Central Asian Research Journal for Interdisciplinary Studies (CARJIS)
«Психологические особенности развития современной
личности в годы устойчивого социально-
экономического развития общества»
“Жамиятнинг барқарор ижтимоий-иқтисодий
ривожланиш йилларида замонавий шахс
ривожланишининг психологик хусусиятлари”
Материалы международной конференции.
Ташкент. 24 ноября 2021г
714
Халқаро анжуман тўплами.
Тошкент 24 ноябрь 2021й.
BOLAJAK PSIXOLOGLARNING KASBIY SHAKKLANISHIDA
EMPATIYANING O’RNI
Z. T. Nishanova
TDPU professori, psixologiya fanlari doktori
D. Alieva
TDPU magistrant
АННОТАЦИЯ
В статье раскрываются научно-теоретические данные и взгляды,
разработанные современными исследователями, а также психологические
аспекты проявления эмпатии у человека, особенно у будущих психологов.
Ключевые слова:
эмпатия, когнитивное, воспитательное, аффективное,
эмоциональное.
ABSTRACT
The article reveals the scientific and theoretical data and views developed by
modern researchers, as well as the psychological aspects of the manifestation of
empathy in a person, especially in future psychologists.
Keywords:
empathy, cognitive, educational, affective, emotional.
Jahonda turli mamlakatlar ta’lim tizimida psixologik xizmat sohasining
rivojlanishida sezilarli farqlar mavjud. Ba’zilarida bu mutaxassislik allaqachon
shakllantirilgan va uzoq tarixga ega. Rivojlangan va rivojlanayotgan davlatlarda
maktabgacha ta’lim va maktab ta’limida psixologik xizmatni rivojlantirish kuchli
pedogogik-psixologik strategiyaga asoslangan. Ushbu strategiya asosida “Xalqaro
maktab psixologlari assotsiatsiyasi talablariga muvofiq maktab psixologik xizmatini
tashkil etish va rivojlantirishning ilg’or prinsiplari muntazam ravishda tuzatishga
moyildir”, deb qayd qilingan. Xalqaro maktab psixologlari assotsiatsiyasi tomonidan
muhokama qilinayotgan turli uslublar va yo’nalishlarini davrga moslashtirish
ahamiyatli bo’lib, maktab psixologi faoliyatining bugungi kundagi zamonaviy
qiyofasini belgilab beradi.
Jahon miqyosida ta’lim tizimida psixologik xizmat sohasidagi tadqiqotlarning
alohida yo’nalishi ta’lim sub’ektlari (o’quvchi-o’quvchi, o’quvchi-o’qituvchi)
o’rtasidagi shaxslararo nizolarni samarali bartaraf etish va ularning salbiy oqibatlarini
Central Asian Research Journal for Interdisciplinary Studies (CARJIS)
«Психологические особенности развития современной
личности в годы устойчивого социально-
экономического развития общества»
“Жамиятнинг барқарор ижтимоий-иқтисодий
ривожланиш йилларида замонавий шахс
ривожланишининг психологик хусусиятлари”
Материалы международной конференции.
Ташкент. 24 ноября 2021г
715
Халқаро анжуман тўплами.
Тошкент 24 ноябрь 2021й.
kamaytirish hamda o’quvchilar shaxsining ijobiy rivojlanishi uchun shart-sharoitlar
yaratish, ularni nizoli vaziyatlar sharoitida konstruktiv xatti-harakatlarni amalga
oshirishga tayyorlashda ta’limni uslubiy tashkil etish, sog’lom fikr yuritishga
o’rgatish, bilish madaniyatini, axloqiy tasavvurlarni shakllantirish muammolari
bo’yicha izlanishlar olib borilmoqda. Mazkur yo’nalishda maktab psixologi
faoliyatini rivojlantirishning ustuvor usullarini psixologik mexanizmlarini ishlab
chiqish va takomillashtirishga e’tibor qaratish muhimdir.
Mustaqillik yillari mamlakatimizda ham maktabda psixologik xizmatni uslubiy
tashkil etish va rivojlantirish uchun zarur imkoniyatlarni yaratish masalasiga alohida
e’tibor berib kelinmoqda. 2017-2021 yillarda O’zbekiston Respublikasini
rivojlantirishning beshta ustuvor yo’nalishi bo’yicha Harakatlar strategiyasida “Yangi
ish o’rinlarini yaratish, uzluksiz ta’lim tizimini yanada takomillashtirish va sifatli
ta’lim xizmatlari imkoniyatlarini oshirish” muhim vazifa qilib belgilangan. Ta’lim
tizimida maktab psixologi faoliyatining asosiy mazmuni ta’lim sub’ekti bo’lgan
o’quvchilarning har tomonlama kamolotini ta’minlovchi psixologik ta’sir vositalari,
zarur shart-sharoitlar va muhit yaratishdan, mijozga, o’quvchiga nisbatan empatiya va
hayrixoxlik namoyon qilishdan iborat.
"Psixolog" kasbi shaxsga alohida talablar qo'yadi: mijozning hissiy holatini
tushunish, mijoz bilan munosabatlarda samimiy bo'la olish, hozirgi paytda boshdan
kechirgan hissiyotlarni aks ettirish va yetkazish. Empatiya kabi ruhiy haqiqatni
amaliy o'zlashtirmasdan, kasbiy faoliyatda samaradorlikka erishish mumkin emas.
Empatiya muammolariga yondashishda o'nlab ta'riflar ko'p, empatik jarayon
modellari, bosqichlari, darajalari, mexanizmlari taxmin qilinadi. "Empatiya"
atamasining
noaniqligi
ba'zan
tadqiqotchilarni
o'zlarining
fikriga
ko'ra
"identifikatsiya qilish", "hamdardlik" kabi tushunchalarni yanada aniqroq ishlatishga
majbur qiladi. Empatiya (yunoncha empatheia - hamdardlik) - bu boshqa odamning
hissiy holatini tushunishni, unga o'xshash tuyg'uni beixtiyor tekshirishni, u uchun
tajribani anglatadigan zamonaviy psixologiyaning kategoriyasi. Empatiyani o'rganish
muammosi psixologiya uchun doimo dolzarbdir. Psixologiya yo’nalishi talabasining
kasbiy rivojlanishida empatiyani o'rganish va rivojlantirish muammosi ayniqsa
muhimdir. Suhbatdoshga nisbatan hamdardlik ko'rsatish bu vaziyatga uning nuqtai
nazaridan qarash, shunga o'xshash his-tuyg'ularni boshdan kechirish, uning hozirgi
emotsional holatini tushunish va qabul qilishni anglatadi. Hamdardlik holatida
bo'lish, boshqaning ichki dunyosini hissiy va semantik soyalarni saqlab qolish bilan
aniq idrok etishni anglatadi, bu esa professional psixologik faoliyatda samaradorlikka
erishishga imkon beradi.
Central Asian Research Journal for Interdisciplinary Studies (CARJIS)
«Психологические особенности развития современной
личности в годы устойчивого социально-
экономического развития общества»
“Жамиятнинг барқарор ижтимоий-иқтисодий
ривожланиш йилларида замонавий шахс
ривожланишининг психологик хусусиятлари”
Материалы международной конференции.
Ташкент. 24 ноября 2021г
716
Халқаро анжуман тўплами.
Тошкент 24 ноябрь 2021й.
Shuning uchun psixolog talabalarda empatiya rivojlanishining psixologik
xususiyatlarini o’rganish dolzarb hisoblanadi.
Respublika Prezidenti rahbarligida ishlab chiqilgan O’zbekiston Respublikasini
yanada rivojlantirish bo’yicha Harakatlar strategiyasining to’rtinchi - ijtimoiy sohani
rivojlantirishga qaratilgan ustuvor yo’nalishi ushbu tadqiqotga ilmiy-metodologik
asos bo’lib xizmat qiladi. Talabalar psixologiyasi muammolari bilan shug’ullangan
olimlardan D.I.Fel’dshteyn (1991), L.I.Bojovich (2008), A.Bandura (2000),
L.S.Vigotskiy (1984), Ye.Pershanina (1984), A.V.Dmitriev (2000), M.Ratter (1987),
F.Rays (2000), G.A.Kovalev (1996), N.V.Grishina (2001), A.Ya.Antsupov (2008)
o’z tadqiqotlarida talabalik davriga xos xususiyatlarning u yoki bu qirralarini
muayyan darajada ochib berganlar. O’zbek olimlaridan E.G’.G’oziev (1996),
M.G.Davletshin
(1989),
G’.B.SHoumarov
(1979),
B.R.Qodirov
(1999),
V.M.Karimova (1998), N.S.Safoev (1996), SH.R.Barotov (1995, 1998, 1999) va
N.A.Sog’inovlarning (1995) O’zbekiston o’rta umumta’lim maktablari hamda oila
tizimlarida psixologik xizmatni joriy etish borasida olib borayotgan qator nazariy-
ilmiy va amaliy uslubiy ishlari Respublikamizda psixologik xizmatni joriy etish va
rivojlantirish uchun ma’lum darajada asos bo’lmoqda.
Empatiya (yunoncha-empatheia-birga qayg’urish, qayg’udosh bo’lish); boshqa
odamning hissiy holatini tushunish, anglash. Empatiya boshqa odamlarning psixik
holatini tushunish va ularga hamdardlik qila olish qobiliyatidir. Empatiya boshqa
odamning emotsional holatiga qarab, qo’shilishib ketgan hamdardlik jarayoni, boshqa
odamning kechinmalarini tushuna olish qobiliyati. Psixologiya fanida keng ko’lamli,
ko’p qirrali, majmuaviy xususiyatga ega bo’lgan kategoriyalardan (kognitiv, konativ,
affektiv) biri ekanligidan kelib chiqqan holda, shuningdek, affektiv (emotsional-
hissiy) holatlarning bir ko’rinishi tariqasida empatiya tushunchasiga yondashiladi.
Ko’pincha empatiya deganda konkret shaxsni boshqa odamlarni emotsional hissiy
holatlarini mazkur davrda anglash, ularning ichki va tashqi kechinmalarini
(favquloddagi vaziyatini) shaxsan o’zida aks ettirish qobiliyati, aynan shu voqelikni
o’zida sinab ko’rish tushuniladi. Boshqa odamga hamdardlik bildirish, hissiyotida
namoyon etish, shu vaziyatga bevosita kirish ijtimoiy psixologik nuqtai nazardan
shuni o’zida mujassamlashtiradiki, ko’pincha unga (quvonch yoki iztirob sub’ektiga)
rahmi kelish yoki uning xatti-harakatlaridan qoniqish bilan cheklanibgina qolmay,
balki u bilan shaxs emotsiyasining quvonch, azoblanish, g’azab va boshqa hislarini
chuqur iztirob chekish bilan umumiy ruhiy kechinmalar orqali birdamlikni namoyish
etishning fenomeni sifatida yakunini topadi. Agarda shunga o’xshash emotsional
hissiy holatlar, kechinmalar insonni ruhan qiynoqqa solsa, u holda bizda yoki
Central Asian Research Journal for Interdisciplinary Studies (CARJIS)
«Психологические особенности развития современной
личности в годы устойчивого социально-
экономического развития общества»
“Жамиятнинг барқарор ижтимоий-иқтисодий
ривожланиш йилларида замонавий шахс
ривожланишининг психологик хусусиятлари”
Материалы международной конференции.
Ташкент. 24 ноября 2021г
717
Халқаро анжуман тўплами.
Тошкент 24 ноябрь 2021й.
muayyan shaxsda ulardan (iztiroblardan) forig’ bo’lishga yordam beruvchi harakatga
nisbatan kuchli ehtiyoj uyg’onadi va u realiyaga aylana boradi.
SHuni alohida ta’kidlash joizki, psixologiya tarixi fanida empatik al’truizm
nazariyasi bo’lib, u odam al’truizmini iztiroblarning ikkiyoqlamaligni (goh salbiy,
goh ijobiy ko’rinishini) aks ettiruvchi atamalar orqali tushuntirilib kelinadi. Mazkur
psixologik nazariyaga binoan, biz hamdardlik his tuyg’usi ro’yobga chiqargan
shaxsiy iztiroblardan xalos bo’lishga muhtojlik sezgan odamlarga ko’mak beramiz.
Buning uchun esa trening, maxsus mashg’ulotlar, psixoterapevtik seanslar,
psixodrama, artterapiya, psixokorreksiya vositalaridan unumli foydalanish maqsadga
muvofiq. Bu o’rinda hamdardlik, quvonchdoshlik, (o’zgalar quvonchi yoki
sevinchiga sheriklik, xush kechinma, noxush kechinma kabi psixologik atamalarni
tatbiq etish ayni muddaodir. Psixolog-konsultantning shaxsiy va kasbiy
xususiyatlarini o’rganish borasida juda ham ko’p tadqiqotlar olib borilgan bo’lsa-da,
bu borada aniq bir to’xtamga kelish qiyin. AQSH milliy assotsiatsiyasi tomonidan
quyidagi shaxsiy sifatlar psixolog-maslahatchida bo’lishi lozimligi keltiriladi:
-insonlarga nisbatan chuqur qiziqishning hosil bo’lishi va ular bilan
muloqotdagi sabrlilik (M. Buber (1961) ushbu omilni insonlardagi ba’zi noodatiy
og’ishish belgilariga emas, balki ularning turmush tarziga qiziqish sifatida izohlaydi).
-o’zga insonlarning xulq-atvori va ustanovkalariga ta’sirchanlik.
-emotsional turg’unlik va ob’ektivlik.
-boshqa insonlarning ishonchini uyg’ota olish qobiliyati.
-o’zga kishilar huquqini hurmatqilish.
AQSH mutaxassislar komiteti psixolog-maslahatchi shaxsida mavjud bo’lishi
lozim bo’lgan quyidagi 6 xususiyatni keltirib o’tadi:
-odamlarga nisbatan ishonch;
-boshqa shaxs qadriyatlarini hurmat qilish;
-sezgirlik, ziyraklik;
-oldindan xulosa chiqarmaslik;
-o’z-o’zini tushunish;
-kasbiy burchning shakllanganligi.
L.Wolberg (1954) psixolog uchun lozim bo’lgan quyidagi xususiyatlarni taklif
etadi:
Xushyorlik, xolislik (o’zini mijoz bilan bir deb bilmaslik), moslashuvchanlik,
empatiya va shaxsiy jiddiy muammolarning mavjud emasligi. Konsultant uchun
zararli bo’lgan xususiyatlarga avtoritarlik, passivlik va tobelik, odamovilik, mijozdan
Central Asian Research Journal for Interdisciplinary Studies (CARJIS)
«Психологические особенности развития современной
личности в годы устойчивого социально-
экономического развития общества»
“Жамиятнинг барқарор ижтимоий-иқтисодий
ривожланиш йилларида замонавий шахс
ривожланишининг психологик хусусиятлари”
Материалы международной конференции.
Ташкент. 24 ноября 2021г
718
Халқаро анжуман тўплами.
Тошкент 24 ноябрь 2021й.
o’z ehtiyojlarini qondirishda foydalanishga moyillik, mijozning turli istaklariga sabrli
bo’lmaslik, moddiy masaladagi nevrotik ustanovka.
A.Gombs boshqa olimlar bilan hamkorlikda olib borgan tadqiqotlari natijasida
psixolog-maslahatchi boshqalarni biror predmetga emas, balki mas’uliyatni o’z
bo’yniga olib o’z muammosini hal qila oladigan insonga tenglashtiradi, deb
ta’kidlaydi.
N.Strupp mijozlar tomonidan bildirilgan fikrlardan kelib chiqib, “Yaxshi
psixolog-maslahatchi” diqqat-e’tiborli, tinglashni biladigan, iliqlik, ko’ngilchanlik,
do’stona maslahatlarda donoligi sifatlariga ega bo’lishi lozimligini ta’kidlaydi.
Professional va shaxs sifatida ta’lim tizimida ishlovchi amaliy psixologlar juda
ko’p. Kunlar kelib ular yana ham ko’payadilar. Ular o’z faoliyatlarini ta’lim
tizimining barcha muassasalarida: bolalar uylarida va bolalar bog’chasida,
umumta’lim maktab va internatlarda, litseylar va maxsus maktablarda, gimnaziyalar
va kollejlarda va xususiy maktablarda, reabilitatsiya, korreksiya rivojlanish, tibbiy
psixologik-pedagogik yordam ko’rsatish markazlarida faoliyat ko’rsatmoqdalar.
Amaliy psixolog qaнerda ishlamasin doim ta’kidlab kelganimizdek, jamiyatda turli
haq-huquqli, turli yoshdagi, har biri alohida individual, noyob shaxs xususiyatlariga
ega va o’ziga xos fe’l-atvorli insonlar bilan ish olib boradilar. Biroq psixolog ham –
inson. U qanchalik yorqin kamolga ega bo’lsa, u shunchalik o’z sohasining o’tkir
mutaxassisi bo’ladi, chunki amaliy psixolog qaysidir darajada o’z atrofidagi
insonlarning eng yaqin rivojlanish zonalariga ta’sir ko’rsata oladi. Bu ta’sir
doiralarining kengligi turlicha bo’lishi mumkin. SHu tufayli amaliy psixologning ish
faoliyatini tushunish va baholash ancha qiyindir. Uning kamchiligi yana shundaki,
ko’pchilik bu faoliyatni uni ayrim mavjud tashqi ko’rsatkichlari bo’yicha
baholaydilar.
Amaliy
psixologning
ajoyib
inson
sifatidagi
professional
farqlari
quyidagilardan iborat:
- Qiziqishlarining cheksizligi va mustaqil o’z fikriga ega bo’lishi;
- Turli aloqalarni o’rnatishi va uni aqlan qo’llab- quvvatlay olishi;
- Odamlarni o’ziga jalb qila olishi;
- Muloqot jarayonida o’z his- tuyg’ularini jilovlay olishi;
- O’zini va boshqalarni anglashga bo’lgan intilishlari.
- O’z sohasidagi professional kompetentsiya chegarasini bilishi;
- O’zini sa’y-harakati va o’ziga nisbatan javobgarlik hissini anglashi;
- O’zining xulq-atvori va qilayotgan ishi nimaga olib kelishini anglab yetishi.
Central Asian Research Journal for Interdisciplinary Studies (CARJIS)
«Психологические особенности развития современной
личности в годы устойчивого социально-
экономического развития общества»
“Жамиятнинг барқарор ижтимоий-иқтисодий
ривожланиш йилларида замонавий шахс
ривожланишининг психологик хусусиятлари”
Материалы международной конференции.
Ташкент. 24 ноября 2021г
719
Халқаро анжуман тўплами.
Тошкент 24 ноябрь 2021й.
Rivojlantiruvchi va psixokorreksion ishlar psixolog tomonidan har xil
shakllarda, vaziyatlarda va holatlarda tashkil qilinadi:
a) amaliy psixologning maxsus ishi, mashg’uloti ayrim bolalar, o’quvchilar va
talabalar bilan alohida o’tkazilishi rejalashtiriladi;
b) psixologlarning boshqa bir faoliyati maxsus ravishda amalga oshirilib,
bolalar, o’quvchilar, talabalar guruhlariga tarbiyaviy ta’sir o’tkazishga yo’naltirilgan
bo’ladi;
v) ota-onalar, pedagogik jamoa ishtirokida tarbiyaviy tadbirlar tarzida
mashg’ulotlar olib borish nazarda tutiladi.
REFERENCES
1.
Андреева Г. М. Социальная психология. М., Аспект Пресс. 2010
2.
Ахмедзянова
А.Э.
Актуализация
эмпатии
личности
средствами
кинотренинга. - Казань, 2011. 3. Гаврилова Т. П. Понятие эмпатии в зарубежной
психологии //Вопр. Психологии. 2010.
3.
Muhabbat, G. "ISLOMDA AXLOQIY QADRIYATLAR."
Central Asian
Research Journal for Interdisciplinary Studies (CARJIS)
2.2 (2022): 385-393.
4.
Xushvaqtov, Zoxid. "ESTETIKASI SHAXS KAMOLATI VA RIVOJLANISH
VOSITALARI."
Central Asian Research Journal for Interdisciplinary Studies
(CARJIS)
2.2 (2022): 394-401.
5.
Бекназаров, Ш. Қ. "ФУТБОЛЧИЛАР АНТРОПАРАМЕТРИК ЎЛЧАМЛАРИ
ВА ТЕЗЛИК СИФАТИ ОРАСИДАГИ КОРРЕКЦИЯСИНИ ЎРГАНИШДА
АКТДАН ФОЙДАЛАНИШ."
Central Asian Research Journal for Interdisciplinary
Studies (CARJIS)
2.2 (2022): 402-409.
6.
Бозоров,
Сирожиддин
Рустам
Ўғли.
"СПОРТЧИЛАРНИ
ШУҒУЛЛАНГАНЛИК ДАРАЖАСИНИ АНИҚЛАШНИНГ ЗАМОНАВИЙ
УСУЛЛАРИНИ ТАҲЛИЛИ (ФУТБОЛ СПОРТ ТУРИ МИСОЛИДА)."
Central
Asian Research Journal for Interdisciplinary Studies (CARJIS)
2.2 (2022): 410-419.
7.
Курязов, Р. "ЁШ ФУТБОЛЧИЛАРНИ МУСОБОҚА ШАРОИТИДА ТЎПНИ
УЗАТИБ БЕРИШ ҲАРАКАТЛАРИНИ ЎРГАНИШ."
Central Asian Research
Journal for Interdisciplinary Studies (CARJIS)
2.2 (2022): 420-427.
8.
Пирматов,
Ойбек
Зенетович.
"ЁШ
ФУТБОЛЧИЛАРНИ
ЎЙИН
ЖАРАЁНИДАГИ ТЕХНИК ВА ТАКТИК ҲАРАКАТЛАР ТАХЛИЛИ."
Central
Asian Research Journal for Interdisciplinary Studies (CARJIS)
2.2 (2022): 428-433.
Central Asian Research Journal for Interdisciplinary Studies (CARJIS)
«Психологические особенности развития современной
личности в годы устойчивого социально-
экономического развития общества»
“Жамиятнинг барқарор ижтимоий-иқтисодий
ривожланиш йилларида замонавий шахс
ривожланишининг психологик хусусиятлари”
Материалы международной конференции.
Ташкент. 24 ноября 2021г
720
Халқаро анжуман тўплами.
Тошкент 24 ноябрь 2021й.
9.
Рахмонбердиев,
Эркин
Бахтиѐрович.
"ФУТБОЛЧИ
АЁЛЛАРНИ
МУСОБАҚА ФАОЛИЯТИНИ ТАҲЛИЛ ҚИЛИШ."
Central Asian Research
Journal for Interdisciplinary Studies (CARJIS)
2.2 (2022): 434-440.
10.
Турдибоев, Исомиддин Хуснидинович. "ЎЗГАРУВЧАН ВАЗИЯТЛИ
МАШҚЛАР
ЁРДАМИДА
ЗАРБА
БЕРИШ
ҲАРАКАТЛАРИНИ
ШАКЛЛАНТИРИШ САМАРАДОРЛИГИ."
Central Asian Research Journal for
Interdisciplinary Studies (CARJIS)
2.2 (2022): 441-447.
11.
Хакимжонов, Зохиджон Ахматқул Ўғли. "БОШЛАНҒИЧ ТАЙЁРЛОВ
ГУРУҲИ ФУТБОЛЧИЛАРИНИ ТЕХНИКТАКТИК ТАЙЁРГАРЛИГИНИ
ЎРГАНИШ."
Central Asian Research Journal for Interdisciplinary Studies
(CARJIS)
2.2 (2022): 448-456.
12.
Шаяхмитов,
Равиль
Саетгереевич.
"ЁШ
ФУТБОЛЧИЛАРНИНГ
МАШҒУЛОТЛАРДА КУЧ ВА ЧИДАМЛИЛИКНИ РИВОЖЛАНТИРШ
ХУСУСИЯТЛАРИ."
Central Asian Research Journal for Interdisciplinary Studies
(CARJIS)
2.2 (2022): 457-463.
13.
Частоедова, А. Ю., et al. "ПОВЫШЕНИЕ ЭФФЕКТИВНОСТИ ПРОЦЕССА
СОВЕРШЕНСТВОВАНИЯ
КОНДИЦИОННЫХ
КАЧЕСТВ
ЮНЫХ
ВОЛЕЙБОЛИСТОВ."
Central Asian Research Journal for Interdisciplinary Studies
(CARJIS)
2.2 (2022): 464-472.
14.
Кадиров, М. А. "ЭФФЕКТИВНОСТЬ ФОРМИРОВАНИЯ СПЕЦИАЛЬНОЙ
БЫСТРОТЫ И ТОЧНОСТИ УДАРОВ У ЮНЫХ ФУТБОЛИСТОВ С
ИСПОЛЬЗОВАНИЕМ
РЕЗКО
МЕНЯЮЩИХСЯ
СИТУАЦИОННЫХ
УПРАЖНЕНИЙ."
Central Asian Research Journal for Interdisciplinary Studies
(CARJIS)
2.2 (2022): 473-480.
15.
Умаров, Н. Х. "МЕТОД РАЗВИТИЕ СКОРОСТНЫХ СПОСОБНОСТЕЙ У
ФУТБОЛИСТОВ 14-15 ЛЕТ."
Central Asian Research Journal for Interdisciplinary
Studies (CARJIS)
2.2 (2022): 481-491.
16.
Артиков, А. А. "Ёш футболчиларни дарвозага зарба бериш аниқлигини
ўрганиш."
Фан-спортга
3 (2021): 79-81.
17.
Моисеева, М. В. "МИНИ ФУТБОЛЧИ ҚИЗЛАРНИНГ ДАРВОЗАГА ЗАРБА
БЕРИШДАГИ КЎРСАТКИЧЛАРИ."
Central Asian Research Journal for
Interdisciplinary Studies (CARJIS)
2.3 (2022): 521-526.
18.
Мельзиддинов,
Р.
"ЎЗБЕКИСТОН
“СУПЕРЛИГАСИ”
ФУТБОЛЧИЛАРИНИНГ
ҲАРАКАТЛАНИШ
ФАОЛЛИГИ
КЎРСАТКИЧЛАРИ БЎЙИЧА МАХСУС ТАЙЁРГАРЛИК ДАРАЖАСИ
Central Asian Research Journal for Interdisciplinary Studies (CARJIS)
«Психологические особенности развития современной
личности в годы устойчивого социально-
экономического развития общества»
“Жамиятнинг барқарор ижтимоий-иқтисодий
ривожланиш йилларида замонавий шахс
ривожланишининг психологик хусусиятлари”
Материалы международной конференции.
Ташкент. 24 ноября 2021г
721
Халқаро анжуман тўплами.
Тошкент 24 ноябрь 2021й.
ТАҲЛИЛИ."
Central Asian Research Journal for Interdisciplinary Studies
(CARJIS)
2.3 (2022): 527-534.
19.
Umarov, Xurshid. "About prognostic value of indicators of motor abilities in
young gymnastes."
Физическое воспитание, спорт и здоровье
5.5 (2021).
20.
Abdurashidovich, Shayimardanov Sherali. "EXERCISE PROGRAMS WHICH
ARE DEVOTED TO PREPARING BY TECHNICAL TRAININGS FOR
GYMNASTICS, THEIR ATTITUDES TO MOTOR SKILLS AND RHYTHM-
TEMPO-STRUCTURE."
Халмухамедов, РД, Махмудова, ММ, Рахматов, БШ,
Маъмурова, ЛК, & Эркинова, НМ
(2021).
21.
Инаков, Бахтиѐр Туклиевич, and Турсунбой Ковжовович Холбоев.
"ТРЕНИРОВКА СТУДЕНТОВ ВУЗОВ, ЗАНИМАЮЩИХСЯ БЕГОМ НА
СРЕДНИЕ ДИСТАНЦИИ, НА ОСНОВЕ ОЦЕНКИ ИХ ФУНКЦИОНАЛЬНОГО
СОСТОЯНИЯ."
Academic research in educational sciences
2.1 (2021): 292-301.
22.
Gapparov, Z. G., et al. "Efficiency Development Explosive Abilities at
Schoolboys of 12-13 Years."
Solid State Technology
63.4 (2020): 348-353.
23.
Иштаев, Ж. М. "ВЛИЯНИЕ РАЗВИТИЯ СПОСОБНОСТИ К ВЗРЫВНЫМ
ДЕЙСТВИЯМ
НА
СОРЕВНОВАТЕЛЬНЫЙ
РЕЗУЛЬТАТ
ЮНЫХ
БОРЦОВ."
Проблемы и перспективы физического воспитания, спортивной
тренировки и адаптивной физической культуры
. 2019.
24.
Tadjibayevna, Baltayeva Ikbal. "THE GENERAL-TYPICAL PLACES OF
FOLK EPICS IN THE PLOT SYSTEM SPECIFIC FEATURES."
CURRENT
RESEARCH JOURNAL OF PHILOLOGICAL SCIENCES (2767-3758)
3.04 (2022):
70-73.
25.
Xalmuratova, M. T. (2021). ADVANTAGES AND DISADVANTAGES OF
DISTANCE LEARNING FOR LANGUAGES IN MEDICAL UNIVERSITIES IN A
PANDEMIC
SITUATION.
PalArch's
Journal
of
Archaeology
of
Egypt/Egyptology
,
18
(4), 3965-3969.
26.
Халмуратова, М. Т. (2020). Мотивация студентов в обучении.
Наука и
образование сегодня
, (6-2 (53)), 29-30.
27.
Халмуратова, М. Т. (2019). ПСИХОЛОГО-РЕЧЕВЫЕ БАРЬЕРЫ
СТУДЕНТОВ
МЕДВУЗА
ПРИ
ОСВОЕНИИ
ИННОСТРАННЫХ
ЯЗЫКОВ.
Экономика и социум
, (3), 464-466.
28.
Xalmuratova, M. T. (2018). METHODICAL RECOMMENDATIONS FOR
USING THE METHOD OF WORK IN SMALL GROUPS.
Экономика и социум
,
(3), 79-82.
Central Asian Research Journal for Interdisciplinary Studies (CARJIS)
«Психологические особенности развития современной
личности в годы устойчивого социально-
экономического развития общества»
“Жамиятнинг барқарор ижтимоий-иқтисодий
ривожланиш йилларида замонавий шахс
ривожланишининг психологик хусусиятлари”
Материалы международной конференции.
Ташкент. 24 ноября 2021г
722
Халқаро анжуман тўплами.
Тошкент 24 ноябрь 2021й.
29.
Ishtayev, Javlon Mavlonboyevich, et al. "EFFECTIVENESS OF THE NEW
DEVELOPED SPORTS AND HEALTH PROGRAM IN SPORTS GYMNASTICS
IN THE PREPARATION OF 3-7 YEAR OLD BOYS."
Central Asian Research
Journal for Interdisciplinary Studies (CARJIS)
2.3 (2022): 94-99.
30.
Раупова, Ш. А. "РОЛЬ СОРЕВНОВАТЕЛЬНЫХ ДЕЙСТВИИ В
ВОСПИТАНИИ ЗДОРОВОГО ОБРАЗА ЖИЗНИ У ПОДРАСТАЮЩЕГО
ПОКАЛЕНИЯ."
Academic research in educational sciences
2.CSPI conference 3
(2021): 366-370.