411
MUSTAQILLIK YILLARIDA FAN VA MADANIYAT
Raxmonova M. S., 204- guruh, 2 pediatriya va tibbiy biologiya fakulteti
Ilmiy rahbar: docent, t.f.n., Karimova M.J.
ToshPTI, Fuqarolik jamiati, pedagogika va psixologia kafedrasi
Dolzarbligi:
Mustaqil yurtimiz rivojlanishida ta’lim-ta’rbiya ma’salasi katta etiborda bo’lib
bu mavzuning dolzarbligini anglanadi. Birinchi Prezidentimiz mustaqillikning birinchi kunlaridanoq
ta’lim-ta’rbiya ma’salasiga e’tibor berishini yoshlar ongini
,
tafakkurini o’zgartirmasdan turib yangi
jamiyat qurib bo’lmaydi, ong, g’oya, tafakkur, ta’lim-tarbiya bilan uzviy bog’liq, bir-birini to’ldiradi
deganlarida haq edilar.
Maqsad;
1997 yil 29 avgusta respublika Oliy Majlisining IX sessiyasida
I.
A.Karimovning “Barkamol avlod - O’zbekiston taraqqiyotining poydevori” mavzusi asosida
yangi taxrirda “Ta’lim to’g’risidagi” Qonun va “Kadrlar tayyorlash Milliy dasturi” qabul qilindi. Bu
esa Istiqlol yillarida maktabgacha tarbiya muassasalarida, boshlang’ich siniflarda o’quv- tarbiya
ishlariga e’tibor kuchaytirilib, o’rta-maxsus va oliy o’quv yurtlari tizimida litseylar,kollejlar, biznes
maktablari ochildi. 8 nf institutlar asosida universitetlar tashkil qilindi.2000 yildan 61 ta oliy, 258 ta
o’rta maxsus o’quvyurtlari ochilgan. Bugungi kunga kejlib 12 ta umumta’lim maktabi yangitdan
barpo etildi. 152 ta maktab kapital ta’mirlandi. 320 tasi rekonstruksiya qilindi. 107 ta maktabgacha
ta’lim muassasasi rekonstruksiya qilindi va qurildi. Joylarda o’ituvchilarga bo’lgan ehtiyojni qoplash
ucun Toshkent viloyatida Chirchiq davlat pedagogika instituti tashkil etildi.
15 ta ta’lim muassasasida tashkil etilgan maxsus sirtqi bo’limlarda o’rta maxsus
ma’lumotlarga ega bo’lgan 5 mingdan ortiq pedagoglar uchun oliy ma’lumot olish imkoniyati paydo
bo’ldi.
Ta’lim tizimidagi innovasiya va kreativ yondoshuvlar asosida Muxammad Xorazmiy va
Mirzo Ulug’bek nomlari bilan ataladigan, aniq fanlar chusur o’qitiladigan maxsus maktablar tashkil
etildi.
Yangi tashkil etilgan va filiallar hisobidan yurtimizda oliy ta’lim muassasalari soni 81 taga
etdi. Hududlarda 15 ta, xorijiy universitetlarining filiallari 7 taga etdi. Jumladan,Olmaliq shahrida
Moskva po’latva qotishmalar instituti, ToshPTI da Rossiyaning Sverdlovsk shahridagi tibbiyot
tashkiloti bilan hamkorlik o’rnatildi.Bundan
maqsad
O’bekiston ilm-fan, intellectual sallohiyat
sohasida, zamonaviy kadrlar, yuksak texnologiyalar borasida raqobatbardosh bo’lishi shart.
2020yil 19 mayda qabul qilininib, Senat tomonidan 7 avgustda maqullangan Ta’lim
to’g’risidagi qonunning maqsadi talim sohasidagi munosabatlarni tartibga solishdan iboratdir.
Ta’lim to’g’risidagi qonunning 9-moddasida Umumiy o’rta ta’lim I — XI siniflarni tashkil
qilib, boshlang’ich ta’lim I — IV siniflarni, Tayanch o’rta ta’lim esa, V — IX siniflarni,o’rta ta’lim
X — XI siniflarni o’z ichiga oladi. Umumiy o’rta ta’lim tashkilotining birinchi sinfiga bolalar 7
yoshga to’ladigan yilda qabul qilinadi.Boshlang’ich ta’lim oluvchilarda umumiy o’rta ta’limni
davom ettirish uchun zarur bo’lgan savodxonlik, bilim, malaka va ko’nikmalarni asoslarini
shakillantirishga qaratilgan.Tayanch o’rta ta’limda,ta’lim oluvchilarga bilim, malaka va
ko’nikmalarning zaruriy hajmini beradi, ularda mustaqil fikirlash va tahlil qilish qobiliyatini
rivojlantiradi. Bu ta’lim yo’nalishida, 7 sinfdan keyin ,talim oluvchilarni kasblari bo’yicha birlamchi
bilim va ko’nikmalari shakllantirilib ularni tashxislash va kasb- hunarga yo’naltirish bo’yicha
choralar amalga oshiriladi. O’rta ta’limda ta’lim oluvchilar zarur bilim malaka va ko’nikmalarni
o’zlashtirib ma’laka talab qilmaydigan kasblar egallanishi ta’minlaydi. Umumiy o’rta ta’lim
uzluksiz, majburiy bo’lgan 11 yil davomida amalga oshiriladi. . O’rta maxsus ta’lim akademik
litseylarda 9-yillik tayanch o’rta ta’lim asosida 2 yil mobaynida amalga oshiriladi.Iqtidorli bolalar
412
Prezident , ijod va boshqa ixtisoslashtirilgan maktablardatashkil etilishi mumkin.
Natijalar muhokamasi:
Mustaqillik yillarida fan va madaniyat mavzusi yuzasidan talabalar
o’rtasida so’rovlar o’tkazildi va bu so’rovlardan yaxshi natijalar olindi.
Xulosa:
qilganda, Mustaqillik yillarida fan va madaniyatni rivojlanisishida Prezidentimiz
tomonidan qabulqilingan ta’lim to’g’risidagi qonun bugungi yoshlarni bilim, malaka va
ko’nikmalarning shakillanib? Maxsus kasbga yo’naltirib? Yoshlarni erkin fikrga ega bo’lishiga
yordam btradi.Bu esa rivojlanishga sabab bo’ladi.
А
dabiyotlar ro'yxati:
1.
Самсонова
,
И
.
В
., et al. "
Вертебрально-базилярная недостаточность
:
проблемы и
перспективы
решения
."
Вестник
Витебского
государственного
медицинского
университета
5.4 (2006): 5-15.
2.
Шутеева
,
Т
.
В
. "
Современные подходы к вопросам коррекции когнитивных и
эмоциональных расстройств у пациентов с хронической ишемией мозга
."
Российский
медицинский журнал
21 (2017): 1507-1510.
3. Nazarova, Gulchexra. "
Назарова ГУ ВОЗМОЖНОСТИ ЛУЧЕВОГО ИССЛЕДОВАНИЯ
ТАЗОБЕДРЕННЫХ СУСТАВОВ У ДЕТЕЙ ПЕРВОГО ПОЛУГОДИЯ ЖИЗНИ
."
Архив
исследований
(2020): 6-6.
