49
AXBOROTLASHTIRISH JARAYONI. JAMIYAT VA TA'LIMNI
AXBOROTLASHTIRISH
Musurmanova Yayra
Shahrisabz davlat pedagogika instituti
Matematika Informatika yo’nalishi 2-bosqich talabasi
https://doi.org/10.5281/zenodo.14499873
Annotatsiya:
Bu maqola ta'limda axborotlashtirish jarayoni o'quv jarayonini samarali
boshqarishga, o'quvchilar va o'qituvchilar uchun yangi imkoniyatlar yaratishga yordam
beradi. Bu maqola axborotlashtirishning ijtimoiy, madaniy va iqtisodiy aspektlarini ham tahlil
qiladi.
Абстрактный.
В данной статье процесс информатизации в образовании помогает
эффективно управлять образовательным процессом, создавать новые возможности
для учащихся и преподавателей. В данной статье также анализируются социальные,
культурные и экономические аспекты информатизации.
Abstract.
In this article, the process of informatization in education helps to effectively
manage the educational process, to create new opportunities for students and teachers. This
article also analyzes the social, cultural and economic aspects of informatization.
Kalit so'zlar.
Ommaviy axborot vositalari, axborotni qayta ishlash, axborotni tarqatish,
tahlil va baholash, interaktiv o‘qitish, ochiq resurslar, individual yondashuv, ma’lumotlar
bazalari.
Ключевые слова.
СМИ, обработка информации, распространение информации,
анализ и оценка, интерактивное обучение, открытые ресурсы, индивидуальный
подход, базы данных.
Keywords.
Mass media, information processing, information dissemination, analysis
and evaluation, interactive teaching, open resources, individual approach, databases.
Axborotlashtirish jarayoni zamonaviy jamiyatning ajralmas qismi bo‘lib, u turli
sohalarda, ta'lim va ijtimoiy hayotda muhim rol o‘ynaydi. Axborotlashtirish ma'lumotlarni
yig‘ish, saqlash, qayta ishlash va tarqatish jarayonlarini o‘z ichiga oladi. Bu jarayonlarning
samarali amalga oshirilishi jamiyatning axborotga bo'lgan ehtiyojini qondirishga, bilimlarni
oshirishga va innovatsiyalarni rivojlantirishga yordam beradi.
Ta'lim sohasida axborotlashtirish, o‘quv jarayonlarini yaxshilash va o‘quvchilarning
bilim olish imkoniyatlarini kengaytirish uchun zarurdir. Zamonaviy texnologiyalar, internet
va raqamli platformalar, ta'lim jarayonini yanada samarali va interaktiv qilishga xizmat qiladi.
Bunday axborot tizimlari o‘qituvchilarga va o‘quvchilarga yangi materiallarni tezda topish,
o‘rganish va ulardan foydalanish imkonini beradi.
Jamiyatni axborotlashtirish jarayoni bilimlarni tarqatish va ularga kirishni
osonlashtirish, ijtimoiy va iqtisodiy taraqqiyotga ham katta ta'sir ko‘rsatadi.
Axborotlashtirish jarayoni
— bu axborotni yig‘ish, saqlash, qayta ishlash va tarqatish
jarayonlaridan iborat bo‘lib, zamonaviy axborot texnologiyalaridan foydalanishni o‘z ichiga
oladi. Ushbu jarayon bir necha muhim bosqichlarni o‘z ichiga oladi
Axborotni yig‘ish.
Turli manbalardan ma'lumotlarni to‘plash, masalan, tadqiqotlar,
so‘rovlar, statistik ma'lumotlar va boshqalar.
Axborotni saqlash.
Yig‘ilgan axborotni ma'lumotlar bazalarida yoki bulutli tizimlarda
saqlash. U yerda axborot xavfsizligi va kirish huquqlari muhim ahamiyatga ega.
50
Axborotni qayta ishlash.
Saqlangan ma'lumotlarni tahlil qilish va ularni maqsadga
muvofiq formatda qayta ishlash. Bu bosqichda ma'lumotlar statistik tahlil, grafiklar va
diagrammalar shaklida ko‘rish uchun tayyorlanadi.
Axborotni tarqatish.
Qayta ishlangan axborotni foydalanuvchilarga etkazish. Bu
jarayon turli kommunikatsiya kanallari orqali amalga oshiriladi. Masalan elektron pochta,
veb-saytlar yoki ijtimoiy tarmoqlar.
Tahlil va baholash
. Tarqatilgan axborotning ta'sirini baholash va tahlil qilish.
Axborotlashtirish jarayoni zamonaviy hayotda alohida ahamiyatga ega. Tadqiqotlarda
va biznes strategiyalarini ishlab chiqishda muhim rol o‘ynaydi.
Jamiyat va ta'limni axborotlashtirish
— bu axborot texnologiyalarini joriy etish va
foydalanish orqali jamiyatning barcha sohalarini, ta'lim tizimini rivojlantirish jarayonidir. Bu
jarayon bir qator afzalliklarni taqdim etadi.
1. Ta'lim jarayonini takomillashtirish
Darslarni raqamlashtirish
. Onlayn platformalar va elektron darsliklar orqali ta'lim
jarayoni yanada qulay va samarali bo‘ladi.
Interaktiv o‘qitish
. Multimedia vositalaridan foydalanish. Vedio darslar,
simulyatsiyalar va o‘yinlar orqali o‘quvchilarning qiziqishini oshiradi.
2. Axborotga kirishni osonlashtirish
Ochiq resurslar.
Ta'lim resurslarini umumiy foydalanish uchun ochiq qilib qo‘yish,
MOOC (Massive Open Online Courses) orqali ko‘plab odamlar ta'limga kirish imkoniyatiga ega
bo‘ladi.
Ma’lumotlar bazalari.
Ta'lim sohasidagi tadqiqotlar va ma’lumotlarga tezda kirish
imkonini beradi.
3. O‘qituvchilar va o‘quvchilarni qo‘llab-quvvatlash
Professional rivojlanish
. O‘qituvchilar uchun onlayn treninglar va kurslar orqali
malakalarini oshirish imkoniyatlari yaratiladi.
Foydalanish osonligi
. Ta'lim texnologiyalaridan foydalanish o‘quvchilarni o‘z-o‘zini
o‘rganish va mustaqil fikrlashga rag‘batlantiradi.
4. Ta'limning sifatini oshirish
Tahlil va baholash.
Ma'lumotlarni tahlil qilish orqali o‘quvchilarning yutuqlari va
qiyinchiliklarini aniqlash, o‘qitish usullarini takomillashtirish imkoniyatlari mavjud.
Individual yondashuv
. Axborot texnologiyalari orqali har bir o‘quvchi uchun mos
ta'lim yo‘nalishlarini tanlash imkoniyati yaratiladi.
5. Jamiyatda axborot madaniyatini shakllantirish
Axborot xavfsizligi
. Axborot texnologiyalarini qo‘llashda xavfsizlik va etik
muammolarni hal qilish, jamiyatda axborot madaniyatini rivojlantirish.
Ommaviy axborot vositalari.
Ta'lim va jamiyatni axborotlashtirish jarayonida
OAVning roli, axborot tarqatish va fikrlarni shakllantirishdagi o‘rni.
Jamiyat va ta'limni axborotlashtirish jarayoni ta'limni yanada samarali, qulay va keng
qamrovli qilishga imkon beradi. Bu jarayon jamiyatning axborotga asoslangan qarorlar qabul
qilish qobiliyatini oshiradi va o‘quvchilarning kelajakdagi muvaffaqiyati uchun mustahkam
poydevor yaratadi.
51
Axborotlashtirish jarayoni- jamiyatni axborotlashtirish, axborot oqimlarini samarali
boshqarish va qaror qabul qilish jarayonlarini yaxshilash imkonini beradi. Iqtisodiy, ijtimoiy
va madaniy taraqqiyotga ta'sir qiladi.
Ta'limni axborotlashtirish esa ta'lim jarayonini raqamlashtirish va interaktiv metodlarni
joriy etish orqali o‘quvchilarning qiziqishini oshiradi. O'qituvchilarning malakasini
rivojlantiradi va ta'lim sifatini oshiradi. Axborot texnologiyalari orqali ta'lim resurslariga
kirishni osonlashtirish, individual yondashuvlarni ta'minlash va axborot madaniyatini
shakllantirish muhimdir.
Umuman olganda axborotlashtirish jarayoni jamiyat va ta'limni yanada rivojlantirish,
innovatsion yondashuvlarni joriy etish va kelajak avlodlar uchun mustahkam poydevor
yaratishda muhim rol o‘ynaydi.
References:
1.
Sh, Mavlonov Sh, and F. B. Jurayeva. "ZAMONAVIY TEXNOLOGIYALAR YORDAMIDA
MINTAQALAR IQTISODIYOTINI RIVOJLANTIRISH." Экономика и социум 10 (125) (2024):
234-238.
2.
Aliqulov, Sh. "M. Yaxiyaxonova. Taʻlim samaradorligini oshirishda kreativ va zamonaviy
metodlarning ahamiyati. Raqamli ta’lim muhitida fanlararo integratsiyani Qoʻllashning ta’lim
samaradorligiga ta’siri: xalqaro Tajribalar va rivojlanish istiqbollari." (2024).
3.
ShukurulloFayzullo o‘g‘li, Aliqulov. "TA ‘LIMDA MULTIMEDIYA TEXNOLOGIYALARINI
QO ‘LLASH."
PEDAGOGS
50.2 (2024): 51-55.
4.
Shamsiddinov, G‘iyosjon, Barchin Ro‘ziqulova, and Laziza Inatillayeva. "BOSHLANG ‘ICH
TA’LIMDA
AXBOROT
TEXNOLOGIYALARIDAN
FOYDALANISH
USULLARI
VA
AFZALLIKLARI."
Педагогика и психология в современном мире: теоретические и
практические исследования
3.10 (2024): 39-41.
5.
Shamsiddinov, G‘iyosjon, Jasmina Murodulloyeva, and Umida Nurmaxmatova. "YASHIL
IQTISODIYOT VA YO ‘NALISHLARI BO ‘YICHA TA’LIM DASTURLARINI RIVOJLANTIRISH
MEXANIZMLARI."
Models and methods in modern science
3.5 (2024): 44-49.
6.
Shamsiddinov, G‘iyosjon, and Temurbek Zarifov. "GLOBAL TARMOQ QURISHDA
TARMOQ QURILMALARIDAN FOYDALANISH VA TARMOQ TOPOLOGIYALARINING
O’RNI."
Science and innovation in the education system
3.5 (2024): 50-60.
7.
Raxmatov Sherqo'zi Akbar Kodirov. “Ta'lim jarayonida bulutli texnalogiyalardan
foydalanishning samaradorligi” Pedagogis Internatsianal researcg ISSN:281-4027_SJIF:4.995.
2023/5/15
8.
F Qodirov. Aholiga tibbiy xizmatlar ko'rsatishning rivojlanishini iqtisodiy-matematik
modellashtirish. Scienceweb academic papers collection . 2023/1/1.
9.
F Qodirov. Zamonaviy to'lov tizimlari tahlili va elektron pul birliklari. Scienceweb
academic papers collection. 2023/1/1.
10.
Ergash o'g'li, Qodirov Farrux. "Аҳолига тиббий хизмат кўрсатиш соҳасининг келгуси
ҳолатини башоратлаш."
Сервис” илмий-амалий журнал
(2022): 56-59.
11.
Ergash o’g’li, Qodirov Farrux. "ECONOMETRIC MODELING OF THE DEVELOPMENT OF
MEDICAL SERVICES TO THE POPULATION OF THE REGION."
Berlin Studies Transnational
Journal of Science and Humanities
2.1.1 Economical sciences (2022).
12.
Ergash o’g’li, Qodirov Farrux. "CREATION OF ELECTRONIC MEDICAL BASE WITH THE
52
HELP
OF
SOFTWARE
PACKAGES
FOR
MEDICAL
SERVICES
IN
THE
REGIONS."
Conferencea
(2022): 128-130.
13.
Қодиров, Фаррух. "ПРОЦЕСС РАЗРАБОТКИ ИГРОВОГО ДВИЖКА UNITY." АХБОРОТ-
КОММУНИКАЦИЯ
ТЕХНОЛОГИЯЛАРИНИ
РИВОЖЛАНТИРИШ
ШАРОИТИДА
ИННОВАЦИЯЛАР мавзусидаги Республика илмий-амалий анжуман МАЪРУЗАЛАР
ТУПЛАМИ (2019).
14.
Qodirov, Farrux. "" AQLLI UY" TIZIMINING IMKONIYATLARI." Scienceweb academic
papers collection (2019).
15.
Qodirov, Farrux. "DESCRIPTION AND PERFORMANCE OF THE PROGRAM 3D MAX
STUDIO." АХБОРОТ-КОММУНИКАЦИЯ
ТЕХНОЛОГИЯЛАРИНИ
РИВОЖЛАНТИРИШ
ШАРОИТИДА ИННОВАЦИЯЛАР мавзусидаги Республика илмий-амалий анжуман
МАЪРУЗАЛАР ТУПЛАМИ (2019).
16.
Qodirov, Farrux. "GPON TEXNOLOGIYASI-OPTIK KIRISH TARMOG'I." АХБОРОТ-
КОММУНИКАЦИЯ
ТЕХНОЛОГИЯЛАРИНИНГ
РИВОЖЛАНИШ
ИСТИҚБОЛЛАРИ
мавзусидаги Республика илмий-амалий анжуман МАЪРУЗАЛАР ТЎПЛАМИ (2018).
17.
Shamsiddinov, G‘iyosjon, and Gulandom Raxmatova. "O ‘ZBEKISTONDA AXBOROT
HAVFSIZLIGINI MA’NAVIY VA HUQUQIY ASOSLARI." Solution of social problems in
management and economy 3.4 (2024): 45-57.
