68
BULUTLI HISOBLASHLAR VA ULARNING ASOSIY TUSHUNCHALARI.
BULUTLI SAQLASH MODELLARI
Hayitmurodov Ilhom G‘ani o‘g‘li
Shahrisabz davlat pedagogika instituti matematika va informatika yo‘nalishi
2-kurs talabasi.
Negmatova Sevinch Ergash qizi
Qarshi davlat texnika universiteti
Raqamli iqtisodiyot yo‘nalishi 3-bosqich talabasi
https://doi.org/10.5281/zenodo.15075543
Annotatsiya.
Bulutli hisoblash texnologiyalari zamonaviy axborot texnologiyalarining
ajralmas qismiga aylangan bo‘lib, ular IT infratuzilmasini yanada samarali va tejamkor
boshqarish imkonini beradi. Ushbu texnologiya foydalanuvchilarga internet orqali masofaviy
serverlarda ma’lumotlarni saqlash, qayta ishlash va ulardan foydalanish imkoniyatini taqdim
etadi.Bulutli hisoblashning asosiy tushunchalariga Xizmat sifatida dasturiy ta’minot (SaaS),
Xizmat sifatida platforma (PaaS) va Xizmat sifatida infratuzilma (IaaS) kabi modellar kiradi.
Ushbu modellar foydalanuvchilarga turli darajadagi xizmatlardan foydalanish imkoniyatini
yaratib, IT-resurslarga bo‘lgan ehtiyojni optimallashtirishga yordam beradi.Bulutli saqlash
modellari esa shaxsiy (private cloud), jamoaviy (community cloud), ommaviy (public cloud)
va gibrid (hybrid cloud) bulut turlariga ajratiladi. Har bir model xavfsizlik, boshqaruv va
foydalanish shartlariga ko‘ra turlicha afzalliklarga ega.Ushbu maqolada bulutli hisoblashning
asosiy tushunchalari, uning afzalliklari va kamchiliklari, shuningdek, turli bulutli saqlash
modellarining o‘ziga xos xususiyatlari yoritiladi.
Kalit so‘zlar:
Bulutli texnologiyalar, bulutli hisoblash (Cloud Computing), xizmat
sifatida dasturiy ta’minot (SaaS – Software as a Service), xizmat sifatida platforma (PaaS –
Platform as a Service), xizmat sifatida infratuzilma (IaaS – Infrastructure as a Service),
jamoaviy bulut (Community Cloud), shaxsiy bulut (Private Cloud), jamoat buluti (Public
Cloud), gibrid bulut (Hybrid Cloud), virtualizatsiya, ma’lumotlar markazi (Data Center
)
,
bulutli saqlash (Cloud Storage), bulutli xavfsizlik (Cloud Security), tarmoqli hisoblash (Grid
Computing), internet orqali xizmat ko‘rsatish (On-Demand Services), ko‘lamlanuvchanlik
(Scalability), tarmoq infratuzilmasi, bulutli hisoblash arxitekturasi, avtomatlashtirilgan
boshqaruv.
Annotation:
Cloud computing technologies have become an integral part of modern
information technology, enabling more efficient and cost-effective IT infrastructure
management. This technology allows users to store, process, and access data remotely on
internet-connected servers. The key concepts of cloud computing include Software as a
Service (SaaS), Platform as a Service (PaaS), and Infrastructure as a Service (IaaS). These
models provide users with access to various levels of services, optimizing IT resource needs.
Cloud storage models are classified into private cloud, community cloud, public cloud, and
hybrid cloud. Each model offers different advantages in terms of security, management, and
usage conditions.
This article explores the fundamental concepts of cloud computing, its
benefits and drawbacks, and the distinctive characteristics of different cloud storage models.
Keywords:
Cloud technologies, cloud computing, Software as a Service (SaaS), Platform
as a Service (PaaS), Infrastructure as a Service (IaaS), community cloud, private cloud, public
cloud, hybrid cloud, virtualization, data center, cloud storage, cloud security, grid computing,
69
on-demand services, scalability, network infrastructure, cloud computing architecture,
automated management.
Аннотация:
Технологии облачных вычислений стали неотъемлемой частью
современных информационных технологий, обеспечивая более эффективное и
экономичное
управление
ИТ-инфраструктурой.
Эта
технология
позволяет
пользователям хранить, обрабатывать и получать доступ к данным удаленно через
интернет-серверы.
Ключевое
концепции
облачных
вычислений
включают
программное обеспечение как услугу (SaaS), платформу как услугу (PaaS) и
инфраструктуру как услугу (IaaS). Эти модели предоставляют пользователям доступ к
различным уровням сервисов, оптимизируя потребности в ИТ-ресурсах. Модели
облачного хранения данных делятся на частное облако, общественное облако,
публичное облако и гибридное облако. Каждая модель обладает различными
преимуществами с точки зрения безопасности, управления и условий использования. В
данной статье рассматриваются основные концепции облачных вычислений, их
преимущества и недостатки, а также особенности различных моделей облачного
хранения.
Ключевые слова:
облачные технологии, облачные вычисления, программное
обеспечение как услуга (SaaS), платформа как услуга (PaaS), инфраструктура как услуга
(IaaS), общественное облако, частное облако, публичное облако, гибридное облако,
виртуализация, центр обработки данных, облачное хранилище, облачная безопасность,
грид-вычисления, услуги по требованию, масштабируемость, сетевая инфраструктура,
архитектура облачных вычислений, автоматизированное управление.
Kirish:
Bulutli hisoblashning tarixi va rivojlanishi.
Bulutli hisoblashning asosiy tushunchalari: Bulut, bulutli hisoblash nima? Bulutli
hisoblash (Cloud Computing) – bu internet orqali turli xizmatlar (masalan, serverlar, saqlash
joylari, ma'lumotlar bazalari, tarmoq imkoniyatlari, dasturiy ta'minotlar va boshqalar) taqdim
etiladigan texnologiya. Bu texnologiya foydalanuvchilarga o'zlarining kompyuter
qurilmalarida fizik uskunalar va dasturiy ta'minot o'rnatmasdan, turli xil hisoblash
resurslaridan foydalanish imkoniyatini beradi. Bulutli hisoblashning asosiy tushunchalari
quyidagilarni o'z ichiga oladi: Xizmat sifatida infrastruktura (Infrastructure as a Service, IaaS):
Bu modelda foydalanuvchilarga virtualizatsiya orqali hisoblash quvvati, saqlash joyi va
tarmoqlar kabi infrastruktura komponentlari xizmat sifatida taqdim etiladi. Masalan, Amazon
Web Services (AWS), Microsoft Azure va Google Cloud Platform.
Platforma sifatida xizmat (Platform as a Service, PaaS): Bu modelda ishlab
chiquvchilarga dasturiy ta'minot va ilovalarni ishlab chiqish va ishga tushirish uchun kerakli
platforma va asbob-uskunalar taqdim etiladi. PaaS yechimi orqali ishlab chiquvchilar
dasturlash tillari, kutubxonalar va xizmatlardan foydalanishlari mumkin. Misollar: Google App
Engine, Heroku.
Dasturiy ta'minot sifatida xizmat (Software as a Service, SaaS): Bu modelda dasturiy
ta'minotlar bulut orqali taqdim etiladi va foydalanuvchilar brauzer orqali ularga kirishlari
mumkin. Bu modeldagi dasturiy ta'minotlar odatda obuna asosida taqdim etiladi. Misollar:
Google Workspace, Microsoft Office 365, Salesforce.
Jamoa sifatida xizmat (Everything as a Service, XaaS): Bu atama bulutli hisoblashning
turli xil modellari va xizmatlarini ifodalash uchun ishlatiladi. Bu, o'z navbatida,
70
foydalanuvchilarga ko'proq moslashuvchanlik va kengaytirilgan xizmatlar to'plamini taqdim
etish imkonini beradi. Bulutli hisoblash resurslari talabga qarab avtomatik ravishda
kengaytirilishi yoki qisqartirilishi mumkin, bu esa foydalanuvchilarga faqat o'z ehtiyojlariga
mos keladigan resurslardan foydalanish imkonini beradi. Bulutli xizmatlar foydalanuvchilarga
tezkor hisoblash imkoniyatini taqdim etadi, bu esa dasturlar va xizmatlarning yuqori
qobiliyatini va mavjudligini. Bulutli xizmatlar internet orqali istalgan joydan kirish
imkoniyatini beradi, bu esa masofadan ishlash va global jamoalarni boshqarishni
osonlashtiradi. Bulutli provayderlar ma'lumotlar xavfsizligi va himoyasi uchun turli xil
texnologiyalardan va amaliyotlardan foydalanadilar, lekin foydalanuvchilar ham o'z
ma'lumotlari xavfsizligiga e'tibor berishlari kerak.
Bulutli hisoblashning ushbu asosiy tushunchalari korxonalar va yakka
foydalanuvchilarga katta miqdordagi hisoblash resurslaridan, osonmiqyoslanuvchanlikdan va
qulaylikdan foydalanish imkoniyatini beradi. Bulutli hisoblashning tarixi va rivojlanishi bir
qator bosqichlardan iborat bo'lib, bu texnologiya o'tgan asrlarda kompyuter texnologiyalari
va internetning o'sishi bilan chambarchas bog'liq. Bulutli hisoblash g'oyasi ilk marta 1960-
yillarning oxirlarida paydo bo'lgan, lekin uning amaliy tatbiqi va keng tarqalishi 21-asrning
boshlarigacha kuzatilmagan. Keling, bulutli hisoblashning tarixi va uning asosiy rivojlanish
bosqichlarini ko'rib chiqamiz:
1960-yillar: Konseptual Asoslar
John McCarthy, kompyuter fanlari sohasida taniqli olim, 1960-yillarning oxirlarida
"kompyuter vaqtini xuddi suv, gaz kabi kommunal xizmatlar sifatida taqdim etish" g'oyasini
ilgari surgan. Bu bulutli hisoblashning dastlabki konseptsiyasini bildiradi, lekin o'sha davrdagi
texnologiya cheklovlar sababli bu g'oya amalga oshirilmagan.
1990-yillar: Internetning O'sishi va WEB 2.0
Internetning keng tarqalishi bilan birga, dasturiy ta'minot va xizmatlarni onlayn taqdim
etish g'oyasi ham rivojlanib borgan. 1999-yilda Salesforce.com ishga tushirildi, bu esa SaaS
(Software as a Service) modelining dastlabki muvaffaqiyatli misollaridan biri bo'ldi. Bu
davrda bulutli hisoblashning asosiy tushunchalari shakllantirila
2000-yillarning boshlari: Bulutli Xizmatlarning Paydo Bo'lishi
Amazon Web Services (AWS) 2002-yilda ishga tushirilgan bo'lib, bulutli infrastruktura
xizmatlarining birinchi katta provayderi hisoblanadi. 2006-yilda AWS Elastic Compute Cloud
(EC2) va Simple Storage Service (S3) kabi xizmatlarni taqdim etishni boshladi, bu esa IaaS
(Infrastructure as a Service) modelining amaliy qo'llanilishini belgilab berdi.
2010-yillar: Bulutli Hisoblashning Keng Tarqalishi
Google Cloud Platform (GCP) va Microsoft Azure kabi boshqa yirik texnologiya
kompaniyalari ham bulutli xizmatlar bozoriga kirib kelishi bilan, bulutli hisoblash yanada
keng tarqaldi. Bulutli hisoblash endi nafaqat korporativ mijozlar, balki kichik va o'rta
bizneslar uchun ham qulay va samarali echim sifatida tan olingan.
2020-yillar: Bulutli Texnologiyalarning Innovatsiyasi va Integratsiyasi
Bulutli hisoblash sohasida yangi texnologiyalar, jumladan sun'iy intellekt, katta
ma'lumotlar (big data), va Internet of Things (IoT) integratsiyasi kabi yangiliklar paydo bo'ldi.
Bu yangiliklar bulutli hisoblashni yanada quvvatli va moslashuvchan qildi, bu esa turli
sohalarda, jumladan sog'liqni saqlash, moliya va ishlab chiqarishda yangi imkoniyatlarni
ochdi. Masshtabni kengaytirish imkoniyati haqida gap ketganda, siz mahalliy sozlash uchun
71
ko'proq pul to'laysiz va kamroq imkoniyatlarga ega bo'lasiz. Kattalashganingizdan so'ng,
masshtabni pasaytirish qiyin bo'ladi va ko'pincha infratuzilma va texnik xizmat ko'rsatish
xarajatlari nuqtai nazaridan katta yo'qotishlarga olib keladi. Boshqa tomondan, bulutli
hisoblash sizga faqat qancha foydalanganingiz uchun to'lash imkonini beradi, masshtabni
kattalashtirish yoki kamaytirish uchun ancha oson va tezroq qoidalar.Keyinchalik, serverni
saqlash haqida gapiraylik. Mahalliy tizimlar, ular bilan birga keladigan quvvat va texnik
xizmat ko'rsatish muammolariga qaramay, ularning serverlari uchun juda ko'p joy kerak.
Boshqa tomondan, bulutli hisoblash echimlari serverlarni boshqaradigan va ularga xizmat
ko'rsatadigan bulutli xizmat ko'rsatuvchi provayderlar tomonidan taklif etiladi, bu sizga pul
va joyni tejaydi.
Bulutli hisoblashlar va ularning asosiy tushunchalari
Tasavvur qiling-a, siz kichik dasturiy ta'minot ishlab chiqaruvchi firma egasisiz va siz o'z
biznesingizni kengaytirmoqchisiz. Biroq, jamoaning kichik hajmi, talabning oldindan aytib
bo'lmaydiganligi va cheklangan resurslar bu kengayish uchun to'siqdir. Bulutli hisoblash
haqida eshitganingizda, lekin unga pul sarflashdan oldin, siz yaxshiroq qaror qabul qilish
uchun mahalliy va bulutga asoslangan hisoblash o'rtasidagi farqlarni aniqlashga qaror qilasiz..
Bulutli hisoblash
IAAS, PAAS, SAAS
IaaS infratuzilmani xizmat sifatida anglatadi. Bu foydalanuvchilar asosiy hisoblash
infratuzilmasiga kirish huquqiga ega bulutli xizmat modelidir. Ular odatda IT ma'murlari
tomonidan qo'llaniladi. Agar tashkilotingiz saqlash yoki virtual mashinalar kabi resurslarni
talab qilsa, IaaS siz uchun modeldir. Siz faqat ma'lumotlarni, ish vaqtini, o'rta dasturni,
ilovalarni va OTni boshqarishingiz kerak, qolganlari esa bulutli provayderlar tomonidan
boshqariladi.
PaaS yoki xizmat sifatida platforma ilovalarni ishlab chiqish, sinovdan o'tkazish va
boshqarish uchun bulutli platformalar va ish vaqti muhitlarini taqdim etadi.
Ushbu xizmat modeli foydalanuvchilarga tegishli arxitekturani sotib olish, boshqarish va
saqlash zaruratisiz ilovalarni joylashtirish imkonini beradi. Agar tashkilotingiz dasturiy
ilovalar yaratish uchun platformaga muhtoj bo'lsa, PaaS siz uchun modeldir. PaaS faqat
ilovalar va ma'lumotlar bilan ishlashni talab qiladi. Ish vaqti, o'rta dastur, operatsion tizimlar,
serverlar, saqlash va boshqalarkabi qolgan komponentlar bulutli xizmat ko'rsatuvchi
provayderlar tomonidan boshqariladi.
Bulutli hisoblash deganda Internet orqali talab bo'yicha hisob-kitob xizmatlarini to'lov
asosida yetkazib berish tushuniladi. Oddiyroq qilib aytganda, mahalliy saqlash qurilmasida
fayllar va xizmatlarni boshqarishdan ko'ra, siz Internet orqali tejamkorlik bilan xuddi
shunday qilasiz. Bulutli hisoblash ikki xil joylashtirish modeli va xizmat modeliga ega.
Va nihoyat, bizda SaaS mavjud. SaaS yoki dasturiy ta'minot xizmat sifatida dasturiy
ilovalaringizni joylashtirish va boshqarish uchun bulut xizmatlarini o'z ichiga oladi.
Dasturiy ta'minot va apparat taari sotuvchilar tomonidan qondiriladi, shuning uchun siz
yechimning ushbu jihatlarini boshqarishingiz shart emas.
Agar siz biron bir IT uskunasiga egalik qilish bilan bog'liq muammolar haqida
tashvishlanmasangiz, SAS modeli sizga mos keladi. SAS yordamida bulutli xizmat ko'rsatuvchi
provayder tashkilot tomonidan talab qilinadigan yechimning barcha komponentlarini
boshqaradi.
72
Joylashtirish Modeli
Ommaviy, xususiy va gibrid bulutni ishga tushirishning uch turi mavjud.
BULUTLI HISOBLASHLAR
Sizda uchta variant mavjud. Birinchisi, sizda umumiy bulutlarni ifodalovchi avtobuslar
bor. Bunday holda, bulutli infratuzilma Internet orqali jamoatchilikka taqdim etiladi. Ular
bulutli xizmat ko'rsatuvchi provayderlarga tegishli. Ikki, keyin o'z avtomobilingizdan
foydalanish imkoniyati mavjud. Bu shaxsiy bulutni ifodalaydi. Shaxsiy bulut bilan bulut
infratuzilmasi faqat bitta tashkilot tomonidan boshqariladi.
Bu tashkilot yoki uchinchi tomon tomonidan boshqarilishi mumkin. Va nihoyat, sizda
taksi chaqirish imkoniyati mavjud. Bu gibrid bulutni ifodalaydi. Gibrid bulut ham umumiy,
ham shaxsiy bulutlar funksiyalarining kombinatsiyasidir.
XIZMAT MODELI
Keyin bizda maʼlumotlar xavfsizligi mavjud. Mahalliy tizimlar jismoniy va anʼanaviy
xavfsizlik choralarining murakkab kombinatsiyasi tufayli kamroq maʼlumotlar xavfsizligini
taʼminlaydi, bulutli hisoblash tizimlari esa ancha yaxshi xavfsizlikni taʼminlaydi va sizga
xavfsizlik protokollarini doimiy ravishda kuzatib borish va boshqarish zaruratidan qochish
imkonini beradi. ma'lumotlar yo'qolishi sodir bo'ladi. Mahalliy sozlamalar bilan ma'lumotlarni
tiklash imkoniyati juda kichik. Keyingi, xizmat modelini ko'rib chiqaylik. EAS va SaaS kabi
uchta asosiy xizmat modeli mavjud bo'lib, ularda siz har bir komponentni, jumladan ilovalar,
ma'lumotlarni virtualizatsiya va o'rta dasturni boshqarishingiz va ularga xizmat
ko'rsatishingiz kerak bo'ladi. Bulutli hisoblash xizmati modellari muammosiz.
Bulutli hisoblashlar
Bundan farqli o'laroq, bulutli hisoblash tizimlari ma'lumotlarni tezroq va osonroq
tiklashni ta'minlash uchun kuchli ofatlarni tiklash choralariga ega.
Nihoyat, bizda texnik xizmat ko'rsatilmoqda. Mahalliy tizimlar, shuningdek, apparat va
dasturiy ta'minotga texnik xizmat ko'rsatish uchun qo'shimcha guruhlarni talab qiladi, bu esa
xarajatlarni sezilarli darajada oshiradi. Boshqa tomondan, bulutli hisoblash tizimlari bulutli
xizmat ko'rsatuvchi provayderlar tomonidan ta'minlanadi, bu sizning xarajatlaringiz va
resurslaringizni kamaytiradi. sezilarli darajada taqsimlanadi.
Shunday qilib, endi, bulutli hisoblash yaxshiroq variant deb o'ylab, siz bulutli hisoblash
nima ekanligini batafsil ko'rib chiqishga qaror qildingiz.
Foydalanilgan adabiyotlar/Используемая литература/References:
1.
Esanovna, D. B. "ELECTRONIC TEXTBOOK AS A BASIS FOR INNOVATIVE TEACHING."
MAVZUSIDAGI XALQARO ILMIY-AMALIY ANJUMAN: 660.
2.
Zoxidov, J. B., F. E. Qodirov, and I. J. Bozorova. "QUARTUS II PROJECT CONCEPT AND ITS
OPPORTUNITIES AND PROBLEMS." АКТУАЛЬНЫЕ ПРОБЛЕМЫ ТЕХНИЧЕСКОГО И
ТЕХНОЛОГИЧЕСКОГО ОБЕСПЕЧЕНИЯ ИННОВАЦИОННОГО РАЗВИТИЯ. 2019.
3.
Bozorova, Irina Jumanazarovna, and Dilfuzaxon Mamasharipovna Karayeva. "Modern
programming technologies and their role." интеллектуальный капитал xxi века. 2020.
4.
Bozorova, I. J., et al. "COMPUTER VISION AND PATTERN RECOGNITION."
СОВРЕМЕННЫЕ ПРОБЛЕМЫ И ПЕРСПЕКТИВНЫЕ НАПРАВЛЕНИЯ (2020): 23.
5.
Bozorova, I. J. "Methods of processing and analysis of bio signals in
electrocardiography." проблемы современных интеграционных процессов и поиск
инновационных решений (2020): 97-99.
73
6.
Бозорова, Ирина. "Сущность, содержание и значение категории “цифровая
экономика”." YASHIL IQTISODIYOT VA TARAQQIYOT 2.9 (2024).
7.
Jumanazarovna, Bozorova Irina, and Кodirov Farruh Ergash O'G'Li. "Principle of
electrocardiographic work and its role in modern medicine." Вопросы науки и образования
15 (99) (2020): 31-36.
8.
Бозорова, Ирина Жуманазаровна. "ИНФОРМАЦИОННО-КОММУНИКАЦИОННЫЕ
ТЕХНОЛОГИИ КАК ФАКТОР СОВЕРШЕНСТВОВАНИЯ ЭКОНОМИКИ В УСЛОВИЯХ
ИНФОРМАЦИОННОГО ОБЩЕСТВА." Indexing 1.1 (2024).
9.
Daminova, B. E., et al. "METHODOLOGICAL ASPECTS OF THE USE OF INTERACTIVE
DIGITAL TECHNOLOGIES IN TEACHING A FOREIGN LANGUAGE." Экономика и социум 5-1
(120) (2024): 237-240.
10.
Irina Bozorova. "ELECTRONIC EDUCATIONAL RESOURCE AS A MODERN DIDACTIC
LEARNING TOOL". Евразийский журнал математической теории и компьютерных наук.
2022/4/5. ст 26-30
11.
Ergash o’g’li, Qodirov Farrux, and Bozorova Irina Jumanazarovna. "METHODS OF
DISPLAYING MAIN MEMORY ON CACHE." Ответственный редактор (2020): 6.
12.
Bozorova, I. J., Mirzayeva F. Sh, and M. A. Rustamov. "NEURAL NETWORKS. NEURAL
NETWORKS: TYPES, PRINCIPLE OF OPERATION AND FIELDS OF APPLICATION." РОЛЬ
ИННОВАЦИЙ В ТРАНСФОРМАЦИИ И УСТОЙЧИВОМ РАЗВИТИИ СОВРЕМЕННОЙ (2020):
130.
13.
Маматмурадова, М. У., И. Ж. Бозорова, and Ф. Э. Кодиров. "СОЗДАНИЕ И
ЭФФЕКТИВНОЕ ИСПОЛЬЗОВАНИЕ ИННОВАЦИОННЫХ ТЕХНОЛОГИЙ И РЕСУРСОВ
ЭЛЕКТРОННОГО ОБУЧЕНИЯ В НЕПРЕРЫВНОМ ОБРАЗОВАНИИ." Инновации в
технологиях и образовании. 2019.
14.
Маматмурадова, М. У., И. Ж. Бозорова, and Ф. Э. Кодиров. "Проблемы современных
программных и компьютерно-инженерных технологий и современные технологии
создания программного обеспечения." Инновации в технологиях и образовании. 2019.
15.
Бозорова, Ирина Жуманазаровна. "Создание программного обеспечения
электронной библиотечной системы на основе QR-кодовой технологии." Теория и
практика современной науки. 2020.
16.
Бозорова, Ирина Жуманазаровна. "Принцип работы электрокардиографа и его
роль в современной медицине." научные достижения студентов и учащихся. 2020.
17.
Бозорова, Ирина Жуманазаровна, УМОТ ЗАПАСОВ, and INNOVATSION
IQTISODIYOTNI
SHAKLLANTIRISHDA
AXBOROT
KOMMUNIKATSIYA
TEXNOLOGIYALARINING. "TUTGAN O'RNI.-2023."14. Shamsiddinov Gʼiyosjon and Raxmatova
Gulandom " MOLIYAVIY TEXNOLOGIYALAR (FINTECH) VA BANK XIZMATLARINING
RAQAMLASHTIRILISHI " Прикладные науки в современном мире: проблемы и решения
3.11 (2024): 33-37
18.
Shamsiddinov, G‘iyosjon, and Gulandom Raxmatova. "O‘ZBEKISTONDA AXBOROT
HAVFSIZLIGINI MA’NAVIY VA HUQUQIY ASOSLARI." Solution of social problems in
management and economy 3.4 (2024): 45-57.
19.
Shamsiddinov Gʼiyosjon and Raxmatova Gulandom " MOLIYAVIY TEXNOLOGIYALAR
(FINTECH) VA BANK XIZMATLARINING RAQAMLASHTIRILISHI " Прикладные науки в
современном мире: проблемы и решения 3.11 (2024): 33-37.
