Эффективность прямых иностранных инвестиций

“Иқтисодиёт ва инновацион технологиялар” илмий электрон журнали. № 5, сентябрь-октябрь, 2015 йил

1

www.iqtisodiyot.uz

Б.Б. Беркинов, и.ф.д., проф.,

С.С. Сатторов, магистрант, ТДИУ

ТЎҒРИДАН-ТЎҒРИ ХОРИЖИЙ ИНВЕСТИЦИЯЛАР

САМАРАДОРЛИГИ

В статье проанализированы структура введенного в Узбекистане в

основной капитал инвестиций по источникам финансирования и их динамика
изменения. Оценены тенденции развития предприятий с иностранными
инвестициями, функционирующие в экномике страны. В статье также даны
предложения по защите законных прав иностранных инвесторов, повышения
доли в ВВП частной собственности, включая инностранных инвестиций, а
также пути расширения привлечения инностранного капитала в экономику.

The paper analyzes the structure introduced in Uzbekistan in fixed capital

investments by sources of financing and the dynamics of change. Assess trends of
enterprises with investments operating in the country. The article also present a
proposal for protection of legal rights of foreign investors, increasing the share of
GDP of private property, including a foreign-investment as well as the expansion of a
foreign-capital involvement in the economy.

Калитли сўзлар:

инвестиция фаолияти; тўғридан-тўғри чет эл

инвестициялари; асосий капитал; марказлашган ва марказлашмаган
инвестициялар; қўшма корхоналар; фойда; хусусий мулк; ЯИМ; трансакция
харажатлари.

Инвестициялар корхоналарда кенгайтирилган такрор ишлаб чиқаришни

таъминлашнинг

моддий

асоси

ҳисобланади.

Шунинг

учун

ҳам

инвестициялардан оқилона ва самарали фойдаланиш ҳар бир давлат ҳамда
корхонанинг иқтисодий ривожланиши учун муҳим аҳамиятга эгадир.

Ўзбекистоннинг инвестиция сиёсатида чет эл инвестицияларини, айниқса

тўғридан-тўғри шаклдаги инвестицияларни иқтисодиётга кенгроқ жалб этишга
устуворлик берилган. Тўғридан-тўғри инвестициялар реал инвестициялар
бўлиб, уни киритиш объектларини танлашда ва корхона фаолиятини
бошқаришда инвестор ўзи иштирок этади.

Тўғридан-тўғри инвестициялар асосан бошқа корхоналарнинг устав

жамғармаларига капиталларни бевосита киритиш орқали амалга оширилади.
Тўғридан-тўғри инвестиция киритишни одатда инвестициялаш объекти
тўғрисида тўлиқ маълумотга эга ва мазкур давлатнинг инвестиция қабул қилиш
механизми билан яхши таниш бўлган инвесторлар амалга оширади.

Жаҳон иқтисодиётида инвестиция фаолиятини тартибга солиш ва

рағбатлантириш бўйича катта тажриба тўпланган. Мустақиллик йилларида ана
шу тажрибаларни инобатга олган ҳолда, Ўзбекистонда инвестиция фаолиятини
ташкил этиш, юритиш, тартибга солиш ҳамда қўллаб-қувватлаш тизими
яратилди. Ушбу тизимнинг амал қилишини таъминлаш учун зарур қонунчилик

“Иқтисодиёт ва инновацион технологиялар” илмий электрон журнали. № 5, сентябрь-октябрь, 2015 йил

2

www.iqtisodiyot.uz

ҳужжатлари қабул қилинган ва улар амалиётда инвестиция фаолиятини
тартибга солишда кенг қўлланилмоқда.

Ўзбекистонда тўғридан-тўғри инвестициялар “Инвестиция фаолияти

тўғрисида”ги ҳамда “Чет эл инвестициялари тўғрисида”ги ва бошқа Ўзбекистон
Республикаси қонунлари билан тартибга солинади [1-5]. Таҳлилларга кўра,
мамлакатимизда қабул қилинган очиқ иқтисодий муносабатларга асосланган
инвестиция сиёсатининг тамойилларига тўлиқ риоя қилиш, у билан боғлиқ
чора-тадбирларни изчил амалга ошириб бориш ҳамда жозибали инвестиция
муҳити – мамлакатимиз иқтисодиётига турли молиялаштириш манбаларидан
асосий капиталга киритилаётган инвестициялар ҳажми кўпайиб боришига олиб
келмоқда.

Статистик маълумотларга кўра, Ўзбекистонда асосий капиталга

2014 йилда барча молиялаштириш манбалари бўйича 33715,3 млрд. сўм
инвестициялар киритилган. Бу кўрсаткич 2012 йилга нисбатан қарийб
53 фоизга кўп. Ана шу инвестицияларнинг 20 фоиздан ортиғи марказлаш-
тирилган, қарийб 80 фоизи эса марказлаштирилмаган инвестициялар
ҳисобланади (1- жадвал).

1- жадвал

Асосий капиталга киритилган инвестицияларнинг молиялаштириш

манбалари бўйича таркиби (%)

Кўрсаткичлар

2012 й.

2014 й.

2014 йилда
2012 йилга

нисбатан

ўсиш (+),

камайиш (-),

% да

млрд.сўм

Жамига

нисбатан

%

млрд. сўм

Жамига

нисбатан

%

1

2

3

4

5

6

Асосий капиталга киритилган
инвестициялар, жами

22067,0

100

33715,3

100

шу жумладан:

Марказлаштирилган
инвестициялар

4535,0

20,5

6780,8

20,2

-0,3

бюджет маблағлари

1120,6

5,1

1577,2

4,7

-0,4

мелиорация жамғармаси
маблағлари

83,6

0,4

120,7

0,4

-

нобюджет маблағлар

1171,7

5,3

2200,8

6,5

+1,2

тикланиш ва тараққиёт
жамғармаси маблағлари

1175,1

5,3

1403,1

4,2

-1,1

чет эл инвестициялари ва
кредитлар

984,0

4,5

1479,0

4,4

-0,1

Марказлаштирилмаган
инвестициялар

17532,0

79,5

26934,5

79,8

+0,3

корхона маблағлари

6689,8

30,3

10401,2

30,8

+0,5

аҳоли маблағлари

4539,6

20,6

7350,2

21,8

+1,2

тўғридан-тўғри чет эл
инвестициялари ва кредитлар

3792,3

17,2

5339,1

15,8

-1,4

тижорат банклари кредитлари
ва бошқа манбалар

2021,0

9,1

3843,7

11,4

+2,3

Манба: ЎзР Давлат статистика қўмитаси маълумотлари асосида тузилган.

“Иқтисодиёт ва инновацион технологиялар” илмий электрон журнали. № 5, сентябрь-октябрь, 2015 йил

3

www.iqtisodiyot.uz

Марказлаштирилган инвестициялар таркибида бюджет маблағлари

ҳажмининг ошиб бориши кузатилса-да, уларнинг асосий капиталга киритилган
инвестициялар таркибидаги улуши пасайиш тенденциясига эга. Худди шундай
ўзгаришни Тикланиш ва тараққиёт жамғармаси, чет эл инвестициялари ва
кредитлари ҳажмларида ҳам кузатиш мумкин. Иқтисодиётга киритилаётган
нобюджет маблағларининг нафақат умумий ҳажмининг, балки уларнинг
молиялаштириш манбалари таркибидаги улуши ошаётганлигини ҳам кўриш
мумкин.

Асосий капиталга инвестициялар киритишнинг юқори ўсиш суръатларини

марказлашмаган инвестиция манбаларининг ўзгаришидан ҳам кузатиш мумкин.
2014 йилда марказлашмаган инвестициялар ҳажми 2012 йилга солиштирганда
9402,5 млрд. сўмга ёки 54 фоизга кўпайган. Бунда корхоналарнинг асосий
капиталга йўналтирилган инвестициялари 55,5 фоизга, ушбу мақсадлар учун
йўналтирилган аҳоли маблағлари эса қарийб 62 фоизга ошган. Шунингдек, шу
даврда Ўзбекистон иқтисодиётига киритилган тўғридан-тўғри чет эл
инвестициялари ва кредитлари 40 фоиздан қўпроққа ошган. Ушбу турдаги
инвестициялар бутун молиялаштириш манбаи таркибида 15,8 фоиз улушга эга.

Ушбу таққослашлардан қуйидаги хулосаларга келиш мумкин:



инвестицияларни молиялаш манбалари таркибида марказлашмаган

инвестициялар, яъни корхоналар, аҳоли, банклар ҳамда тўғридан-тўғри чет эл
инвестицияларининг ошиб бориши, мамлакатимизда олиб борилаётган
инвестиция сиёсатининг самарадорлигини ҳамда инвестициялаш стратегияси
тўғри танланганлигини кўрсатади;



корхоналарнинг

асосий

капиталга

йўналтирилаётган

инвестицияларининг

ошиб

бориш

тенденцияси,

улар

иқтисодиёти

мустаҳкамланиб, ривожланиши барқарорлашганлигидан далолат беради;



аҳолининг асосий капиталга киритаётган инвестиция маблағларининг

кўпайиши, улар даромади ҳамда жамғармаларининг муттасил ўсиб бораётгани
ҳамда аҳолининг турмуш сифати ошаётганлигини кўрсатади.

Шу билан бир вақтда мамлакатимиз иқтисодиётига жалб қилинаётган

тўғридан-тўғри чет эл инвестициялари ва кредитлари ҳажмининг ошиб бориши,
Ўзбекистондаги инвестиция сиёсатининг рағбатлантирувчи мативлари хорижий
сармоядорлар учун қулайлиги ҳамда корхоналарнинг иқтисодий жиҳатдан
жозибадорлиги юқори эканлигини кўрсатади.

Статистик маълумотларга кўра, мамлакатимиз иқтисодиётига 2014 йилда

2012 йилга нисбатан 2041,9 млрд. сўмдан ошиқ чет эл инвестиция ва
кредитлари

киритилган.

Бу

иқтисодиётга

киритилаётган

ялпи

инвестицияларнинг 20,2 фоизини ташкил этади (2-жадвал). Ўзбекистон
иқтисодиётига киритилаётган ялпи чет эл инвестицияларининг 78 фоиздан
(2013-2014 й.й.) ортиғи тўғридан-тўғри хорижий инвестициялардир. Уларнинг
ҳажми 2014 йилда 5339,1 млрд. сўм бўлган ва бу 2012 йилга нисбатан 1546,8
млрд. сўмга ёки 41 фоизга кўпдир. Шундай қилиб таъкидлаш мумкинки,
мамлакатимизда чет эл инвестициялари учун яратилган қулай инвестицион

“Иқтисодиёт ва инновацион технологиялар” илмий электрон журнали. № 5, сентябрь-октябрь, 2015 йил

4

www.iqtisodiyot.uz

муҳит ҳамда рағбатлантирувчи тизим амалий жиҳатдан жозибадорлигини
кўрсатади.

2-жадвал

Ўзбекистон иқтисодиётига чет эл инвестицияларини жалб этиш

динамикаси

Кўрсаткичлар

Ўлчов

бирлиги

Йиллар

2014 йилда 2012

йилга нисбатан

ўсиш (+),

камайиш (-), %

2012

2013

2014

1

2

3

4

5

6

Чет эл инвестициялари ва

кредитлар

млрд. сўм 4776,2

5595,6

6818,1

+2041,9

Чет эл инвестицияларининг

ялпи инвестициялар ҳажмидаги

улуши

%

21,6

20,3

20,2

-1,4

Тўғридан-тўғри чет эл

инвестициялари

млрд.сўм

3792,3

4379,1

5339,1

+1546,8

Тўғридан-тўғри чет эл

инвестицияларининг ялпи

инвестициялар ҳажмидаги

улуши

%

17,2

15,9

15,8

-1,3

Тўғридан-тўғри чет эл

инвестицияларининг ялпи

хорижий инвестициялар

ҳажмидаги улуши

%

79,4

78,3

78,3

-1,1

Манба: ЎзР Давлат статистика қўмитаси маълумотлари асосида тузилган.

Ўзбекистон қонунчилигида тўғридан-тўғри чет эл капитали иштирокидаги

турли шаклдаги корхоналар ташкил этиш ва улар фаолиятини юритиш
тамойиллари белгилаб қўйилган [3,5]. Ушбу тоифадаги корхоналар қаторига
қуйидагилар киради.

1. Тўғридан-тўғри чет эл инвестициялари иштирокидаги қўшма

корхоналар.

2. Мол-мулки 100 % чет эл компаниялари ёки фуқароларига тегишли

бўлган корхоналар.

3. Мулкида чет эл инвесторлари улуши бўлган хусусийлаштирилган

корхоналар.

4. Йирик хорижий трансмиллий компаниялар шўъба корхоналари ва

филиаллари.

5. Инвестиция мажбурияти ҳисобига “ноль” қийматда хорижий инвестор

томонидан хусусийлаштирилган корхоналар.

Республикамизда ушбу тоифага кирувчи корхоналар сони йилдан-йилга

кўпаймоқда, улар иқтисодиёти барқарор ривожланиш тенденциясига эга.

“Иқтисодиёт ва инновацион технологиялар” илмий электрон журнали. № 5, сентябрь-октябрь, 2015 йил

5

www.iqtisodiyot.uz

3

-жадвал

Ўзбекистон иқтисодиётида чет эл капитали иштирокидаги

корхоналарнинг ривожланиш кўрсаткичлари

Кўрсаткичлар

Йиллар

2010

2012

2014

1

2

3

4

Чет эл капитали иштирокидаги

фаолият юритаётган корхоналар

сони

4201

4283

4474

Ушбу тоифадаги корхоналарда:

банд ишчилар сони (минг киши)

157,8

164,3

169,7

саноат маҳсулоти ишлаб

чиқариш (млрд. сўм)

11703,7

18700,5

23098,0

асосий капиталга киритилган

инвестициялар (млрд.сўм)

3484,1

4637,2

5093,5

шундан чет эл инвестициялари

2467,0

2781,4

2433,5

Умумий фойда (млрд. сўм)

2735,8

2372,5

4766,0

Манба: ЎзР Давлат статистика қўмитаси маълумотлари асосида тузилган.

Статистик маълумотларга кўра, 2014 йилда чет эл капитали иштирокидаги

фаолият юритаётган корхоналар сони 4474 тани ташкил қилган. Бу 2010 йилга
нисбатан 273 тага ёки 6,5 фоизга кўпдир. Уларда 2014 йилда қарийб 170 мингга
яқин ишчи банд бўлган. Бу кўрсаткич 2010 йилга нисбатан 7,5 фоизга ошиқдир
(3-жадвал).

Ўтган 2014 йилда чет эл капитали иштирокидаги корхоналарда 23 млрд.

сўмдан ортиқ саноат маҳсулотлари ишлаб чиқарилган ва бу кўрсаткич
2010 йилга нисбатан қарийб 2 мартага, 2012 йилга нисбатан эса 1,2 мартага
кўпдир. Ушбу корхоналарга 2010 йилда 3484,1 млрд. сўм, 2014 йилда
5093,5 млрд. сўм асосий капиталга инвестициялар киритилган. Шундан
2010 йилдаги 70,8 фоиз, 2014 йилдаги қарийб 48 фоиз киритилган
инвестициялар тўғридан-тўғри чет эл инвестициялари ҳисобланади.

Таъкидлаш жоизки, чет эл инвестициялари иштирокидаги корхоналарда

умумий фойда даражаси анча юқори ҳисобланади. Битта корхонага
ҳисоблаганда ўртача йиллик фойда миқдори 2010 йилда 650 млн. сўмни,
2014 йилда эса 1065,3 млн. сўмни ташкил этган. Ушбу кўрсаткичлар ўзгариш
тенденциялари тўғридан-тўғри чет эл инвестициялари иштирокидаги
корхоналар, республикада самарали фаолият юритаётганлигини билдиради.

Шунга қарамасдан, Ўзбекистон ҳукумати чет эл инвесторларининг

тадбиркорлик фаолиятини қўллаб-қувватлаш, уларнинг қонуний ҳуқуқларини
ҳимоя қилиш, ялпи ички маҳсулотда хусусий мулк, жумладан, чет эл
капиталлари иштирокидаги корхоналар улушини изчил ошириш мақсадида
қатор чора-тадбирларни амалга жорий қилмоқда.

Ўзбекистон Президенти И. Каримовнинг 2015 йил 15 майдаги “Хусусий

мулк, кичик бизнес ва хусусий тадбиркорликни ишончли ҳимоя қилишни
таъминлаш, уларни жадал ривожлантириш йўлидаги тўсиқларни бартараф этиш

“Иқтисодиёт ва инновацион технологиялар” илмий электрон журнали. № 5, сентябрь-октябрь, 2015 йил

6

www.iqtisodiyot.uz

чора-тадбирлари тўғрисида”ги Фармони [8] билан хусусий мулкни химоя
қилиш кафолатларини кучайтириш, тадбиркорлик фаолиятини жадал
ривожлантириш йўлидаги тўсиқларни бартараф этиш 4 гуруҳга бўлинган 33 та
аниқ чора-тадбирларни амалга ошириш дастури қабул қилинди ва улар
қуйидагиларни кўзда тутади:

-

хусусий мулкни ҳимоя қилиш кафолатларини кучайтириш, маъмурий ва

жиноят қонунчилигини эркинлаштириш жараёнларини изчил давом эттириш;

-

хусусий мулк ва хусусий тадбиркорликни жадал ривожлантириш учун

молиявий-иқтисодий қўллаб-қувватлашни кенгайтириш, бизнес муҳитини
янада яхшилаш;

-

кичик бизнес субъектлари фаолиятини режа асосида 4 йилда бир марта

бошқа хўжалик субъектларини 3 йилда бир марта текшириш;

-

солиқ ва бошқа тўловлар бўйича биринчи марта жиноят содир этган

шахсларни 30 кун ичида тўловларни амалга оширса улар устидан жиноят иш
қўзғатилмайди ва жавобгарликка тортилмайди;

-

тадбиркорлик фаолияти эркинликлари кафолатларини бузишда

айбланган мансабдор шахсларга нисбатан қонуний жазо чоралари кўриш
тизими ташкил этилади;

-

ҳокимликлар ҳузуридаги тадбиркорлик субъектларини рўйхатдан

ўтказувчи инспекция негизида “бир дарча” тамойили бўйича давлат хизматлари
кўрсатишнинг ягона маркази ташкил қилинади.

Ушбу йўналишларда белгиланган тадбирларни ўз вақтида самарали ҳал

этиш Ўзбекистон иқтисодиётига мамлакатимиз ҳамда хорижий инвесторларни
янада кенг жалб этиш, янги иш ўринларини яратиш, аҳоли турмуш сифатини
оширишга кенг имкониятлар яратади. Шу билан бир вақтда, юқорида номи
тилга олинган Фармон тадбирлари ЯИМда хусусий мулк, жумладан, чет эл
капитали иштирокидаги улушни оширишга қаратилган ва ушбу устувор
вазифани амалий ҳал этиш асосини Ўзбекистон Президентининг 2015 йил 28
апрелда қабул қилинган “Иқтисодиётда хусусий мулк аҳамияти ва улушини
ошириш тўғрисида”ги ПҚ-2340 қарори [9] ташкил этади. Мазкур қарорга кўра
хусусийлаштирилган корхона ва ташкилотлар мулкида давлат ва хўжалик
бошқарув органларига тегишли улушлар ва бошқа давлат активлари,
иқтисодиётда хусусий мулк роли ва аҳамиятини ошириш ҳамда чет эл
инвестицияларини жалб этишни кенгайтириш мақсадларида уларни хусусий
инвесторларга,

биринчи

навбатда

хорижий

инвесторларга

сотишни

кенгайтириш кўзда тутилган. Қарорда стратегик инвесторларга 68 та йирик
акциядорлик жамиятларининг давлат ва хўжалик бошқарув органларига
тегишли бўлган акция улушлари сотилиши белгилаб қўйилган. Шунингдек,
хўжалик жамиятлари ва бошқарув органларига тегишли давлат активларини,
корхоналарни модернизация қилиш, ишлаб чиқаришни техник қайта
қуроллаштириш, рақобатбардош маҳсулотлар чиқаришни ташкил этиш
мақсадларида очиқ савдоларда хусусий мулкка, биринчи навбатда хорижий
инвесторларга сотиш амалга оширилади.

Ушбу чора-тадбирлар иқтисодиётда хусусий мулк улуши ошишини

таъминлаш билан бирга, давлатнинг иқтисодиётдаги иштирокини ҳам

“Иқтисодиёт ва инновацион технологиялар” илмий электрон журнали. № 5, сентябрь-октябрь, 2015 йил

7

www.iqtisodiyot.uz

камайтиради. Шу билан бирга, бу чет эл инвестицияларини кўпайтириш ва улар
иштирокидаги корхоналарнинг ЯИМ улушини ошиб боришини янада
тезлаштиради.

Мамлакатимиз иқтисодиётига тўғридан-тўғри чет эл инвестицияларини

жалб қилишни янада кенгайтириш учун қуйидаги йўналишларда қўшимча
тадбирларни амалга ошириш лозим деб ҳисоблаймиз:

-

мамлакат,

унинг

ҳар

бир

ҳудуди

ҳамда

корхоналарининг

жозибадорлигини янада ошириш тадбирларини фаоллаштириш ва бунинг учун
махсус мақсадли стратегик режалар қабул қилиш зарур;

-

мамлакат ва унинг иқтисодиёти субъектлари миқёсида чет эл

инвестицияларини киритиш, ундан фойдаланиш ҳамда тасарруф этиш билан
боғлиқ хавф-хатарларни янада пасайтиришга хизмат қилувчи институционал
нормаларни такомиллаштириш ва янгиларини амалга киритиш лозим;

-

тўғридан-тўғри чет эл инвестицияларини жалб қилиш ва унинг харакати

билан боғлиқ давлат органлари ҳамда инфратузилма ташкилотлари функция ва
вазифалари ойдинлиги ҳамда таъсирчанлигини таъминлаш чораларини кўриш
мақсадга мувофиқдир;

-

мулк ҳуқуқи алмашинишида хорижий инвестор ҳамда давлат

активларини сотиш бўйича жавобгар давлат органлари ўртасида шартномани
тузиш ва уни бажариш билан боғлиқ трансакция харажатларини
минималлаштириш зарур ва бу янги мулкдор учун самарали фаолият
юритишида ижобий аҳамият касб этади.

Ушбу йўналишлардаги вазифаларни ўз вақтида ҳал қилиш, шубҳасиз

ҳозирги даврда мамлакатимизда ишлаб чиқаришни модернизация ва
диверсификация қилиш ҳамда таркибий ўзгаришларни таъминлашга чет эл
инвестицияларини жалб қилишни кенгайтиришга кўмаклашади.

Фойдаланилган адабиётлар

1.

“Инвестиция фаолияти тўғрисида”ги Ўзбекистон Республикасининг

Қонуни. 1998 йил 24 декабр, 719-I-сон.

2.

Ўзбекистон Республикасининг “Чет эл инвестициялари ва чет эллик

инвесторлар фаолиятининг кафолатлари тўғрисида”ги Қонуни. 1994 йил 5 май,
1052-XII-сон.

3.

“Чет эл инвестициялари тўғрисида” ги Ўзбекистон Республикасининг

Қонуни, 1998 йил 30 апрель // Ўзбекистоннинг янги қонунлари. – 1998.-19. – Т.:
Адолат, 136-149 б.

4.

Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2005 йил 11 апрелдаги

“Тўғридан-тўғри

хусусий

хорижий

инвестицияларни

жалб

этишни

рағбатлантириш борасидаги қўшимча чора-тадбирлар тўғрисида”ги ПФ-3594-
сон Фармони.

5.

Ўзбекистон Республикаси Президентининг 1996 йил 26 ноябрдаги

“Хорижий инвестициялар иштирокидаги корхоналарга бериладиган қўшимча
рағбатлар ва имтиёзлар тўғрисида”ги Фармони.

“Иқтисодиёт ва инновацион технологиялар” илмий электрон журнали. № 5, сентябрь-октябрь, 2015 йил

8

www.iqtisodiyot.uz

6.

Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2012 йил 4 апрелдаги

“Тўғридан-тўғри хорижий инвестицияларни жалб этишни рағбатлантиришга
оид қўшимча чора-тадбирлар тўғрисида”ги ПФ – 4434 сонли Фармони.

7.

Каримов И.А. 2015 йилда иқтисодиётимизда туб таркибий

ўзгаришларни

амалга

ошириш,

модернизация

ва

диверсификация

жараёнларини изчил давом эттириш ҳисобидан хусусий мулк ва хусусий
тадбиркорликка кенг йўл очиб бериш – устувор вазифамиздир. //Халқ сўзи,
17 январь 2015 йил.

8.

Ўзбекистон Республикаси Президентининг “Хусусий мулк, кичик

бизнес ва хусусий тадбиркорликни ишончли ҳимоя қилишни таъминлаш,
уларни жадал ривожлантириш йўлидаги тўсиқларни бартараф этиш чора-
тадбирлари тўғрисида”ги Фармони. //Халқ сўзи, 2015 йил 16 май, №98.

9.

Постановление Президента Республики Узбекистан “О мерах по

увелечению доли и значения частной собственности в экономике”. от
28.04.2015 г., № ПП-2340.

10.

Шарп У. и др. Инвестиции: учебник. МИР, 1994. – 704 с.

11.

Эргашева Ш., Узоков А. Инвестицияларни ташкил этиш ва

молиялаштириш. Ўқув қўлланма. - Т.: «Иктисод-молия», 2008. - 208 бет.

12.

Экономика Узбекистана. Информационно-аналитический бюллетень

за 2014 год. Ташкент, 2015. -87 с.