593
КОРОНАВИРУС ИНФЕКЦИЯСИНИНГ ОЛДИНИ ОЛИШ БЎЙИЧА
САМАРҚАНД ВИЛОЯТИДА ОЛИБ БОРИЛГАН ЧОРА-ТАДБИРЛАР
(ПАНДЕМИЯ ВА БУРЧ)
Явкачев Асомиддин Абдуллаевич, 414-гуруҳ даволаш факультеты
Илмий рахбари: ассистент Дустова Г.К
СамДТИ, Жамоат саломатлиги ва соғлиқни сақлаш менежменти
кафедраси
Мавзунинг долзарблиги
: Бугун дунё луғатида энг кўп ишлатилаётган сўз “коронавирус”
бўлиб қолди. Дастлаб Хитойда тарқалган COVID-19 мутлақо бошқача ва янги, мислсиз даражада
тажоввузкор вирус эканлиги маълум бўлди. 2020 йилнинг март ойига келиб дунё бўйича
вируснинг тарқалиши ва ўлим сони Хитойда кузатилган эпидемиянинг юқори босқичидан ҳам
ошиб кетди. Инфекция қисқа муддатда, юқори тезликда тарқалиб кетди. Ер юзида коронавирус
бевосита ва билвосита кириб бормаган, ундан жабр кўрмаган мамлакат деярли қолмади. Касаллик
соғлиқни сақлаш тизимлари замонавий текширув воситалари билан жиҳозланган, иқтисодий
ривожланган давлатларга (Италия, Германия, Испания, Франция, АҚШ, Жанубий Корея, Буюк
Британия ва бошқалар) ҳам ўз таъсирини кўрсатди. Жумладан, коронавирус пандемияси
Ўзбекистонни ҳам четлаб ўтмади.
Тадқиқот мақсади:
Каронавирус инфекциясининг олдини олиш бўйича Самарқанд
вилоятида ишлаб чиқилган чора-тадбирлар ва уларни аҳоли орасидаги қўлланишини ўрганиш
.
Материаллар ва усуллар.
Каронавирус инфекциясининг Ўзбекистон Республикасига
кириб келиши ва олдини олиш мақсадида қабул қилинган қарорлар, режалаштирилган чора-
тадбирлар ва уларни амалда бажарилганлиги ўрганилди. Бунинг учун Самарқанд вилоят
ҳокимлиги Соғлиқни сақлаш бошқармаси маълумотларидан фойдаланилди.
Олинган натижалар ва уларнинг таҳлили.
Ушбу касалликни Ўзбекистон
Республикасига кириб келиши ва тарқалишини олиш бўйича 2020 йил 28 январь куни Вазирлар
Махкамасида Ўзбекистон Республикаси Бош вазири бошчилигида Эпидемияга қарши кураш
фавқулодда комиссиясининг йиғилиши ўтказилиб йиғилишда йўлга қўйилган ишлар муҳокама
қилиниб, қўшимча амалга оширилиши керак бўлган профилактик чора тадбирлар белгиланиб
олинди.2020 йил 29 январь куни Ўзбекистон
Республикаси Президентининг “Ўзбекистон Республикасига
коронави- руснинг кириб келиши ва тарқалишининг олдини олиш юзасидан чора-тадбирлар дастурини тайёрлаш
бўйича Республика
махсус комиссиясини ташкил этиш тўғрисида”ги Ф-5537-сонли Фармойиши
қабул қилинди.Ўзбекистон Республикасида аҳолининг санитария-эпидемиологик осойишталиги
ва хавфсизлигини таъминлаш, коронавирус инфекцияси тарқалишининг олдини олишда
мутасадди
давлат
ва
хўжалик
бошқаруви
органлари
ҳамда
ташкилотларнинг
мувофиқлаштирилган фаолиятини ташкил этиш, фуқароларнинг ҳаёти ва соғлигини муҳофаза
қилиш мақсадида 2020 йил 23 март куни Вазирлар Маҳкамасининг “Коронавирус инфекцияси
тарқалишига қарши қўшимча чора-тадбирлар тўғрисида”ги 176-сонли қарори қабул
қилинди.Вилоят Соғлиқни сақлаш бошқармаси ҳамда ҳудудий тиббиёт бирлашмаларида
касалликка гумон қилинган ҳолларда беморларга шошилинч тиббий ёрдам ҳамда эпидемияга
қарши тадбирларни ўтказиш учун тез ёрдам врачи, врач инфекционист, реаниматолог ва
эпидемиолог, вирусолог, дезинфекционист врачлардан иборат тез ҳаракатдаги гурухлар ташкил
этилди. Коронавирус янги турига гумон қилинган беморларни лаборатория усулида текшириш
ишлари
вилоят
Санитария-эпидемиологик
осойишталик
марказининг
вирусология
лабораториясида ПЗР усулида ўтказилиши учун тест захираси марказлашган ҳолда таъминланиб,
594
касалликка гумон қилинган беморда ташхис қўйиш чоралари кўрилди. Самарқанд вилоятида 2 та
ПЗР лабораторияда (11 та ПЗР аппарати) мавжуд бўлиб бир суткада 2600 тест текширувлари
ўтказиш имконига эга. Бундан ташқари 5 та хусусий клиникаларда COVID-19 текширувлари
амалга оширилмоқда.Вилоятнинг барча туман ва шаҳарларида фуқаролардан коронавирус
инфекциясига гумон бўлган фуқаролардан биологик намуналар олиниб, вилоят СОЭМ
вирусологик лабораториясида ПЗР усулида текширилиши йўлга қўйилди. 139 та дезинфекция
гуруҳи ташкиллаштирилиб, 41 мингдан ортиқ объектлар дезинфекция қилинди.Олиб борилаётган
чора тадбирлар фаолиятини тизимли ташкил этишга қаратилган самарали ишлардан яна бири
Самарқанд давлат Тиббиёт Институти қошида 102 нафар кўнгилли валонтёрлар профессор-
ўқитувчилари, ходимлар ҳамда талаба ёшлар иштирокида кечаю кундуз 1105 қисқа рақамли
“('AI.I,- CENTER” ва 20 дан ошиқ тор соҳа мутахассислари иштирокида “Онлайн поликлиника”
нинг ишлаши йўлга қўйилди.Ҳар бир қишлоқ врачлик пункти, қишлоқ оилавий поликлиника ва
шаҳар оилавий поликлиникалар қошида мобил гуруҳлар ташкил этилди. Самарқанд вилоятида
280 та тез тиббий ёрдам машиналари фаолият кўрсатиб келаётган бўлиб, 83 тез тиббий ёрдам
машинаси вилоят ҳокимлиги томонидан аҳолига хизмат кўрсатиш мақсадида тез тиббий ёрдам
машиналари учун ажратилди. Бундан ташқари Регистон меҳмонхонасида 150 ўринли провизор
госпитал ташкиллаштирилди. Даволаш жараёни:Самарқанд вилояти бўйича умумий 3030 ўринли
19 та стационар шифохоналар мавжуд. Шундан 1 630 ўринли 3 та стационар клиникалар COVID-
19 ни даволашга, шунингдек, COVID-19 тасдиқлангангунга қадар беморни даволаш учун 1400
ўринли 16 та стационар (провизор) клиникалар йўналтирилган.
Жумаладан:
Аниқланган
беморларга тиббий ёрдам кўрсатиш мақсадида Юқумли касалликлар шифохонаси, Вилоят
кардиология диспансери, СамМИ-2 клиникаси бўлимларида шифо ўринлари ажратилди.
-
Самарқанд вилоят юқумли касалликлар шифохонаси 350 ўринли барчаси кислород билан
таъминлаган;
-
Самарқанд вилоят махсус даволаш ва саралаш маркази 1080 ўринли барчаси кислород
билан таъминланган;
Шунингдек, 200 ўринли 1 та Тақсимлаш ва саралаш марказлари ташкил этилган ва барча
ўринлари - кислород билан таъминлаган.
COVID-19 ни даволашга йўналтирилган клиникаларда:
реанимацион ўринлар сони - 160 та бўлиб, 32 та - ИВЛ, 80 та - шприцли дозатор, 30 та -
кардиомонитор ҳамда 160 та ўрин - кислород билан таъминлаган.
терапевтик ўринлар сони - 1270 та бўлиб, 1270 ўрин (барчаси) - кислород билан
таъминлаган.
COVID-19 тасдиқлангангунга қадар беморни даволаш учун йўналтирилган (провизор)
клиникалар ва Тақсимлаш ва саралаш марказларида:
реанимацион ўринлар сони - 125 та бўлиб, 20 та - ИВЛ, 55 та - шприцли дозатор, 35 та -
кардиомонитор ҳамда 125 ўрин - кислород билан таъминлаган.
терапевтик ўринлар сони - 1275 та бўлиб, 300 ўрин - кислород билан таъминлаган.
Хулоса:
Зеро, масъулият бўлмаган, ҳис этилмаган жойда ҳеч қандай офатни енгиб
бўлмайди. Шу тариқа пандемия даврида бизнинг масъулиятимиз ҳар қачонгиданда юқори
бўлиши керак. Буни вазиятнинг ўзи тақозо этмоқда.
Коронавирус пандемияси бутун дунёни оғир синовдан ўтказмоқда. Шундай оғир даврда
ҳеч кимнинг бефарқ бўлишга асло ҳаққи йўқ. Зеро, биз бир сўзли, аҳдига содиқ, матонатли ва
сабрли халқмиз. Энг муҳими, биздаги ҳамжиҳатлик, бирдамлик, аҳиллик ҳамиша дунёни
ҳайратда қолдириб келган. Шу боис, ҳарқандайофатни, хавфнибарчамиз меҳр-оқибат билан
595
ҳамжиҳатликда енгиб келганмиз.
Айни дақиқаларда дунёга хавф туғдириб, ўзининг оғир фожеали оқибатлари билан афкор
оммани таҳликага солётган коронавирус пандемияси кенг тарқалишининг олдини олишда ҳам
юксак маданият ва маънавиятимизни намоён этишимизни даврнинг ўзи тақозо қилмоқда.
Биздан фақатгина ҳамжиҳатлик билан карантин қоидаларига қатъий риоя этиш, уйда
қолиб ўзимизни ва яқинларимизни саломатлигини муҳофаза қилишга ҳисса қўшиш талаб
этилаяпти, холос Токи, карантин қоидаларига қатъий амал қилмас эканмиз, у илдиз
отаверади,инсоният ҳаётига бевақт нуқта қўйилаверади. Шунинг учун бепарво бўлишга асло
ҳаққимиз йўқ. Муҳтарам Юртбошимизнинг “Ишонтириб айтаманки, коронавирус тарқаб
кетмаслиги учун давлат барча чораларни кўради. Аммо шу синовли даврларда ҳар бир
ўзбекистонлик, ҳар бир идора, жамоатчилик вакиллари бир мушт бўлиб ҳаракат қилишимиз
керак. Касалликни маҳалламизга, уйимизга, оиламизга олиб кирмаслик учун энг аввало, ўзимиз
масъулмиз”, дея куйиниб айтган сўзлари барчамизни янада сергак торттириши шарт.
Биз қайси соҳада фаолият кўрсатмайлик ҳаммамизнинг мақсадимиз бир, йўлларимиз
муштарак: жонажон Ўзбекистонимиз тараққиётига ҳисса қўшиш. Бу табаррук йўлда барчамиз
муҳтарам Юртбошимизга қанот ва елкадош бўлиб, кенг кўламли тушунтириш ишларини олиб
боришимиз ҳам қарз, ҳам фарздир.
Синовли кунларда карантин қоидаларига қатъий амал қилинг ва уйда қолинг. Унутманг,
саломатлик ҳар нарсадан устун!
Адабиётлар рўйхати:
1.
Федин, А. И., et al. "Результаты международного многоцентрового рандомизированного
двойного слепого плацебо-контролируемого исследования оценки эффективности и
безопасности последовательной терапии пациентов с хронической ишемией мозга
препаратами Мексидол и Мексидол ФОРТЕ 250 (исследование МЕМО)." Журнал
неврологии и психиатрии им. СС Корсакова 121.11 (2021): 7-16.
