122
TCP\IP MODELINING ASOSIY PRINSIPLARI VA ISHLASH TAMOYILLARI
Qodirov Farrux Ergash o’g’li
Shahrisabz davlat pedagogika instituti “Matematika va ta’limda axborot texnologiyasi
kafedrasi mudiri, Ilmiy rahbar
Eshdavlatova Muxlisa Isroil qizi
Shahrisabz davlat pedagogika institutining Matematika va informatika yoʻnalishi
2-bosqich talabasi
https://doi.org/10.5281/zenodo.15117501
Annotatsiya.
TCP/IP modeli zamonaviy internet va tarmoq texnologiyalarining asosi
bo‘lib, uning modulli tuzilishi, mustaqilligi, standartlashtirilganligi va global qo‘llanilishi
tarmoq infratuzilmasining samarali ishlashini ta’minlaydi.Maqolada TCP/IP modelining
to‘rtta asosiy qatlami – tarmoq interfeysi, internet, transport va amaliy qatlamlar ning
vazifalari va ishlash jarayoni tushuntiriladi. Har bir qatlamning tarmoqlardagi o‘rni,
paketlarni uzatish va qabul qilish mexanizmlari ham yoritiladi. Shuningdek, modelning
modullilik, standartlashtirish, mustaqillik va globallik kabi asosiy prinsiplari ko‘rib
chiqiladi.Maqola TCP/IP modelining real hayotdagi qo‘llanilishi va uning internet, korporativ
tarmoqlar, mobil aloqa va IoT kabi sohalardagi ahamiyatini ham ochib beradi. Ushbu material
tarmoq texnologiyalarini o‘rganayotgan talabalar va IT mutaxassislari uchun foydali manba
bo‘lib xizmat qiladi.
Kalit soʻzlar:
TCP\IP modeli,tarmoq protokollari, internet protokollari, maʼlumot
uzatish,transport qatlam,IP manzil,tarmoq interfeysi,paketlar marshrutlash,OSI modeli,
modullilik, standartlashtirish, globallik, amaliy qatlam.
Kirish.
Bugungi kunda internet va kompyuter tarmoqlarining samarali ishlashi TCP/IP
modeli asosida tashkil etilgan. Ushbu model turli qurilmalar va tizimlar o‘rtasida ma’lumot
almashinuvini boshqarish va axborotni ishonchli uzatish uchun ishlatiladi. TCP/IP modeli
to‘rtta asosiy qatlamga bo‘linib, har biri o‘ziga xos vazifani bajaradi.
Mazkur maqolada TCP/IP modelining asosiy prinsiplari, uning ishlash tamoyillari va
tarmoq aloqalaridagi o‘rni haqida batafsil ma’lumot beriladi. Shuningdek, modelning
modullilik, mustaqillik, standartlashtirish va globallik kabi muhim xususiyatlari ko‘rib
chiqiladi. Ushbu bilimlar zamonaviy axborot texnologiyalari, dasturiy ta’minot va tarmoq
muhandisligi sohalarida muhim ahamiyat kasb etadi.
TCP/IP modeli to‘rtta asosiy qatlami orqali ma’lumotlarni uzatish va qabul qilishni
ta’minlaydi:
1.Tarmoq interfeysi qatlami (Network Interface Layer)
Bu qatlam jismoniy va kanalli darajadagi aloqa jarayonlariga javobgardir. U Ethernet,
Wi-Fi, DSL, 4G/5G kabi turli aloqa texnologiyalaridan foydalanib, ma’lumotlarni tarmoq orqali
uzatishni ta’minlaydi.
Vazifasi: Ma’lumotlarni raqamli shaklda signalga aylantirish va tarmoq interfeyslari
orqali jo‘natish.
Ishlash jarayoni: Paketlarni apparat darajasida qabul qilish va uzatish.
2. Internet qatlami (Internet Layer)
Bu qatlam paketlarni manzilga yetkazish va marshrutlash bilan shug‘ullanadi. U IP
(Internet Protocol) yordamida ma’lumotlarni jo‘natuvchidan qabul qiluvchiga yo‘naltiradi.
Vazifasi: IP manzillar asosida paketlarni optimal yo‘nalish orqali yetkazish.
123
Ishlash jarayoni: Paketlarni boshqa tarmoqlarga yo‘naltirish (routing) va kerakli IP
manzilga yetkazish.
Asosiy protokollar: IP, ICMP, ARP.
3. Transport qatlami (Transport Layer)
Bu qatlam ma’lumotlarni ishonchli va tartibga solingan holda uzatishni ta’minlaydi. TCP
va UDP protokollari ushbu qavatning asosiy tarkibiy qismlaridir.
Vazifasi: Ma’lumotlarning uzatilish sifatini nazorat qilish, ularni segmentlarga ajratish va
qayta yig‘ish.
Ishlash jarayoni: Paketlarning yetib borishini tekshirish, jo‘natish tezligini boshqarish.
Asosiy protokollar:TCP (Transmission Control Protocol) – Ma’lumotlarning yetib
borishini kafolatlaydi, xatoliklarni tuzatadi.
UDP (User Datagram Protocol) – Tezkor, ammo ishonchlilikni kafolatlamaydi. Ko‘proq
real vaqtda ishlaydigan xizmatlar (video oqimlar, o‘yinlar) uchun qo‘llaniladi.
4. Amaliy qatlam (Application Layer)
Bu qatlam tarmoqdagi dasturlar bilan bevosita bog‘liq bo‘lib, foydalanuvchi ilovalari
uchun tarmoq xizmatlarini ta’minlaydi.
Vazifasi: Foydalanuvchilarga xizmat ko‘rsatadigan ilovalarni tarmoqqa ulash.
Ishlash jarayoni: Ma’lumotlarni kodlash va dekodlash, protokollar orqali bog‘lanish.
Asosiy protokollar:
HTTP/HTTPS – Veb sahifalarni yuklash.
FTP – Fayllarni yuklash va jo‘natish.
SMTP/POP3/IMAP – Elektron pochta xizmatlari.
DNS – Domen nomlarini IP manzillarga o‘zgartirish.
TCP/IP Modelining Asosiy Prinsiplari
TCP/IP modeli quyidagi asosiy tamoyillar asosida ishlaydi:
Modullilik
Har bir qatlam o‘z vazifasini mustaqil bajargani uchun TCP/IP modelini rivojlantirish va
yangilash osonlashadi. Yangi texnologiyalar qo‘shilganida boshqa qatlamlarga ta’sir
qilmasdan integratsiya qilish mumkin.
Standartlashtirish
Model ochiq standart asosida ishlaydi va barcha qurilmalar o‘rtasida muvofiqlikni
ta’minlaydi. Bu esa turli ishlab chiqaruvchilar tomonidan ishlab chiqilgan tarmoq qurilmalari
va dasturlarining bir-biri bilan moslashuvchan ishlashiga imkon beradi.
Mustaqillik
TCP/IP modeli ma’lumotlarni turli apparat va dasturiy ta’minotlarga bog‘liq
bo‘lmagan holda uzatishga imkon beradi. U har qanday operatsion tizim, tarmoq
texnologiyalari yoki apparat platformasi bilan ishlay oladi.
Globallik
Bu model butun dunyo bo‘ylab ishlaydi va internetning asosiy tarmoq arxitekturasi
sifatida qo‘llaniladi. Uning tuzilishi dunyo miqyosida barqaror ishlash uchun moslashtirilgan.
TCP/IP Modelining Zamonaviy Qo‘llanilishi
TCP/IP modeli hozirda quyidagi asosiy sohalarda keng qo‘llaniladi:
Internet va veb xizmatlari
124
TCP/IP modeli internetning asosiy protokollarini boshqaradi. Veb sahifalar, elektron
pochta, onlayn xizmatlar barchasi ushbu model asosida ishlaydi.
Korporativ tarmoqlar
Katta kompaniyalar va tashkilotlar ichki tarmoqlarini tashkil etishda TCP/IP modelidan
foydalanadi. Ularning serverlari, lokal tarmoqlari va bulut xizmatlari shu model asosida
ishlaydi.
Mobil aloqa va 5G texnologiyalari
Smartfonlar va mobil tarmoqlar TCP/IP modelidan foydalanib, internet xizmatlarini
taqdim etadi. 4G va 5G texnologiyalarida ham aynan shu model ishlatiladi.
IoT (Narsalar interneti)
IoT qurilmalari (aqlli uy texnikasi, sensorlar, sanoat avtomatlashtirish tizimlari) TCP/IP
modeli orqali o‘zaro bog‘lanib, tarmoq orqali ma’lumot almashadi.
Mavzuga doir adabiyotlar tahlili.
TCP/IP modeli bo‘yicha ilmiy va texnik adabiyotlar
juda keng qamrovli bo‘lib, u internet texnologiyalarining rivojlanishi bilan bog‘liq holda
doimiy ravishda yangilanib boradi. Ushbu bo‘limda TCP/IP modelining nazariy asoslari, uning
rivojlanish tarixi, zamonaviy qo‘llanilish holatlari va istiqbollari bo‘yicha nashr qilingan
muhim manbalar tahlil qilinadi.
1. TCP/IP modelining nazariy asoslari bo‘yicha adabiyotlar:TCP/IP modelining asosiy
tamoyillari va ishlash mexanizmlari haqida batafsil ma’lumot Andrew S. Tanenbaum va David
J. Wetherallning “Computer Networks” (Kompyuter tarmoqlari) kitobida bayon etilgan. Ushbu
asarda TCP/IP modelining qatlamli arxitekturasi, protokollari va ularning bir-biri bilan o‘zaro
aloqasi keng yoritilgan. Mualliflar modelning modullilik tamoyiliga asoslanganligi va u OSI
modeli bilan solishtirganda amaliyotda ko‘proq qo‘llanilishini ta’kidlaydilar.Shuningdek,
Douglas E. Comerning “Internetworking with TCP/IP” kitobi ham TCP/IP protokollari haqida
fundamental bilimlarni beradi. Muallif ushbu protokollarning ishlash tamoyillarini dasturiy
ta’minot nuqtayi nazaridan tushuntirib, TCP/IP modelining dasturchilar uchun qanday
ahamiyatga ega ekanligini ta’kidlaydi.
2. TCP/IP modelining rivojlanishi bo‘yicha tadqiqotlar:TCP/IP modelining tarixiy
taraqqiyoti haqida Vinton G. Cerf va Robert E. Khan tomonidan chop etilgan ilmiy maqolalar
muhim ahamiyatga ega. Aynan ushbu olimlar 1970-yillarda TCP/IP protokollarining dastlabki
versiyasini ishlab chiqqan va ularning internet tarmoqlari uchun moslashuvchan yechim
ekanligini isbotlagan.
Shuningdek, RFC (Request for Comments) hujjatlari TCP/IP modelining rivojlanishi va
standartlari bo‘yicha asosiy manbalardan biri hisoblanadi. Masalan, RFC 791 (IP protokoli
tavsifi) va RFC 793 (TCP protokoli tavsifi) hujjatlari ushbu texnologiyaning texnik jihatlarini
batafsil yoritadi.
3. Zamonaviy adabiyotlar va TCP/IP modelining qo‘llanilishi:So‘nggi yillarda TCP/IP
modeli haqida ko‘plab ilmiy maqolalar va kitoblar chop etilgan bo‘lib, ular asosan internet
xavfsizligi, bulutli hisoblash va IoT (Internet of Things) sohalariga yo‘naltirilgan.Masalan,
William Stallingsning “Data and Computer Communications” kitobida TCP/IP modelining
xavfsizlik jihatlari batafsil ko‘rib chiqilgan. Kitobda DDoS hujumlari, tarmoq xavfsizligi
protokollari (IPSec, TLS) va shifrlash texnologiyalari haqida keng ma’lumot berilgan.IoT va 5G
tarmoqlari kontekstida TCP/IP modelining qo‘llanilishi bo‘yicha Raj Jainning ilmiy maqolalari
125
muhim ahamiyatga ega. Muallif ushbu texnologiyalarni masshtablanish, energiya
samaradorligi va real vaqt rejimida ishlash kabi jihatlari bo‘yicha tahlil qiladi.
4. TCP/IP modeli bo‘yicha onlayn resurslar:Hozirgi kunda IETF (Internet Engineering
Task Force) va IEEE (Institute of Electrical and Electronics Engineers) tashkilotlari TCP/IP
modelining rivojlanishi bo‘yicha doimiy ravishda yangilanib boradigan texnik hujjatlarni chop
etib boradilar.
Bundan tashqari, Cisco, Microsoft va Red Hat kabi IT-kompaniyalarning rasmiy hujjatlari
va texnik bloglari TCP/IP modeli bo‘yicha amaliyotga yo‘naltirilgan dolzarb ma’lumotlarni
taqdim etadi.
Natija va muhokama.
TCP/IP modeli zamonaviy tarmoq texnologiyalarining asosiy
tamal toshi bo‘lib, uning qatlamli arxitekturasi, mustaqilligi va modulliligi uni global internet
infratuzilmasining ajralmas qismiga aylantirgan. Ushbu maqolada TCP/IP modelining to‘rtta
asosiy qatlami – tarmoq interfeysi, internet, transport va amaliy qatlamlarning vazifalari va
ularning o‘zaro bog‘liqligi batafsil tahlil qilindi.
TCP/IP modelining asosiy prinsiplari – standartlashtirish, modullilik, mustaqillik va
globallik uni turli platformalar va texnologiyalarga moslashuvchan qilib, uning yillar
davomida dolzarbligini saqlab qolishiga sabab bo‘ldi. Bugungi kunda TCP/IP modeli internet,
korporativ tarmoqlar, mobil aloqa, bulutli texnologiyalar va IoT sohalarida keng
qo‘llanilmoqda.
Adabiyotlar tahlili shuni ko‘rsatdiki, TCP/IP modelining rivojlanishi Vinton Cerf va
Robert Kahn tomonidan ishlab chiqilgan dastlabki konsepsiyalardan boshlab, IETF va IEEE
kabi tashkilotlar tomonidan muntazam yangilanib borayotgan texnologik standartlargacha
bo‘lgan uzoq yo‘lni bosib o‘tgan. Zamonaviy ilmiy tadqiqotlar TCP/IP modelining xavfsizlik,
masshtablanish va real vaqt rejimida ishlash kabi muhim jihatlariga e’tibor qaratmoqda.
TCP/IP modelining muvaffaqiyati uning soddaligi va samaradorligiga bog‘liq. Uning
qatlamli tuzilishi har bir komponentning alohida ishlashiga imkon yaratib, tizimning
moslashuvchanligi va ishonchliligini oshiradi. Biroq, bu modelda ba’zi cheklovlar va
muammolar ham mavjud:
1. Xavfsizlik muammolari – TCP/IP modeli dastlab xavfsizlikni inobatga olmagan holda
ishlab chiqilgan. Bugungi kunda IPSec, TLS, VPN kabi qo‘shimcha texnologiyalar orqali himoya
kuchaytirilgan bo‘lsa-da, kiberxavfsizlik hamon muhim masala bo‘lib qolmoqda.
2. IPv4 va IPv6 o‘rtasidagi o‘tish jarayoni – IPv4 manzillarining tugashi IPv6 ga o‘tishni
taqozo qilmoqda. Biroq, ushbu jarayon hali ham mukammal yakunlanmagan va tarmoqlarda
IPv4 va IPv6 birgalikda ishlashiga to‘g‘ri kelmoqda.
3. IoT va 5G tarmoqlarida samaradorlik – TCP/IP modeli dastlab statik va an’anaviy
tarmoqlar uchun ishlab chiqilgan bo‘lib, IoT va mobil tarmoqlarda ba’zi cheklovlarga ega.
Masalan, TCP protokoli IoT qurilmalari uchun og‘irlik qilishi mumkin, shuning uchun CoAP
(Constrained Application Protocol) va MQTT (Message Queuing Telemetry Transport) kabi
yengil protokollar ishlab chiqilgan.
Shunga qaramay, TCP/IP modeli moslashuvchan va doimiy ravishda yangilanib
boradigan tizim bo‘lib, uning standartlari rivojlantirilmoqda. Masalan, 5G va IoT tarmoqlari
uchun TCP/IP modelining yangi optimallashtirilgan versiyalari ishlab chiqilmoqda.
Xulosa va takliflar.
TCP/IP modeli zamonaviy tarmoq texnologiyalarining asosiy
tamoyillariga mos keluvchi eng keng qo‘llaniladigan arxitekturalardan biridir. Uning qatlamli
126
tuzilishi, modulliligi, standartlashtirilganligi va global moslashuvchanligi internet va turli
tarmoq infratuzilmalarining samarali ishlashini ta’minlaydi. TCP/IP modeli internet,
korporativ tarmoqlar, mobil aloqa, IoT va bulut texnologiyalari kabi keng ko‘lamli sohalarda
qo‘llaniladi.
Maqolada TCP/IP modelining tarmoq interfeysi, internet, transport va amaliy qatlamlari,
ularning vazifalari hamda o‘zaro bog‘liqligi tahlil qilindi. Shuningdek, ushbu modelning asosiy
prinsiplari – modullilik, mustaqillik, globallik va standartlashtirish haqida ham so‘z yuritildi.
Biroq, TCP/IP modelining ba’zi kamchiliklari ham mavjud. Jumladan:
Xavfsizlik masalalari hanuz dolzarb bo‘lib, tarmoqlarni kiberhujumlardan himoya qilish
uchun qo‘shimcha xavfsizlik protokollari zarur.
IPv6 ga o‘tish jarayoni sekinlik bilan davom etmoqda, bu esa IPv4 manzillarining
yetishmovchiligini keltirib chiqarmoqda.
IoT va 5G muhitida TCP/IP samaradorligini oshirish bo‘yicha qo‘shimcha optimizatsiya
ishlari talab etiladi.
Shunga qaramay, TCP/IP modeli o‘zining barqarorligi va universalligi tufayli hozirgi va
kelajakdagi tarmoq texnologiyalari uchun asosiy standart bo‘lib qolmoqda.
TCP/IP modelining samaradorligini oshirish va uning qo‘llanilish doirasini kengaytirish
uchun quyidagi takliflarni ilgari surish mumkin:
1. Tarmoq xavfsizligini mustahkamlash
IPSec, TLS va VPN kabi xavfsizlik protokollarini yanada takomillashtirish.
Kiberhujumlarga qarshi sun’iy intellekt va avtomatlashtirilgan monitoring tizimlaridan
foydalanish.
2. IPv6 ga o‘tish jarayonini tezlashtirish
Tashkilotlar va provayderlar IPv6 ni joriy etishni jadallashtirishlari lozim.
Foydalanuvchilar va IT mutaxassislarini IPv6 ning afzalliklari va ishlash mexanizmlariga
oid o‘quv dasturlari bilan ta’minlash.
3. IoT va mobil tarmoqlar uchun moslashtirish
TCP/IP modelini yengillashtirish va kam quvvat sarflovchi tarmoqlar uchun
optimallashtirish.
CoAP va MQTT kabi muqobil yengil protokollarni kengroq qo‘llash.
4. Tarmoq infratuzilmasining barqarorligini oshirish
5G va bulutli texnologiyalar bilan mos keluvchi yangilangan TCP/IP modellarini ishlab
chiqish.
SDN (Software-Defined Networking) va NFV (Network Function Virtualization)
texnologiyalarini qo‘llash orqali TCP/IP modelining samaradorligini oshirish.
5. Tarmoq texnologiyalari bo‘yicha ta’lim va tadqiqotlarni kuchaytirish
Universitetlar va IT markazlarida TCP/IP modeli bo‘yicha amaliy o‘quv kurslarini
kengaytirish.
Zamonaviy tarmoq texnologiyalari bo‘yicha ilmiy tadqiqotlarni rag‘batlantirish.Umuman
olganda, TCP/IP modeli kelajakda ham tarmoq texnologiyalarining asosiy poydevori bo‘lib
qoladi. Unga oid xavfsizlik, samaradorlik va moslashuvchanlikni oshirish bo‘yicha doimiy
tadqiqot va takomillashtirish ishlari olib borilishi lozim. Bu esa internet va tarmoq
infratuzilmasining yanada rivojlanishiga xizmat qiladi.
127
Foydalanilgan adabiyotlar/Используемая литература/References:
1.
Кодиров, Ф. Э., and О. Д. Дониёров. "ЭФФЕКТИВНЫЕ МОДЕЛИ РАЗВИТИЯ
МЕДИЦИНСКОГО ОБСЛУЖИВАНИЯ НАСЕЛЕНИЯ КАШАКАДЬИНСКОЙ ОБЛАСТИ."
Символ науки 7-2 (2022): 15-17.
2.
Zoxidov, J. B., F. E. Qodirov, and I. J. Bozorova. "QUARTUS II PROJECT CONCEPT AND ITS
OPPORTUNITIES AND PROBLEMS." АКТУАЛЬНЫЕ ПРОБЛЕМЫ ТЕХНИЧЕСКОГО И
ТЕХНОЛОГИЧЕСКОГО ОБЕСПЕЧЕНИЯ ИННОВАЦИОННОГО РАЗВИТИЯ. 2019.
3.
Uzakov, Gulom, et al. "Simulation of a tubular pyrolysis reactor using comsol
multiphysics software." International Scientific and Practical Conference Digital and
Information Technologies in Economics and Management. Cham: Springer Nature
Switzerland, 2023.
2.
Қодиров, Ф. "ҲУДУДЛАРДА ТИББИЙ ХИЗМАТЛАРНИ ДАСТУРИЙ ПАКЕТЛАР
ЁРДАМИДА ЭЛЕКТРОН ТИББИЙ БАЗАСИНИ ЯРАТИШ." O’zbekiston Respublikasi Oliy Va
o’rta Maxsus ta’lim Vazirligi Namangan Muhandislik-Qurilish Instituti (2022).
3.
Qodirov, F. E., O. D. Doniyorov, and H. Shokirov Sh. "Basic concepts of information
security in information systems. Wide threats and their consequences." концепции
устойчивого развития науки в современных условиях (2021): 153-155.
4.
Bozorova, Irina Jumanazarovna, and Dilfuzaxon Mamasharipovna Karayeva. "Modern
programming technologies and their role." интеллектуальный капитал xxi века. 2020.
5.
Ergash o’g’li, Qodirov Farrux. "Hududlarni ijtimoiy-iqtisodiy rivojlantirishda har bir
hududning о ‘ziga xos xususiyatlari." Scientific Journal of Actuarial Finance and Accounting
4.09 (2024): 178-183.
6.
Qodirov, Farrux, and Muxlisa Mavlonova. "O’ZBEKISTONDA ZIYORATGOH VA
QADAMJOLAR, TURIZM XIZMATLARINI JADAL RIVOJLANTIRISH ISTIQBOLLARI." YANGI O
‘ZBEKISTONDA MILLIY TURIZM ISTIQBOLLARI 1.01 (2024).
7.
Qodirov, F., N. Sirojev, and S. Negmatova. "FEATURES OF THE ANDROID STUDIO
SOFTWARE PACKAGE." Академические исследования в современной науке 2.17 (2023):
130-146.
8.
Қодиров, Ф. Э., et al. "ДЛЯ ПРОВЕРКИ МОДЕЛЕЙ АДЕКВАТНОСТИ,
ЧУВСТВИТЕЛЬНОСТЬ И СОПРОТИВЛЕНИЯ." ИНТЕГРАЦИЯ НАУКИ, ОБЩЕСТВА,
ПРОИЗВОДСТВА И ПРОМЫШЛЕННОСТИ. 2019.11. Qodirov, F. E., D. A. Akbarova, and S. H.
Shokirov. "SOFTWARE FOR WORKING WITH COMPUTER GRAPHICS AND THEIR TASKS.
APPLICATION OF DIGITAL IMAGE PROCESSING FIELDS." (2021): 57-58.
9.
Jumanazarovna, Bozorova Irina, and Кodirov Farruh Ergash O'G'Li. "Principle of
electrocardiographic work and its role in modern medicine." Вопросы науки и образования
15 (99) (2020): 31-36.
10.
Kodirov, F. E., and J. E. Nematov. "BASIC TECHNOLOGY AND SERVICE
MANAGEMENTMULTISERVICE NETWORKS." Инновации в технологиях и образовании: сб.
ст. участников XII Между (2019): 214.
11.
Қодиров, Ф. Э., and Ж. Э. Нематов. "РАЗВИТИЕ ЛОКАЛЬНОЙ СЕТИ НА ОСНОВЕ
ТЕХНОЛОГИИ GPON." Инновации в технологиях и образовании: сб. ст. участников XII
Между (2019): 288.
128
12.
Кодиров, Ф. Э., and М. У. Маматмурадова. "РАЗРАБОТКА ЦИФРОВОЙ ПРОГРАММЫ
ШИФРОВАНИЯ И ВНЕДРЕНИЕ В ПРАКТИКУ." Инновации в технологиях и образовании:
сб. ст. участников XII Между (2019): 275.
13.
Абдирасулов, Ж. У., and Ф. Э. Кодиров. "ЭФФЕКТИВНОСТЬ ANGULAR JS ДЛЯ
СОЗДАНИЯ
ДИНАМИЧЕСКИХ
ВЕБ-САЙТОВ
И
ОПТИМИЗАЦИИ
ИХ
ПРОИЗВОДИТЕЛЬНОСТИ." Инновации в технологиях и образовании: сб. ст. участников
XII Между (2019): 228.
14.
Qodirov, F. E., J. B. Zohidov, and H. I. Karamatova. "ADVANTAGES OF PROGRAMMING
LANGUAGES JAVASCRIPT, JAVA AND PYTHON." МОДЕЛИРОВАНИЕ И АНАЛИЗ СЛОЖНЫХ
ТЕХНИЧЕСКИХ И ТЕХНОЛОГИЧЕСКИХ СИСТЕМ. 2019.
15.
Qodirov, F. E., J. U. Abdirasulov, and J. E. Nematov. "FORMING GOVERNMENT AGENCY
WEBSITES WITH WORDPRESS CONTENT MANAGEMENT SYSTEM." Инновации в
технологиях и образовании: сб. ст. участников XII Между (2019): 219.
16.
Турдиев, У. К., and Ф. Э. Кодиров. "Задача Коши Для Одномерной Системы
Уравнений Типа Бюргерса Возникающей В Двухскоростной Гидродинамике."
Инновации в технологиях и образовании: сб. ст. участников XI Между (2018): 349.
17.
Qodirov, F. E. "Methodological aspects and importance of development of medical
services through econometric modeling and forecasting options." academy. uz/index. php/yo.
