatga oladi.
4. Dolzarb muammolar va ularni bartaraf etish yoʻllari
Muammolar:
-Oʻqituvchilarning SI va raqamli texnologiyalar boʻyicha yetarli bilimga ega emasligi
-Maktablarda internet tezligi va texnik vositalar cheklanganligi
-Milliy dasturlarda SI integratsiyasining yetarli darajada bo‘lmasligi
Tavsiya etiladigan yechimlar:
-O‘qituvchilar uchun maxsus malaka oshirish kurslarini yo‘lga qo‘yish
-Mahalliy ishlab chiqaruvchilardan SIga asoslangan platformalarni yaratish
-Hukumat darajasida maktablarda raqamli infratuzilmani kuchaytirish
Xulosa
Boshlangʻich taʼlimda sunʼiy intellekt va raqamli texnologiyalarni fanlararo yondashuv
bilan uygʻunlashtirish — taʼlim sifatini oshirish va o‘quvchilarning zamonaviy
kompetensiyalarini shakllantirishda eng muhim omillardan biridir. Kelajakda bu yondashuv
orqali shaxsga yoʻnaltirilgan, interaktiv va ijodiy taʼlim muhitini yaratish imkoniyati
kengayadi.
References:
Используемая литература:
Foydalanilgan adabiyotlar:
1.
Record.Akhmedova, N. (2020).
Pedagogika: zamonaviy yondashuvlar
. Toshkent:
O‘zbekiston Respublikasi Xalq ta'limi vazirligi.
2.
Mustafayeva, F., & Turg‘unov, D. (2018).
Raqamli texnologiyalar va ta'lim tizimi
.
Toshkent: Fan va texnologiya.
3.
Karimov, R. (2021).
Sun'iy intellektning ta'lim jarayonidagi roli
. Toshkent: Ta'lim va ilm-
fan nashriyoti.
4.
Qodirova, D. (2021).
Raqamli kompetensiyalar va ta'limda ularning ahamiyati
. Toshkent:
Xalq ta’limi nashriyoti.
5.
O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2020-yil 6-noyabrdagi PQ-4884-son qarori
“Raqamli ta’limni joriy etish to‘g‘risida”.
6.
Azizxo‘jayev, A. A. (2021). Pedagogik texnologiyalar va pedagogik mahorat. T.: Fan va
texnologiya.
