№ 5 (2023) "Raqamli iqtisodiyot" ilmiy elektron jurnali

Ушбу мақолада мамлакатимизда амалга оширилаётган
рақамли трансформация, саноат корхоналари самарадорлигини оширишнинг
долзарб омиллари хақида тўлиқ тушунча берилган.

Ушбу мақолада рақамлаштириш, рақамли иқтисодиёт ва
яширин иқтисодиёт каби тушунчалар кенг ёритилган. Шунингдек, яширин
иқтисодиётни келтириб чиқарувчи омиллар таҳлил қилинган. Рақамлаштириш
орқали яширин иқтисодиётга барҳам бериш юзасидан тадқиқот натижалари
келтирилган.

Ushbu maqolada O‘zbekistonda elektron tijoratning
muammolari, taklif va imkoniyatlari muhokama qilinadi, chunki elektron tijorat
hozirda iqtisodiy taraqqiyot va universal raqamlashtirishning dvigateli boʻlgan
Oʻzbekistonning JSTga (Jahon savdo tashkiloti) ushbu tashkilotning to‘liq a’zosi
sifatida kirishi muammosi ko‘tarilgan.

Ushbu maqolada quyidagi savollarga javoblar muhokama
qilinadi: Raqamli texnologiya nima va u nimani o'z ichiga oladi? Raqamli
texnologiyalarning mohiyati. Elektron tijoratda raqamli texnologiyalarning o‘rni,
shuningdek, ularning boshqa tarmoqlar o‘rtasidagi aloqasi. O‘zbekistonda
iqtisodiyotni raqamlashtirishni rivojlantirish.

Zamonaviy iqtisodiyotning oʻzgaruvchan landshaftida bir hodisa raqamli inqilobning asosiy faktor sifatida ajralib turadi - elektron tijorat. Onlayn
tijoratning oʻsishi iste’molchi uchun shunchaki qulaylikdan oshib oʻtdi; bu chuqur
oʻzgarishlarning asosiy koʻrsatkichiga aylandi, sanoat boʻylab raqamli
transformatsiyaning keng qoʻllanilishidan dalolat beradi. Maqolada elektron
tijoratning ta’rifi tasvirlangan, elektron tijorat va raqamli platformalarni onlayn
chakana savdo maydonchalarini tashkil etishning yangi usuli sifatida faol joriy etish
va elektron tijorat ekotizimlari muhokama qilinadi. Elektron tijorat faoliyati bilan
bogʻliq afzalliklar va imkoniyatlar global koʻrsatkichlari misol sifatida koʻrib chiqiladi.

Аxbоrоt tеxnоlоgiyаlаrining rivоjlаnishi bugungi kundа butun
dunyо bо‘ylаb yuridik vа jismоniy shаxslаrning о‘zаrо еlеktrоn kаnаllаr оrqаli
sаvdоlаrni аmаlgа оshirishgа kеng yо‘l оchmоqdа. Intеrnеt yаgоnа аxbоrоt tizimi
sifаtidа biznеsni yаgоnа rivоjlаnish bоsqichgа о‘tishigа imkоn bеrdi. Nаtijаdа,
еlеktrоn biznеs vа еlеktrоn tijоrаt yirik vа kichik firmа vа kоmpаniyаlаr, jismоniy
shаxslаr hаyоtigа kirib kеldi.

Ushbu maqolada raqamli texnologiyalarni taʼlimga taʼsiri va ular
orqali mustaqil taʼlim olishning talabalarga taʼsir etuvchi omillar oʻrganib chiqilgan.
Shuningdek, ularni ijobiy va salbiy jihatlarga boʻlib, olib borayotgan tadqiqotimiz
asosida koʻrib chiqilgan salbiy taʼsirlarga yechim berishga harakat qildik.

Raqamli texnologiyalarning paydo bo‘lishi tilshunoslik ta’limini
rivojlantirib, muammolar va imkoniyatlarni taqdim etdi. Raqamli texnologiyalar
ishtirok etishni kuchaytirishi, resurslardan foydalanishni yaxshilashi va o‘rganish
tajribasini shaxsiylashtirishi mumkin bo‘lsa-da, ular raqamli tafovut, o‘qituvchilar
malakasini oshirish zarurati va texnologiyaning yuklanishi kabi muammolarni ham
keltirib chiqaradi.

Bugungi kundа infоrmаtikа fаnini о‘qitishdа elektrоn tа’lim
resurslаrini shаkllаntirish, zаmоnаviy tаʼlim vоsitаlаri vа pоrtаllаr yаrаtish hаmdа
tаʼlimni yаnаdа ахbоrоtlаshtirish dоlzаrb mаsаlа hisоblаnаdi. Ushbu mаqоlаdа
informatika fanini o`qitishda zаmоnаviy teхnоlоgiyаlаrdаn, elektron-ta’lim
resurslaridan fоydаlаnishning аsоsiy оmillаri vа sаmаrаdоrligi yоritilgаn.

Mazkur maqolada tarix ta’limida sun’iy intellekt va virtual
muzeylar o‘rni hamda avzaliklari haqida so‘z yuritilgan bo‘lib, uning ta’lim jarayonida
qanchalik foydali ekanligi, sun’iy intellekt orqali ta’lim jarayonidagi qulayliklar hamda
virtual muzeylar haqida ma’lumot, bu sun’iy intellekt va virtual muzey orqali
yoshlarga berilayotgan ta’lim sifatini yanada takomillashtirish haqida fikr va
mulohazalar keltirilgan.

Mazkur maqolada taʼlim jarayonida sunʼiy intellektni joriy qilish
va taʼlim sifatini oshirishga qaratilgan fikr va mulohazalar oʻrin olgandir. Hozirgi davr
shiddat bilan oʻsayotgan zaminda har bir taʼlim olayotgan yosh, zamon bilan hamnafas
boʻlishi kerakdir. Taʼlim sohasini rivojlantirishga qaratilgan fikrlar orasidan albattaki
sunʼiy intellektga ham eʼtibor beriladi. Hamda taʼlim sohasida sunʼiy intellektni joriy
qilinishi va taʼlim samadorligi oshirishga qaratilgan fikrlarimiz ushbu maqola oʻrin
olgandir.

Мақолада янги дори воситаларини ишлаб чиқиш жараёнида
дуч келадиган муаммоларни камайтиришга қаратилган сўнгги сунъий интеллект
инновацияларининг таҳлилий шарҳи келтирилган. Асосий технологиялар, енг
яхши ишлаб чиқувчилар ва инвесторлар, бозор ҳолатини баҳолаш ва сунъий
интеллект ёрдамида тўсиқларни енгиб ўтиш йўллари кўрсатилган.

Ushbu maqola sug‘urta sanoati va tez rivojlanayotgan raqamli
iqtisodiyotning o‘zaro bog‘liqligini o‘rganadi. Muallif sug‘urta qanday qilib raqamli
urinishlar bilan bog‘liq bo‘lgan xatarlarni boshqarishda, innovatsiyalar va taraqqiyot
uchun qulay muhitni yaratishda asosiy vosita bo‘lib xizmat qilishini ko‘rib chiqadi.
Ushbu maqola raqamli landshaft tomonidan yuzaga keladigan o‘ziga xos
muammolarni, jumladan kiberxavfsizlik tahdidlari va ma’lumotlar buzilishini hal
qilish uchun moslashtirilgan sug‘urta yechimlari zarurligini ta’kidlaydi. Bundan
tashqari, u sug‘urta mexanizmlari qanday qilib biznes va investorlar o‘rtasida
ishonchni uyg‘otishi va raqamli tashabbuslarni kengaytirishda muhim rol o‘ynashi
haqida gapiradi.

Ushbu maqolada sun’iy intellekt tushunchasiga izoh berib o‘tiladi.
Hozirgi kunda insoniyat hayotida tutgan o‘rni, qo‘llanilayotgan sohalariga alohida
to‘xtalib o‘tilgan. Afzalliklari sanab o‘tilib, kamchiliklari, xavfli tomonlari haqida so‘z
boradi. Transport, qishloq xo‘jaligi, turizm sohalarida qo‘llanib kelinayotgan
texnologiya va sun’iy intellektlarga alohida to‘xtalib o‘tiladi.

Ushbu maqolada O‘zbekiston Respublikasida logistika
masalalarini hal qilishning iqtisodiy yondashuvlari, atrof-muhitga zararli omillar
ta’sirini kamaytirish uchun yashil logistika mezonlarini ishlab chiqish yoritilgan.
Xususan, tadbirkor ishlab chiqaruvchilar biznes-inkubatorlarning imkoniyatlaridan
samarali foydalanish, yangi transport yo‘laklarini yaratish yo‘llari, multimodal yuk
tashishni tashkil etishning iqtisodiy afzalliklari yoritilgan.

Maqolada logistika tushunchasi va uning mohiyati korxona
kompaniyalar tomonidan bilishi lozim bo‘lgan bosqichlar logistika sohasida o‘z
yo‘nalishini aniqlash va axborot oqimi, logistika zanjiri asosiy bog‘inilar,
mikrologistika va makrologistika tushunchalari, logistika sohasida texnologik
yo‘nalishlari hamda logistika funksiyalarini amalga oshirish bosqichlari to‘g‘risida
ma’lumotlar keltirilib o‘tilgan.