Маҳаллий хом-ашёларга асосланган юқори иссиқликка чидамли керамик плиталар

CC BY f
378-380
30
12
Поделиться
Мустафоев, А. (2022). Маҳаллий хом-ашёларга асосланган юқори иссиқликка чидамли керамик плиталар. Современные инновационные исследования актуальные проблемы и развитие тенденции: решения и перспективы, 1(1), 378–380. извлечено от https://inlibrary.uz/index.php/zitdmrt/article/view/5112
А Мустафоев, Ўзбекистон Миллий университети Жиззах филиали

Биотехнология кафедраси ўқитувчиси

Crossref
Сrossref
Scopus
Scopus

Аннотация

Ушбу мақолада юқори ҳароратга чидамли керамик плиталарни мужассамлашган қуѐш энергиясига асосланиб тайѐрлаш технологияси келтирилган. Керамик плитанинг асосини ташкил этувчи минералларнинг техник ва иқтисодий кўрсаткичлари тўғрисида маълумотлар келтирилиб, асослар изоҳланган.


background image

378

Qolgan chiziqli erkli xos vektor V

1

bog‘langan V

2

vektor orqali topiladi:

(A- λ

1

E)V

2

=V

1

.

Qolgan λ

2

xos qiymat (ikkinchi Jordan katagiga to‘g‘ri keladi) yuqoridagidek tenglama

orqali V

3

xos vektorni ifodalaydi. Tenglamalar sistemasi umumiy yechimi esa:

X(t)= C

1

+ C

2

+ C

3

. [2]

Birinchi Jordan katagi ikkinchi Jordan katagi

Foydalanilgan adabiyotlar roʻyxati:

1.

Hasanov A. B. ―Oddiy differensial tenglamalar nazariyasiga kirish‖

2.

Понтрягин Л. С. Обикновенные дифференциалные уравнение.

3.

Muxtorov Ya. Soleyev. Differensial tenglamalar kursi.

4.

Agurwal R. P. O‘Regan. D. An introduction to ordinary differential equations. Springer -

2000.

МАҲАЛЛИЙ ХОМ-АШЁЛАРГА АСОСЛАНГАН ЮҚОРИ ИССИҚЛИККА

ЧИДАМЛИ КЕРАМИК ПЛИТАЛАР

А.И. Мустафоев

ЎзМУ Жиззах филиали ―Биотехнология‖ кафедраси ўқитувчиси

Аннотация:

Ушбу мақолада юқори ҳароратга чидамли керамик плиталарни

мужассамлашган қуѐш энергиясига асосланиб тайѐрлаш технологияси келтирилган.
Керамик плитанинг асосини ташкил этувчи минералларнинг техник ва иқтисодий
кўрсаткичлари тўғрисида маълумотлар келтирилиб, асослар изоҳланган.

Калит сўзлар:

Қуѐш энергияси, керамик плита, юқори ҳароратли иссиқлик манбаи.


Республикамизда фаолият юритаѐтган чинни буюм тайѐрлаш ташкилотлари карбид

кремний асосидаги керамик плиталардан чинни маҳсулотларини синтез қилишда
фойдаланиб келишмоқда. Карбид кремний асосидаги керамик плита бугунги кунда
республикамизда

ишлаб

чиқарилмайди,

импорт

йўли

билан

олиб

келиб

фойдаланишмоқда. Керамик плитанинг таркибини ташкил қилувчи карбид кремний
материали табиий ҳолатда республикамизда мавжуд эмаслигини ҳисобга олган ҳолда
импорт маҳсулотлардан бўлган чинни буюм тайѐрлаш плитасини маҳаллий хом –
ашѐларга асосланиб тайѐрлаш имкониятлари ҳам мавжуд

Тошкент вилояти Кумушкон тоғларидан топилган керамик серпентинни катта қуѐш

печида эритиб ундан иссиқликка чидамли оловбардош керамик плиталарни ишлаб
чиқаришда катта қуѐш печидан фойлананиш маҳаллий хом-ашѐ асосида импорт ўрнини
босадиган керамикаларни оптималлаштиришга ишлаб чиқаришни ташкил этишнинг
техник-иқтисодий кўрсаткичларини асослаб беради

Серпентин минералларининг заррачалар катталиги, Malvern masterizer 2000

анализаторидаги ISO 24235 халқаро стандартларига мувофиқ, лазер дифракцияси билан
нурланганда суюқ муҳитда тарқалган чанг зарралари билан тарқаладиган ѐруғлик
интенсивлигини аниқлаш орқали аниқланди. Заррачалар катталигини тақсимланиши 1–
расмда келтирилган.

1-расм.

Соф

минералларда

заррачалар

катталигининг

тарқалиши[1]


background image

379

Серпентинни табиий ҳолатдаги кўриниши 2–расмда келтирилган. Серпентин

кукунини 60 микронли элакдан ўтказилиб, рентген фазаси таҳлил қилинди. Бунда кукун
усули билан дастлабки чанг буюмлари ва аралаштирилган композит материаллар
ишлатилган. Текширув никел (Ni) фильтридан фойдаланган ҳолда CuKα нурланишида,
2

о

/мин айланиш тезлигида 2θ = 5

0

– 70

0

бурчаклар оралиғида амалга оширилди. рентген

фазаси таҳлил таркибидаги бирикмаларни аниқлаш учун Crystallographica Search Match
дастурий тўплами ва JCPDS файл шкафи ишлатилган (3-расм).

700

0

С гача жараѐн паст ҳароратга ишора қилади. Серпентинни термик парчаланиши

(сувсизланиши), рентген маълумотлари бўйича 700

0

С да тугайди. 35% дан 70% гача

магний оксиди аралашмасидаги таркибий қисмлар, магний хлорид 5% дан 25% гача ва сув
20% дан 40% гача.

Серпентиндаги буғланган сувнинг умумий миқдори ва газсимон фазани тавсифловчи

оташдаги йўқотиш 13,45%. 110

0

С дан 810

0

С даражагача серпентинни босқичма-босқич

сувсизланишини

кўрсатади.

Сувсизланиш

тугаганидан

кейин

форстеритнинг

кристалланиши 800

0

С дан 870

0

С гача бўлган ҳарорат оралиғида содир бўлади. 834

0

С

даражада экзотермик таъсир кузатилади, бу чўққи форстеритнинг кристалланишига тўғри
келади.


2-расм.

Кумушкон

серпентиннинг

Ин

те

н

си

вл

и

к

I

/I

0

2θ, град.

табиий

кўриниши

3-расм. Кумушкон серпентин кукунининг рентгенограммаси [2]

Тайѐрланган материаллар юқори ҳароратга чидамли оловбардош ўзида иссиқлик

сақлаб қолиш имкониятига эга. Серпентиннинг эриш температураси 650

0

С унинг кимѐвий

таркиби MgO, SiO ва H

2

O лардан иборат. Катта қуѐш печида эритилган серпентинга 60%

Al

2

O

3

қўшилса ҳосил бўлган аралашманинг эриш температураси 2000

0

С ни ташкил

қилади. Бундай аралашмали керамик материалдан фойдаланиб, юқори ҳароратга чидамли
оловбардош керамик ғиштлар тайѐрланади. Тайѐрланган юқори ҳароратга чидамли
оловбардош ғиштлар чинни буюм тайѐрлаш плитасини олишга мўлжалланган 1700

0

С

ҳароратда ишлайдиган термостатланган электр печида қўлланилади[3].

Юқори ҳароратга чидамли оловбардош чинни буюм тайѐрлаш плитаси асосан

карбид кремний материалидан тайѐрланади. Лекин, серпентин материалидан ушбу чинни
тайѐрлаш плитаси тайѐрланганда бир қанча қулайликларга олиб келади (1-жадвал)[4].

1-жадвал.

Карбид кремний ва серпентин материалларини характерловчи ҳолатлар.


background image

380

Материалнинг

номи

Материалнинг

таркиби

Мате

ри

алн

ин

г эр

иш

те

м

пе

ра

тура

си

0

С

Мате

ри

алн

ин

г т

ерм

ал

ай

ла

ни

шла

р с

он

и

Мате

ри

алн

ин

г 1

кг т

ан

на

рхи

ўм

)

Пли

та

ни

т

ай

ѐрла

шда

ги

эн

ерги

я с

арфи

(

кВ

т*с

оа

т)

1

Карбид

кремний

SiC

2730

250

4547

12

2

Серпентин

3MgO 2SiO

2

·2H

2

O

650

350

1000

2,5

3

Серпентин

+60% AlO

60%(3MgO

2SiO

2

·2H

2

O)

+{40%(3MgO

2SiO2·2H

2

O) +60%(

Al2O3)}

2000

400

1500

3

Фойдаланилган адабиѐтлар рўйхати:

1.

Каримов А.А., Мустафоев А.И. Технология керамики для материалов элек-

тронной промышленности: монография. Ташкент: Типография ТИИИМСХ, 2020. 128 с.

2.

Kamanov B.M., Mamatkosimov M.A., Mustafoev A.I. localization of imported ceramic

tiles // Journal of Irrigation and melioration №3 .2020. – Tashkent, - Pp. 28-32. (05.00.00, №4)

3.

Мустафоев А.И., Маматкосимов М.А., Сувонова Л., Каманов Б.М., Джалилов М.

Влияние нагрева на фазовые превращения в геомодификаторе трения на основе слоистого
серпентина // «AGRO ILM» журнали. №4.2020. – Тошкент, - С.97-99. (05.00.00, №4)

4.

Каманов Б.М., Маматкосимов М.А., Мустафоев А.И. Юқори ҳароратга чидамли

оловбардош плитани ишлаб чиқариш // "Irrigatsiya va melioratsiya" jurnali №4(18).2019. –
Тошкент, - С. 63-66. (05.00.00, №4)


ЮҚОРИ ИССИҚЛИККА ЧИДАМЛИ КЕРАМИК ПЛИТАЛАР УЧУН

ОЛОВБАРДОШ МАТЕРИАЛЛАР

А.И. Мустафоев

ЎзМУ Жиззах филиали ―Биотехнология‖ кафедраси ўқитувчиси

Аннотация:

Бу мақолада иссиқликка чидамли керамик плиталарнинг хусусиятлари

ва катта Қуѐш энергиясидан фойдаланган ҳолда юқори ҳароратга чидамли керамик
плиталар тайѐрлаш имкониятлари келтирилган.

Калит сўзлар:

қуѐш энергияси, керамик плита, юқори ҳароратли иссиқлик манбаи.

Бугунги кунда интенсив ривожланиб бораѐтган керамика соҳасида бир қанча

ютуқларга эришиш баробарида юқори ҳароратга чидамли оловбардош керамик
плиталарга эҳтиѐж тобора ортиб бормоқда. Керамик плиталарнинг бир қанча турлари
мавжуд бўлиб, Ўзбекистон шароитида юқори ҳароратга чидамли оловбардош чинни буюм
тайѐрлаш плитаси кўплаб ишлатилади. Чинни буюм тайѐрлаш плитаси чинни
маҳсулотларини синтез қилиш давомийлигида юқори ҳароратли печларда бир неча сутка
давомида ушлаб турилади. Чинни маҳсулотларининг сифат даражаси унга хизмат
қилаѐтган плитага боғлиқ. Республикамизда фаолият юритаѐтган чинни буюм тайѐрлаш

Библиографические ссылки

Каримов А.А., Мустафоев А.И. Технология керамики для материалов электронной промышленности: монография. Ташкент: Типография ТИИИМСХ, 2020. 128 с.

Kamanov В.М., Mamatkosimov М.А., Mustafoev A.I. localization of imported ceramic tiles // Journal of Irrigation and melioration №3 .2020. - Tashkent, - Pp. 28-32. (05.00.00, №4)

Мустафоев А.И., Маматкосимов M.A., Сувонова Л., Каманов Б.М., Джалилов М. Влияние нагрева на фазовые превращения в геомодификаторе трения на основе слоистого серпентина И «AGRO ILM» журнали. №4.2020. - Тошкент, - С.97-99. (05.00.00, №4)

Каманов Б.М., Маматкосимов М.А., Мустафоев А.И. Юкори хароратга чидамли оловбардош плитани ишлаб чикариш // "Irrigatsiya va melioratsiya" jumali №4(18).2019. -Тошкент, - С. 63-66. (05.00.00, №4)

inLibrary — это научная электронная библиотека inConference - научно-практические конференции inScience - Журнал Общество и инновации UACD - Антикоррупционный дайджест Узбекистана UZDA - Ассоциации стоматологов Узбекистана АСТ - Архитектура, строительство, транспорт Open Journal System - Престиж вашего журнала в международных базах данных inDesigner - Разработка сайта - создание сайтов под ключ в веб студии Iqtisodiy taraqqiyot va tahlil - ilmiy elektron jurnali yuridik va jismoniy shaxslarning in-Academy - Innovative Academy RSC MENC LEGIS - Адвокатское бюро SPORT-SCIENCE - Актуальные проблемы спортивной науки GLOTEC - Внедрение цифровых технологий в организации MuviPoisk - Смотрите фильмы онлайн, большая коллекция, новинки кинопроката Megatorg - Доска объявлений Megatorg.net: сайт бесплатных частных объявлений Skinormil - Космецевтика активного действия Pils - Мультибрендовый онлайн шоп METAMED - Фармацевтическая компания с полным спектром услуг Dexaflu - от симптомов гриппа и простуды SMARTY - Увеличение продаж вашей компании ELECARS - Электромобили в Ташкенте, Узбекистане CHINA MOTORS - Купи автомобиль своей мечты! PROKAT24 - Прокат и аренда строительных инструментов